Η κρίση και το πρόγραμμα σωτηρίας
Η δέσμη των 11 συγκεκριμένων και άμεσων μέτρων που εξήγγειλε στη ΔΕΘ ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ για τη διάσωση της εργασίας και της μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας με την μείωση του ιδιωτικού χρέους και την παράλληλη ενίσχυση της χρηματοδότησης και του κοινωνικού κράτους, προτάσσει μία νέα κοινωνική συμφωνία ως στρατηγική αντιμετώπισης της κρίσης. Μιας κρίσης η οποία, όπως σωστά επισημάνθηκε από τον Αλέξη Τσίπρα εκτός από υγειονομική και οικονομική, είναι και κρίση κοινωνική, εθνική, δημοκρατική και ηθική ή άλλη (περιβαλλοντική, γεωπολιτική).
Μία τόσο πολλαπλή και σύνθετη κρίση, όμως, έχει αναπότρεπτα δομικό και υπερεθνικό χαρακτήρα, ενώ διαπερνά το σύνολο του καπιταλιστικού συστήματος (συστημική κρίση). Αυτό σημαίνει πως δεν αντιμετωπίζεται δραστικά από μία ενθαρρυντική πολιτική τόνωσης της ζήτησης με βραχυχρόνια κεϋνσιανά μέτρα, όπως επίσης δεν προκαλείται αλλά επιδεινώνεται μόνον από μία κακή οικονομική πολιτική περιορισμού της ενεργού ζήτησης.
Το πρόγραμμα των 11 μέτρων «έκτακτης ανάγκης», συνεπώς, που παρουσίασε ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, δεν μπορεί παρά να θεωρηθεί παρά ως το πρώτο βήμα για την υπέρβαση της κρίσης και όχι η «λύση» καθεαυτή στην κρίση. Γιατί η κρίση δεν αποτελεί ένα έκτακτο και παροδικό γεγονός μετά το οποίο θα επιστρέψουμε στην κανονικότητα, αλλά μία μακρόχρονη διαδικασία που σηματοδοτεί τη δική της νέα κανονικότητα.
Όχι τυχαία, ο επικεφαλής της Deutsche Bank δήλωσε πρόσφατα πως «ο δρόμος για την ανάκαμψη της παγκόσμιας οικονομίας- και η επιστροφή στα προ-κορωνοϊοού επίπεδα- θα είναι μακρύς». Ακόμη σημαντικότερο, ο τέως πρόεδρος της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι τόνισε πως «η ανοικοδόμηση της Ευρώπης μετά την πανδημία του νέου κοροναϊού θα μοιάζει με αυτήν που έγινε μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο». Όμως, τέτοιας έκτασης καταστροφή δεν έχουμε δει ακόμη…
Το γεγονός ότι η παγκόσμια οικονομία βιώνει την μεγαλύτερη οικονομική ύφεση στην ιστορία της ενόσω οι διεθνείς χρηματιστηριακές αγορές βρίσκονται σε κατάσταση ευφορίας (δείχνοντας το που πάει το χρήμα από τις μαζικές νομισματικές και δημοσιονομικές ενισχύσεις), υποδηλώνει την ύπαρξη μιας τεράστιας χρηματοπιστωτικής φούσκας η οποία αναπόφευκτα κάποια στιγμή θα σκάσει προσδίδοντας νέα διάσταση και δυναμική στην τρέχουσα κρίση.