Συνεντεύξεις

Η δικαιοσύνη στο μεταναστευτικό, όπως και η δικαιοσύνη σε σχέση με το κλίμα, είναι πολύ αλληλένδετες έννοιες με εκείνη της φορολογικής δικαιοσύνης. Εάν δεν καταφέρουμε να πείσουμε ο ένας τον άλλο για το γεγονός ότι πρέπει να τεθεί μία σημαντική εισφορά στους πιο πλούσιους, πώς μπορούμε να αναπτύξουμε περισσότερο την αλληλεγγύη; Δεν λέω ότι ο πρώτος προϋπολογισμός που θα ψηφιστεί από αυτή τη Συνέλευση θα αποδεσμεύσει πόρους για τους μετανάστες. Αλλά, σιγά-σιγά, η διεύρυνση του δημοσίου χώρου συζήτησης, εντός του πλαισίου αυτής της αλληλεγγύης, θα καταστεί πιο ουσιαστική. Αυτό θα επιτρέψει να δείξουμε ο ένας στον άλλο ότι η Ευρώπη μπορεί να είναι συνώνυμο της κοινωνικής δικαιοσύνης. Εάν δεν υπάρχουν εμβληματικά μέτρα, όπως ένας φόρος στους πιο εύπορους, στις μεγαλύτερες περιουσίες, στις πιο μεγάλες εταιρίες, σε εκείνους που παράγουν τους περισσότερους ρύπους, τότε το αίσθημα της απομάκρυνσης, της δυσαρέσκειας για την Ευρώπη, θα εντείνεται. Το πρόβλημα είναι ότι ο Macron και πλήθος άλλων ηγετών λαμβάνουν υπόψη τους μόνο τα θετικά του ανταγωνισμού ανάμεσα στις χώρες, θεωρώντας ότι υπερτερούν των προβλημάτων που προκαλεί ο τελευταίος.

Έχουμε μπουχτίσει, στην Αθήνα και όχι μόνο στην Αθήνα, με τους γόνους και την ιδιότυπη αυτή αριστοκρατία των μεγάλων πολιτικών οικογενειών. Και αυτό το θεωρώ μια υγιή αντίδραση. Διότι δυστυχώς οι μεγάλες και ιστορικές πολιτικές οικογένειες του τόπου μας έχουν αποδειχθεί ότι στην πάροδο του χρόνου εστιάζουν μονοσήμαντα στην αναπαραγωγή τους στην κεντρική σκηνή. Για να το πω απλά, ποτέ δεν ένιωσα μειονεκτικά που πήγα σε δημόσιο σχολείο, σε ελληνικό πανεπιστήμιο, που δούλεψα στην ιδιωτική εκπαίδευση, και οργανώθηκα στην αριστερά σε μία εποχή που η εξουσία φάνταζε σενάριο επιστημονικής φαντασίας. Είμαι περήφανος για όλα αυτά.

Μιλώ για «μεταφασισμό», επειδή η νέα Ακροδεξιά έχει πάρει την απόστασή της από τον φασισμό, τουλάχιστον στις χώρες όπου έχει γίνει σημαντικός παράγοντας στην πολιτική ζωή. Σε ιδεολογικό επίπεδο, ο μεταφασισμός είναι πολύ διαφορετικός από τον παραδοσιακό φασισμό όσον αφορά τη γλώσσα, την οργάνωση και την κινητοποίηση. Δεν είναι πλέον φασιστικός, αλλά δεν έχει γίνει ακόμα κάτι εντελώς διαφορετικό και νέο. Πρόκειται για μια μορφή μετάβασης, η οποία δικαιολογεί την έννοια του μεταφασισμού. Τα κυρίαρχα χαρακτηριστικά του είναι ο εθνικισμός και η ξενοφοβία, ειδικά με τη μορφή της ισλαμοφοβίας. Σήμερα, δεν βρίσκει πλέον τον θεμελιώδη σκοπό της στον αντικομμουνισμό ή στον αντισημιτισμό. Ο στόχος έχει αλλάξει. Ωστόσο, μια σημαντική οικονομική κρίση με την αποψίλωση του ευρώ και των ευρωπαϊκών θεσμικών οργάνων, θα μπορούσε να επιφέρει μια αλλαγή κατεύθυνσης και μια επιστροφή στον παραδοσιακό φασισμό. Φυσικά, αυτό μπορεί να συμβεί και εκτός Ευρώπης. Μετά την εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ στις ΗΠΑ, ο Jair Bolsonaro, ένας πολιτικός που σαφώς έχει όλα τα χαρακτηριστικά ενός φασίστα ηγέτη, εκλέχτηκε στη Βραζιλία. Αυτό απεικονίζει μια διεθνή τάση. (...) Η ουσιαστική αποστολή της πολιτικής μνήμης της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι κυρίως καθοριστική και διακοσμητική: δείχνει αρετή ενώ υιοθετεί αντικοινωνικές πολιτικές. Από τη μια πλευρά φτωχαίνει την Ελλάδα, από την άλλη διοργανώνει τελετές μνήμης για το Ολοκαύτωμα. Από τη μία πλευρά εισάγει τη δύναμη της τρόικας, μιας υπερεθνικής εξουσίας που στερείται οποιασδήποτε δημοκρατικής νομιμοποίησης, από την άλλη διακηρύσσει τα ανθρώπινα δικαιώματα. Από τη μία πλευρά, χρηματοδοτεί μουσεία και εορτασμούς αφιερωμένους στα θύματα του ολοκληρωτισμού και της γενοκτονίας, από την άλλη κλείνει ερμητικά τα σύνορα και αρνείται να υιοθετήσει κοινή πολιτική για την υποδοχή των προσφύγων. Αυτή η υποκρισία μπορεί να έχει μόνο επιζήμιες συνέπειες. Η άνοδος της Ακροδεξιάς είναι απόδειξη αυτού.

Ο άνθρωπος μίλησε για μια αλλαγή, μια αλλαγή στην οποία είπε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ δεν μπορεί να προσαρμοστεί. Με τον ίδιο τρόπο που είχε μιλήσει και στο παρελθόν γι’ αυτά τα ζητήματα, λέγοντας ότι το οκτάωρο είναι ξεπερασμένο και ο ΣΥΡΙΖΑ δεν το αντιλαμβάνεται, ότι ευέλικτες μορφές εργασίας είναι πραγματικότητα και ότι ο ΣΥΡΙΖΑ είναι κολλημένος στο παρελθόν, ότι οι συλλογικές διαπραγματεύσεις είναι ιδεοληψίες στις οποίες κακώς έχουμε κολλήσει και κάνουμε σκληρή διαπραγμάτευση, δεν αφορούν τον σύγχρονο κόσμο, με τον ίδιο τρόπο λοιπόν προανήγγειλε και αυτό που πήγαινε να πει μετά. Και το οποίο τι ήταν μετά; Είπε ο κ. Μητσοτάκης ότι αν οι εργοδότες και οι εργαζόμενοι συμφωνούν μεταξύ τους θα πρέπει να μπορούν οι εργαζόμενοι να δουλεύουν και επταήμερο. (...) Ο κ. Μητσοτάκης δεν αντιλαμβάνεται κάτι που είναι θεμελιακό ότι η σχέση εργοδότη – εργαζόμενου δεν είναι μια σχέση ισότητας, δεν είναι μια ισότιμη σχέση, είναι εγγενώς άνιση.

Όλα «πηγάζουν από μία βαθιά ανησυχία ότι η δημοκρατική διαδικασία δεν θα τον αναδείξει σε αυτό που παριστάνει ότι είναι, πρώτος. Και δεν θα τον αναδείξει. Δεν μπορούσα να φανταστώ ότι ένας άνθρωπος που κυκλοφορεί με μαύρα τζιπ με φιμέ τζάμια και οπλισμένους μπράβους θα αναγκαζόταν να μοιράζει ψηφοδέλτια στις λαϊκές, το απολαύσαμε, το απολαμβάνει και ο κόσμος».

Αισθάνομαι ότι είναι μια κρίσιμη στιγμή, που κάποιοι, τα πολιτικά εγγόνια και δισέγγονα του Χίτλερ, επιχειρούν να μετατρέψουν το μαύρο παρελθόν σε παρόν σε ολόκληρη την Ευρώπη. Να επαναφέρουν τα… Άουσβιτς, τους θαλάμους αερίων, τα στρατόπεδα συγκέντρωσης, τη φρίκη. Η συμμετοχή μου στο ψηφοδέλτιο του ΣΥΡΙΖΑ και εμένα και άλλων, ανάμεσα σε άλλα σηματοδοτεί και αυτό, τον αντιφασιστικό αγώνα, τη μάχη για να μην κυριαρχήσει το σκοτάδι, για να είναι η Ευρώπη ανοιχτή, δημοκρατική, φιλόξενη, αλληλέγγυα. Για να υπερασπιστούμε τα δικαιώματα και τις ελευθερίες. Για να ακουστεί δυνατά ο κόσμος που δεν έχει φωνή, που του στερούν τα δικαιώματα.

Δεν πρέπει ποτέ να ξεχνάμε τι συμβαίνει στην Ευρώπη, ότι υπάρχει άνοδος των ναζιστικών και φασιστικών συμμοριών, ότι ο φασισμός σηκώνει κεφάλι και ότι υπάρχει και μια συνάντηση των ακροδεξιών αντιλήψεων με την παραδοσιακή φιλελεύθερη δεξιά στην Ευρώπη, βλέπε Όρμπαν. Αυτά τα φαινόμενα έρχονται προς τα εδώ και θα πρέπει να μπουν στην ατζέντα. Ας μην ξεχνάμε τις ευθύνες που έχουν οι μεγάλες ευρωπαϊκές πολιτικές οικογένειες για την άνοδο της ακροδεξιάς. Όταν υιοθετείς την ακροδεξιά ατζέντα, όταν λες τη λέξη “λαθρομετανάστης”, όταν λες ότι έγινε η χώρα μας “αποθήκη” και άλλα τέτοια, όταν υιοθετείς ρατσιστικές αντιλήψεις, και όχι μόνο για τους μετανάστες, τότε ενισχύεις τις φασιστικές συμμορίες»

Ασφάλεια σημαίνει να ζούμε σε μια πόλη χωρίς φόβο. Και για μας το γεγονός ότι ένας άνθρωπος λιντσαρίστηκε μέρα μεσημέρι στο κέντρο της πόλης, είναι ζήτημα ασφάλειας. Και αυτό το λιντσάρισμα συνεχίστηκε για δύο μήνες τηλεοπτικά, και δυστυχώς και στο δικό σας σταθμό υπήρξε άνθρωπος, που θεώρησε σωστό να κάνει γκάλοπ για το αν οι πολίτες δικαιολογούν ή όχι αυτό το λιντσάρισμα, και αυτά είναι ζητήματα ασφάλειας.

Η κυβέρνηση «Υλοποίησε ένα πρόγραμμα αποτροπής της ανθρωπιστικής κρίσης, ανασύνταξης και βαθμιαίας εξόδου από την χρεοκοπία. Αυτό μόνο η Αριστερά μπορούσε να το κάνει. Και αυτό είναι ένα ιστορικό δεδομένο με τεράστια σημασία όχι μόνο για το παρόν που ζούμε αλλά και για το μέλλον και το ιστορικό της Ελλάδας και το ιστορικό της Ευρώπης».

Αυτό που προσπάθησε, επί τρία χρόνια, να κάνει ο κ. Μητσοτάκης φτάνει στο τέλος του: να επιτεθεί στην κυβέρνηση με όλο το μιντιακό σύστημα πίσω του, είτε με παραπληροφόρηση και fake news, είτε με κριτική που δεν άντεχε στην πραγματικότητα, αποκρύπτοντας, ταυτόχρονα, το πραγματικό του πρόγραμμα. Τώρα, στην ευθεία για τις εκλογές, όπου εκ των πραγμάτων, κάθε πολιτική δύναμη, είναι υποχρεωμένη να παρουσιάσει το πρόγραμμά της, γίνεται, νομίζω, εμφανής η ουσία του προγραμματικού λόγου του κ. Μητσοτάκη. Δεν είναι ότι δεν έχει πρόγραμμα. Το αποκρύπτει. Τώρα σιγά – σιγά αποκαλύπτεται και οφείλουμε να αντιπαρατεθούμε, πλέον, προγραμματικά. Προσωπικά, δεν είμαι κατά της πόλωσης, αρκεί να έχει πολιτικά, προγραμματικά χαρακτηριστικά. Έχουμε τεράστιο πλεονέκτημα εδώ χάρη σε όλα όσα πετύχαμε τα προηγούμενα χρόνια, ότι καταφέραμε να βγάλουμε τη χώρα από το μνημόνιο, να επιλύσουμε ιστορικές εκκρεμότητες, να πάρουμε μέτρα στήριξης των ασθενέστερων και της κοινωνικής πλειοψηφίας, αλλά και όσων δρομολογούμε το επόμενο διάστημα για την αναπτυξιακή προοπτική της χώρας, την αυτοδιοίκηση, τα δικαιώματα, το κοινωνικό κράτος, τον παραγωγικό και οικολογικό μετασχηματισμό της οικονομίας. Σ’ αυτά πρέπει να επενδύσουμε, γι αυτά πρέπει να συζητήσουμε με τον κόσμο.