Συνεντεύξεις

Η βία κατά των γυναικών αποτελεί μέρος της δομής των κοινωνιών μας και του συστήματος λειτουργίας τους. Φαινόμενο τόσο παλιό όσο και οι πατριαρχικές μας κοινωνίες, αναγνωρίστηκε ως κοινωνικό πρόβλημα χάρη στις έρευνες και τις προσπάθειες των φεμινιστριών, που έγιναν αποδεκτές και από τους διεθνείς οργανισμούς, όπως ο ΟΗΕ, η Ε.Ε., το Συμβούλιο της Ευρώπης, κ.ά. Η βία, αλλά και η απειλή της βίας, συνιστούν σημαντικό μέσο κοινωνικού ελέγχου. Τα αίτιά της συνδέονται άμεσα με την ανισότητα που υπάρχει μεταξύ γυναικών και ανδρών, καθώς και τις κοινωνικοοικονομικές δομές εξουσίας, τόσο στη δημόσια όσο και στην ιδιωτική σφαίρα της ζωής, γεγονός που διαμορφώνει ένα κοινωνικό και πολιτιστικό περιβάλλον μέσα στο οποίο η βία κατά των γυναικών, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, γίνεται αποδεκτή. Λειτουργεί και αναπαράγεται με τη συμβολή ιδεολογημάτων, θεσμών και μηχανισμών, με πρώτο αυτόν της οικογένειας, καθοριστικού παράγοντα αναπαραγωγής του πλέγματος των κυρίαρχων κοινωνικών αξιών. Όσο για τα ιδεολογήματα που την περιβάλλουν και που συχνά θέλουν τα θύματα και όχι οι δράστες της να φέρουν την ευθύνη της, αφομοιώνονται πρόθυμα και διαμορφώνουν συλλογική συνείδηση αποδοχής και ανοχής της έμφυλης βίας. Τα θύματα την προκαλούν, αυτά ερεθίζουν τους δράστες, προκαλούν τον βιασμό τους! Συχνά εγκαλούνται τα θύματα και για την αποδοχή ή ανοχή της βίας και, έστω και έμμεσα, οι γυναίκες εξακολουθούν να ενοχοποιούνται για τις ανδρικές πράξεις και παραλείψεις. Το σημαντικό χαρακτηριστικό της έμφυλης βίας είναι ένα καταχρηστικό πρότυπο συμπεριφοράς, που εφαρμόζεται με την πάροδο του χρόνου εντός ή εκτός της οικογένειας.

Ποια είναι τα βασικά χαρακτηριστικά του κειμένου που έχει τον μάλλον βαρύγδουπο τίτλο «Σχέδιο δράσης…

Επιβάλλοντας κάποιος σκληρό λοκντάουν χωρίς στρατηγική για την επόμενη μέρα, δηλαδή χωρίς ενίσχυση του ΕΣΥ, χωρίς στρατηγικό επικοινωνιακό σχέδιο για την ενίσχυση του εμβολιασμού, χωρίς οργανωμένη ιχνηλάτηση κ.ά., θα καταφέρει μια τρύπα στο νερό και το πρόβλημα θα ξαναβρεθεί μπροστά μας τον Φεβρουάριο, αμέσως μετά τη λήξη του λοκντάουν. Άλλωστε ξέρουμε ήδη ότι το λοκντάουν από μόνο είναι καταστροφικό και για την οικονομία, με την έννοια της ανταλλαγής των υπηρεσιών, και για την υγεία των πολιτών, την ψυχολογική αλλά και την ευρύτερη πέραν της ασθένειας του κορονοϊού. Για να επιλεγεί το εργαλείο του λοκντάουν χρειάζεται να είναι μέρος ενός συνολικού πακέτου μέτρων το οποίο δεν μπορεί να αποφασιστεί, αφενός, χωρίς να υπάρχει σύμπνοια στον σχεδιασμό από το σύνολο της πολιτικής ηγεσίας, και όχι μόνο από την κυβέρνηση, αφετέρου, χωρίς ειλικρινή συνεργασία με την επιστημονική κοινότητα, και όχι με συγκυριακή και ευκαιριακή χρησιμοποίηση της γνώσης.

Ο διευθυντής του Σχολείου των φυλακών Αυλώνα, εξηγεί το νόημα της δικής του συμμετοχής στο think tank του Αλέξη Τσίπρα “Έφυγα με μια αίσθηση πληρότητας από την πρώτη συνεδρίαση των 30, μετά από τόσες ενδιαφέρουσες απόψεις που είχα ακούσει από τόσους αξιόλογους ανθρώπους, για τόσες διαφορετικές θεματικές”, είπε Στο Κόκκινο, στην Ευγενία Λουπάκη και στον Χρυσόστομο Λουκά, ο διευθυντής του Δημοτικού Σχολείου, του Γυμνασίου και του Λυκείου που λειτουργούν εντός του Ειδικού Καταστήματος Κράτησης Νέων Αυλώνα, Πέτρος Δαμιανός. “Η ομάδα αυτή καλείται από τον Αλέξη Τσίπρα να επεξεργαστεί θέσεις και προτάσεις κοιτώντας μακριά, στο αύριο και όχι στην τρέχουσα κατάσταση. Σε ό,τι με αφορά ο τομέας που έχω αφιερωθεί είναι τα δικαιώματα και ιδιαίτερα των φυλακισμένων, που τους έχει αφαιρεθεί η ελευθερία ως συνέπεια των πράξεών τους, αλλά εξακολουθούν να έχουν ανθρώπινα δικαιώματα, αν θέλουμε όντως να είμαστε μια πολιτισμένη κοινωνία” υπογράμμισε. “Ενα τέτοιο βασικό δικαίωμα είναι το δικαίωμα στη μόρφωση, μέσω της εκπαίδευσης στη φυλακή. Καταφέραμε μια επανάσταση το 2018, ψηφίζοντας νόμο που ίδρυε σχολεία όλων των βαθμίδων σε όλες τις φυλακές. Τα σχολεία όμως για να λειτουργήσουν χρειάζονται διευθυντές και προλάβαμε να διορίσουμε μόνο μερικούς. Μετά έγιναν εκλογές και η ΝΔ πάγωσε τελείως το θέμα. Φυσικά αργήσαμε, έπρεπε να έχει θεσμοθετηθεί από το 2017 η ίδρυση σχολείων ώστε να έχουμε προλάβει. Ελπίζω στο μέλλον να το πετύχουμε” Σχετικά με τον εμβολιασμό στη φυλακή του Αυλώνα όπου πρόσφατα υπήρξαν κρούσματα, ο Πέτρος Δαμιανός είπε ότι ο εμβολιασμός δεν είναι σε ικανοποιητικά επίπεδα. “Ο ανορθολογισμός που παρατηρείται στην κοινωνία περνάει και στη φυλακή, δεν είναι στεγανή. Ενώ στην αρχή είχαν δηλώσει πάρα πολλοί στη συνέχεια υπαναχώρησαν, όσο αυτές οι θεωρίες για τσιπάκια κλπ άρχισαν να κυκλοφορούν στην κοινωνία. Προσπαθούμε συνέχεια με συζήτηση να πείσουμε τους κρατούμενους κι ευελπιστώ ότι θα καταφέρουμε να πείσουμε όλο και περισσότερους” Συγκινητική η αναφορά στον γιορτασμό του Πολυτεχνείου, που λόγω καραντίνας έγινε μέσω του “Προσπαθώντας TV” του τηλεοπτικού καναλιού που έχει φτιάξει ο Πέτρος Δαμιανός μέσα στη φυλακή. “Διαβάσαμε όλοι οι καθηγητές κείμενα για το Πολυτεχνείο και όλη την ημέρα οι τηλεοράσεις μετέδιδαν το αφιέρωμα αυτό. Θέλαμε να μην περάσει αυτή η μέρα σαν όλες τις άλλες, επειδή δεν μπορούσαμε να κάνουμε την γιορτή με τα παιδιά όπως κάθε χρόνο”.

Αν μας το επιτρέψουν οι συνθήκες, στις 24-27 Φεβρουαρίου του επόμενου έτους θα διεξαχθεί το…

Δεν αρκεί να μιλάμε μόνο για διαρθρωτικές αλλαγές. Πιστεύω ότι βασικό είναι να μιλήσουμε και για το ποιος θα πρέπει να είναι ο στόχος αυτών των διαρθρωτικών αλλαγών. Και αυτός θα πρέπει να είναι μια σημαντική αναδιανομή της ισχύος υπέρ του κόσμου της εργασίας. Τις τελευταίες δεκαετίες βλέπουμε μια συστηματική συρρίκνωση της διαπραγματευτικής δύναμης του κόσμου και αντίστοιχα μια ενίσχυσης των ισχυρών/πλουσίων. Αυτή η τάση θα πρέπει να ανακοπεί και να αντιστραφεί. Και οι διαρθρωτικές αλλαγές θα πρέπει να γίνονται και με γνώμονα αυτόν το στόχο. Και οι αλλαγές αυτές θα καλύπτουν όλο το φάσμα της οικονομίας, της κοινωνίας και της λειτουργίας του κράτους. Για παράδειγμα οι συλλογικές συμβάσεις, η αύξηση του κατώτατου μισθού, το κοινωνικό πρόγραμμα, οι δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις στο κράτος κλπ έχουν το στο στόχο της αποτελεσματικότητας, αλλά αυτή η αποτελεσματικότητα βασίζεται σε μια ενίσχυση της δύναμης του κόσμου της εργασίας. Όμως δεν είναι μόνο αυτό. Θα πρέπει να γίνει μια προσπάθεια για επέκταση των δημοκρατικών δικαιωμάτων παντού: στον δημόσιο τομέα, την τοπική αυτοδιοίκηση, τους χώρους εργασίας. Έτσι ώστε να έχουμε ζωντανές δημοκρατικές κοινότητες αλλά και γειτονιές με ασφάλεια με πρόσβαση σε εκπαιδευτικά, υγειονομικά και πολιτιστικά αγαθά, με οικονομικές δραστηριότητες όλων των ειδών που δίνουν και θέσεις εργασίας και δυναμισμό. Και προφανώς θα πρέπει να υπάρξει και μια συντονισμένη προσπάθεια για την αλλαγή του παραγωγικού και καταναλωτικού μοντέλου έτσι ώστε και να αντιμετωπιστούν στη ρίζα τους οι ανισότητες αλλά και να μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε με τρόπο ουσιαστικό και βιώσιμο τα μεγάλα προβλήματα που είναι πλέον εμφανή από την ενεργειακή και κλιματική κρίση.

Το κράτος στον νεοφιλελευθερισμό ελέγχεται εξ ολοκλήρου από τον καπιταλισμό, με σκοπό να ελέγξει με…

Από την αρχή υπήρχαν στα βιβλία μου πρόσωπα με σεξουαλική ταυτότητα κυμαινόμενη (flottante), προβληματική. Ηδη το 1996, στο πρώτο μου μυθιστόρημα «Rai-de-coeur», υπάρχει ένα αγόρι που αισθάνεται κορίτσι. Το «La Princesse de.» του 2010 διαδραματίζεται σε ένα περιβάλλον με τραβεστί και τρανσέξουαλ. Εκεί πρωτοεμφανίζεται και ο Ντανιέλ, που κάνει στην «Αρκαδία» τα πάντα, για να μοιάζει με τον Τζορτζ Μάικλ. Η διαφορά είναι ότι το 1996 δεν μιλούσαμε στη Γαλλία για «ταυτότητα τρανσέξουαλ». Σήμερα η υπόθεση της ταυτότητας φύλου έχει γίνει κεντρική, και ξέρετε γιατί; Επειδή έχει απελευθερωθεί ο λόγος, επειδή, απλούστατα, μιλάμε για όλα αυτά. Ως εκπαιδευτικός έχω στις τάξεις μου παιδιά τρανς (sic), τα οποία στην αρχή της χρονιάς μού ζητούν να τα αποκαλώ με το όνομα της επιλογής τους, που είναι σχετικό με την ταυτότητα φύλου τους. Απ’ την άλλη, στο ίδιο σχολείο, η πλειονότητα τσιρίζει μπροστά σε «τέτοια» άτομα, σαν να θέλει να δηλώσει ότι δεν τα ανέχεται. Υπάρχει μια τρανς-φοβία στη Γαλλία, η οποία μπορεί να εκδηλώνεται με πολύ βίαιο τρόπο, και έχουμε πολλές αυτοκτονίες – πρόσφατα αυτοκτόνησε ένα κορίτσι που το παρενοχλούσαν. Τα άτομα τρανς είναι περιθωριακά, ωστόσο από αυτό το περιθώριο ασκούν μια πολύ καίρια κριτική στην πατριαρχία και στην ετεροκανονικότητα. Και παρατηρώ ότι στη νεολαία, είτε πρόκειται για μη δυαδικά άτομα (non binaires, genderqueer) είτε για αμφιφυλόφιλα (bisexuels) άτομα, γίνονται μικρές επαναστάσεις. Εξυπακούεται ότι αναφέρομαι σε λευκά άτομα από προνομιούχα περιβάλλοντα… Παραπέρα, τα πράγματα παραμένουν προβληματικά.

Σουίνι: Δεν είναι μόνο οι περιπατητές και οι ορειβάτες που δεν θέλουν τις ανεμογεννήτριες. Είναι και οι ιθαγενείς της Οαχάκα στο Νότιο Μεξικό που αντιτάσσονται. Εάν ο κόσμος τροφοδοτηθεί από την ηλιακή και την αιολική ενέργεια, οι διεκδικήσεις γης θα κλιμακωθούν. Θα χρειαστούν νέοι κανόνες για να αλλάξει η πραγματικότητα; Δεν το γνωρίζω. Ωστόσο, είναι σημαντικό να μην χαρακτηρίζουμε την αντίσταση ως αγώνες τύπου «όχι στη δική μου αυλή», έκφραση που χρησιμοποιούν οι προνομιούχοι. Η Αριστερά πρέπει να είναι πολύ προσεκτική με αυτό. Ρωμανού: Συμφωνώ. Η κοινωνική δυσαρέσκεια με τις ΑΠΕ δεν είναι αμελητέα και έχει φυτρώσει παντού, όπου αναπτύσσονται αυτές οι μορφές παραγωγής ενέργειας. Ωστόσο, μικρής κλίμακας ΑΠΕ, που θα τοποθετούνται για να εξυπηρετούν τις δημόσιες ανάγκες και θα λειτουργούν υπό δημόσιο έλεγχο, μπορούν να εξαλείψουν το φόβο της αρπαγής γης, να μειώσουν την όχληση του περιβάλλοντος και του τοπικού πληθυσμού, και ταυτόχρονα να εγγυηθούν ενεργειακή επάρκεια και ανεξαρτησία. Αυτό το πλάνο μπορεί να εξυπηρετηθεί από τις «ενεργειακές κοινότητες», όπως αναπτύχθηκαν επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ.

Αυτό που μας ανησυχεί είναι τι θα σημάνει μια τέτοια εξέλιξη για τον ελληνικό λαό. Ένα ιστορικό πισωγύρισμα θα έχει ανυπολόγιστες συνέπειες σε μία χώρα που μόχθησε τόσο σκληρά για να βγει από τη μνημονιακή επιτροπεία. Για τον λόγο αυτόν και μόνο, ο ΣΥΡΙΖΑ θέλει και πρέπει να αναλάβει τη διακυβέρνηση της χώρας πριν φτάσουμε εκεί. Τα καταφέραμε ήδη μία φορά σε εξαιρετικά δυσμενείς συνθήκες. Είμαστε περήφανοι επειδή καταφέραμε να βγάλουμε τη χώρα από τα Μνημόνια, να ρυθμίσουμε το χρέος, να βάλουμε σε τάξη τα δημόσια οικονομικά, οδηγώντας ταυτόχρονα την οικονομία σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης και προωθώντας πολιτικές ενίσχυσης του κοινωνικού κράτους. Τώρα όμως το ζήτημα είναι να πατήσουμε στη θετική αυτή παρακαταθήκη και να χρησιμοποιήσουμε την ευνοϊκή διεθνή συγκυρία για το επόμενο βήμα: για μια νέα αρχή για τη χώρα με προοδευτικές πολιτικές και ριζοσπαστικές τομές.