Συνεντεύξεις

Αυτά που συμβαίνουν τις τελευταίες ημέρες με την εν κρυπτώ εφαρμογή της κυβέρνησης στην αυτονόητη εναρμόνιση με τη Συμφωνία των Πρεσπών είναι πρωτοφανή και θίγουν τη διεθνή υπόσταση της χώρας. Είναι προφανέστατο ότι έγινε εν κρυπτώ και παραβύστω μία συνάντηση κορυφαίων υπουργών στη Θεσσαλονίκη για συζήτηση διμερών θεμάτων. Κάτι παρόμοιο δεν έχει ξαναγίνει. Την ίδια ώρα που δεν έρχονται και δεν ξέρουμε αν και πότε θα έρθουν προς κύρωση οι τρεις συμφωνίες με τη Β. Μακεδονία, λόγω των εσωκομματικών προβλημάτων της ΝΔ, η κυβέρνηση με δημόσιο τρόπο σε συνεργασία με τον Δήμαρχο Αθηναίων δέχεται να καθίσει στο ίδιο τραπέζι με τον κ. Γκουαϊδό της Βενεζουέλας, ο οποίος πλέον εγκαταλείπεται και από τους ένθερμους οπαδούς του πέραν του Ατλαντικού και να μιλήσουν για τη Δημοκρατία, αν είναι δυνατόν. Την ίδια ώρα επαναλαμβάνω ακολουθείται ένα «κρυφτούλι» με τη Β. Μακεδονία λόγω των εσωκομματικών προβλημάτων της ΝΔ. Αυτό είναι εντελώς απαράδεκτο. Επίσης να τονίσουμε ότι για τη συνάντηση του κ. Μητσοτάκη με τον κ. Ζάεφ έγινε κάθε προσπάθεια είτε δια των ΜΜΕ είτε δια της προσωπικής ιστοσελίδας του πρωθυπουργού να περάσει στη σκιερή πλευρά των εξελίξεων. Ενώ είναι σαφές και κοινός τόπος, όπως είπε και η κα. Μπακογιάννη, ότι η Συμφωνία των Πρεσπών προσδίδει μεγάλο πρόσθετο κεφάλαιο στη χώρα για τη σταθεροποίηση στην περιοχή. Θα έπρεπε λοιπόν η ΝΔ να αναλάβει το κόστος της αναπροσαρμογής της στρατηγικής της αφού είναι φανερό ότι σε αυτό το ζήτημα υπήρξε μία σαφής εξαπάτηση του ελληνικού λαού από πλευράς της ηγεσίας της ΝΔ.

[Η αναπλήρωση των ωρών των καταλήψεων] «είναι άλλη μια επιπόλαιη και άστοχη κίνηση του Υπουργείου Παιδείας, που αθροίζεται σε όλα τα προηγούμενα, αυτά που δεν έκανε τους προηγούμενους μήνες. Που δεν προετοιμάστηκε για το άνοιγμα των σχολείων, ενώ ήταν μαθηματικά βέβαιο ότι θα είμαστε αντιμέτωποι με ένα δεύτερο  κύμα πανδημίας. Λιγότεροι καθηγητές, περισσότεροι μαθητές στις αίθουσες, όχι δωρεάν τεστ για τους καθηγητές και τους μαθητές, την εκπαιδευτική κοινότητα συνολικά. Εγκληματικά λάθη τα οποία τροφοδότησαν μία δικαιολογημένη αγανάκτηση στον μαθητικό κόσμο. Αντί, λοιπόν, τώρα να ανοίξουν ένα διάλογο με τους μαθητές και να τους πουν “βρε παιδιά ελάτε κάτω να δούμε ποιες είναι οι δυνατότητες, τι αφήσαμε κι εμείς και δεν κάναμε όλο το προηγούμενο διάστημα, ελάτε να δούμε τι θα γίνει, πως θα το αντιμετωπίσουμε από κοινού”, μπαίνουν σε μια αντιπαράθεση με τους μαθητές. Και προσπαθούν, για όλα αυτά τα παιδιά που στην πλειοψηφία τους λένε σωστά πράγματα, που τα λένε και οι οικογένειές τους, να πουν ότι είναι κατά της μάσκας...». […] «Δεν καταλαβαίνει η κυβέρνηση ότι αυτό που υποκινεί αυτή τη στιγμή την αναστάτωση στα σχολεία είναι η δική της ανοργανωσιά, οι δικές της αστοχίες και η έλλειψη προγραμματισμού»;

Κόμμα κοινωνικού μετασχηματισμού και όχι κόμμα απλής εναλλαγής στην εξουσία σημαίνει ότι εμείς θέλουμε την κυβέρνηση, αγωνιζόμαστε για την κυβέρνηση και θα ξαναπάρουμε την κυβέρνηση, για να αλλάξουμε την κοινωνία και όχι για να διαχειριστούμε την υπάρχουσα κατάσταση πραγμάτων. Το ίδιο θέλουν ανομολόγητα ή ομολογημένα και οι νεοφιλελεύθεροι. Κάθε μέρα με την πολιτική τους αλλάζουν την κοινωνία. Μειώνουν μισθούς, διαλύουν το κοινωνικό κράτος, διαβρώνουν τους δημοκρατικούς θεσμούς, αλλάζουν τις ιδέες της κοινωνίας για το δημόσιο χώρο, για τα δημόσια αγαθά, αλλάζουν τις κοινωνικές και οικονομικές δομές. Δεν πρέπει να θέλει το ίδιο και η Αριστερά, αλλά προς την αντίθετη κατεύθυνση; Να επιχειρήσει να αλλάξει την κοινωνία διά της πολιτικής; Τι θα έπρεπε δηλαδή να κάνει ο ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ; Να διαχειριστεί απλώς την καταστροφή του νεοφιλελευθερισμού; Θέλουμε την κυβέρνηση για να αλλάξουμε τις οικονομικές προτεραιότητες, την οργάνωση της παραγωγής και το πλαίσιο εργασίας, να οικοδομήσουμε κοινωνικό κράτος, να διευρύνουμε και όχι να περιορίσουμε τις δημοκρατικές ελευθερίες και τα δικαιώματα και πολλά πολλά άλλα. Εξάλλου πολιτική σημαίνει να μετασχηματίζεις τη συγκυρία, δηλαδή το συσχετισμό δύναμης στη μια ή στην άλλη κατεύθυνση. Άρα νομίζω είπα το αυτονόητο.

Το τελευταίο διάγγελμα του κ. Μητσοτάκη έδειξε με μεγάλη ενάργεια ότι αποποιείται τις ευθύνες του και είναι ένας πρωθυπουργός περιορισμένης ευθύνης. Η κυβέρνηση πλέον βουλιάζει μέσα στην τριπλή κρίση που όλοι αναγνωρίζουμε ότι υπάρχει και βουλιάζει όχι μόνο εξαιτίας των νεοφιλελεύθερων πολιτικών, αλλά λόγω της κρίσης αξιοπιστίας και της εξαπάτησης που έχει κάνει σε κρίσιμους τομείς, όπως πχ για τη Συμφωνία των Πρεσπών. Ή και για τα στοιχεία τα οικονομικά, που είπε ότι έχουν δώσει 15-20 δις για την οικονομική κρίση την ώρα που έχουν δώσει μόλις 4,6 δις. για την πανδημία. Είναι κρίσιμο ζήτημα ότι η ελληνική Βουλή για λόγους αδυναμίας της πλειοψηφίας αν δεν ματαιώνει παραπέμπει στο άδηλο μέλλον την υπερψήφιση των συμφωνιών με τη Βόρειο Μακεδονία. Επίσης να σημειώσω ότι όλο αυτό το περιβάλλον το πολιτικό, μέσα στο οποίο ζούμε όλοι μας, διαδραματίζεται μέσα σε ένα μεγάλο κάδρο ευρωπαϊκό, το οποίο θα ήθελα να σημειώσω ότι λόγω των τελευταίων εξελίξεων λόγω και της αναίτιας αναβολής της Συνόδου Κορυφής που έγινε, ότι υπήρξε ένα καινούργιο πισωγύρισμα, μια νίκη των ξενοφοβικών δυνάμεων στις εισηγήσεις για ένα κρίσιμο ζήτημα όπως είναι το μεταναστευτικό-προσφυγικό,όπου κυριάρχησαν στον πυρήνα τους οι απόψεις του Βίζεγκραντ για τη μη ανάληψη ευθύνης από όλες τις χώρες για αυτό το ζήτημα.

Θα στηρίξουμε ό,τι είναι επιστημονικά τεκμηριωμένο και επιβεβλημένο για την αντιμετώπιση της πανδημίας, όπως άλλωστε κάναμε στην πρώτη της φάση. Ωστόσο δεν θα ήταν υπεύθυνο εκ μέρους μας να αφήσουμε έξω από το πεδίο της κριτικής μας τη στάση της κυβέρνησης όλο το προηγούμενο διάστημα, που το άφησε να περάσει ανεκμετάλλευτο. Σήμερα λοιπόν βλέπουμε ένα δημόσιο σύστημα υγείας να έχει φθάσει τα όριά του. Τα ερωτήματα που γεννιόνται είναι αμείλικτα. Γιατί δεν έγιναν προσλήψεις ιατρικού προσωπικού; Γιατί τα σχολεία ανοίγουν με τις ίδιες συνθήκες όπως όταν έκλεισαν πριν το καλοκαίρι, χωρίς περισσότερες αίθουσες, χωρίς επιπλέον καθηγητές, με ελλείψεις σε σχολικές καθαρίστριες και χωρίς μαζικά τεστ για το διδακτικό προσωπικό και τις ευάλωτες ομάδες μαθητών; Ενώ, την ίδια στιγμή που δεν στηρίζεται το δημόσιο σύστημα υγείας, έχει στηθεί ένα μηχανισμός υπερκερδών για ιδιωτικές μονάδες υγείας. Αλλά και στον τομέα της οικονομίας η κυβέρνηση επέλεξε να μη στηρίξει όσο μπορούσε τον κόσμο της εργασίας και τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, αντιμετωπίζοντας την ύφεση ως μία ευκαιρία αναδιάρθρωσης της αγοράς και της οικονομίας, δέσμια των πιο σκληρών νεοφιλελεύθερων συνταγών. Έστω και τώρα υπάρχουν δυνατότητες για ένα άλλο μίγμα πολιτικής που θα περιορίσει την έκταση της ύφεσης. (...) Ανεύθυνη είναι η στάση της κυβέρνησης που, ενώ είχε τη δυνατότητα να περιορίσει το βάθος της ύφεσης, άφησε τα πράγματα να κινούνται ανεξέλεγκτα. Τα μεγέθη της ύφεσης είναι πρωτόγνωρα. Σε συνδυασμό με τα φαινόμενα αποπληθωρισμού δημιουργούν ένα πολύ αρνητικό πλαίσιο. Κινδυνεύουμε μέσα σε λίγους μήνες να υποστούμε απώλειες του ΑΕΠ που θα ξεπερνούν το μισό των όσων χάσαμε από το 2010 έως το 2015, αλλά και θα καταστήσουν ακόμα πιο μακρινή την έξοδο από την κρίση. Ο ΣΥΡΙΖΑ - ΠΣ όπως και κατά την πρώτη φάση της πανδημίας κατέθεσε μια ρεαλιστική και κοστολογημένη πρόταση στήριξης της οικονομίας που αγγίζει τα 11,5 δισ. ευρώ. Χρησιμοποιώ τον όρο ρεαλιστική γιατί όλοι πλέον γνωρίζουν ότι με βάση την οικονομική διαχείριση του ΣΥΡΙΖΑ η χώρα διαθέτει τους αναγκαίους πόρους για μία τέτοια πολιτική στήριξης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων και των εργαζόμενων. Ήδη λόγω της ηθελημένης κυβερνητικής απραξίας η κρίση προσλαμβάνει ανεξέλεγκτες διαστάσεις. Ακόμη και τώρα, όμως, υπάρχουν τα μέσα για να περιορισθεί έτσι ώστε να χαθούν όσο το δυνατόν λιγότερες θέσεις εργασίες και επιχειρήσεις.

Πρόκειται για μια από τις χειρότερες συνταγματικές αντιμεταρρυθμίσεις στην Ιστορία της χώρας, που φτάνει ή και ξεπερνάει τα επίπεδα των αντιμεταρρυθμίσεων που προσπάθησαν να επιβάλουν ο Μπερλουσκόνι και ο Ρέντζι. Σήμερα είμαστε σε πολύ δυσκολότερη θέση, γιατί ο άνεμος του λαϊκισμού και της αντιπολιτικής, που προωθεί το Κίνημα Πέντε Αστέρων και η Δεξιά και η Ακροδεξιά έχει παρασύρει και το Δημοκρατικό Κόμμα, που για να συμμετάσχει στη δεύτερη κυβέρνηση Κόντε υπέκυψε στις πιέσεις του Κινήματος Πέντε Αστέρων για το ψαλίδισμα της Δημοκρατίας και της αντιπροσωπευτικότητας στην Ιταλία. Η πρόταση που ψηφίστηκε σχεδόν ομόφωνα από τη Βουλή προβλέπει τη μείωση του αριθμού των βουλευτών κατά 230, από 630 σε 400, και των γερουσιαστών κατά 115, από 315 σε 200, με τη λογική ότι μια χώρα σαν την Ιταλία θα πρέπει να κατακρεουργήσει την αντιπροσωπευτικότητα των πολιτών και να ακυρώσει τη σχέση του αιρετού με τους πολίτες, φτιάχνοντας τεράστιες εκλογικές περιφέρειες, για να εξοικονομήσουμε 100 εκατ. τον χρόνο. Η αντιπροσωπευτικότητα και η δημοκρατία υποβαθμίζονται σε μια απλή αριστοκρατική και αυταρχική λογιστική μπακάληδων, αντί να προτείνουμε μια μεταρρύθμιση για τη διεύρυνση και την αναβάθμιση των ποιοτικών χαρακτηριστικών της Δημοκρατίας μας. Ακόμη χειρότερα, το κατακρεουργημένο αυτό κατά το εν τρίτο Κοινοβούλιο θα εκλέγεται κυρίως με ένα είδος πλειοψηφικού. Στη Γερουσία, για παράδειγμα, ακόμη και πόλεις όπως π.χ. η Λάρισα δεν θα έχουν εκπροσώπηση, γιατί έχει λιγότερους από 300 χιλιάδες κατοίκους. Για τα συνταγματικά δημοψηφίσματα δεν προβλέπεται το ποσοστό συμμετοχής του 50% + 1, γεγονός που σημαίνει ότι θα δώσουμε μια δύσκολη μάχη. Μέσα στο Δημοκρατικό Κόμμα δεν έλειψαν πάντως οι πραγματικά προοδευτικοί και δημοκρατικοί άνθρωποι που τάχθηκαν με το «Όχι», ενώ κάτι ανάλογο είδαμε και ανάμεσα στα στελέχη των δεξιών και ακροδεξιών κομμάτων και του Κινήματος Πέντε Αστέρων, που εντελώς οπορτουνιστικά τάσσονται με το «Όχι» για να διαφυλάξουν τις εκλογικές πελατείες και τα προνόμιά τους. Η κυβέρνηση επέλεξε επίσης τη διεξαγωγή του δημοψηφίσματος μαζί με τις μερικές περιφερειακές και δημοτικές εκλογές υποβαθμίζοντας εσκεμμένα τη μεγάλη σημασία του για τη δημοκρατική ζωή της χώρας. Θα δώσουμε τη μάχη μέχρι την τελευταία ψήφο για να μην ξυπνήσουμε την Τρίτη σε μια αυταρχική Δημοκρατία, όπως της Ουγγαρίας ή της Πολωνίας, που εδώ και χρόνια σχεδίαζαν οι παρακρατικές στοές του Τζέλι και του Μπερλουσκόνι και ο Σαλβίνι. Δυστυχώς, το Δημοκρατικό Κόμμα γίνεται συνένοχος της οικοδόμησης του αυταρχισμού στην Ιταλία.

Οι διακρίσεις αφορούν στις αδύναμες ομάδες του πληθυσμού συνολικά και όχι μόνο στους πρόσφυγες και μετανάστες και αυτό φάνηκε εντονότερα στην περίοδο της πανδημίας, όπου μια σειρά κοινωνικών ομάδων, οι ηλικιωμένοι, οι Ρομά, οι φυλακισμένοι – αλλά και οι σωφρονιστικοί υπάλληλοι - αφέθηκαν στη λογική της «ανοσίας της αγέλης». Η κυβέρνηση της ΝΔ εφαρμόζει την πολιτική του νόμου της ζούγκλας, όποιος τα καταφέρει ας επιβιώσει. Είναι μια φιλοσοφία που προάγει την ατομικότητα έναντι της συλλογικότητας. Είναι πραγματικά συγκλονιστική η ανταπόκριση του κόσμου στην καμπάνια για την ανθρωπιστική βοήθεια στη Μόρια είναι αντάξια της φοβερής προσφοράς του ελληνικού λαού στην περίοδο της κρίσης και των μνημονίων. Η αλληλεγγύη αποτελεί σαφή διαχωριστική γραμμή αριστεράς και δεξιάς. Από τη μια εμείς μιλάμε για ανθρώπους και οι άλλοι μιλούν για αριθμούς. Εμείς θέλουμε πολίτες ενεργούς και διεκδικητικούς με δικαιώματα και υποχρεώσεις για όλους, με συλλογική ανταμοιβή στον πλούτο που παράγεται και όχι στοχοποιημένους, ενοχικούς, φοβισμένους και απαθείς. Τα δικαιώματα των πιο ευάλωτων είναι δικαιώματα όλων, όποιος δεν αντιδρά στην καταπάτηση να είναι σίγουρος ότι έρχεται η σειρά του.

Ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά της πολιτικής που έχει εφαρμόσει μέχρι στιγμής η ΝΔ είναι ότι στηρίζεται σε εργαλεία που δεν παρέχουν ζεστό χρήμα στην αγορά, αλλά δημιουργούν δάνεια και υποχρεώσεις. Οι αναστολές φόρων και εισφορών προς τα ασφαλιστικά ταμεία, η επιστρεπτέα προκαταβολή, αλλά και άλλα, είναι χρήματα που θα ζητηθούν πίσω από τις επιχειρήσεις και τους ελεύθερους επαγγελματίες. Δημιουργούνται έτσι μία νέα γενιά χρεών σε επιχειρήσεις που μόλις είχαν αρχίσει να ανακάμπτουν από την χρηματοπιστωτική κρίση και τα χρόνια των μνημονίων και πλέον αντιμετωπίζουν δυσχέρειες λόγο της τρέχουσας οικονομικής κρίσης. Παράλληλα, από την άλλη πλευρά, η κυβέρνηση κάνει ελάχιστα πράγματα για να στηρίξει το εισόδημα των εργαζομένων, αλλά και τις θέσεις εργασίας. Δημιουργείται έτσι ένα περιβάλλον όπου, από τη μια πλευρά, έχουμε αυτά που περιγράψατε παραπάνω και, από την άλλη, το διαθέσιμο εισόδημα μειώνεται. Άρα, υπονομεύονται οι προοπτικές ανάκαμψης και εντείνονται οι υφεσιακές πιέσεις. Προφανώς μια πολιτική που θα ανακόψει αυτές τις τάσεις στην αγορά, θα πρέπει να έχει σαν κύριο χαρακτηριστικό την στήριξη των επιχειρήσεων χωρίς να δημιουργεί νέα χρέη, άρα χρήματα που δεν θα έχουν μορφή δανεικών. Παράλληλα, στήριξη του εισοδήματος των εργαζομένων, αναλαμβάνοντας το κράτος το κόστος, αλλά και προστασία των θέσεων εργασίας. (...) Η αριστερά αν θέλει να είναι κοινωνικά χρήσιμη, οφείλει να καταθέσει μια εναλλακτική πρόταση, η οποία θα λαμβάνει υπόψιν ότι ο κόσμος δεν θα είναι ίδιος μετά την επιδημία. Που θα ενσωματώνει προτάσεις για την αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου και την τάχιστη αναστροφή της κλιματικής κρίσης, αλλά δεν θα θεωρεί ότι ένα new green deal και η ψηφιοποίηση της οικονομίας αρκούν για την αντιστροφή της κρίσης. Ένα σχέδιο που θα έχει συγκεκριμένα μέτρα για τη μείωση των ανισοτήτων όλων των ειδών, εισοδήματος, πλούτου, κλπ. Και ένα τέτοιο σχέδιο έχει ένα βασικό χαρακτηριστικό: Πρέπει να έχει αιχμές, δεν μπορεί να αρέσει σε όλους. Ένα τέτοιο σχέδιο πρέπει να θέτει σαφείς προτεραιότητες, να μιλάει για παράδειγμα και για το φορολογικό σύστημα που θέλουμε. Και η αριστερή απάντηση στην κρίση δεν μπορούν σε καμία περίπτωση να είναι οι οριζόντιες φοροελαφρύνσεις ή ότι θα πληρώνει φόρους μόνο το πλουσιότερο 1%. Η αριστερή απάντηση στην κρίση δεν μπορεί παρά να προτάσσει το ότι η κοινωνική δικαιοσύνη δεν είναι εμπόδιο στην ανάπτυξη, αλλά προϋπόθεσή της. Αυτό όμως σημαίνει ότι ένα τέτοιο σχέδιο οφείλει, τη στιγμή που θα καταρτίζεται, να γίνεται και ηγεμονικό στην κοινωνία, γιατί αλλιώς θα είναι ανεφάρμοστο. Και αυτό απαιτεί πολύ σκληρή δουλεία. Η αριστερά πρέπει να μελετήσει ποια κομμάτια του αφηγήματός της είναι αντιδημοφιλή, όχι για να τα αποσιωπήσει, αλλά αντιθέτως για να τα ζυμώσει στον κόσμο, να τα καταστήσει ηγεμονικά. Με το λόγο της, την πρακτική της, με αντιπαραδείγματα. Έτσι θα μπορέσει να μια τέτοια πρόταση όχι απλά να καταρτιστεί, αλλά και να εφαρμοστεί.

Τα ψηφιακά εργαλεία γενικότερα χαρακτηρίζονται από το γεγονός ότι παράγουν και καταγράφουν ίχνη σε σχέση με την κοινωνική δραστηριότητα που λαμβάνει χώρα με τη διαμεσολάβησή τους. Υπό αυτή την έννοια, η τηλεργασία γενικεύει και εμβαθύνει τη λογική της ψηφιακής επιτήρησης, η οποία είναι ήδη παρούσα σε αρκετούς τομείς. Για παράδειγμα, οι υπάλληλοι των τηλεφωνικών κέντρων, όπου δεν υπάρχει τηλεργασία, υπόκεινται σε συνεχή επιτήρηση από τους μάνατζερ, οι οποίοι ελέγχουν διαρκώς την παραγωγικότητα (αριθμός και διάρκεια κλήσεων), την ποιότητα (περιεχόμενο των επικοινωνιών) αλλά και κάθε άλλη δραστηριότητα των εργαζομένων κατά το χρόνο εργασίας τους (πχ. διαλείμματα). Σήμερα αυτή η τεχνογνωσία πωλείται ευρύτερα σε εταιρείες που υποχρεώθηκαν να εφαρμόσουν την τηλεργασία σε μεγάλη κλίμακα, αλλά ακόμη και σε σχολεία ή πανεπιστήμια. Στην αγορά υπάρχουν λογισμικά που επιτρέπουν στον μάνατζερ ή στον δάσκαλο να δει εξ αποστάσεως για πόσο χρόνο έχει μείνει ανενεργό το πρόγραμμα (πράγμα που σημάνει ότι δεν εκτελείται έργο), αν υπάρχει κάποιος άλλος στο δωμάτιο, τι μηνύματα ανταλλάσσουν μεταξύ τους οι εργαζόμενοι ή οι μαθητές κ.λπ. Από την άλλη βέβαια, όπως είναι αναμενόμενο, οι εργαζόμενοι αναπτύσσουν τακτικές άμυνας –ακόμη και σαμποτάζ– ενάντια στην επιτήρηση και την πίεση του μάνατζμεντ σε περιβάλλον τηλεργασίας.