Συνεντεύξεις

Επιτέλους οι πλατείες μας ξαναγεμίζουν ασφυκτικά σαν... σαρδέλες με όλες αυτές τις “Σαρδέλες” που μας έδειξαν ότι η κουλτούρα του μίσους, του ρατσισμού, της ξενοφοβίας και του φασισμού δεν είναι κυρίαρχες στη χώρα μας, γιατί υπάρχει μια άλλη Μπολόνια, μια άλλη Φλωρεντία, ένα άλλο Τορίνο, μια άλλη Ρώμη και μια άλλη Ιταλία, όπως υπάρχει και μια άλλη Ευρώπη, που περιμένουν την ευκαιρία για να εκφράσουν τη θέλησή τους για την υπεράσπιση της δημοκρατίας, του πολιτισμού και της ανθρωπιάς μας. Ο «λαός» δεν είναι ιδιοκτησία του Σαλβίνι και κανενός Σαλβίνι, φθάνει να έχουμε το θάρρος να πούμε τα πράγματα όπως είναι και να μην προσπαθούμε να σερβίρουμε στους παλαιότερους ξαναζεσταμένες και αποτυχημένες συνταγές και να μην προσπαθούμε να επιβληθούμε στους νεότερους με κενές ρητορικές και πολιτικολογίες του παρελθόντος.

Η ιδιότητα του συγγραφέα δεν είναι μια αποκλειστική σχέση με τη γραφή και την τέχνη˙ συνεπάγεται κάποιας μορφής ευθύνη, η οποία πηγάζει από τη φύση της λογοτεχνίας ως δημόσιου λόγου. Ανέκαθεν ακολουθούσα αυτή την άποψη. Πρόσφατα όμως -με αφορμή την Αλμα και τις περιστάσεις γύρω από τη γραφή της- αντιλήφθηκα άμεσα ότι ο συγγραφέας κληροδοτεί όχι μόνο το έργο ή τις κατά καιρούς εκφρασμένες απόψεις του, αλλά και το προσωπικό του παράδειγμα, την ‘‘πολιτεία’’ του. Για μένα, αυτό σημαίνει ότι ο συγγραφέας οφείλει να στέκεται στον αντίποδα αυτού που αποκαλώ ‘‘ασφαλής’’ διανοούμενος. Εννοώ εκείνη τη μορφή δημοσίου προσώπου που έστω κι αν υπηρετεί με επάρκεια -ή και έξοχα- τις απαιτήσεις της τέχνης του, επιτρέπει (ή επιδιώκει) την οικειοποίηση του λόγου του εκ μέρους όσων συμφωνούν με τις απόψεις του. Επιτρέπει δηλαδή να καθίσταται ο ίδιος παράδειγμα (ή αντίστοιχο αντι-παράδειγμα για όσους διαφωνούν μαζί του). »Αντιθέτως, εγώ πρεσβεύω ότι ο συγγραφέας οφείλει να αποφεύγει αυτή την τόσο εύκολη σήμερα οικειοποίηση. Ο ρόλος του είναι να καταδεικνύει τον αγώνα του προσώπου να διατηρήσει την υποκειμενικότητά του παραμένοντας ‘‘δρων εντός’’ και όχι ‘‘μέρος’’ του συλλογικού σώματος που έχει επιλέξει ως το περιβάλλον των ιδεών του.

Η εδραίωση βιώσιμων και ισχυρών αναπτυξιακών προοπτικών απαιτεί έναν κρίσιμο όγκο επενδύσεων, στοχευμένων στην αναβάθμιση και στον εκσυγχρονισμό της εγχώριας παραγωγικής δομής και στην προώθηση της παραγωγής προϊόντων υψηλού τεχνολογικού περιεχομένου και προστιθέμενης αξίας. Δεδομένου του υψηλού ιδιωτικού επενδυτικού κενού, βραχυ-μεσοπρόθεσμα, αναπτυξιακό αποτέλεσμα θα είχε μια σημαντική αύξηση των δημόσιων επενδύσεων στο πλαίσιο ενός πράσινου αναπτυξιακού σχεδίου και μια ουσιαστική μείωση της φορολογικής επιβάρυνσης των νοικοκυριών και των εργαζομένων. Ωστόσο, η διατηρησιμότητα της ανάπτυξης θα εξαρτηθεί από τις κοινωνικές αξίες που θα υπηρετήσει, την ενίσχυση του κοινωνικού διαλόγου και του προστατευτικού πλαισίου των εργασιακών δικαιωμάτων. Ανάπτυξη που θα συνοδεύεται από ανισότητα και αβεβαιότητα για τους εργαζομένους δεν θα είναι διατηρήσιμη, γιατί θα υπονομεύει τα ατομικά και συλλογικά δικαιώματα και τους δημοκρατικούς θεσμούς.

(Οι προοδευτικές δυνάμεις μπορούν να πείσουν τους ανθρώπους ότι ο "εχθρός" δεν είναι ο ξένος) αναδεικνύοντας τη σύγκρουση κεφαλαίου - εργασίας. Απαντώντας στο “δεν φτάνει για όλους” της Ακροδεξιάς με ένα αποφασισμένο “όλοι ή κανείς”. Η ταξική αλληλεγγύη λειτουργεί μόνο πέρα από τα εθνικά όρια, πέρα από τα όρια του φύλου ή δεν λειτουργεί καθόλου. Επιπλέον, όταν η ανισότητα γίνει υπερβολικά μεγάλη, η δημοκρατία δεν μπορεί πλέον να λειτουργήσει. Γίνεται βοναπαρτική δημοκρατία, στην οποία οι κυβερνώσες τάξεις μεταβιβάζουν τα συμφέροντά τους σε άτομα και κόμματα που τους υπόσχονται ασφάλεια και τάξη. Επομένως, η Αριστερά δεν πρέπει να αφήσει το συστημικό ερώτημα στη ριζοσπαστική Δεξιά. Εάν η Αριστερά θέλει να ανακόψει την ενίσχυση της Ακροδεξιάς, θα χρειαστεί και πάλι αξιόπιστο όραμα και σχεδιασμό για μια καλύτερη κοινωνία. Ως εκ τούτου, πρότεινα να αρχίσουμε τη συζήτηση για τις νεο-σοσιαλιστικές επιλογές, για τον δημοκρατικό οικο-σοσιαλισμό. Για έναν σοσιαλισμό που αποφεύγει τα λάθη των σοσιαλισμών του 20ού αιώνα...

Πριν από έντεκα χρόνια, το τραγικό γεγονός της αναίτιας δολοφονίας ήρθε να αναδείξει και τα προβλήματα στις σχέσεις ενός κομματιού της νεολαίας με την ίδια την κοινωνία. Αυτή η σφαίρα που αφαίρεσε τη ζωή από τον Αλέξη Γρηγορόπουλο έσπασε, ουσιαστικά, μια σιωπή γύρω από θέματα και προβλήματα της νεολαίας και μας υποχρεώνει όλους να ακούμε τη νέα γενιά, να προσπαθούμε να επικοινωνούμε και να κατανοούμε πως ο αυταρχισμός και η προσπάθεια να φιμωθεί είναι ο χειρότερος σύμβουλος για να να προχωρήσουμε συνολικά ως κοινωνία και να μπορούμε να είμαστε σε μια δημιουργική σχέση με τις νεότερες γενιές. (...) Συνολικά ο τρόπος που αντιμετωπίζει προβλήματα παραβατικότητας αυτή τη στιγμή η κυβέρνηση είναι λάθος. Διότι κανείς δεν μπορεί να αρνηθεί συγκεκριμένα ζητήματα και προβλήματα, τα οποία πρέπει να απαντηθούν, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι θα πρέπει να εξαπολύουμε μια επιχείρηση ενοχοποίησης μεγάλων τμημάτων της νεολαίας. Να βλέπουμε αυτά τα οποία ζήσαμε τις προηγούμενες εβδομάδες, τις αναίτιες επιθέσεις στους φοιτητές έξω από την ΑΣΟΕΕ. Να μπαίνουν στους κινηματογράφους και να βγάζουν τα 15χρονα παιδιά από τις αίθουσες τραβώντας τα από το αυτί. Να μπαίνουν στα κέντρα διασκέδασης και να αντιμετωπίζουν τους θαμώνες λες και πρόκειται περί εγκληματιών. Να βλέπουμε να ξεγυμνώνουν αφισοκολλητές. Όλα αυτά νομίζω ότι, πέρα από ότι διαρρηγνύουν τη σχέση της νεολαίας με την κοινωνία, από την άλλη αποσκοπούν στο να εκφοβίσουν ένα μεγάλο κομμάτι της, διότι κάποιοι πιστεύουν ότι θα πρέπει ο καθένας να είναι μόνος του, στο σπίτι του, φοβισμένος και να μη μιλάει.

Η δολοφονία του Αλέξανδρου έχει χαρακώσει μια ολόκληρη γενιά, ο Αλέξανδρος πλέον δεν είναι πρόσωπο, είναι σύμβολο μια γενιάς η οποία έχει αδικηθεί από πάρα πολλές πλευρές και αδικείται, η γενιά αυτή τον φόνο αυτόν τον πήρε πάνω της, τον δέχτηκε ολόκληρο κατάστηθα, δεν είναι τυχαίο αυτό το σύνθημα ‘στις τράπεζες λεφτά, στη νεολαία σφαίρες’ αυτές τις σφαίρες τις έχει δεχτεί η κοινωνία των νέων με πάρα πολλούς τρόπους, με την ανεργία που την περιμένει, με την οικονομική κρίση, με όλη αυτή την κατάπτωση των δημοκρατικών αξιών, με τους χειρισμούς και την απίστευτη βιαιότητα που δέχεται από την αστυνομία, όλα αυτά έχουν κάνει αυτή τη γενιά να ταυτίζεται πλέον με το πρόσωπο του Γρηγορόπουλου και ο Αλέξανδρος Γρηγορόπουλος ανήκει σε όλη αυτή τη γενιά ως ένα σύμβολο πλέον και όχι ως ένα πρόσωπο. Οι αντιδράσεις που υπήρξαν και υπάρχουν δεν είναι τυχαίες, πολλοί έσπευσαν να καταδικάσουν για όλα αυτά που έγιναν, τα έκτροπα, όμως ο ηθικός αυτουργός όλων αυτών είναι ο Κορκονέας, ο Κορκονέας ευθύνεται για όλα αυτά που συνέβησαν το βράδυ εκείνο στην Αθήνα και όλα τα επόμενα βράδια, η βία γεννάει βία, αν ο Κορκονέας δεν είχε πατήσει την σκανδάλη τίποτα δεν θα γινόταν, τον Κορκονέα πρέπει να δείχνουμε ως ένοχο γι αυτή την εκτροπή. (...) Πόσο εύκολο είναι να έχουμε έναν Ζακ Κωστόπουλο ακόμη; Πάρα πολύ εύκολο. Δεν ήταν πάρα πολύ εύκολο όταν τον σκότωσαν και πολίτες και αστυνομικοί; Με την ίδια ευκολία θα επαναληφθεί, τι τους συγκρατεί; Αυτή είναι η αλαζονεία της αστυνομίας, να θεωρούν όχι ότι υπακούν τον νόμο αλλά ότι είναι ο νόμος και αυτός ο νόμος μπορεί να επιβάλλεται με οποιονδήποτε τρόπο και όπως θέλουν και να θεωρείται μετά αν κάνουν κάποιο αδίκημα ή και ανθρωποκτονία να τους αναγνωρίζεται και ο πρότερος σύννομος βίος όπως αναγνωρίστηκε και στον Κορκονέα, όσον αφορά την απόφαση του Αρείου Πάγου, υπάρχει ελπίδα γιατί είναι πολύ καλά τεκμηριωμένη η εισήγηση του εισαγγελέα του Αρείου Πάγου.

Η κυβέρνηση διακηρύσσει ότι φροντίζει τις επιχειρήσεις προκειμένου να έρθει η ανάπτυξη. Όμως, αμέσως μετά τις εκλογές, διέλυσε όλες τις προϋποθέσεις για να γίνει αυτό. Απαξίωσε το ΣΕΠΕ, κατήργησε τις συλλογικές διαπραγματεύσεις και τις συλλογικές συμβάσεις εργασίας που είχαν καταργηθεί επί μνημονίων και ο ΣΥΡΙΖΑ είχε επαναφέρει, έδωσε στον επιχειρηματικό κόσμο το μήνυμα ότι δεν υπάρχει έλεγχος. Αποτέλεσμα ότι τον Οκτώβριο 19 είχαμε το χειρότερο ισοζύγιο προσλήψεων-απολύσεων της τελευταίας 18ετίας, δηλαδή και πολύ πριν την κρίση.

Η τρίτη πράξη στη μεταναστευτική ιστορία των κατοίκων της Αφρικής διαφέρει κατά πολύ από τις δύο προηγούμενες του 20ού αιώνα, διότι πλέον η παρουσία των μεταναστών δεν είναι επιθυμητή ούτε στη Γαλλία ούτε στα άλλα ευρωπαϊκά κράτη. Η Ευρώπη εκτιμά ότι δεν χρειάζεται τους Αφρικανούς μετανάστες. Παρ’ όλα αυτά, η ίδια τους η εμπειρία, που κλείνει έναν αιώνα, τους αποδεικνύει ότι γίνονται αναγκαίοι. Είναι λοιπόν πολλοί οι νεαροί Αφρικανοί που δυσκολεύονται να πιστέψουν ότι αυτή η επιθυμητή μεταναστευτική παράδοση, όπως τη γνώριζαν οι προπαππούδες, οι παππούδες και οι γονείς τους στη διάρκεια του 20ού αιώνα, έχει ξαφνικά διακοπεί στον 21ο αιώνα. Δεν τους πείθουν οι σχετικές διακηρύξεις της Ευρώπης. Ετσι σήμερα, οι λαθραίοι (sic) εργάτες από την Αφρική, αυτοί που δεν ασφαλίζονται και επομένως είναι λιγότερο «ακριβοί» από τους υπόλοιπους Ευρωπαίους εργάτες, αυτοί που στέλνουν κάθε μήνα χρήματα στις οικογένειές τους πίσω στις πατρίδες τους, καταδεικνύουν με την παρουσία τους ότι συμβαίνει το αντίθετο από τα όσα υποκριτικά λένε επισήμως οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι. Οι νεαροί Αφρικανοί μετανάστες βλέπουν ότι είναι ψέμα το «μην έρχεστε πια εδώ, δεν υπάρχουν δουλειές, δεν έχετε τίποτα να κερδίσετε». Η εμπειρία τούς δείχνει το αντίθετο. Γι’ αυτό, σαν άλλοι στρατιώτες σε έναν πόλεμο που δεν λέει το όνομά του, είναι έτοιμοι να θυσιαστούν για την οικογένειά τους, με το να διασχίσουν τη θάλασσα και να έρθουν στην Ευρώπη διακινδυνεύοντας τη ζωή τους.