Συνεντεύξεις

Η Αριστερά ήταν πάντα διεθνιστική και η περιπέτεια της Ευρώπης ήταν μέσα στις πολιτικές μας επιλογές. Ωστόσο, αυτό το εγχείρημα που ξεκίνησε με στόχο την ευημερία και την ειρήνη εδώ και πολλά χρόνια βρίσκεται σε τροχιά που οδηγεί σε πολύ δύσκολες, αντιδημοκρατικές, αντικοινωνικές ατραπούς. Πρέπει να ανοίξουμε την συζήτηση από την αρχή και η συζήτηση να περιλαμβάνει και όσους έχουν απογοητευτεί, όσους βρίσκονται απέναντι από αυτό το εγχείρημα, όσους επιλέγουν ανορθολογικές, αντιδημοκρατικές και άλλες λύσεις. Πρέπει να γίνει όμως μία συζήτηση με βάση το κοινωνικό υποκείμενο, το κοινωνικό ζήτημα της Ευρώπης, την εμπειρία των τελευταίων 10 ετών της κρίσης, να τα ξαναδούμε όλα από την αρχή. Και να γίνει εφ’ όλης της ύλης, όχι με μικροδιορθωτικές κινήσεις…

Νομίζω μερικές φορές υπερτιμούμε τη σημασία των “συμμαχιών”. Το κύριο δεν είναι η συμμαχία ως τέτοια, αλλά η κοινωνική δυναμική που συνδέεται με αυτήν. Να το πω πιο συγκεκριμένα. Στην Ελλάδα βλέπουμε την κινητικότητα γύρω από τις “Γέφυρες”. Είναι αναμφίβολα μια θετική εξέλιξη. Την ίδια στιγμή, είναι μια εξέλιξη που αφορά μια πολύ καθορισμένη γενιά ανθρώπων, με παρόμοιες διαδρομές, και κοινωνικές εμπειρίες. Αυτό από μόνο του καθορίζει και την εμβέλεια, και ίσως και τη σημασία, του όλου εγχειρήματος. Ας δούμε κάτι διαφορετικό. Στην Αγγλία και στις Ηνωμένες Πολιτείες βλέπουμε ότι το Κόμμα -το Εργατικό και το Δημοκρατικό αντίστοιχα- υποδέχεται και λειτουργεί ως σημείο συνάντησης κοινωνικών και πολιτικών δυναμικών που δεν έχουν καμία σχέση με την παραδοσιακή αντίληψη γύρω από την πολιτική. Το Κόμμα -και το λέω σχηματικά με κάπα κεφαλαίο- επιστρέφει διαψεύδοντας όσους πίστευαν ότι είναι οριστικά νεκρό. Και αυτό είναι κάτι που εκπλήσσει. Το ανακάτωμα της τράπουλας, που εμπνέει, και δημιουργεί μία νέα Αριστερά δεν στηρίζεται σε έναν γαλαξία παλιών πολιτικών προσωπικοτήτων, αλλά στην ανάδειξη νέων μέσα από συγκεκριμένα αιτήματα ριζικής μεταβολής. Στο πλαίσιο αυτό, το Κόμμα δεν είναι ένα κέλυφος, αλλά μία απάντηση στο μεγάλο ερώτημα για το πώς μπορούν να αλλάξουν τα πράγματα. Και αυτή η αλλαγή περιλαμβάνει και προϋποθέτει και μια δομική αλλαγή της ίδιας της δομής του κόμματος. Στη Βρετανία ο Κόρμπιν θα ήταν ένας συμπαθής εσωκομματικός υποψήφιος που θα τον στήριζαν κάποιοι αντίστοιχα συμπαθείς άνθρωποι της γενιάς του. Αυτό που άλλαξε τα πράγματα ήταν η εμφάνιση ενός ρεύματος που λειτουργεί “εντός”, “εκτός” και “εναντίον” του κόμματος.

Οι δικές μου δεσμεύσεις είναι να είμαι μέρος ενός αγώνα ενάντια στη βία στις στρατιωτικές, νομικές και κατασταλτικές της μεθόδους, να υπερασπίζομαι τα δικαιώματα και τις ελευθερίες των απάτριδων, να αντιμετωπίζω ριζοσπαστικά τις οικονομικές ανισότητες, να υπερασπίζομαι το φύλο και την σεξουαλική ελευθερία στο βαθμό που δεν βλάπτουν κανέναν, και να επιμένω σε μορφές δικαιοσύνης που αρνούνται τη λογική του σωφρονισμού και τη δομή της εκδίκησης. Ίσως μπορέσεις να προσαρμόσεις αυτούς τους στόχους στην «χειραφέτηση», αλλά για μένα ο φεμινισμός είναι ένα κρίσιμο μέρος μιας αναδυόμενης και ριζοσπαστικής δημοκρατίας που επιδιώκει να δημιουργήσει ένα ανοιχτό μέλλον, όπου οι άνθρωποι όλων των ηλικιών θα μπορούν κάποτε να αισθανθούν πάλι την ελπίδα.

Η βασική επιλογή του ΣΥΡΙΖΑ να προσδώσει ειδικό βάρος στις ευρωεκλογές στηρίζεται στην προφανή κρισιμότητά τους αναφορικά με τις εξελίξεις στην Ευρώπη, οι οποίες απειλούν να επηρεάσουν έμμεσα ή άμεσα όλες τις χώρες, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας. Η συνδυασμένη μάχη ενάντια στη νεοφιλελεύθερη λιτότητα και την Ακροδεξιά είναι το πρόταγμα. Εδώ «κουμπώνει» η προοδευτική συνεργασία αλλάζοντας τα δεδομένα. Στις εκλογές του 2015 το δίλημμα ήταν Μνημόνιο - αντιμνημόνιο. Στις εκλογές του 2019 τα διλήμματα θα είναι πιο διαυγή. Θα έχουν να κάνουν με την κεντρικοποίηση του αγώνα, ενάντια στις νεοφιλελεύθερες πολιτικές και στον κίνδυνο πολιτικής συνέκφρασής τους με την Ακροδεξιά. Οι παραλήπτες αυτής της πολιτικής πρότασης του ΣΥΡΙΖΑ είναι οι πολίτες, είναι τα ευρωπαϊκά αριστερά κόμματα, είναι οι Πράσινοι, είναι κι εκείνα τα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα, που έχουν συνειδητοποιήσει το αδιέξοδο των νεοφιλελεύθερων προσαρμογών τους και αναζητούν απεμπλοκή από αυτές.

Η κοινωνία μας στέλνει πολύ καλά μηνύματα. Ένα κομμάτι της κοινωνίας μας έχει καταλάβει τι συμβαίνει και έχει αποδεχθεί την πρόκληση του Πρίμο Λέβι: “Εάν όχι τώρα, πότε;”. Η κοινωνία μας βυθίζεται σε μια άβυσσο εναντίον της οποίας ο πατέρας μου είχε πολεμήσει στο βουνό. Ένα κομμάτι της κοινωνίας μας λέει ότι δεν πρόκειται να καθίσει σπίτι του όταν οι άλλοι μάς επαναφέρουν τον φασισμό και τον Μουσολίνι. Ένας κόσμος που λέει ότι εάν δεν κινητοποιηθεί, θα χάσει την αυτοσεβασμό και την αξιοπρέπειά του. Αυτός ο κόσμος όμως δεν έχει πολιτική διέξοδο, γιατί δεν υπάρχει καμιά πολιτική δύναμη που να θεωρείται άξια να αντιπροσωπεύσει αυτά τα υψηλά ιδανικά.

Δεν έκρυψα, ούτε θα κρύψω ποτέ ότι είμαι αριστερός. Εδώ είμαι για να δουλέψω για τον δήμο, να προσκομίσω την εμπειρία μου από την αποτελεσματική διαχείριση και το όραμά μου για μια πιο ανοιχτή και δίκαιη κοινωνία. Η δική μου πορεία, άλλωστε, είναι η αντίστροφη από τη συνηθισμένη: έφυγα από την κυβέρνηση για να έρθω στο Δήμο. Κι ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα των εκλογών, θα μείνω να δουλέψω για την Αθήνα γιατί η Αθήνα είναι το σπίτι μου. Δεσμεύομαι σε αυτό. Και δεσμεύομαι σε αυτό διότι είμαι παιδί την πόλης, την έχω ζήσει την Αθήνα και μάλιστα όχι σε μια από τις άνετες περιοχές της: στο 4ο δημοτικό διαμέρισμα, κάτω από τις γραμμές των Κάτω Πατησίων.

Όλη η κοινωνία πρέπει να κινηθεί σε υγιείς κατευθύνσεις και όχι σε μισαλλόδοξες κοινωνιολογικές και εξωφρενικές δοξασίες που καλλιεργούν τα fake news.

Το γεγονός ότι εδώ και καιρό δεν παίζουν κανέναν απολύτως ρόλο στην υπογραφή Εθνικής Γενικής Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας (ΕΓΣΣΕ) … είναι ενδεικτικό … σε αυτό έχουν συμβάλει και οι δύο, και το ΠΑΜΕ και ο Παναγόπουλος. Και την ίδια στιγμή … κάνουν την φοβερή εξίσωση “ίδιος ο Βρούτσης (που έστειλε σε ένα βράδυ τους μισθούς εκεί που τους έστειλε), ίδια και η Αχτσιόγλου )που έδωσε την αύξηση στον κατώτατο και κατήργησε τον υποκατώτατο)”. Συνέπεια αυτής της τακτικής και των δύο ήταν η ακύρωση του συνεδρίου.

Η Αριστερά οφείλει να ανοίξει τον πολιτισμό στη μεγάλη κοινωνική πλειοψηφία, να κάνει τον πολιτισμό υπόθεση των πολλών και όχι κάποιων ελίτ. Και ταυτόχρονα μέσω του πολιτισμού οφείλει να κάνει την κοινωνία όλο και πιο ανοιχτή, πιο δημοκρατική, πιο οραματική. Ο πολιτισμός για την Αριστερά παίζει καθοριστικό ρόλο στην κοινωνική συνοχή, στη δημιουργία ενός νέου κοινωνικού και δημοκρατικού ήθους, μιας κοινωνίας με ανοιχτούς ορίζοντες χωρίς περιχαρακώσεις και αποκλεισμούς, κάτι ιδιαίτερα σημαντικό σε μια εποχή που παντού σχεδόν αντιμετωπίζουμε την άνοδο μισαλλόδοξων και ακροδεξιών ιδεών. Ο πολιτισμός για την Αριστερά είναι η ασπίδα απέναντι στην Ακροδεξιά. Επιπλέον, ειδικά για τη χώρα μας, είναι μεγάλη η ευθύνη της προστασίας και ανάδειξης των μνημείων μας, τα οποία αποτελούν δημόσιο αγαθό και ταυτόχρονα παγκόσμια κληρονομιά. Το να προστατεύουμε και να διαχειριζόμαστε την πολιτιστική κληρονομιά του τόπου με τον καλύτερο δυνατό τρόπο είναι και αυτό ένα απαιτητικό καθήκον για την Αριστερά απέναντι στην κοινωνία.

Για μένα αυτή τη στιγμή το πιο στενάχωρο που υπάρχει στην Αθήνα είναι ότι υπάρχει μια αίσθηση από τους ανθρώπους της πόλης ότι τα πράγματα δεν μπορούν ν’ αλλάξουν. Είναι μια αίσθηση ότι η Αθήνα είναι μια χαμένη υπόθεση. Και το βλέπεις αυτό σε ανθρώπους όλων των ηλικιών. Νομίζω δεν υπάρχει κάτι χειρότερο σε μία πόλη από το να έχει χάσει την εμπιστοσύνη των ανθρώπων της. Για μένα το σημαντικότερο είναι να στηθεί ξανά αυτή η εμπιστοσύνη. Να φανεί ότι υπάρχει μια δημοτική αρχή, η οποία προφανώς δεν μπορεί να λύσει τα πάντα – κι όποιος πει ότι μπορεί να λύσει τα πάντα σε μια 4ετία κοροϊδεύει τους ανθρώπους – που οι γειτονιές θα αισθάνονται ότι είναι δικιά τους. Αυτό είναι το πιο κρίσιμο». (...) [Αυτό μπορεί να επιτευχθεί] πρώτα απ’ όλα με το να ξεκινήσεις με όλα τα μικρά στοιχεία της καθημερινότητας. Δηλαδή, η Αθήνα είναι μια πόλη παρατημένη στα πιο βασικά κομμάτια της. Στην καθαριότητα, στο πράσινο, στον φωτισμό. Αν κάποιος έβλεπε τον προϋπολογισμό του Δήμου της Αθήνας χωρίς να ξέρει για ποια πόλη μιλάμε, μόνο με 3-4 βασικά στοιχεία θα μπορούσε να μιλήσει για μια πόλη η οποία είναι βρώμικη, για μια πόλη η οποία είναι σκοτεινή, για μια πόλη η οποία έχει εγκαταλειμμένους τους χώρους πρασίνου και για μια πόλη η οποία δεν ασχολείται με τις υποδομές της. Δηλαδή για το 2018 ο Δήμος της Αθήνας έχει το αδιανόητο ρεκόρ να έχει μηδέν ευρώ σε έργα ηλεκτροφωτισμού. Έβλεπα το στοιχείο και προσπαθούσα να το πιστέψω. Σχεδόν μηδενικές είναι και οι δαπάνες για τα έργα στον χώρο του πρασίνου. Έκλεισε ο προϋπολογισμός του 2018 με μηδέν ευρώ και στις αρχές του 2019 έγραψαν ένα πολύ μικρό κονδύλι. Στο κομμάτι της καθαριότητας απορροφά λιγότερα από 40% του προϋπολογισμού, δηλαδή δεν είναι ότι δεν έχει τα λεφτά. Κι αυτό είναι εξοργιστικό. Δεν μπορεί καν να απορροφήσει τον προϋπολογισμό του. Και στο κομμάτι του τεχνικού προγράμματος, που είναι οι υποδομές. Και όταν μιλάμε για υποδομές, μιλάμε για συντήρηση των σχολείων, που τα σχολεία στον Δήμο της Αθήνας είναι πραγματικά σε άσχημη κατάσταση. Αν μιλήσεις με γονείς, με συλλόγους γονέων το καταλαβαίνεις αυτό. Από τα 40 εκατ. ευρώ προϋπολογισμένα, υλοποιήθηκαν μόλις τα δύο. Μιλάμε δηλαδή για έναν πλούσιο δήμο με φτωχή διαχείριση.