Εφημερίδα Εποχή

Πρέπει να τελειώνουμε με αυτά τα βαρίδια που το λιμάνι σέρνει μαζί του, όπως κάθε λιμάνι: Η Μασσαλία, η Νάπολι, όχι μόνο ο Πειραιάς. Τις τοπικές ολιγαρχίες. Το τοπικό λούμπεν που διεκδικεί την εξουσία μέσα από περίεργες διαδρομές και που στον Πειραιά τον είδαμε να αναδύεται στις προηγούμενες εκλογές, μέσα από θεσμικές διαδρομές. Μιλώ για τις συμμορίες που έφτασαν να τραμπουκίζουν τον τότε δήμαρχο Βασίλη Μιχαλολιάκο. Ουδέποτε ως τότε είχε τολμήσει κανείς, όσο λούμπεν, να τραμπουκίσει τον δήμαρχο της πόλης. Να ξεκαθαρίσουμε ότι ζούμε σ΄ ένα όμορφο λιμάνι της Μεσογείου, ένα λιμάνι που όλες οι δημοτικές αρχές, με εξαίρεση τις διορισμένες των δικτατοριών του ‘36 και του ‘67, σεβάστηκαν και προστάτευσαν αυτή την πορεία, δεν επέτρεψαν σε παραπολιτικά κέντρα, να θέσουν όρους για το πώς θα λειτουργήσει η δημοκρατία.

Tο αντικρατικό στοιχείο δεν είναι αυτονόητο για να το ξεπερνάμε εύκολα. Ιδίως, μάλιστα, για το ρεύμα του ιστορικού κομμουνισμού που επένδυσε πολλά στις δυνατότητες εκδημοκρατισμού του αστικού κράτους. Από τον Δεκέμβρη και μετά είδαμε πως το κράτος αυτό επιτρέπει όλο και λιγότερο τον εκδημοκρατισμό του: γίνεται εμπόλεμο, θωρακισμένο, θέτει περισσότερα όρια απ’ όσες δυνατότητες προσφέρει. Ο αντικρατισμός του Δεκέμβρη, από την άλλη, δεν περιορίστηκε στην «προνομιακή» -και ασφαλώς δίκαιη- αντίθεση στην αστυνομία. Έβαλε στο στόχαστρο τόσο τους «ορατούς», τους κατασταλτικούς κρατικούς μηχανισμούς, όσο όμως και τους ιδεολογικούς. Αυτή η ριζική αντιπαλότητα, κατά τη γνώμη μου, ήταν που επέτρεψε στον τότε ΣΥΡΙΖΑ τη συγκρουσιακή στάση που συμπύκνωνε το «Ή εμείς ή αυτοί». Μετά το 2012, αυτό το «μάθημα» του Δεκέμβρη ο ΣΥΡΙΖΑ το απώθησε. Συμμετρικά, βεβαίως, είναι προβληματικό ένα συμπέρασμα του τύπου «αφού το κράτος είναι εμπόλεμο, η αντικαπιταλιστική στρατηγική σημαίνει πολιτική αποκλειστικά εκτός». Μας ενδιαφέρει η δίκη της ΧΑ. Θέλουμε η Βουλή να τηρήσει ενός λεπτού σιγή για τον αλβανό εργάτη γης που δολοφόνησε φασίστας στη Λευκίμμη. Θέλουμε ο δολοφόνος να καταδικαστεί χωρίς ελαφρυντικά. Δεν μπορεί στη Θεσσαλονίκη η αστυνομική διεύθυνση να αφήνει ασύδοτους τους ναζί. Όμως, για να επιβάλεις μια πολιτική μέσα στο κράτος, χρειάζεται να είσαι ισχυρός έξω από αυτό. Για το ρεύμα που είχε αναφορά στον αριστερό ευρωκομμουνισμό, η πολιτική αυτή θεωρούσε την «ιδεολογική ηγεμονία» υπόθεση κυρίως των ιδεών. Πώς θα επιβάλλονταν οι «ιδέες» σε μια στιγμή σύγκρουσης; Αυτό παρέμεινε άδηλο.

Η Ελλάδα παρατηρεί μια αλλαγή ισορροπιών και διεθνούς συγκυρίας στον ευρύτερο μεσανατολικό χώρο και πρέπει να βγάλει τα συμπεράσματά της. Είναι η πρώτη φορά μετά το 1945 που ο αμερικανικός παράγοντας δεν αντιμετωπίζει την Τουρκία ως στρατηγικό σύμμαχο αλλά ως ενδεχόμενο αντίπαλο. Οι ΗΠΑ προσπαθούν να κρατήσουν όσο μπορούν μια ισορροπία με την Τουρκία, προσπαθούν να την παρακάμψουν όπου μπορούν και αν χρειαστεί θα συγκρουστούν μετωπικά μαζί της. Είναι δηλαδή όλα τα ενδεχόμενα ανοιχτά. Αυτή τη στιγμή στη βορειοανατολική Συρία, όπου υπήρξαν βολές πυροβολικού πριν από ένα μήνα από πλευράς Τουρκίας κατά των Κούρδων ανταρτών ανατολικά του Ευφράτη, αυτό είναι μια κόκκινη γραμμή για τους Αμερικανούς. Από τότε υπάρχουν κοινές περιπολίες Κούρδων ανταρτών και αμερικανών πεζοναυτών στην τουρκοσυριακή μεθόριο. Αν οι ΗΠΑ, για να κατευνάσουν τον Ερντογάν, έπρεπε να προδώσουν τους Κούρδους της Συρίας, ξέρουν πολύ καλά τι θα συμβεί την επόμενη μέρα. Οι Κούρδοι της Συρίας θα στραφούν προς τον Άσαντ και την Ρωσία. Η Ελλάδα, λοιπόν, μπορεί να τηρήσει στάση αναμονής, αξιοποιώντας το γεγονός ότι η έκλειψη του παράγοντα Τουρκία για το σχεδιασμό των ΗΠΑ, την ευνοεί τακτικά και στρατηγικά. Αν ρίξει κανείς μια ματιά στα κράτη της περιοχής που είναι οι σύμμαχοι των ΗΠΑ, η Ελλάδα είναι η πιο σταθερή και προβλέψιμη χώρα στην περιοχή.

Πρέπει,, να βάλουμε στόχους. Αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να παραμελήσουμε την ιδιωτική πρωτοβουλία, αλλά να δώσουμε τη δυνατότητα σε ιδιώτες επενδυτές και σε ξένους επενδυτές να εμπλακούν σε κατευθύνσεις τις οποίες εμείς θεωρούμε αναγκαίες. (...) Επαναλαμβάνουμε συνεχώς, ακόμη και πολλοί διεθνείς οργανισμοί και ευρωπαϊκοί θεσμοί, ότι έχει δυνατότητες στην Ελλάδα. Όμως ποιες είναι αυτές οι δυνατότητες, προς ποιες αγορές εξωτερικές ή εσωτερικές, με τι είδους επιχειρηματικότητα κτλ; Έχουμε πολλά τέτοια ερωτήματα που όταν αντιμετωπίσθηκαν σε άλλες χώρες ή στο παρελθόν στην Ευρώπη, πάντα έγινε με ένα τρίπτυχο το οποίο αφορά τον προγραμματισμό – τον σχεδιασμό θα έλεγα – τις δομές, τους θεσμούς οι οποίοι υποστηρίζουν αυτό τον σχεδιασμό, τον κατευθύνουν και μαζί τα κατάλληλα εργαλεία χρηματοδότησης. Όλο αυτό απαιτεί, βέβαια, σ’ ό,τι αφορά την επιχειρηματικότητα στη χώρα μας, μία επανάσταση.

Στις 12 Δεκεμβρίου θα εισαχθεί προς ψήφιση στην Ολομέλεια της Βουλής ο προϋπολογισμός του 2019. Τελικά οι διαβεβαιώσεις του ΣΥΡΙΖΑ ότι δεν θα ισχύσει ο νόμος για την περικοπή των συντάξεων, γίνονται πραγματικότητα. Και μαζί η νομοθέτηση των αντίμετρων, που εξαγγέλθηκαν στη ΔΕΘ, χωρίς να υπάρχουν επιπλέον μέτρα. Πρόκειται για μια μεγάλη επιτυχία της κυβέρνησης, που για να τελεσφορήσει, πάτησε στις επιδόσεις της οικονομίας, που αποτρέπουν την περικοπή των συντάξεων. Η ΝΔ, αυτή τη μεγάλη επιτυχία, την απαξιώνει χαρακτηρίζοντάς την ως παροχολογία. Ο χαρακτηρισμός αυτός, όμως, προδίδει εκτός της μικροψυχίας, που συναντάται στον προεκλογικό ανταγωνισμό, και κάτι πολύ σοβαρότερο. Αν η αποκατάσταση μιας αδικίας σε βάρος των συνταξιούχων, μετά από πολλές περικοπές που έχουν προηγηθεί στη διάρκεια των μνημονίων, χαρακτηρίζεται ως παροχολογία, υπάρχουν υπαρκτοί κίνδυνοι σε περίπτωση που στις εκλογές κερδίσει η ΝΔ. Ο βασικός κίνδυνος είναι η διαιώνιση της λιτότητας και της λεηλασίας των κοινωνικών δικαιωμάτων.Το γεγονός ότι η ΝΔ δεν παραδέχεται το τέλος των μνημονιακών προγραμμάτων, δεν έχει να κάνει μόνο με την μικροψυχία και την καταστροφολογία που διακρίνει την αντιπολιτευτική τακτική της, αλλά με την πολιτική που σχεδιάζει να εφαρμόσει σε περίπτωση ανάδειξής της ως κυβέρνησης. Τα μνημόνια ήταν η μεγάλη ευκαιρία για τη ΝΔ να υιοθετηθεί ο νεοφιλελευθερισμός και να σχεδιαστεί η συνέχιση της πολιτικής της εσωτερικής υποτίμησης, της απορρύθμισης της αγοράς εργασίας και της δημοσιονομικής πειθαρχίας του κράτους και χωρίς μνημόνια. Αυτό είναι το πρόγραμμα της ΝΔ, με πρόσημο την ανάπτυξη. Η ΝΔ εκπροσωπεί και απολογείται στις οικονομικές ελίτ και όχι στην κοινωνία.

Η κρίση της δημοκρατίας και της πολιτικής είναι η βάση μιας αρνητικότητας που υπάρχει ακόμη. Γενικότερα, βγαίνουμε από μια παράσταση ενωμένης ανθρωπότητας, εφόσον δεν μειώθηκαν οι ανισότητες, οι αδικίες και οι πολιτισμικές διαιρέσεις. Οι άνθρωποι ζουν σε μετεωρισμό κινούμενοι μεταξύ των δυο άκρων του εκκρεμούς. Η δυστυχία αυτή χρεώνεται στην αριστερά και στις χειραφετητικές δυνάμεις, στη συνέχεια δε επιζητούν την ασφάλεια και την ευταξία λύνοντας την εσωτερική τους ένταση. Ο συντηρητισμός μαζί με τον νεοφιλελευθερισμό καθίσταται η πιο επίκαιρη ιδεολογία.

Αυτό που ήταν αμφισβητούμενο σε όσους εμπλεκονταν άμεσα με τις διαδικασίες ή γνώριζαν δεν ήταν η περικοπή των συντάξεων, αλλά τα περιβόητα αντίμετρα. Επειδή αυτό το πλεονάζον κομμάτι του δημοσιονομικού χώρου ήταν εκείνο για το οποίο υπήρχαν επιφυλάξεις και από τους ευρωπαϊκούς θεσμούς, μέχρι την τελευταία στιγμή περίμεναν τα στοιχεία της Eurostat, ώστε να επιβεβαιωθεί η δυνατότητα να γίνει αυτός ο δημοσιονομικός χώρος αντικείμενο μέτρων παρέμβασης για την ενίσχυση της οικονομίας. Αυτό που μπορούμε να πούμε είναι ότι τα μέτρα που έχουν εξαγγελθεί σε μεγάλο βαθμό στοχεύουν στην ενίσχυση της ιδιωτικής κατανάλωσης, αν τα δει κανείς ένα προς ένα, και λιγότερο στη φορολογική απαλλαγή ή ελάφρυνση, όχι γιατι οι φορολογικές ελαφρύνσεις διαμορφώνουν κενό στα φορολογικά έσοδα —η επίπτωση είναι σχετικά μικρή—, αλλά γιατί ο χρόνος στον οποίο θα αποτυπωνόταν αυτό, ως θετική συνέπεια στην οικονομία, είναι μεταγενέστερος. Και το μείζον ζήτημα αυτή τη στιγμή είναι να φανεί, να αποτυπωθεί ένας πιο ενισχυμένος ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ.