Εφημερίδα Εποχή

Είχαμε πει κάτι εξαρχής: να βγούμε από τα μνημόνια με την κοινωνία όρθια. Δεν ήταν εύκολο. Ματώσαμε ως χώρα, ως οικονομία, ως πολίτες. Οι προκλήσεις της επόμενης ημέρας είναι διαφορετικές, τα καθήκοντα είναι καινούργια: πρέπει να καλλιεργήσουμε τα αντισώματα ενάντια σε κοινωνικές στάσεις που κυριάρχησαν στο παρελθόν και ιδιαιτέρως από το 1990 και μετά. Μεγάλο μέρος της κοινωνίας εξακολουθεί να ονειρεύεται τον εύκολο και γρήγορο πλουτισμό, προτάσσει την ατομική επιτυχία έναντι της κοινωνικής προόδου, είναι συντηρητικό και μη ανεκτικό απέναντι στην διαφορετικότητα, είναι επιρρεπές σε δογματισμούς και στερεότυπα. Ως Αριστερά, πρέπει όλα αυτά να τα αμφισβητήσουμε, ιδιαιτέρως στο χώρο της νεολαίας, που αποτελεί την ελπίδα για το μέλλον. Απέναντι στα σκοτάδια των καιρών, που σηματοδοτούνται από την άνοδο της ακροδεξιάς στην Ευρώπη, εμείς πρέπει να χτίσουμε γέφυρες προς άλλους δρόμους, προς άλλα ιδανικά. Και για να το πετύχουμε αυτό, για να σχεδιαστεί το νέο αριστερό πρόγραμμα του 21ου αιώνα, να γίνει καθημερινή πράξη, να διορθωθεί στα λάθη του και να σχεδιαστεί ξανά και ξανά, απαιτείται η πλήρης συμμετοχή του συλλογικού διανοούμενου που είναι το κόμμα και οι οργανώσεις του. Δεν υπάρχουν έτοιμες λύσεις για το νέο πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ, δεν αρκούν κάποια σπουδαία μυαλά και προσωπικότητες που έχουμε την τύχη να μετράμε στις γραμμές μας. Χρειαζόμαστε μια άλλη λειτουργία αν θέλουμε να αντιπαρατεθούμε στην επιχειρούμενη δεξιά παλινόρθωση, αν θέλουμε να εκμεταλλευτούμε τις ρωγμές και τις αντιφάσεις του καπιταλισμού. Και, βεβαίως, χρειαζόμαστε και άλλες διεθνείς συμμαχίες, άλλες απαντήσεις στις προκλήσεις της ευρωπαϊκής συνεργασίας – γι΄ αυτό είναι καθοριστικής σημασίας οι ευρωεκλογές του Μαΐου. Είναι ανόητο να πιστεύουμε πως ο ΣΥΡΙΖΑ μόνος του, σε μια γωνιά της Ευρώπης, θα μπορέσει να τα βγάλει πέρα χωρίς την παρουσία και άλλων αριστερών δυνάμεων.

Μόνο εάν καταφέρουμε να μετατρέψουμε το Ισπανικό Σοσιαλιστικό Κόμμα σε ένα ριζοσπαστικό, ενεργό και δημιουργικό νέου τύπου σοσιαλιστικό κόμμα, μόνο εάν κάνουμε τον ΣΥΡΙΖΑ ξανά ΣΥΡΙΖΑ και μόνο αν τα Κίτρινα Γιλέκα στη Γαλλία μπορέσουν να φτιάξουν ένα κόμμα με νέες δομές και αξίες, μόνο τότε θα μπορούσαμε να σκεφτούμε μια άλλη Ευρώπη, με στόχο τον κοινωνικό μετασχηματισμό.

H κυβέρνηση θέλει να αποδείξει ότι η πορεία που έχει εγκαινιαστεί μετά τα μνημόνια, πρέπει να συνεχιστεί και ο ΣΥΡΙΖΑ είναι ο καταλληλότερος φορέας να το κάνει. Θέλει, ταυτόχρονα, να επισημάνει τον κίνδυνο, αν έλθει η ΝΔ, να ανακοπεί αυτό, με βάση το πρόγραμμα που έχει εξαγγείλει, να έχουμε μια δεξιά παλινόρθωση. Μ’ αυτό τον τρόπο θέλει να επηρεάσει, κυρίως, την αντι-δεξιά ψήφο, η οποία είναι πάντοτε ισχυρή.

Η συνολική άποψή μου για τις πηγές προέλευσης του αυξανόμενου ευρωσκεπτικισμού στην ΕΕ είναι ότι αυτό το φαινόμενο δεν οφείλεται σε μία και μόνο αιτία. Η κύρια πηγή σχετίζεται με κάποιες ατέλειες στο θεσμικό σχεδιασμό της ΕΕ και στην κακή διαχείριση της κρίσης του ευρώ κατά την περίοδο 2008 – 2011, η οποία οφείλεται εν μέρει σε αυτές τις αδυναμίες/ατέλειες. Συγκεκριμένα, μια νομισματική ένωση χωρίς μια, τουλάχιστον μερική, δημοσιονομική ένωση, έχει αποδειχθεί ότι είναι πολύ ασταθής. Αυτό εξηγεί την υποστήριξή μου στην περαιτέρω εμβάθυνση της Ένωσης, με κοινούς φόρους και μεγαλύτερο ομοσπονδιακό προϋπολογισμό. Η μεγαλύτερη πηγή του ευρωσκεπτικισμού είναι ότι το σημερινό επίπεδο ομοσπονδίας της ΕΕ αντιπροσωπεύει ένα ασταθές μείγμα. Τα θεσμικά όργανά της είναι αρκετά ισχυρά, ώστε να θεωρηθούν ως σημαντικοί περιορισμοί στην εθνική κυριαρχία, αλλά δεν είναι επαρκώς ισχυρά για να αντιμετωπίσουν τα υπερεθνικά προβλήματα και τις κρίσεις από μόνα τους. Όταν τα πράγματα φαίνονται σχετικά καλά, αυτό δεν είναι συνήθως πρόβλημα. Αλλά όταν υπάρχει μια κρίση, η ΕΕ μπορεί να θεωρηθεί περισσότερο ως μέρος του προβλήματος και όχι της λύσης, περιορίζοντας τους μόνους, μάλλον, αποτελεσματικούς θεσμούς, τις εθνικές κυβερνήσεις, και χωρίς να λύνει τα ίδια τα προβλήματα. Επομένως, σε περιόδους κρίσης μπορεί να έχει νόημα για τους ανθρώπους να επιστρέψουν στην εθνική κυριαρχία. Αλλά, βεβαίως, αυτό είναι μια χίμαιρα, όταν τα προβλήματα βρίσκονται σε υπερεθνικό επίπεδο.

Η απήχηση της Νέας Δημοκρατίας έχει όρια, τα οποία δεν μπορεί να υπερβεί. Η Νέα Δημοκρατία είναι ένα κράμα νεοφιλελευθερισμού και συντηρητισμού, που εκφράζει τα κομμάτια της ελληνικής κοινωνίας που συντηρητικοποιούνται. Όμως, δεν μπορεί να εκφράσει την ελπίδα της κοινωνικής αλλαγής. Το διακύβευμα για το μέλλον είναι αυτή η ελπίδα να μεταφραστεί σε ένα αφήγημα που αμφισβητεί τον μονόδρομο του νεοφιλελευθερισμού και θέτει ως προτεραιότητα τις ανάγκες των πολλών.

Ξεκαθάρισε πια το πεδίο της στρατηγικής της Νέας Δημοκρατίας ως προς το πώς θα πάμε σε εκλογές. Και ο στόχος τους είναι το κλίμα να μην είναι μόνο ακραίας πόλωσης, αλλά εμφυλιοπολεμικό. Και αυτό φάνηκε καθαρά σε δύο αποστροφές του κ. Μητσοτάκη. Πρώτον, υιοθέτησε το σύνθημα της Χρυσής Αυγής «η Δημοκρατία πουλάει την Μακεδονία» και το άλλαξε σε «ο ΣΥΡΙΖΑ πουλάει την Μακεδονία». Δεύτερον, είπε ότι η μη περικοπή των συντάξεων έγινε αποδεκτή με αντάλλαγμα την Μακεδονία. Αυτά τα δύο επιχειρήματα είναι της Χρυσής Αυγής. Τι συμβαίνει; Έχει ως στόχο να πάρει τις ψήφους της Χρυσής Αυγής, με το να ταυτίζονται στο λόγο; Είναι ο πανικός του, γιατί βλέπει ότι δεν αυξάνεται δημοσκοπικά η Νέα Δημοκρατία, αλλά ο ΣΥΡΙΖΑ; Ό,τι και να είναι, το πλήγμα είναι τεράστιο, διότι πια εθίζει ένα μεγάλο ποσοστό του ελληνικού λαού, το οποίο ψήφιζε Νέα Δημοκρατία, στο λόγο και στη σκέψη της Χρυσής Αυγής. Γι’ αυτό θεωρώ πάρα πολύ επικίνδυνη στροφή για τη χώρα τον λόγο του κ. Μητσοτάκη στη Βουλή, την περασμένη Τρίτη.

Η Ν.Δ. δεν είναι απλά συνένοχη μιας τακτικής, που ούτως ή άλλως, την ξέραμε στην Ελλάδα, ότι οι ακροδεξιοί είναι επιθετικοί επιπλέον έχει σοβαρό πολιτικό λόγο να προσπαθεί να προσαιτεριστεί αυτό τον χώρο.

Πρέπει να τελειώνουμε με αυτά τα βαρίδια που το λιμάνι σέρνει μαζί του, όπως κάθε λιμάνι: Η Μασσαλία, η Νάπολι, όχι μόνο ο Πειραιάς. Τις τοπικές ολιγαρχίες. Το τοπικό λούμπεν που διεκδικεί την εξουσία μέσα από περίεργες διαδρομές και που στον Πειραιά τον είδαμε να αναδύεται στις προηγούμενες εκλογές, μέσα από θεσμικές διαδρομές. Μιλώ για τις συμμορίες που έφτασαν να τραμπουκίζουν τον τότε δήμαρχο Βασίλη Μιχαλολιάκο. Ουδέποτε ως τότε είχε τολμήσει κανείς, όσο λούμπεν, να τραμπουκίσει τον δήμαρχο της πόλης. Να ξεκαθαρίσουμε ότι ζούμε σ΄ ένα όμορφο λιμάνι της Μεσογείου, ένα λιμάνι που όλες οι δημοτικές αρχές, με εξαίρεση τις διορισμένες των δικτατοριών του ‘36 και του ‘67, σεβάστηκαν και προστάτευσαν αυτή την πορεία, δεν επέτρεψαν σε παραπολιτικά κέντρα, να θέσουν όρους για το πώς θα λειτουργήσει η δημοκρατία.