Δημήτρης Τζανακόπουλος: Να καταλάβει ο Μητσοτάκης ότι το Μαξίμου δεν είναι παλάτι

Δεν μπορεί να κατανοήσει κανείς την προοδευτική απώλεια παραγωγικού δυναμικού στη χώρα μας, που ξεκίνησε πολύ πριν από την περίοδο των μνημονίων, αν δεν αναγνωρίσει τον ρόλο που έπαιξε η παγίωση των πελατειακών πρακτικών, χάρη στην καθιέρωση του νεοφιλελεύθερου μοντέλου από τη δεκαετία του '80 και μετά. Η τοποθέτηση της πάνσοφης επιχειρηματικότητας στο κέντρο των οικονομικών πολιτικών και εξελίξεων διατήρησε ενισχύσεις επιχειρήσεων με παρωχημένα χαρακτηριστικά, αλλά με τις κατάλληλες διασυνδέσεις, και οδήγησε στο να παραμελείται ο συντονισμός ιδιωτικών επενδύσεων και δημόσιων παρεμβάσεων, δηλαδή η υλοποίηση ολοκληρωμένων αναπτυξιακών πολιτικών. Οι πελατειακές σχέσεις επηρέασαν σε καθοριστικό βαθμό τη λειτουργία της δημόσιας διοίκησης, όχι μόνο με τη διατήρηση της διαφθοράς, αλλά συμβάλλοντας και στη διαιώνιση οργανωτικών προβλημάτων, καθώς η παράλληλη εξυπηρέτηση διαφορετικών συμφερόντων υπονόμευσε την υιοθέτηση ορθολογικών μεθόδων διοίκησης και την πραγματοποίηση αξιοκρατικών επιλογών. Η έκθεση δεν επισημαίνει την ύπαρξη του προβλήματος των πελατειακών σχέσεων, αλλά αναγνωρίζει την ύπαρξη προβλήματος στις σχέσεις ανώτερων υπαλλήλων και πολιτικών προϊσταμένων τους. Το συνολικό και το ειδικό πρόβλημα δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν χωρίς να υπάρξει μια συστηματική εμπλοκή του υπαλληλικού προσωπικού όχι μόνο στην εφαρμογή αλλά και στην επεξεργασία των πολιτικών, με γνώμονα το δημόσιο συμφέρον. Σχετικά με την αγορά εργασίας οι συντάκτες της έκθεσης αναφέρονται στο περίφημο σχέδιο Schroder-Hartz που αναπτέρωσε την ανταγωνιστικότητα της γερμανικής βιομηχανίας. Η κοινότοπη ιδέα ότι αυτό το σχέδιο μπορεί να εφαρμοστεί παντού και να έχει παρόμοια αποτελέσματα, είναι το προϊόν μιας καθαρά ιδεολογικής προσέγγισης. Η εντύπωση ότι η βιομηχανική πολιτική στη Γερμανία μπορεί να περιγραφεί ως συνδυασμός επιδοτήσεων και ελέγχου του εργατικού κόστους, δεν έχει σχέση με την πραγματικότητα. Η Γερμανία είναι μια χώρα με ισχυρό ακόμα το θεσμικό πλαίσιο που κληρονόμησε από τη φορντιστική περίοδο, όπου η βιομηχανική πολιτική είναι συνάρτηση πολλαπλών και συνδυασμένων θεσμικών παρεμβάσεων, καθώς και διαπραγματεύσεων μεταξύ εργοδοτών και συνδικαλιστικών οργανώσεων των εργαζομένων. Η επικράτηση του νεοφιλελευθερισμού, που εδώ και αρκετά χρόνια περιγράφεται πλέον ως κρίση του νεοφιλελευθερισμού, δεν είναι πουθενά απολύτως καθαρή και η ιστορία της κάθε χώρας συνεχίζει κατά κανόνα να έχει καθοριστική σημασία. Η έκθεση Πισσαρίδη είναι μια προσπάθεια να φανεί ότι το νεοφιλελεύθερο μοντέλο έχει μέλλον, και για να φανεί πειστική αυτή η προσπάθεια πρέπει να παραμείνει το εγχείρημα μακριά από την ελληνική πραγματικότητα.

Η απεργία ήρθε τη στιγμή που η οικονομική καθίζηση από την πανδημία της CoViD-19 έχει σπρώξει την Ινδία σε μία ουσιαστική ύφεση, εντείνοντας τις υπάρχουσες ανισότητες και τη στέρηση βασικών αγαθών. Το Ινδικό ΑΕΠ έχει κατρακυλήσει κατά ένα ιστορικό 23,9%, ενώ η ανεργία εκτοξεύτηκε στο πρωτοφανές 27%. Μεσούσης αυτής της ολοκληρωτικής κρίσης, η δεξιά κυβέρνηση με επικεφαλής το Κόμμα Μπαρατίγια Τζανάτα έχει εφαρμόσει νέες τροποποιήσεις στους εργατικούς κώδικες και παρουσιάσει αγροτικές νομοθεσίες που ανέτρεψαν μεγάλες ιστορικές κατακτήσεις στους τομείς των εργατικών δικαιωμάτων και της προστασίας των αγροτών.

Αξίζει τον κόπο να μελετήσει κάποιος όλες τις συζητήσεις στη Βουλή αυτής της περιόδου, για να αθροίσει τις αντιθέσεις, τις ενστάσεις και τις αλλεπάλληλες αντιπροτάσεις των κομμάτων της αντιπολίτευσης. Η κυβερνητική πλειοψηφία δεν τις αποκρούει μόνο ως απαράδεκτες, απαξιώνει συνήθως να αναφερθεί έστω σ’ αυτές, τις προσπερνάει σαν ανύπαρκτες. Σπανιότερα τις διαστρεβλώνει τόσο, ώστε να μπορεί να φανεί δικαιολογημένη η απόρριψή τους. Και δεν το κάνει μόνο με τον κύριο αντίπαλό της, τον ΣΥΡΙΖΑ. Στο ΚΚΕ απαξιώνει να αναφερθεί φορτώνοντάς του την κατηγορία ότι βρίσκεται σε…άλλο πλανήτη, παρά το γεγονός ότι συχνότατα οι προτάσεις του κατατίθενται με γνώμονα τα συγκεκριμένα προβλήματα λαϊκών τάξεων. Όσο για τις προτάσεις τού Κινήματος Αλλαγής, αδιαφορεί για τον κόπο που καταβάλλουν τα επιτελεία του, για να καταθέτουν διαρκώς καθόλα συζητήσιμες και επεξεργασμένες προτάσεις. Στην τελευταία συνεδρίαση της Βουλής, την περασμένη Τετάρτη, ο κ. Μητσοτάκης απαξίωσε να αναφερθεί στις προτάσεις που κατέθεσε ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης, ο Αλ. Τσίπρας, παρότι προκλήθηκε επανειλημμένα και παρότι αυτές αφορούσαν την αντιμετώπιση της πανδημίας και όχι το σοσιαλιστικό μετασχηματισμό. Στο επικίνδυνο αυτό έργο της, η κυβέρνηση συνεπικουρείται από τα καλοταϊσμένα μίντια, τα οποία δημιουργούν έναν προστατευτικό κλοιό, που χρειάζονται τεράστιες προσπάθειες, για να μπορέσει να ραγίσει κάπου και να ακουστούν λίγες λέξεις, που να θυμίζουν ότι υπάρχει αντιπολίτευση, ιδίως της αριστεράς, που λέει κάτι διαφορετικό με ένα λόγο συγκροτημένο και κατανοητό και όχι με θραύσματα από ομιλίες ή δελτία του γραφείου τύπου, ή με προκλητούς τηλεκαβγάδες σε τηλεπαράθυρα. Κι αυτό είναι ένα εξίσου σημαντικό πρόβλημα λειτουργίας του δημοκρατικού πολιτεύματος. Γιατί συμβάλλει στην εξέλιξη της επιχείρησης εξαφάνισης της αντιπολίτευσης, που τόσο έχει ανάγκη ο νεοφιλελευθερισμός, για να επιβληθεί σαν η μόνη έλλογη λύση.

Κίτο, πρωτεύουσα του Εκουαδόρ, 1983. Ο πενηντάχρονος γιατρός, πρωταγωνιστής στη νουβέλα του Ουμπίδια, αποφασίζει να βυθιστεί στην απομόνωση του σπιτιού του, ειδοποιώντας ακόμα και τους φίλους ότι «θα κλειστεί μέσα, να διαβάσει και να γράψει», προσπαθώντας όμως στην πραγματικότητα να διαχειριστεί το γεγονός ότι η γυναίκα του τον έχει εγκαταλείψει, μαζί με τον γιο του. Από το παράθυρο του σπιτιού του βλέπει κατά καιρούς τον καινούργιο του γείτονα: τον Ροδόλφο Μορόνι, που έχει έρθει πρόσφατα από την Αργεντινή. Μια νύχτα, όταν ο Μορόνι, ειδοποιημένος από τον γιατρό, θα βρεθεί αντιμέτωπος με έναν διαρρήκτη, αναγκάζεται να τον πυροβολήσει και να τον σκοτώσει. Αμπδόν Ουμπίδια «Σιωπηλή σαν το Θάνατο», μετάφραση: Ασπασία Καμπύλη, εκδόσεις Carnívora, 2020

Τα συνδικάτα, τα πολιτικά κόμματα και άλλες συλλογικότητες οφείλουν να καταδικάσουν τη λογική που κατηγορεί για διασπορά του ιού όσους-ες διαμαρτύρονται και αγωνίζονται για τα δικαιώματα τους. Οφείλουμε όλοι να περιφρουρήσουμε τις δημοκρατικές ελευθερίες που δυστυχώς απειλούνται και αμφισβητούνται με πολλούς τρόπους τελευταία. Οι απαγορεύσεις, η αστυνομική αυθαιρεσία και η καταστολή κάθε διαμαρτυρίας δυστυχώς έχουν απλωθεί και σε άλλες χώρες της Ευρώπηςαπό κυβερνήσεις  που βλέπουν την πανδημία ως ευκαιρία για να περάσουν αντιλαϊκές πολιτικές, όπως και στη χώρα μας. Είναι μια απάντηση του συστήματος σε περίοδο βαθιάς κρίσης που οι ανισότητες μεγαλώνουν και οι αδύναμοι θα διεκδικούν όλο και πιο δυναμικά. Εμείς όλοι και όλες θα κριθούμε από τη στάση μας σε αυτήν την πρόκληση και πρέπει να λειτουργήσουμε συνθετικά και από κοινού για να καταφέρουμε να σταματήσουμε αυτόν τον αντιδημοκρατικό κατήφορο.