Νίκος Φίλης: Να αλλάξει το σύστημα – όχι μόνο το κλίμα!

H εικόνα που εισπράττουν τα ελληνόπουλα για το έθνος τους μέσα από τα σχολικά εγχειρίδια διαμορφώνεται από ανακριβείς και αντιφατικές πληροφορίες. Μαθαίνουν ότι οι σχέσεις του ελληνικού έθνους με τους εθνικούς άλλους ήταν πάντα συγκρουσιακές και ότι απ' αυτούς τίποτα θετικό δεν αξίζει να αντλήσουμε. Το μόνο καθήκον που έχουμε απέναντί τους είναι να αμυνθούμε. Διαμορφώνουν την άποψη ότι οι Έλληνες δεν έχουν -ή τουλάχιστον δεν πρέπει να έχουν- κοινωνικές, θρησκευτικές, φυλετικές ή ακόμα και ταξικές διαφορές. Σύμφωνα με τα εγχειρίδια όποτε συνέβη κάτι τέτοιο το έθνος ζημιώθηκε. Αποτέλεσμα όλων αυτών είναι να μη καλλιεργείται η ιστορική κριτική σκέψη. Να εμποδίζονται να συνειδητοποιήσουν ότι η ιστορία είναι διαρκής ανασύνθεση του παρελθόντος. Να αδυνατούν να αντιληφθούν θετικά τις ομοιότητες, αλλά και τις διαφορές με τους γειτονικούς κυρίως λαούς. (Φραγκουδάκη, 1997, σ. 400). Συμπερασματικά, ο Κλωντ Λέβι Στρως υποστηρίζει πως η τάση να απορρίπτουμε ό,τι δεν ταυτίζεται με αυτά που ταυτιζόμαστε έχει γερά ψυχολογικά θεμέλια. Μας θυμίζει πως «η αρχαιότητα συνέχεε στο ίδιο όνομα 'βάρβαρος' ό,τι δεν μετείχε στον ελληνικό (και κατόπιν ελληνορωμαϊκό) πολιτισμό». Σημειώνει πως «η ανθρωπότητα» συνηθίζει πολλές φορές να «σταματά στα όρια της φυλής, της γλωσσικής ομάδας, μερικές φορές ακόμα και του χωριού» και καταλήγει με καυστικότητα: «βάρβαρος είναι πρώτα πρώτα ο άνθρωπος που πιστεύει στη βαρβαρότητα» (Levi-Strauss, 2003, σ. 40).

Εφόσον μπορούμε να σώζουμε τις τράπεζες, τότε μπορούμε να σώσουμε τον πλανήτη. Αν κάτι δεν λείπει από αυτόν τον κόσμο είναι το χρήμα. Προφανώς πολλοί άνθρωποι στερούνται χρημάτων, αλλά οι κυβερνήσεις και οι ηγέτες όχι. Παράλληλα, πρέπει να διεκδικήσουμε τα χρήματα που μας οφείλουν οι ρυπαντές αυτού του πλανήτη ως αποζημίωση για όσα προκαλούν στον πλανήτη. Είναι μια άποψη στην οποία δεν θα ανταποκρινόμουν καν, το αντίθετο έχει αποδειχτεί πολλάκις. Αυτό που μας λείπει δεν είναι τα χρήματα, είναι η πολιτική και η κοινωνική βούληση για να πετύχουμε το στόχο μας.

Με πρόταση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου, τη σύμφωνη γνώμη σχεδόν όλων των φορέων της πόλης και χωρίς αντιδράσεις από την ανάδοχο εταιρεία, είχε επιλεγεί να μείνει στη θέση του το μνημειακό σύνολο, τα 84 μέτρα της πρωτοβυζαντινής Εγνατίας, σαν ανοιχτό μουσείο μύησης στα Πρώιμα Βυζαντινά χρόνια, που θα το ζήλευε και η Κωνσταντινούπολη. Δεν είναι άραγε ένα σχολείο μνήμης και ομορφιάς τα εκθέματα που στεγάζει ο σταθμός του μετρό στο Μοναστηράκι, μαζί με ένα τμήμα της κοίτης του Ηριδανού; Μολαταύτα, στην πρόσφατη επίσημη ομιλία του στη Διεθνή Εκθεση Θεσσαλονίκης ο πρωθυπουργός αιφνιδίασε τους πάντες, αποκηρύσσοντας τη διατήρηση κατά χώραν και ανακοινώνοντας την επιστροφή στην απορριφθείσα μέθοδο της απόσπασης και επανατοποθέτησης, η οποία και σε χρόνο θα κοστίσει και σε χρήμα. Και επιπλέον θα εκθέσει σε σοβαρούς κινδύνους τις αρχαιότητες. Τόσο εύκολο είναι άραγε να διαλυθεί όχι ένα μνημείο, αλλά ένα τοπίο ολόκληρο, να μετακινηθεί και έπειτα να μεταφερθεί και πάλι στον τόπο όπου βρέθηκε, και όχι απλώς να επανατοποθετηθεί αλλά στην ουσία να ανακατασκευαστεί; Πόσο το σκέφτηκε ο κ. Κυριάκος Μητσοτάκης πριν καταλήξει στη λύση αυτή, άγνωστο. Γνωστό είναι ότι δεν συσκέφτηκε με κανέναν από τους εμπλεκομένους. Οι υφιστάμενοί του πάντως τον χειροκρότησαν ενθουσιωδώς. Λογικό. Οι κάμερες γράφουν, οι κομματάρχες και οι οπαδοί ελέγχουν. Αλλωστε, με τον ίδιο αυθόρμητο ενθουσιασμό θα τον χειροκροτούσαν κι αν έλεγε τα ακριβώς αντίθετα. Ετσι συνηθίζεται.

Η κυβέρνηση θέτει πάνω απ' όλα την ενδυνάμωση του θρησκευτικού συναισθήματος του λαού, εξού και έδωσε φοροελαφρύνσεις σε μεγάλες επιχειρήσεις. Η κυβέρνηση οφείλει να στέκεται αρωγός στα ανώτερα οικονομικά στρώματα της κοινωνίας, καθώς ο θεός, ως γνωστόν, δεν είναι φιλεύσπλαχνος με τους πλούσιους, είναι ο μέγας αρωγός των φτωχών. Με τον τρόπο αυτό αποφεύγεται και η σύγκρουση ρόλων μεταξύ του πολιτικού και του θείου. Με το ίδιο σκεπτικό προγραμματίζονται και οι μειώσεις των μισθών στον ιδιωτικό τομέα. Λόγω των εξαιρέσεων από την κλαδική σύμβαση που αναμένεται να ζητήσουν αρκετές επιχειρήσεις την επομένη της ισχύος του πολυνομοσχεδίου του υπουργείου Ανάπτυξης, επανέρχεται η θεάρεστη «μνημονιακή κανονικότητα» του 2014 στους μισθούς. Πέραν του κατώτατου μισθού, καμία αμοιβή μέσω συλλογικών και κλαδικών διαπραγματεύσεων δεν είναι πλέον εξασφαλισμένη και το μόνο που θα μπορεί πλέον να κάνει ο κόσμος της εργασίας είναι να επικαλείται τη βοήθεια του θεού.

Θα ήταν καλή πρακτική να δοκιμάσουμε ποσοστώσεις, ηλικιακές και ταξικές, έτσι ώστε να αποδράσουμε ακόμα περισσότερο από τις κατηγορικές ή γενεακές ανισότητες. Θα ήταν ένα καλό πείραμα να μπορεί ένα μικρό ποσοστό σε θέσεις ευθύνης να προκύπτει από κλήρωση. Θα ήταν δέον να θεσμοθετηθεί με αυστηρές διαδικασίες και προϋποθέσεις διαδικασία ανάκλησης από θέση ευθύνης. Θα έπρεπε να θεσμοθετηθεί όριο θητειών σε θέσεις ευθύνης, ισχυρά υποχρεωτικά ποσοστά ανανέωσης των οργάνων μετά το πέρας της θητείας τους.