Macro

Το πλέον ελκυστικό χαρακτηριστικό του Trump για τη βάση των ψηφοφόρων του είναι η αποφασιστικότητά του. Ασυμβίβαστος και κυνικός, δεν επιτρέπει στα γεγονότα να αλλάξουν το αφήγημά του. Η λογική του είναι ότι ο άρρωστος είναι και αδύναμος. Έτσι, το αφήγημά που υιοθετεί είναι πως εφόσον έχει νικήσει τον ιό, αυτομάτως καθίσταται ένας από τους ισχυρότερους άντρες της Αμερικής. Υπάρχουν φήμες ότι σε ομιλία του, ο Trump ήθελε να φορέσει στολή υπερήρωα κάτω από το κανονικό του πουκάμισο για να δημιουργήσει αυτή την αίσθηση στο κοινό του. Εάν όλα αυτά είχαν συμβεί στα πρώτα στάδια της πανδημίας, και εάν όλοι στην Αμερική είχαν  πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη που απολαμβάνει ο Trump, και την οποία εξαίρει για την γρήγορη ανάρρωσή του, αυτή η προσέγγιση θα μπορούσε ενδεχομένως να λειτουργήσει. Στην πραγματική Αμερική ωστόσο, χιλιάδες οικογένειες έχουν εκδηλώσει έντονη δυσαρέσκεια με αυτό τη νέα ρητορική, καθώς έχουν χάσει αγαπημένα τους πρόσωπα από τον COVID-19. Πώς λοιπόν πρέπει να ερμηνεύσουν τη στάση του Προέδρου; Μήπως αυτό σημαίνει πως ο δικός τους άνθρωπος ήταν απλά αδύναμος; Η προεκλογική συζήτηση γύρω από το ζήτημα της πανδημίας δεν αφορά πλέον τα διαγνωστικά τεστ ούτε την προσπάθεια να σταματήσει η εξάπλωση του ιού. Ο Trump δεν μπορεί πλέον να προσποιείται πως ο ιός δεν υπάρχει. Αντ 'αυτού, διοργανώνει εκδηλώσεις χιλιάδων ατόμων, χωρίς μάσκες, με κεντρικό επιχείρημα ότι ο ίδιος νίκησε τον ιό άρα μπορούν και οι υπόλοιποι. Με τα κρούσματα στις Ηνωμένες Πολιτείες να ξεπερνούν ήδη τα οκτώ εκατομμύρια, η άποψη αυτή είναι πολύ πιθανό σύντομα να δοκιμαστεί από μια ενδεχόμενη νέα έξαρση κρουσμάτων. (...) Ο Biden προς ώρας αρνείται να εμφανιστεί σε debate με τον Trump, επικαλούμενος την έλλειψη αποδείξεων ότι ο νυν Πρόεδρος και η ομάδα του δεν έχουν αναρρώσει πλήρως και εξακολουθούν να μεταδίδουν τον ιό. Αντιθέτως, πραγματοποίησε τηλεοπτική εμφάνιση σε εθνικό δίκτυο, το οποίο παρακολούθησαν πάνω από 14 εκατομμύρια τηλεθεατές. Ωστόσο, η ρητορική του Biden έχει αλλάξει μετά την ασθένεια του Trump. Δεν περιστρέφεται πλέον μόνο γύρω από την εξάπλωση της πανδημίας αλλά πλέον επικεντρώνεται στο αφήγημα πως η Αμερική έχει ήδη μολυνθεί με τον ιό του μίσους, του διχασμού και της απώλειας ταυτότητας. Σε αυτή την κατεύθυνση κοινοποιούνται σε social media βίντεο που προβάλλουν τη πρότερη συμπεριφορά του Trump απέναντι στις γυναίκες, τα άτομα με ειδικές ανάγκες, τους βετεράνους και τους μετανάστες. Το μήνυμα του Biden είναι απλό: η Αμερική αξίζει πολύ περισσότερα. Με την οικονομία σε ύφεση, εκατομμύρια άνεργους, και γονείς που προσπαθούν να προσφέρουν ασφαλή εκπαίδευση στα παιδιά τους, το μήνυμα «οτιδήποτε είναι καλύτερο από αυτό» μπορεί και να λειτουργήσει. Είναι σημαντικό να θυμόμαστε πως, σε αυτό το στάδιο, τα μηνύματα εκατέρωθεν επικεντρώνονται κυρίως στο να παρακινήσουν τους πολίτες ώστε να ψηφίσουν. Εκτιμάται ότι λιγότερο από το δέκα τοις εκατό των ψηφοφόρων παραμένουν αναποφάσιστοι. Το κύριο ερώτημα που τίθεται είναι αν ο ενθουσιασμός των ψηφοφόρων είναι ικανός, ώστε να συμμετέχουν στην εκλογική διαδικασία εν μέσω πανδημίας.

Και πριν την πανδημία, η κυβέρνηση είχε αποτύχει:  Το 1ο τρίμηνο του 2020 η μείωση του ΑΕΠ ήταν 0,9% σε σχέση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2019 και ύφεση 1,6% σε σχέση με το 4ο τρίμηνο του 2019. Η οικονομία δηλαδή είχε οδηγηθεί σε ύφεση από το πρώτο τρίμηνο του 2020. Το δεύτερο τρίμηνο του 2020, πάρα τα «επιτυχημένα», σύμφωνα με την κυβέρνηση, μέτρα ενίσχυσης της οικονομίας, η πτώση του ΑΕΠ έφτασε στο 15,2%.  Αύξηση 200.000 ανέργων. Παρά την αποτυχημένη εφαρμοσμένη οικονομική πολιτική, τόσο πριν όσο και κατά την πανδημία, η κυβέρνηση της ΝΔ συνεχίζει στον προϋπολογισμό του 2021 να επιμένει στο ταξικά ιδεοληπτικό μείγμα πολιτικής: απορρύθμιση στα εργασιακά, αποσταθεροποίηση του ασφαλιστικού συστήματος, μείωση των κοινωνικών δαπανών, ενίσχυση του μεγάλου κεφαλαίου και πλούτου, σε βάρος των χαμηλών και μεσαίων εισοδημάτων, των μικροϊδιοκτητών, και αυτών που επλήγησαν περισσότερο από την πανδημία. πρωτογενές έλλειμμα: Παρά την απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να καταργήσει, τουλάχιστον για το 2021, την υποχρέωση της ρήτρας του Συμφώνου Σταθερότητας, η κυβέρνηση εμμένει για πρωτογενές έλλειμμα στο 1% στο 2021! 

Το κράτος, το οποίο εξ ορισμού διαθέτει, από το βαθύ σύστημα που το οργανώνει, καταπιεστικό χαρακτήρα, βασίζεται σε ειδικά σώματα ανώτερων κρατικών λειτουργών, «προικισμένων με υψηλό βαθμό κινητικότητας, όχι μόνο ενδοκρατικής (…)*. Αυτά κάνουν κουμάντο. Κι επειδή αστυνομία, δικαστήρια, φυλακές αποτελούν την πεμπτουσία της δύναμης και της καταστολής, στο άνωθεν ελληνικό δείγμα φαίνεται πως έχουσι γνώσιν οι φύλακες. Και διαχέουν στο κοινωνικό σώμα, το ένα πίσω απ’ τ’ άλλο, αντιδραστικά μηνύματα. Η συγκυρία είναι υψίστης σημασίας: την ώρα που ο «δημοκρατικός κόσμος» ανασαίνει με την καταδίκη της εγκληματικής οργάνωσης, την ώρα που τμήμα του λαού τολμά να σηκώσει κεφάλι διαμαρτυρόμενο, τον τόνο δίνουν χαϊδολόγημα και καταστολή. Από διαφορετικά σημεία αλλά στο ίδιο τέμπο. Η κυρίαρχη ιδεολογία, μέσω της εισαγγελέως, χωνεύει το φασιστικό μόρφωμα, το μηρυκάζει, για να το ενσωματώσει εκμοντερνισμένο στο μέλλον, οψέποτε το χρειαστεί. Η ρωγμή σοβατίζεται. Μαζί και η ελπίδα της αντίστασης. Στην περίπτωση του Χρυσαυγιτισμού, έχουμε ανώτερο κρατικό λειτουργό να κανακεύει τους φασίστες ιδεολογικά και έμπρακτα, στην δε περίπτωση του μαθητή έχουμε αστυνομικούς να βιαιοπραγούν, φυλακίζοντας. Και στις δυο περιπτώσεις, το βαθύ σύστημα ιδιωτικοποιεί το κράτος: αν και θα έπρεπε να λειτουργεί επ’ ωφελεία της δημοκρατίας και του λαού, λειτουργεί εντέλει προς όφελος της αναπαραγωγής των αρμών του. Πότε βάζοντας μπροστά την ιδεολογία και πότε με απροκάλυπτη, ή λιγότερο απροκάλυπτη, βία.

Η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ πέρασε μία σειρά αντιομοφοβικών διατάξεων, τα οποία από την πρώτη στιγμή αγκάλιασε ο προοδευτικός κόσμος και, εσφαλμένα, πίστεψε ότι γυρίζει η σελίδα της ιστορίας. Αλλά η σελίδα δε γύρισε. Για την ακρίβεια, δεν άλλαξε τίποτα στη συνείδηση του κοινωνικού πυρήνα κι αυτό το απέδειξε η δολοφονία του Ζακ. Ήταν νεκρός ένας ακτιβιστής του ΛΟΑΤΚΙ κινήματος, όχι επειδή τον αναγνώρισαν ως τέτοιον, αλλά επειδή φορούσε «λάθος» ρούχα και έβαφε τα νύχια του, γεγονός στο οποίο ο ίδιος ο Ζακ είχε αναφερθεί πολλές φορές; Πώς τον κοιτάζουν στο δρόμο, πώς τον τραμπουκίζουν, τι ακούει από τους περαστικούς του πυρήνα της κοινωνίας. Γιατί κοινωνικός πυρήνας δεν ήταν ο Ζακ, ούτε οι υπερασπιστές της προόδου. Ραχοκοκαλιά της κοινωνίας είναι οι κοσμηματοπώληδες της οδού Γλαδστώνος, οι «έντιμοι άνθρωποι». Και γυρίζουμε τώρα λίγο πιο δίπλα από το σημείο μηδέν. Η ζωή συμπολιτών μας εξακολουθεί να βρίσκεται σε κίνδυνο, αλλά τουλάχιστον τους αναγνωρίζει το κράτος ως πραγματικές οντότητες, με δικαίωμα στον αυτοπροσδιορισμό και στη νόμιμη συμβίωση. Η ζωή τους, ωστόσο, παραμένει διακύβευμα. Ακριβώς αυτό καθιστά τη δίκη για την δολοφονία του Ζακ Κωστόπουλου μία ιστορική καμπή στους αγώνες για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Σ'αυτή τη δίκη, όπως γίνεται κατά κανόνα, συγκρούονται δύο κόσμοι.

Πρέπει να καταλάβουμε ποιά είναι τα μηνύματα της εποχής. Η πανδημία δεν αφορά μόνο την υγεία. Η πανδημία αλλάζει όλα τα ζητήματα. Ανατρέπει στερεότυπα, αλλάζει την εργασία, τις συνθήκες εργασίας. Η πανδημία έχει οδηγήσει σε μια ομοιόμορφη, καθολική πια, οικονομική κρίση, που αφορά σχεδόν όλο τον πλανήτη. Κατά συνέπεια, δεν μπορείτε να την αντιμετωπίζετε ως κάτι περιστασιακό. Πρέπει όλοι να αντλήσουμε τα ορθά συμπεράσματα. Και το συμπέρασμα είναι ένα: ότι ο ρόλος του δημόσιου τομέα στην υγεία πρέπει να είναι καθοριστικός, αποφασιστικός, διότι όπως είπαμε και πριν, η υγεία δεν μπορεί να είναι εμπόρευμα και σε αυτή πρέπει να έχουν πρόσβαση όλοι. Όλοι. Επενδύστε, λοιπόν, στην υγεία.

Το 2012 μπήκαν στη Βουλή κι είπαμε τότε πως όσο τους αγνοείς, τόσο θα εξαφανίζονται. Κάναμε λάθος. Έφτασε η δολοφονία του Παύλου Φύσσα για να μιλήσουμε για το φόβο ανοιχτά, δυνατά, χωρίς να είναι πια μια «δευτερεύουσα αντίθεση». Ούτε τα φραουλοχώραφα της Μανωλάδας μπορούσαν πια να επιτρέψουν απερισκεψίες. Η μεγαλύτερη νίκη των ναζί, είναι η τωρινή κοινωνία. Μία συγκεντρωτική, ακροδεξιά κυβέρνηση, μικρές πυρκαγιές εδώ κι εκεί με «αγανακτισμένους κατοίκους», μεγάλα αφηγήματα. Εθνικά αφηγήματα. Χάσανε τη δίκη, αλλά μήπως εμείς χάσαμε μια μεγάλη μάχη; Η νεκροψία θα δείξει. Δηλαδή, η ιστορία. Αλλά αυτός ο μεγάλος φόβος, ο αδιόρατος, που χώνεται κάτω από το δέρμα, τρίβεται στα κόκκαλα, σου κλέβει τον ύπνο και σου τρώει τη ζωή, αυτό το άγριο βασανιστήριο, αυτό δεν έχει φύγει. Ξέρετε, σύντροφοι, τους μάντεις κακών ειδήσεων τους αποκαλούμε «Κασσάνδρες», αλλά προσπερνάμε το γεγονός ότι η Κασσάνδρα, σε όλες τις περιπτώσεις και μέχρι το τέλος, είχε δίκιο. Το πέρασμα των ναζί από την ελληνική κοινωνία έκανε ακριβώς τη ζημιά που χρειαζόταν. Μέχρι το τέλος. Τώρα, δηλαδή, που δεν γνωρίζει η δεξιά τι ποιεί η ακροδεξιά της, τώρα που έχουμε έναν Πινοσέτ πάνω από τα κεφάλια μας με δόξα και τιμή, όπως με εκλογές απέκτησαν κι οι βρετανοί τη Θάτσερ, τώρα, λοιπόν και μέχρι το τέλος μην ξεχαστούμε ξανά, μην αγνοήσουμε ξανά και μην ενοχοποιήσουμε το φόβο, αυτήν την αδιαμφισβήτητη πηγή της μνήμης, του αντανακλαστικού, τώρα και μέχρι το τέλος, που η ζημιά έχει γίνει και που άφησε πίσω της έναν ανοιχτό λογαριασμό με την Ιστορία. Μέχρι το τέλος.

Οσο οι εθνικο-απελευθερωτικοί και αντιιμπεριαλιστικοί αγώνες διατηρούσαν ένα γνήσια αριστερό πρόσημο, τα όρια μεταξύ εθνικισμού και αντιιμπεριαλισμού παρέμεναν ασφαλή. Τα όρια όμως ενίοτε καθίσταντο δυσδιάκριτα - μέχρι που φτάσαμε, μετά την κατάρρευση του «υπαρκτού», σε περιπτώσεις «αντιιμπεριαλισμού» τύπου Κάρατζιτς και Μιλόσεβιτς, δηλαδή σε έναν εθνικισμό που ουδεμία πλέον σχέση είχε με Αριστερά. Η Ελλάδα είχε μια επί πλέον ιδιαιτερότητα ως προς αυτή την αμφίρροπη σχέση, δεδομένου ότι οι αληθινοί προδότες της κατοχικής περιόδου, οι δωσίλογοι και οι ταγματασφαλίτες, όχι απλώς δεν τιμωρήθηκαν, αλλά αποτέλεσαν βασικό στήριγμα του μετεμφυλιακού καθεστώτος. Ενώ οι αριστεροί, που ήταν οι αληθινοί πατριώτες, διώκονταν ανελέητα από τους «εθνικόφρονες» - με αποκορύφωμα την απριλιανή χούντα, η οποία κραυγάζοντας το σύνθημα «Ελλάς Ελλήνων Χριστιανών» αφοσιώθηκε ανενόχλητη από οποιοδήποτε θεσμικό εμπόδιο στον «ιερό» στόχο της πλήρους αφάνισης της Αριστεράς. Η βίαιη ιδεολογικο-πολιτική αντιστροφή της πραγματικότητας συνέβαλε καθοριστικά στη συγκρότηση της ελληνικής αριστερής ταυτότητας. Με δεδομένη επί πλέον τη σύμπτωση της κατάρρευσης της δικτατορίας και της τραγωδίας της Κύπρου που όλοι γνώριζαν πως οφειλόταν κυρίως στις προδοτικές ενέργειες της ελληνικής «υπερεθνικόφρονος» χούντας, δεν θα ήταν υπερβολικό να πούμε πως τα πρώτα χρόνια μετά τη δικτατορία, στη συνείδηση του πολλού κόσμου, «αριστερός» και «αληθινός πατριώτης» κατέστησαν έννοιες περίπου ταυτόσημες. Η βαθιά σύζευξη μεταξύ πατριωτισμού και αριστερής ταυτότητας δεν μπορούσε να μείνει χωρίς τίμημα. Η Αριστερά παγιδεύτηκε στην αναπόδραστη σύνδεσή της με μια ιδεολογία που, τουλάχιστον ιστορικά, είναι βαθύτατα αστική και που στις ακραίες της εκδοχές οδηγεί στην Ακροδεξιά. Από τον αντιιμπεριαλιστικό πατριωτισμό της δεκαετίας του 1970, παρασύρθηκε στον τυχοδιωκτικό υπερεθνικισμό που στήθηκε από τα ΜΜΕ, τη Ν.Δ. και το ΠΑΣΟΚ γύρω από το Μακεδονικό το 1992 – μέρος της ηγεσίας του Συνασπισμού κατέβαινε και στα συλλαλητήρια.