Παντελής Μπουκάλας

Δεν χωράει αμφιβολία. Είμαστε εθισμένοι να στενεύουμε την επικαιρότητα σε υπαρκτές ή υποτιθέμενες προσωποποιημένες αντιπαραθέσεις, που έχουν και το πιπεράκι τους. Λογικό ήταν λοιπόν να δώσουμε μεγαλύτερη σημασία στη γνωμάτευση του Σταύρου Ξαρχάκου ότι η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη «διακατέχεται από το σύνδρομο της βλαπτικής έπαρσης» παρά στην πολύ σημαντικότερη υπενθύμισή του ότι «στους περίφημους δεκαέξι προεκλογικούς πυλώνες της Νέας Δημοκρατίας δεν υπήρχε ούτε μία λέξη για τον πολιτισμό. Δηλαδή καμία πρόνοια για τους ανθρώπους της τέχνης, παντελής έλλειψη πολιτιστικής πολιτικής και πρωτοφανής απαξία».

Παρών μέχρι τέλους ο Απεραθίτης Μανώλης Γλέζος, πολέμησε και πολεμήθηκε επί δεκαετίες, μετά τις 31.5.1941, όταν, μαζί με τον Λάκη Σάντα, κατέβασαν τη ναζιστική σημαία που λέρωνε την Ακρόπολη της δημοκρατίας κι έστησαν σιωπηρό χορό πάνω στον βράχο. Πολιτικός, συγγραφέας και δημοσιογράφος, πρωτοεκλέχτηκε βουλευτής το 1951, με την ΕΔΑ, ενώ ήταν θανατοποινίτης, ακόμη μια φορά. Η ζωή του στάθηκε μια αλληλουχία φυλακίσεων, βασανιστηρίων, εκτοπίσεων (από τους Γερμανούς, τους Ιταλούς, το μετεμφυλιακό ελληνικό κράτος και τη χούντα) και δικαστικών περιπετειών: καταδικάστηκε σε θάνατο το 1948, για «αδικήματα Τύπου», και το 1949 για παράβαση του Γ΄ Ψηφίσματος, και σε πενταετή φυλάκιση το 1958, για «κατασκοπεία». Στο βιογραφικό του συνοψίζεται η ζωή του τόπου ανάμεσα στην Κατοχή και στη δικτατορία. Δεκάδες οι καταδίκες του για την αντιστασιακή και πολιτική του δράση. Εντεκάμισι χρόνια στις φυλακές και τεσσεράμισι στην εξορία. «Ο βίος μου όλος», έλεγε απολογούμενος στις 16.7.1959, με τον Αντώνη Καρκαγιάννη τότε έναν από τους συγκατηγορούμενούς του, «αναλώνεται για την πατρίδα. Ο κόσμος το ξέρει. Ξέρει ότι σκύβω μπροστά στον πόνο, σκύβω για ν’ ακούσω την καρδιά του λαού και ξέρει ότι είμαι αλύγιστος όταν πρόκειται να υπερασπιστώ αυτόν τον λαό». Αλλά ο βασιλικός επίτροπος του Στρατοδικείου Αθηνών αποκάλυψε το σκοτεινό σχέδιο: «Πολύς θόρυβος έγινε πέριξ του ονόματος του Εμμανουήλ Γλέζου, ο οποίος χαρακτηρίζεται πατριώτης και αγωνιστής από τον Διεθνή Κομμουνισμόν. Τον Γλέζον τον μετεχειρίσθη ο Διεθνής Κομμουνισμός, όπως οι Αμερικανοί τους πιθήκους και τα ποντίκια εντός των πυραύλων και όπως οι Ρώσοι την Λάικα μέσα εις τον Σπούτνικ. Προσεπάθησαν να δημιουργήσουν ένα σύμβολον, εκμεταλλευόμενοι την πράξιν του κατά την Κατοχήν. Ναι! Ητο πράξις γενναία, απαιτούσα αποφασιστικότητα. Αλλά ήτο τόσον μεγάλη, κατά την γνώμην του Διεθνούς Κομμουνισμού, ώστε να εγερθή τόσος θόρυβος περί τον ηρωισμόν του Μανώλη Γλέζου;». Μα ήταν του Διεθνούς Κομμουνισμού ο Ντε Γκωλ, που χαρακτήρισε τον Γλέζο «πρώτο παρτιζάνο της Ευρώπης»; Στο βιβλίο «Υπόθεσις Μανώλη Γλέζου», που εξέδωσε η ΕΔΑ το 1960, με επιμέλεια του Γιάννη Βούλτεψη, προτάσσεται ένα δοξαστικό ποίημα της Ρίτας Μπούμη-Παππά, που τελειώνει με τον στίχο «Αγαλμα από τότε είσαι στη μνήμη μας», όπου «τότε» ο Μάης του 1941. Ο Μανώλης Γλέζος, όμως, υπήρξε κάτι σπουδαιότερο από άγαλμα ή σύμβολο: πολίτης διαρκούς εγρήγορσης. Με το πάθος της προσφοράς να υπερκεράζει τις αναπόφευκτες για κάθε άνθρωπο αντιφάσεις.

Ως εκπρόσωπος του υπουργείου Υγείας, ο καθηγητής Λοιμωξιολογίας Σωτήρης Τσιόδρας αποδέχτηκε ότι τα κρούσματα υποκαταγράφονται συνειδητά, γνωστοποίησε δε ότι σταδιακά θα ανακοινώνονται μόνο τα σοβαρά. Επαΐοντες και μη, ωστόσο, δικαιούνται να αναρωτιούνται: Με ποιους όρους θα έπρεπε να ερμηνευτεί η υποκαταγραφή των κρουσμάτων, χωρίς τον κίνδυνο να κατακριθεί σαν προκατειλημμένη; Απλοϊκά υλικούς (δεν περισσεύουν τα κιτ, εξ ου και οι περιορισμένοι έλεγχοι); Ιατρικούς (δεν προσφέρει τίποτε αξιοσημείωτο η διεύρυνση των ελέγχων σε τυχαία μέλη της κοινότητας και οι χώρες που την υιοθέτησαν δεν ωφελήθηκαν); Ψυχολογικούς (το φρόνημά μας θα καμπτόταν πολύ περισσότερο αν μιλούσαμε επίσημα για 5.000 κρούσματα και όχι για 500); Επικοινωνιακούς-πολιτικούς (ας διατηρήσουμε την εικόνα της χώρας ανώτερη της ιταλικής, της ισπανικής, της βρετανικής κ.ο.κ.); Ενα μείγμα όλων αυτών; Αντίθετα, τα πράγματα είναι ξεκάθαρα όσον αφορά τα κέντρα υποδοχής μεταναστών και προσφύγων. Εκεί προκρίθηκε το μοντέλο της περίφρακτης απομόνωσης και του ασφυκτικού συνωστισμού, και όχι της αποσυμφόρησης. Ας ελπίσουμε ότι οι κυνικότεροι της κυβέρνησης, όσοι ονειρεύονται (στον ξύπνιο τους πια και δημοσίως) Μακρονήσους προσφύγων και Γιούρα μεταναστών, δεν τυγχάνουν θαυμαστές του δαρβινομαλθουσιανού υγειονομικού υποδείγματος που υπεράσπιζε ο Μπόρις Τζόνσον, πριν του αλλάξει κάπως τα μυαλά η προέλαση του ιού.

Πόσοι πιστεύουν στο σενάριο της εργαστηριακής κατασκευής του ιού και της συναφούς μαλθουσιανής χρήσης του; Είναι περίπου ισάριθμοι όσων στην αρχή της κρίσης δήλωναν σίγουροι πως θα τον μεταφέρουν στη Δύση οι πρόσφυγες και οι μετανάστες, έτσι κι αλλιώς μολυσμένοι στις  κυρίαρχες αναπαραστάσεις μας. Το ότι δεν ήρθαν έτσι τα πράγματα, δεν σημαίνει βέβαια ότι δεν θα μπορούσε να έχουν έρθει. Οπερ έδει δείξαι... Ανάμεσα στα πολλά που μαθαίνουμε από τον Θουκυδίδη, ιδιαίτερη σημασία έχουν τα εξής πέντε: Πρώτον, και ο λοιμός των Αθηνών ήταν οιονεί παγκόσμιος: «Η αρρώστια άρχισε, όπως λέγεται, πρώτα από την Αιθιοπία, στην Ανω Αίγυπτο, κατέβηκε έπειτα στην Αίγυπτο και στη Λιβύη και στο μεγαλύτερο μέρος της χώρας του Βασιλέως», της Περσίας δηλαδή (στη μετάφραση του Ν. Μ. Σκουτερόπουλου, που ταυτίζει την Αιθιοπία με το Σουδάν, εκδ. Πόλις, 2011). Δεύτερον, και τότε συνωμοσιολογική ήταν η πρώτη, αυθόρμητη εξήγηση, αφού οι Αθηναίοι έλεγαν πως οι Πελοποννήσιοι είχαν ρίξει δηλητήριο στις δεξαμενές του Πειραιά. Τρίτον, ανάμεσα στα πρώτα θύματα ήταν οι γιατροί: «Αυτοί προπαντός πέθαιναν επειδή αυτοί προπαντός έρχονταν σε επαφή με τους αρρώστους». Ο Κινέζος γιατρός Λι Γουενλιάγκ, που πρώτος προειδοποίησε για τον ιό, πέθανε με την πίκρα του αγγελιαφόρου που τιμωρείται επειδή η αγγελία του είναι στενάχωρη. Τέταρτον, οι άνθρωποι έπραξαν όπως το συνηθίζουν οι άνθρωποι, ικετεύοντας τα ουράνια, πλην, πέμπτον, οι θεοί ανταποκρίθηκαν όπως το συνηθίζουν οι θεοί – αδρανώντας: «Επίσης», παρατηρεί ο Θουκυδίδης, που νόσησε και ο ίδιος, «οι ικεσίες σε ιερά ή σε μαντεία και ό,τι άλλο τέτοιο δοκίμασαν δεν ωφέλησαν σε τίποτα· στο τέλος τα άφησαν νικημένοι από το κακό». «Πάντα ανωφελή ην». Αυτά τα γράφει ένας φυγάς του θανάτου, που την κρίση του δεν τη θόλωνε κανένα λοιμικό.

Υπάρχουν φαίνεται ακόμα αρκετοί στα ηγετικά κλιμάκια της χριστιανοσύνης που πρεσβεύουν ότι η ζωή δεν είναι μέγα δώρο αλλά τιμωρία, αφού μας κρατάει για λίγες δεκαετίες μακριά από την ουράνια βασιλεία. Η ιδέα τους για τα ανθρώπινα, βασισμένη στην παρανάγνωση του ευαγγελικού λόγου, έρχεται από πολύ παλιά, από τα πρώιμα χρόνια του χριστιανισμού. Οταν αρκετοί πίστευαν ότι το καλύτερο που έχουμε να κάνουμε είναι να πεθάνουμε μια ώρα αρχύτερα, για να βρεθούμε όσο το δυνατόν νωρίτερα στην αγκαλιά του Θεού. Δεν χρειαζόμαστε μάρτυρες. Ηρωες, άγνωστοι και ακούσιοι ήρωες, εδώ και παντού, στην Κίνα, την Ιταλία, την Ισπανία, τη Νότια Κορέα, είναι όσοι νόσησαν και νοσούν. Πολεμώντας την ασθένειά τους, ακόμα και πεθαίνοντας, δίνουν στους γιατρούς και στους βιοχημικούς την παραμυθητική δυνατότητα να πειραματιστούν, να δοκιμάσουν, να αναζητήσουν φάρμακα και μεθόδους αντιμετώπισης του οικουμενικού εφιάλτη. Ηρωες, επίσης άγνωστοι στη συντριπτική τους πλειονότητα πλην ενσυνείδητοι αυτοί, τα μέλη του νοσηλευτικού προσωπικού. Ριψοκινδυνεύουν για την κοινότητα, συνήθως ισχνά αμειβόμενοι. Την ίδια ώρα οι αναπόφευκτοι άθλιοι, άτομα και εταιρείες, κερδοσκοπούν ασύστολα. Κάποιοι από αυτούς, καθόλου απίθανο, θα δηλώνουν καλοί χριστιανοί.

Είναι φυσικό για την Ιερά Σύνοδο να μην υποτάσσει τις δογματικές αλήθειες της στα πορίσματα της επιστήμης. Αυτή η «φυσικότητα», όμως, δεν είναι υποχρεωτικό να ισχύει και για την πολιτεία. Στα ζητήματα της υγείας άλλη είναι η προτεραιότητα, όχι το κομματικό κόστος.

Και βέβαια, για να έρθουμε στα τωρινά, είσαι εθνομηδενιστής αν λες ότι η Ελλάδα οφείλει να τιμά τις Συνθήκες που έχει υπογράψει. Αν αθετεί τον επίσημο λόγο της, τον άνευ αστερίσκων δεσμευτικό, και το πρόσωπό της πληγώνει με τα ίδια της τα χέρια, και προσφέρει λαβές στον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, που με αλαζονεία σουλτανικού τύπου καταπατά οποιαδήποτε συμφωνία υπογράφει, λ.χ. την κοινή δήλωση με την Ευρωπαϊκή Ενωση για τους πρόσφυγες. Και είσαι βλαξ «προοδευτικούλης» αν δεν χρησιμοποιείς με προσποιητό τρόμο τις ατιμωτικές λέξεις «ορδές», «αγέλες» και «στίφη» όταν αναφέρεσαι στους πρόσφυγες και τους μετανάστες, αλλά προτιμάς να μιλάς για «πλήθος», «κόσμο» ή «ανθρώπους». Ανθρώπους «κατατρεγμένους», όπως τους αποκάλεσε ο ίδιος ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, ο οποίος κατά τα λοιπά υλοποιεί το «δόγμα αποτροπής», δηλαδή τη γραμμή Σαμαρά - Γεωργιάδη - Βορίδη - Μουτζούρη - Πρετεντέρη, ενδεχομένως για να επικυρώσει το υπό του κόλακος κ. Μπογδάνου λεχθέν περί του πρωθυπουργικού «μετάλλου».