Εφημερίδα Εποχή

Γολέμης: Ισχυρίζομαι ότι στη γιγάντωση του ΠΑΣΟΚ συνέβαλε και η Αριστερά. Ειδικότερα ως προς το ΚΚΕ εσωτερικού, η αδικαιολόγητη μεγάλη χρονική παράταση μετά τη μεταπολίτευση της, σωστής στη δικτατορία, γραμμής της εθνικής, αντιδικτατορικής ενότητας (ΕΑΔΕ), το απομάκρυνε από τον λαϊκό, αντιδεξιό ριζοσπαστισμό, τον οποίο καρπώθηκε το ΠΑΣΟΚ και εν μέρει το ΚΚΕ. Γενικά η Αριστερά ήταν αμήχανη απέναντι σ’ αυτό το νέο δυναμικό κόμμα που εμφανιζόταν ως ένα πατριωτικό, αντιδεξιό, και αντιιμπεριαλιστικό «σοσιαλιστικό κίνημα», επιδίωκε την απαλλαγή της χώρας από την «εξάρτηση», και μια ριζική αλλαγή της ελληνικής κοινωνίας προς όφελος των «μη προνομιούχων» (μιας διαταξικής κατηγορίας στην οποία κυρίαρχο ρόλο είχαν τα μεσαία στρώματα). Πάντως, τουλάχιστον μέχρι το 1981, τόσο το ΚΚΕ εσωτερικού όσο και το ΚΚΕ δεν επιθυμούσαν τη σύγκρουση με το ΠΑΣΟΚ. Στο ΚΚΕ εσωτερικού ένας μέρος της ηγεσίας φλέρταρε με την ιδέα ότι αυτό ως ένα «ιδιότυπο» σοσιαλιστικό κόμμα θα μπορούσε να είναι μια συμμαχική δύναμη στο πλαίσιο του «δημοκρατικού δρόμου προς τον σοσιαλισμό», σε αντίθεση με τις κλαδικές οργανώσεις του κόμματος ΚΚΕ, κυρίως στο δημόσιο και τις τράπεζες, που είχαν μεγάλη αντιπαλότητα με το συνδικαλιστικό ΠΑΣΟΚ, την ΠΑΣΚΕ, ιδιαίτερα μετά το 1981. Σχετικά θετική ήταν και στάση του ΚΚΕ απέναντι σ’ αυτό το «μικροαστικό» κόμμα με το οποίο επιδίωκε μια λαϊκομετωπική συμμαχία κατά της Δεξιάς, δεδομένης και της κοινής τους θέσης κατά της ΕΟΚ και του ΝΑΤΟ. Σ’ αυτό το γενικό κλίμα, εξαίρεση στον χώρο της ανανεωτικής κομμουνιστικής και ευρύτερης Αριστεράς αποτέλεσε η θέση του Άγγελου Ελεφάντη και της ομάδας του περιοδικού Ο Πολίτης, που θεωρούσαν το ΠΑΣΟΚ προσωποπαγές λαϊκιστικό κόμμα το οποίο δεν είχε καμιά σχέση με τον σοσιαλισμό, και πρότειναν την ιδεολογική και πολιτική σύγκρουση μαζί του. Αντιπαλότητα προς το ΠΑΣΟΚ εκείνη την περίοδο, προ του 1981, είχε μια ενδογενή δυσκολία άρα και περιορισμούς. Το γενικό φρόνημα ήταν να φύγει η Δεξιά και επομένως το μέχρι πού θα πας την κριτική σου ήταν δύσκολο. Όταν, μάλιστα, ντε φάκτο αυτό έπειθε ότι το μπορεί και όχι η Αριστερά.

Οι καταστροφικές πυρκαγιές που έπληξαν όλη τη χώρα το καλοκαίρι που μας πέρασε, το μεγαλύτερο πλήγμα των οποίων το βίωσαν οι κάτοικοι της Β. Εύβοιας, έθεσαν την αυτονόητη για εμάς προτεραιότητα να κινητοποιήσουμε πανελλαδικά τις οργανώσεις μας και να βοηθήσουμε με κάθε τρόπο. Από τις πρώτες κιόλας μέρες βρεθήκαμε στην Β. Εύβοια τόσο για να διανείμουμε ήδη πρώτης ανάγκης, που συλλέχθηκαν ύστερα από την πανελλαδική καμπάνια που οργάνωσε η Νεολαία ΣΥΡΙΖΑ μαζί με τον ΣΥΡΙΖΑ σε συνεργασία με την Αλληλεγγύη για Όλους, όσο και για να προσφέρουμε ανθρώπινο δυναμικό για χειρωνακτικές εργασίες αποκατάστασης των καταστροφών που δημιούργησαν οι πυρκαγιές. Ως μια οργάνωση που δρα με γνώμονα την κοινωνική χρησιμότητα και στο παρελθόν έχουμε πραγματοποιήσει αντίστοιχες δράσεις, όπως την αποκατάσταση ζημιών από πλημμύρες στην Εύβοια, πάντα με κίνητρο την αλληλεγγύη, που αποτελεί δομική αξία της κοινωνίας που παλεύουμε να οικοδομήσουμε.

Ήταν πράγματι αναμενόμενη η πλημμύρα [στη Βόρεια Εύβοια]. Δεν έχω γνώση του φυσικού ανάγλυφου της περιοχής, αλλά αυτό που ξέρουμε σίγουρα είναι ότι πρόκειται για ψηλά βουνά, με τους χειμάρρους να κατεβαίνουν μέσα στις παράκτιες πόλεις, που οι περισσότερες είναι χτισμένες στις εκβολές των χειμάρρων. Σε αυτή την περίπτωση, ο τρόπος που μπορείς να αντιμετωπίσεις τα πλημμυρικά φαινόμενα, είναι να βάλεις εκσκαφείς να ανοίξουν γρήγορα τις κοίτες, ώστε να απελευθερωθεί χώρος για το νερό και να μην καταστρέψει τα πάντα στο διάβα του. Όπως είδαμε από τις εικόνες στη Β. Εύβοια, το νερό έχει σπάσει την άσφαλτο, που σημαίνει ότι το εμπόδιζε να τρέξει άνετα. Άρα, κάπου εκεί λείπει μια κοίτη. Έχει σπάσει, επίσης, τσιμέντα, άρα κάποιο τοιχίο εμπόδιζε το νερό να περάσει. Αυτό που πρέπει να κάνουμε εμείς, είναι να του ανοίξουμε χώρο, ώστε να μην συμβαίνουν τέτοιες καταστροφές. Δεν συζητάω δε για τις κατασκευές μέσα στις κοίτες των ρεμάτων, αυτές πρέπει να φύγουν άμεσα. Στην επιστήμη της πολεοδομίας, των δασικών και υδάτινων πόρων, αυτό που ξέρουμε, είναι ότι ένα ρέμα πρέπει να μένει αδόμητο σε πλάτος 50 μέτρων, ώστε να υπάρχει η κοίτη υπερχείλισης, όχι μόνο η φυσιολογική συνηθισμένη κοίτη που μπορεί να έχει πλάτος λίγα μέτρα. Μόνο έτσι μπορεί να γλιτώσει μια πόλη. Να σημειώσουμε ότι στο Λεκανοπέδιο Αττικής δεν έχουμε πουθενά τέτοιες κοίτες υπερχείλισης, παρά μόνο στο νότιο κομμάτι του Θριασίου, στο ύψος της Χαλυβουργικής. Στην Εύβοια τώρα ποταμάκια ενός μέτρου έγιναν 10μετρα και 20μετρα. Το δεύτερο έργο που θα έπρεπε να είχε γίνει, είναι να φτιαχτούν μικρά φράγματα ανάσχεσης ψηλά στο ξεκίνημα της ροής, κατασκευασμένα με τους καμένους κορμούς στα δάση, δημιουργώντας αναβαθμούς, ώστε να κυλίσει το νερό με μικρότερη ταχύτητα προς τα κάτω. Αυτά τα κορμοδέματα δημιουργούν όρους ανάσχεσης του νερού και συγκρατούν τα εδάφη, στοιχείο πολύ σημαντικό για να μην δημιουργηθούν λασποχείμαρροι και κατολισθήσεις. Καθώς οι καμένες πλαγιές των βουνών «ξεπλένονται» με τις βροχές, τα χώματα δεν συγκρατούνται πλέον από τη βλάστηση, τους θάμνους, το χορτάρι, τα δένδρα, τις ρίζες. Αυτά πρέπει να φτιαχτούν και στην Πάρνηθα, κάτι που δυστυχώς δεν έχει συμβεί ακόμα. Ετούτα έπρεπε να έχουν γίνει άμεσα μετά τις πυρκαγιές. Και παρά τα λεγόμενα της κυβέρνησης, σε ενάμιση μήνα θα μπορούσαν να είχαν γίνει πάρα πολλά, αν όχι όλα. Είναι αρκετός χρόνος για να καθαριστούν τα ρέματα και να διευρυνθεί η κοίτη τους και είναι αρκετός, ώστε να φτιαχτούν χιλιόμετρα φραγμάτων με κορμοδέματα. Υπό την προϋπόθεση, βέβαια, ότι θα προσλάβει η κυβέρνηση εκατοντάδες υλοτόμους, δασικούς εργάτες για τα δάση, εκσκαπτικά μηχανήματα και εργάτες για τις πόλεις για να υλοποιηθούν τα έργα. Αν εκτιμά πως είμαστε σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, έπρεπε να το είχε κάνει. Το ξέραμε από τον Αύγουστο αυτό. Φωνάζαμε όλοι, και επιστήμονες και τοπική αυτοδιοίκηση. Από τότε έχουν γίνει πόσες αμφιβόλου αναθέσεις για άλλα θέματα, αλλά τίποτα για την υλοποίηση αυτών των έργων. Είναι ζήτημα πολιτικής βούλησης, λοιπόν, να υπάρχει πρόληψη των καταστροφών. Αυτή θα έπρεπε να είναι η στρατηγική της πολιτείας. Στρατηγική δεν είναι να χτυπάει απλά το 112, όταν θα γίνεται η καταστροφή.

Όπως έχει γίνει σε όλη την Ευρώπη, έτσι και εδώ, η Ακροδεξιά βρίσκει χώρο και κινείται. Η Ακροδεξιά προβάλλεται πια ως θεματοφύλακας των κοινωνικών δικαιωμάτων και προστάτρια των ατομικών ελευθεριών. Ύφεση και μέτρα κατά της πανδημίας είναι εύφορο έδαφος για τέτοια καπηλεία. Όταν αφήνεται το γήπεδο ελεύθερο, φυσικά η Ακροδεξιά θα παίξει μπάλα, θα μιλήσει σε όσους πληρώνουν τη νεοφιλελεύθερη διαχείριση. Θα τους μιλήσει για χαμένες ταυτότητες και το έθνος που κινδυνεύει. Δεν υπήρξε πειστική απάντηση από την Αριστερά. Αλήθεια, τι λέει κάποιος σε έναν κόσμο που πλήττεται από την ύφεση, την ανεργία, την πανδημία, τα περιοριστικά μέτρα; Δεν πρέπει να σκεφτούμε μόνο τι θα κάνουμε απέναντι στην Ακροδεξιά, αλλά τι θα πούμε σε αυτόν τον κόσμο, που να είναι ειλικρινές, ουσιώδες και πειστικό. Αυτό, βέβαια, δεν σημαίνει ότι μέχρι τότε αφήνεις τους νεοφασίστες να αλωνίζουν. Είναι πολύ σημαντική η ενσώματη παρουσία μας στον δημόσιο χώρο, γιατί όπου έχει παραδοθεί στη βίαιη δράση τους, τον έχουν κυριέψει και δύσκολα τον ανακτάς, το είδαμε αυτό μετά το 2010. Και σίγουρα θα πρέπει να συνεχίσουμε να πιέζουμε τους θεσμούς να κάνουν τη δουλειά τους. Δεν είναι μια αντιπαράθεση θεωρητική, ούτε μια μάχη μόνο της Αριστεράς απέναντι στην Ακροδεξιά, είναι μια μάχη επιβίωσης της Δημοκρατίας. Και δεν χρειάζεται εγρήγορση μόνο απέναντι στους νεοναζί, αλλά και την Alt-right που ωθεί προς μια ανελεύθερη δημοκρατία τύπου Ουγγαρίας. Είναι εδώ το πρόβλημα, στη χώρα μας. Χρειάζεται ευρεία πολιτική συμπαράταξη για την αντιμετώπισή της. Είναι στενά πλέον τα περιθώρια.

Που ενοχλούν οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις την ελληνική οικονομία όταν δεν απορροφούν ούτε δάνεια ούτε κονδύλια; Παράλληλα, η παρουσία τους στην οικονομία δεν δημιουργεί κανένα απολύτως πρόβλημα στο να γίνουν μεγάλες επενδύσεις. Και ύστερα, η κυβέρνηση που σκίζει τα ιμάτιά της για να γίνουν start up επιχειρήσεις, τώρα γιατί τις πνίγει; Είναι ελάχιστες οι περιπτώσεις των start ups που γίνονται μεγάλες επιχειρήσεις και εξαγοράζονται. Οι περισσότερες παραμένουν μικρές, αλλά δυναμικές μονάδες. Οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις, λοιπόν, πρώτον, κρατούν την κοινωνική συνοχή. Δεύτερον, δίνουν δουλειά σε ανθρώπους που προσπαθούν να επιβιώσουν στη νέα δύσκολη φάση που μπαίνουμε. Τρίτον, κρατάνε τη δομή των πόλεων ζωντανή. Αυτά δεν τα σκέφτονται; Τι θα συμβεί αν εκλείψουν; Θα πατήσουμε ένα κουμπί και θα γίνει αλλαγή μοντέλου; Χωρίς, μάλιστα, να υπάρχει δίχτυ ασφαλείας για αυτούς τους ανθρώπους; Με ένα τεχνητό τρόπο, όπως συνέβη και με την Ελάχιστη Βάση Εισαγωγής, που άφησε χιλιάδες παιδιά εκτός πανεπιστημίων, αποφασίζουν να πετάξουν έξω από την οικονομία αυτές τις επιχειρήσεις, με σχέδιο.

Από το ξεκίνημα της υγειονομικής κρίσης, κατέστη απολύτως σαφές ότι ο ρόλος του κράτους είναι αποφασιστικός για τη μείωση των συνεπειών της και για την αντιμετώπισή της. Δυστυχώς, οι νεοφιλελεύθερες εμμονές της ΝΔ, οι επιλογές της για εξυπηρέτηση συγκεκριμένων στόχων και συμφερόντων, δεν επέτρεψαν στο κρατικό μηχανισμό να είναι αποτελεσματικός στη διαχείριση της κατάστασης. Η έμφαση δόθηκε στην καταστολή, με αποκορύφωμα τα γεγονότα της Νέας Σμύρνης. Η ουσιαστική ενίσχυση του ΕΣΥ, που –πάρα τα όσα λέγονται για την αποτελεσματικότητα του ιδιωτικού τομέα– σήκωσε σχεδόν αποκλειστικά το βάρος της πανδημίας, δεν ήρθε ποτέ. Μείναμε στο χειροκρότημα και στις προσλήψεις ορισμένου χρόνου, ενώ, μεσούσης της κρίσης, ανακοινώθηκαν συγχωνεύσεις και κλείσιμο περιφερειακών νοσοκομείων. Όχι ενίσχυση της πρωτοβάθμιας φροντίδας! Στην παιδεία, αύξησαν μέσα στην πανδημία τον αριθμό των παιδιών στις αίθουσες, ούτε μερίμνησαν για τον έλεγχο των κρουσμάτων, ούτε καν τα πιο απλά, όπως μια θερμομέτρηση κατά την είσοδο στις τάξεις. Τα σχολεία έμειναν κλειστά σχεδόν ολόκληρη την περσινή χρονιά, ενώ τα πανεπιστήμια δεν άνοιξαν καθόλου. Και φέτος που άνοιξαν είχαν κοπεί οι μισές θέσεις. Στην πολιτική προστασία, είδαμε τα αποτελέσματα του επιτελικού κράτους στις μεγάλες πυρκαγιές του καλοκαιριού. Οι έως τώρα επιλογές τους έφεραν μια από τις μεγαλύτερες οικολογικές καταστροφές που έχει βιώσει η χώρα. Για όλα αυτά δεν ακούσαμε κουβέντα από τον πρωθυπουργό. Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει κάνει εποικοδομητική κριτική παρουσιάζοντας ταυτόχρονα ρεαλιστικές προτάσεις και ένα συνολικό εναλλακτικό σχέδιο. Στην ατζέντα του η ενίσχυση της δημόσιας παιδείας και υγείας, αλλά και της πολιτικής προστασίας, ήταν πάντοτε ψηλά. Η δημοσιονομική χαλάρωση που επέφερε η κρίση θα ήταν ευκαιρία να ενισχυθούν ακόμα παραπάνω, ενώ η ΝΔ την είδε ως ευκαιρία να ενισχύσει, για μια ακόμα φορά, τους ισχυρούς. Αν η κριτική είναι ότι οι θέσεις αυτές δεν ακούγονται όσο θα έπρεπε θα συμφωνήσουμε. Αλλά δεν βρισκόμαστε ακριβώς και σε ένα αντικειμενικό μιντιακό περιβάλλον. (...) Αυτό αποτελεί μία από τις βασικές υποθέσεις του νεοφιλελευθερισμού. Είναι το γνωστό «trickle -down economics», όπου η μεγέθυνση της πίτας αυτόματα θα φέρει υποτίθεται οφέλη σε όλα τα κοινωνικά στρώματα, και άρα είναι η μόνη ασφαλής και διατηρήσιμη μέθοδος για να μειωθεί η φτώχεια. Μάλιστα η κυβέρνηση –και ευρύτερα η δεξιά παγκοσμίως– δεν λέει μόνο ότι με την ανάπτυξη θα μειωθούν φτώχεια και ανισότητες, αλλά πάει ένα βήμα παραπέρα και λέει ότι για να τονωθεί η ανάπτυξη, ο μόνος δρόμος είναι η μείωση της φορολογίας στις επιχειρήσεις (και το κεφάλαιο γενικότερα – βλέπε μείωση φόρου συγκέντρωσης κεφαλαίου της ΝΔ) ως μονόδρομος για την ενίσχυση των επενδύσεων. Η προσέγγιση αυτή όχι απλώς δεν υποστηρίζεται από τα πραγματικά δεδομένα, αλλά έχει αρχίσει να αμφισβητείται ανοιχτά από τις περισσότερες κυβερνήσεις των ανεπτυγμένων κρατών. Αν κοιτάξει κανείς τα δεδομένα των τελευταίων 50 ετών θα δει ότι ενώ είχαμε ανάπτυξη και αυτή συνοδεύτηκε από αύξηση των αποδόσεων για το κεφάλαιο, δεν συνέβη το ίδιο για την εργασία. Το αντίθετο μάλιστα, οι πραγματικοί μισθοί παραμένουν σχετικά στάσιμοι και το μερίδιο της εργασίας μειώνεται. Για αυτό βλέπουμε αύξηση ανισοτήτων και φτώχειας. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν πρέπει να επιδιώκουμε την ανάπτυξη, αλλά ότι στη συζήτηση πρέπει να μπαίνουν και ζητήματα του πώς και του για ποιους. Δεν είναι, λοιπόν, τυχαίο ότι ακόμη και ο αμερικανός πρόεδρος Μπάιντεν, πριν από μερικούς μήνες, μίλησε ανοιχτά για αποτυχία των «trickle - down economics» και ανέδειξε ως μοχλό ανάπτυξης την ενίσχυση της εργασίας και γενικότερα των εισοδηματικά χαμηλών και μεσαίων στρωμάτων.

[Ο ΣΥΡΙΖΑ πρέπει] να αξιοποιήσει τη χαμένη ευκαιρία που δίνει η πανδημία. Πρέπει να αλλάξει στρατηγική επειγόντως. Να συνδέσει το αίτημα της διασφάλισης της δημοκρατίας, όχι μόνο ως κράτους δικαίου αλλά και με εκείνο της κοινωνικής δικαιοσύνης. Αυτό θεωρώ μπορεί να ανασκευάσει κάποια από τα λάθη, της τελευταίας διετίας, που πλήγωσαν όχι μόνο την εικόνα, αλλά την ψυχή του ΣΥΡΙΖΑ (Ελληνικό, εργασιακό νομοσχέδιο, προτάσεις για υπουργούς κοινής αποδοχής κ.ά.). Φυσικά θα πρέπει να εξακολουθεί να έχει κυβερνητική οπτική και στόχευση. Ο ΣΥΡΙΖΑ αναλαμβάνει κυβερνητικές ευθύνες γιατί θέλει πάντα να απαλύνει τον πόνο των ανθρώπων που δημιουργεί ο καπιταλισμός. Εκτός από αυτό –που έκανε παλιά η σοσιαλδημοκρατία όταν μπορούσε- ο ΣΥΡΙΖΑ θα πρέπει να εμφανιστεί και ως η αριστερά που δίνει όραμα και προοπτική στο επίπεδο της Δημοκρατίας αλλάζοντας τους συσχετισμούς και μεταφέροντας δύναμη στις υποτελείς τάξεις και στρώματα. (...) Πράγματι το ενδεχόμενο [να συσσωρευτεί η κοινωνική δυσαρέσκεια και ο ΣΥΡΙΖΑ να εκπροσωπήσει ξανά μαζικά αιτήματα της κοινωνίας] είναι πολύ πιθανό και ο ΣΥΡΙΖΑ μπροστά σε αυτή την προοπτική πρέπει να ανακτήσει επειγόντως την αξιοπιστία του, αναδεικνύοντας τα δικά του κεκτημένα, αναγνωρίζοντας και επικαιροποιώντας τη δική του πολιτική. Δεν μπορεί να αναμένει κανείς από τον ΣΥΡΙΖΑ να αποκτήσει μια σχέση με την κοινωνία ΠΑΣΟΚ-ΚΚΕ λογικής, μιας λογικής δηλαδή που παρεμβαίνει στην κοινωνία ως κόμμα, σπρώχνοντάς την σε άκαμπτες προειλημμένες αποφάσεις. Δεν ξέρει να το κάνει, και ευτυχώς. Γιατί και εδώ οφείλεται η μεγάλη του επιτυχία. Πρέπει να μπει στο κοινωνικό πεδίο με όποιες δυνάμεις έχει, αξιοποιώντας αυτά που ξέρει. Ότι δηλαδή είναι δίπλα στην κοινωνία, μαθαίνει από αυτήν, σέβεται τις προοπτικές που αυτή επιλέγει, διατυπώνει τις διαφωνίες του, συνθέτει και προχωρά. Πρέπει να δείξει ο ΣΥΡΙΖΑ ότι απέναντι σε μια κυβέρνηση που υπονομεύει συστηματικά ακόμη και τα ελάχιστα της κοινωνικότητας έχει άλλη πρόταση και προοπτική. Σε αυτό το πλαίσιο για παράδειγμα να ανοίξει τη συζήτηση για το πώς θα θέσει ολόκληρο το σύστημα υγείας υπό κοινωνικό έλεγχο.

Υπάρχει αγωνία για την πορεία του πληθωρισμού και ειδικότερα της ακρίβειας σε βασικά αγαθά που προσδιορίζουν το βιοτικό επίπεδό μας. Ωστόσο, η όλη συζήτηση έχει στοιχεία αυτοεκπληρούμενης προφητείας. Δέχομαι ότι η πανδημική κρίση έχει προκαλέσει δυσλειτουργίες στις διεθνείς αλυσίδες παραγωγής. Αλλά η καταιγίδα ανατιμήσεων στις τιμές των τροφίμων, των ενεργειακών προϊόντων και των πρώτων υλών προβληματίζει ως προς τον ρόλο της κερδοσκοπίας σε εθνικό και παγκόσμιο επίπεδο. Και αυτό δεν το λέω από μια αντικαπιταλιστική προδιάθεση. Όταν οι τιμές αυτές μεταβάλλονται βάσει της προεξόφλησης χρηματιστηριακών συμβολαίων, η κερδοσκοπία είναι παρούσα, όπως και η χειραγώγηση των τιμών στις αγορές αγαθών και υπηρεσιών. Να σημειώσω ότι οι χρηματοπιστωτικές ελίτ εδώ και μήνες, πολύ πριν εμφανιστεί το κύμα των ανατιμήσεων, μιλάνε για πληθωριστικές προσδοκίες εξαιτίας της πολιτικής της ποσοτικής χαλάρωσης των κεντρικών τραπεζών και των επεκτατικών προγραμμάτων δημοσιονομικής πολιτικής των κυβερνήσεων. Η πολιτική των αρνητικών επιτοκίων λειτουργεί ως επιλογή λιτότητας για τους κατόχους πλούτου και το τραπεζικό σύστημα και από ό,τι φαίνεται κάνουν ότι μπορούν να επιστρέψουν τις κεντρικές τράπεζες στην αντιπληθωριστική εμμονή τους. Σε κάθε περίπτωση, η κυβέρνηση πρέπει να υλοποιήσει άμεσα αντισταθμιστικές παρεμβάσεις όχι μόνο μέσω της φορολογίας, αλλά και του ελέγχου της αγοράς. Η παγκόσμια ανησυχία για τη δυναμική των πληθωριστικών προσδοκιών δεν διευκολύνει τη συζήτηση που γίνεται στην Ευρώπη για τον επανασχεδιασμό του Συμφώνου σταθερότητας. Υπάρχουν δύο πολύ επικίνδυνες ιδέες στα συμβατικά οικονομικά, που θεμελιώνουν το δόγμα του οικονομικού φιλελευθερισμού και δυστυχώς υιοθετούνται από την συντριπτική πλειονότητα των οικονομολόγων. Το δημόσιο έλλειμμα και η αγορά κρατικού χρέους από τις κεντρικές τράπεζες θεωρείται ότι προκαλούν πληθωριστικές πιέσεις και αστάθεια τιμών. Σε μια περίοδο ανησυχίας για τον πληθωρισμό, φοβάμαι ότι η ισχύς των ιδεών αυτών και των φορέων τους θα αυξηθεί σημαντικά. Θέλω να ελπίζω στην θετική επίδραση που μπορεί να έχουν πολιτικές εξελίξεις στην Ευρώπη και πρωτίστως στη Γερμανία. Αλλά κρατάω πάρα πολύ μικρό καλάθι. (...) Ο δείκτης ποιότητας της απασχόλησης της Συνομοσπονδίας των Ευρωπαϊκών Συνδικάτων εμφανίζει την Ελλάδα το 2019 στην τελευταία θέση στην ΕΕ, κυρίως λόγω του μεγάλου εβδομαδιαίου χρόνου εργασίας. Η διευρυμένη χρήση υπερεργασίας φέρνει την αγορά εργασίας της Ελλάδας πιο κοντά στο πρότυπο των βαλκανικών χωρών. Τα διαθέσιμα στοιχεία δείχνουν επίσης σημαντική απώλεια της αγοραστικής δύναμης του μέσου μισθού. Το ίδιο ισχύει και για το ποσοστό κάλυψης των συλλογικών διαπραγματεύσεων, το οποίο αποκλίνει σημαντικά από τα ισχύοντα στις αναπτυγμένες χώρες της ΕΕ. Ο κατώτατος μισθός βρίσκεται κάτω από το όριο της απόλυτης φτώχειας και η πρόσφατη αύξησή του, εφόσον υπάρξει συμμόρφωση των εργοδοτών, δεν θα αντισταθμίσει σε καμία περίπτωση την απώλεια από την αύξηση στις τιμές βασικών αγαθών και ενέργειας. Όλα τα προαναφερόμενα θα επιδεινωθούν με την υλοποίηση των ρυθμίσεων του νόμου 4808/2021. Συνεπώς, η κατάσταση της αγοράς εργασίας είναι ιδιαιτέρως ανησυχητική.

Είναι αυτονόητη ηθική υποχρέωση και τήρηση βασικών κανόνων επαγγελματικής δεοντολογίας, ο εμβολιασμός των υγειονομικών. Κανείς δεν μπορεί να υπερασπιστεί το «δικαίωμα» ενός υγειονομικού να φροντίζει ευάλωτους ασθενείς ανεμβολίαστος. Από την άλλη, δεν θεωρούμε ότι η κυβέρνηση έχει το «δικαίωμα» να καταφεύγει σε μέτρα μη αναλογικού χαρακτήρα, όπως είναι η υποχρεωτική αργία, η στέρηση μισθού στο δημόσιο και η απόλυση στον ιδιωτικό τομέα. Αυτό είναι κοινωνική βαρβαρότητα που θα φέρει το ακριβώς αντίθετο αποτέλεσμα από το επιδιωκόμενο. Η κυβέρνηση οχτώ μήνες τώρα δεν έκανε τίποτα για να προωθήσει το συνειδητό και εκούσιο εμβολιασμό, να άρει επιφυλάξεις και να εξαντλήσει τα περιθώρια συναινετικών λύσεων. Έρχεται στο «και πέντε» να εκβιάσει και να απειλήσει με το φόβο της ανεργίας και της ανέχειας. Η υποχρεωτική αργία για περίπου 10.000 υγειονομικούς θέτει σε διακινδύνευση την ευστάθεια του ΕΣΥ στην αιχμή του τέταρτου κύματος. Εμείς προτείναμε αναστολή εφαρμογής του νόμου, εκτόνωση της κρίσης, προσπάθεια χάραξης ενός κοινά συμφωνημένου δρόμου προς τον τελικό στόχο που είναι ο καθολικός εμβολιασμός. Σε κάθε περίπτωση, η υπόθεση της συλλογικής ανοσίας και γενικά της αποτελεσματικής διαχείρισης της πανδημίας δεν κρίνεται από τον εμβολιασμό των εργαζομένων στις δομές υγείας και πρόνοιας. Εάν δεν τροποποιηθεί η εμβολιαστική στρατηγική και δεν καλυφθούν οι εστίες ανεμβολίαστου πληθυσμού όλων των κατηγοριών και ειδικά των υπερηλίκων, είναι χαμένο το παιχνίδι. Συμφωνούμε με την εισήγηση της Εθνικής Επιτροπής Βιοηθικής για στοχευμένη και επιλεκτική υποχρεωτικότητα, με ισχυρές δικλείδες ασφαλείας από άποψη εργασιακών δικαιωμάτων και αφού εξαντληθούν όλα τα περιθώρια πειθούς και ενδιάμεσων λύσεων (πχ. μετακινήσεις από τμήματα αιχμής). Η κυβέρνηση κινείται στη λογική της επιβολής και του τιμωρητισμού, προωθώντας ταυτόχρονα τη γενικευμένη υποχρεωτικότητα. Ξεκινά από τους υγειονομικούς, θα προχωρήσει με τους ένστολους, τους εκπαιδευτικούς κ.ο.κ. Οι ευρωπαϊκές χώρες –πλην της Γαλλίας και της Ιταλίας– δεν κινούνται σε αυτή την κατεύθυνση.