Εφημερίδα των Συντακτών

Εδώ είναι δύσκολο να πείσεις σε συνθήκες παρατεταμένης κοινωνικής κρίσης και ανεργίας ότι τα ανθρώπινα δικαιώματα δεν είναι μια «συζήτηση πολυτελείας». Και ότι ειδικά σε αυτές τις συνθήκες η υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων είναι εξαιρετικά κρίσιμη, αφού αυτά αποτελούν ασπίδα για την ανθρώπινη αξιοπρέπεια. (...) [Ο ρατσισμός] διαπερνάει οριζόντια τα περισσότερα πολιτικά κόμματα. Και ενώ υπάρχει ο συνειδητοποιημένος ρατσισμός από κάποιους που το διαλαλούν, υπάρχει και ένας υποβόσκων που βασίζεται στη λογική του «εγώ ρατσιστής δεν είμαι, αλλά…». Αλλωστε, ο ρατσισμός δεν στρέφεται μόνο ενάντια στον ξένο, αλλά και ενάντια σε αυτούς που είναι διαφορετικοί, σε όσους η κοινωνία μας έχει τον τρόπο της να τους κατατάσσει στους «τρομακτικούς Αλλους».

Οι συνεταιρισμοί εργαζομένων, η νέα νομική συνεταιριστική μορφή που δημιουργήθηκε με τον νόμο 4430/2106 για την Κ.ΑΛ.Ο., αποτελούν μειονότητα στο σύνολο των συνεταιρισμών. Είναι όμως μια μειοψηφία ιδιαίτερα δυναμική και νεανική, που επεκτείνεται διαρκώς, όχι μόνο σε ανθρώπινο κεφάλαιο, αλλά και σε εύρος δραστηριοτήτων. Στους κρίσιμους τομείς της έρευνας και της καινοτομίας οι συνεταιρισμοί εργαζομένων ανταγωνίζονται με αξιώσεις τις επιχειρήσεις της αγοράς, αξιοποιώντας τον συνεργατικό τρόπο παραγωγής ως συγκριτικό πλεονέκτημα.

Αυτό που προσπαθώ να δείξω είναι ότι η ίδια η συζήτηση για την οικογένεια στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια έχει εξελιχθεί σε μια βαθιά πολιτικοκοινωνική κριτική. Και αυτό γιατί συζήτηση για την οικογένεια σημαίνει συζήτηση και για την κοινωνία, τις δομές, τις σταθερές, αλλά και τους αυτοματισμούς της. Συζήτηση για την οικογένεια σημαίνει και την επαναφορά ζητημάτων όπως: δημόσιο/ιδιωτικό, έμφυλη ιεραρχία και βία, σεξουαλικότητα, καταπίεση, υπέρβαση. Ειδικά τα τελευταία χρόνια, αν παρατηρήσεις, μιλάμε πολύ για την οικογένεια και ίσως στην Ελλάδα περισσότερο -για την ελληνική οικογένεια- ενδεχομένως και γιατί την βλέπουμε να αλλάζει. Αρα δεν μετασχηματίζει την οικογένεια μόνο η μελέτη μου σε βαθιά πολιτική και κοινωνική κριτική. Αυτό έχει ήδη συμβεί. Και στη δημόσια σφαίρα και στην κουλτούρα μας.

Τι γίνεται σήμερα; Τίποτε δεν γίνεται -μια από τα ίδια. Πενήντα χρόνια κατοχή, τίποτε δεν άλλαξε. Το ίδιο πλαίσιο -ναι, περισσότεροι έποικοι, περισσότερη ωμή βία και μεγαλύτερη αίσθηση ότι έτσι θα μείνουν τα πράγματα. Αυτό είναι το Ισραήλ (...). Και το Ισραήλ είναι πολύ εθνικιστικό, πολύ δεξιό και πολύ θρήσκο -και η ισραηλινή κυβέρνηση αντανακλά πολύ καλά τον ισραηλινό λαό. Ο Νετανιάχου είναι ο καλύτερος για να παρουσιάσει την οπτική του Ισραήλ -ισχύς, ισχύς και πάλι ισχύς, διαιώνιση του στάτους κβο για πάντα, απόλυτη δυσπιστία απέναντι στους Αραβες, καμία διάθεση συμβιβασμού μαζί τους, ποτέ. Να ζούμε μόνο με το σπαθί μας, σε μια μόνιμη κατάσταση πολέμου.

Αυτό που χρειαζόμαστε τώρα είναι ακριβώς η επιστροφή μας σε μια ριζοσπαστική Αριστερά. Δηλαδή, μια Αριστερά που θα λέει ότι αυτό το σύστημα είναι γερασμένο. Αυτό σημαίνει ότι ο μονοπωλιακός καπιταλισμός σ’ αυτό το σημερινό στάδιο είναι ένα σύστημα του οποίου η καταστροφική πλευρά της συσσώρευσης έχει αναπτυχθεί πολύ περισσότερο από τις θετικές και προοδευτικές πλευρές. Η ιδέα του Σουμπέτερ για τη δημιουργική καταστροφή ήταν σωστή στην εποχή του, τον 19ο αιώνα, αλλά σήμερα είναι μια ανοησία. Σήμερα, η καταστροφική πλευρά είναι πολύ μεγαλύτερη από τη δημιουργική. Η δημιουργική του πλευρά έχει περιοριστεί στη μόδα και στην ανανέωση των προϊόντων ανά δύο ημέρες, όπως η αντικατάσταση του ενός κινητού από άλλο κ.λπ. Όλο αυτό αποτελεί σπατάλη φυσικών πόρων. Η κλιματική αλλαγή ως αποτέλεσμα αυτής της πρακτικής είναι δραματική, αλλά επίσης και οι κοινωνικές καταστροφές, με τη μορφή της μόνιμης ανεργίας, της συνεχόμενης επισφάλειας στη διαχείριση της εργασίας, αλλά και των καταστροφών για τη μεγάλη πλειονότητα του παγκόσμιου Νότου: Ασία, Αφρική, Λ. Αμερική και Καραϊβική.