Εφημερίδα των Συντακτών

Υπάρχουν σημαντικές κατακτήσεις, π.χ. διευρυμένο σύμφωνο συμβίωσης, ιθαγένεια για τα παιδιά της δεύτερης γενιάς μεταναστών, ταυτότητα φύλου, νόμος Παρασκευόπουλου για τον εξανθρωπισμό των φυλακών, πρόσβαση όλων στην υγεία, ένταξη των προσφύγων. Υπάρχουν όμως και υστερήσεις και σημεία όπου υπήρξε ατολμία· κατ’ εξοχήν παραδείγματα, οι σχέσεις Κράτους και Εκκλησίας, ο εκδημοκρατισμός της αστυνομίας. Υπάρχουν και μελανά σημεία και αποτυχίες, όπως οι συνθήκες σε κέντρα υποδοχής και ταυτοποίησης, π.χ. Μόρια. Είναι πολλά ή λίγα όσα έγιναν; Θα απαντήσω με ένα παράδειγμα, που κατ’ αναλογία ισχύει και σε άλλα: Το σύμφωνο συμβίωσης ήταν λίγο (με κριτήριο τις διακηρύξεις και προσδοκίες), αλλά ταυτόχρονα πολύ (με κριτήριο την πραγματικότητα: έδωσε ανάσα σε χιλιάδες ανθρώπους). Και είναι κρίσιμη η συνέχεια: Θα αποτελέσει μοναχική αναλαμπή ή σκαλοπάτι για το παραπέρα, τον πολιτικό γάμο; Αξίζει να παλέψουμε για την προοπτική αυτή.

Χάρη στα ιντερνετικά μέσα, υπάρχουν πολλές ομάδες εικαστικές, χορευτικές, μουσικές, κινηματογραφικές που λειτουργούν με διάθεση να υπάρξουν και να συνομολογήσουν πράγματα. Και ενώ υπάρχει μεγάλη δραστηριότητα, ταυτόχρονα αυτά τα σχήματα δεν έχουν καταφέρει να επικοινωνήσουν μεταξύ τους, ώστε να παράξουν μια κουλτούρα. Ολα ολοκληρώνονται σαν μικρές ιδιωτικές υποθέσεις, δεν κατορθώνουν να υπερβούν την ατομικότητά τους και να ενωθούν για να δημιουργήσουν ένα κυρίαρχο πολιτιστικό πεδίο. Και γιατί συμβαίνει; Υπάρχει κάτι χαρακτηριστικό που αφορά την κοινωνία συνολικά. Εχουν χαθεί οι κοινοί κώδικες. Ο διάλογος δεν είναι δυνατόν να συντελεστεί, γιατί δεν καταλαβαίνουμε τι λέει ο ένας και τι εννοεί ο άλλος. Μια χρόνια έλλειψη κουλτούρας και παιδείας οδήγησε σε μια τεράστια σύγχυση, η οποία επιτείνεται στον βαθμό που κάποιοι την καλλιεργούν ακόμα περισσότερο. Και εδώ ανοίγω μια παρένθεση, για να πω ότι ποτέ άλλοτε στην Ελλάδα δεν είχαμε χειρότερη αντιπολίτευση. Με την ευρεία έννοια, όχι στενά πολιτικά. Ο αντιπολιτευτικός λόγος έχει φτάσει στα χειρότερα σημεία της ευτέλειας. Εχει χαθεί το επιχείρημα αλλά και -το σημαντικότερο όλων- ο ορθός λόγος. Υπάρχει ανικανότητα να οριστεί η αλήθεια ως κοινός τόπος αφετηρίας για να δούμε πού διαφωνούμε και πού συμφωνούμε. Και από την άλλη, συνειδητά, υπάρχει έντονη τάση να καλλιεργηθεί η σύγχυση που αφήνει χώρο να γεννηθούν τα τέρατα, αφού δεν υπάρχει η αντίσταση και ο ορθός λόγος για να ελεγχθεί το φίδι που επωάζεται.

Θέματα βρίσκονται πάντα, όμως η κατάσταση της εποχής του ’70, αν και κρίσιμη, είχε τουλάχιστον μια σοβαρότητα. Τώρα είναι κρίσιμη, αλλά ελάχιστα σοβαρή.

Εχουν δίκιο οι άνθρωποι που διαμαρτύρονται γιατί δεν καταφέραμε να βελτιώσουμε τις ζωές τους όσο θα θέλαμε, να τους πείσουμε ότι δεν αδιαφορήσαμε για την ποιότητα της ζωής των μεσαίων στρωμάτων. Ημασταν όμως αναγκασμένοι να κινηθούμε σε ένα ασφυκτικό δημοσιονομικό πλαίσιο με ανόητους καταναγκασμούς που μας επιβλήθηκαν. Τα πρώτα χρόνια έπρεπε να αντιμετωπίσουμε την ανθρωπιστική κρίση, τη διάλυση του συστήματος υγείας και παιδείας, την προσφυγική κρίση και κυρίως την έξοδο από τα μνημόνια. Να κριθούμε με αντικειμενικότητα για τα πρώτα χρόνια και με αυστηρότητα για τις προτεραιότητές μας και τον τρόπο που τις υλοποιήσαμε με βάση τον διαθέσιμο δημοσιονομικό χώρο μετά την έξοδο τον Αύγουστο 2018. Να κριθούμε για τη μείωση των εισφορών των ελεύθερων επαγγελματιών, του ΕΝΦΙΑ, το επίδομα στέγασης, την προστασία της πρώτης κατοικίας, τις 120 δόσεις, τη μείωση της φορολογίας στα τρόφιμα, την ενέργεια, τον επισιτισμό. Με αυτό το δείγμα γραφής θα καλέσουμε τους πολίτες να μας κρίνουν για το πρόγραμμά μας για την περίοδο 2019-2023. Μια ισορροπία ανάμεσα σε μέτρα για την ανάπτυξη και στήριξης της κοινωνίας.

Το νόημα που θεωρώ ότι έχει η λέξη «καταπίεση» είναι αυτό που συνδέεται άμεσα με τους αποικιοκρατούμενους ανθρώπους, αυτούς που έχουν δημιουργηθεί κατ’ εικόνα του «άλλου» αντί του εαυτού τους. Αυτοί είναι οι εξ ορισμού καταπιεσμένοι. Σε αυτούς αναφερόταν ο Φραντς Φανόν πριν από μισό αιώνα. Αυτοί είναι της Γης οι κολασμένοι, αυτοί που έχουν βιώσει σκλαβιά. Αυτή είναι η ισχυρή έννοια της λέξη «καταπίεση». Οι γυναίκες είναι οι κατεξοχήν «άλλοι» σε αντιδιαστολή με τον άντρα. Αυτό στην ψυχανάλυση εκφράζεται στη θεωρία του Φρόιντ ότι οι γυναίκες στην αρχή γεννιούνται ίδιες με τους άνδρες, αλλά μετά πρέπει να αποκτήσουν οιδιπόδειο σύνδρομο. Αυτή είναι η ισχυρή έννοια της καταπίεσης. Εν τω μεταξύ, επειδή ο φεμινισμός δεν είναι στατικός, αλλά πότε κάνει δυο βήματα μπροστά κι ένα πίσω, πότε δυο πίσω κι ένα μπροστά -είχαμε μια περίοδο που ο φεμινισμός ήταν σε υποχώρηση και τώρα δυναμώνει ξανά-, μπορούμε να επιστρέψουμε στην έννοια της καταπίεσης με την αρχική της μορφή, όχι ως έλλειψη προνομίου. Είναι πολλές οι γυναίκες που είναι προνομιούχες, η βασίλισσα της Αγγλίας είναι προνομιούχα. Ωστόσο οι γυναίκες παραμένουν ως συλλογικότητα καταπιεσμένες - ως «άλλες» σε αντιδιαστολή με τον άντρα, ως «μη ίδιες».

Καλώ για ακόμα μία φορά τον Γιάννη Μώραλη να ανεξαρτητοποιηθεί από την επιρροή του Βαγγέλη Μαρινάκη. Αλλά και τον Νίκο Βλαχάκο να μην είναι τόσο ευκολόπιστος απέναντι σε εκείνους που φέρνουν δώρα. Δεν είναι πάντα αθώοι. Και ο Βαγγέλης Μαρινάκης μόνο αθώος δεν είναι. Οι προθέσεις του δεν είναι αθώες. Χρησιμοποιεί τον Πειραιά για να επιβάλει τη δική του πολιτική ατζέντα, για να αλλοιώσει τη δημοκρατία, να εξυπηρετήσει αλλότριους σκοπούς. Και ο Βαγγέλης Μαρινάκης αυτά δεν τα κρύβει. Σήμερα τρέμει στο ενδεχόμενο να μην είναι ο πρώτος σε ψήφους. Εστησε ολόκληρο «εργαστήριο» σταυροδοσίας στο «Καραϊσκάκη»! Σε όλα τα ψηφοδέλτια που διακινούνται είναι σταυρωμένο το όνομά του. Γι’ αυτό λοιπόν είπα από την πρώτη στιγμή πως αντίπαλός μου είναι ο Μαρινάκης. Και, στην απίθανη περίπτωση που χάσω, δεν θα χάσω από τον Μώραλη αλλά από τα εκατομμύρια ευρώ του Μαρινάκη. Νίκη μας όμως θα είναι να μη βρίσκεται στο επόμενο δημοτικό συμβούλιο. Αυτή θα είναι η νίκη της δημοκρατίας στον Πειραιά.

Ασφαλώς και δεν είμαστε όλοι και όλες ίδιοι. Υπάρχουν διαφορές, διαφορετικές διαδρομές και πορείες. Διάβασα κάπου ότι είμαι το «αριστερό άλλοθι». Δεν είμαι «άλλοθι», είμαι αριστερός. Μήπως, άλλωστε, είναι αριστερό άλλοθι και η Λουτσιάνα Καστελίνα; Μήπως είναι αριστερό άλλοθι και η Γιώτα από τους ενοικιαζόμενους εργαζόμενους, η Στέλλα από τις Οικογένειες Ουράνιο Τόξο, ο Γιονούς, η Ουφούκ, ο Μιχάλης, ο Γιώργος, η Μαρία, ο Μάριος, η Ελευθερία, η Κυριακή, ο Αλέξανδρος, ο Αντώνης, ο Δημήτρης, ο Νίκος, η Αννα, η Κωνσταντίνα, ο Στέλιος; Ανθρωποι των κοινωνικών κινημάτων, αγωνιστές και αγωνίστριες της Αριστεράς... Εμείς έχουμε μάθει να ζούμε μέσα στην κοινωνία γιατί είμαστε μέρος της, σάρκα από τη σάρκα της. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο είμαι βέβαιος πως οι πολίτες θα στοιχηθούν με το μεγάλο ρεύμα του ΣΥΡΙΖΑ διότι στην πραγματικότητα είμαστε αντανάκλαση αυτής της κοινωνίας: της κοινωνίας της προκοπής, της δουλειάς, των εναλλακτικών κινημάτων, του αγώνα. Αν δείτε το ψηφοδέλτιο της Ν.Δ., θα καταλάβετε κι εσείς και όλοι τις τεράστιες πολιτικές διαφορές μας.

Εβαλα υποψηφιότητα γιατί θέλω να υπάρχει δυνατή στο Ευρωκοινοβούλιο η φωνή των ανθρώπων που βρίσκονται στο περιθώριο, να μην αποφασίζουν για μας χωρίς εμάς. Χρειάζονται επίσης πρωτοβουλίες και συμφωνίες που θα αντιμετωπίζουν το πρόβλημα στη ρίζα του, στις πολιτικές που δημιουργούν πόλεμο, οικονομική εκμετάλλευση και εντείνουν την κλιματική αλλαγή. Υπήρξε απίστευτη αλληλεγγύη στην Ελλάδα, όμως δεν υπήρξε ανάλογη κινητοποίηση απέναντι στη ρίζα του προβλήματος. Οι ευρωπαϊκές πολιτικές είναι σήμερα βούτυρο στο ψωμί της Ακροδεξιάς, η οποία δεν στοχεύει στην πραγματικότητα τους πρόσφυγες και τους μετανάστες. Αυτοί είναι μόνο η αφορμή. Η Λεπέν, ο Σαλβίνι, ο Ορμπαν στοχεύουν τη δική τους κοινωνία. Ο Κουρτς στην Αυστρία βγήκε υποσχόμενος τείχη και απελάσεις, αλλά η πρώτη νομοθεσία που έφερε ήταν η ελαστικοποίηση του ωραρίου. Στην Ουγγαρία ο Ορμπαν έκανε βέβαια δύσκολη τη ζωή των προσφύγων και των μεταναστών, αλλά και στέρησε τις ελευθερίες της Δικαιοσύνης, του Τύπου, των Πανεπιστημίων. Ο Βέμπερ δεν μιλά φοβικά μόνο για τους μουσουλμάνους και για κάθε διαφορετικότητα, ξέρουμε καλά τι έλεγε επίσης για την Ελλάδα και τους τεμπέληδες Ελληνες. Αν δεν δημιουργηθεί μια δύναμη απέναντι στις πολιτικές της λιτότητας, της ξενοφοβίας, της Ακροδεξιάς, θα υπάρξει πολύ μεγαλύτερο πρόβλημα στην Ευρώπη. Οταν πήρα την ελληνική υπηκοότητα και αποφάσισα να πολιτευτώ, μου ήταν ξεκάθαρο ότι έπρεπε να βρίσκομαι σ’ αυτή την πλευρά.

Στην Αθήνα υπάρχει ανάγκη για ουσιαστικές τομές, με κυρίαρχο στοιχείο την αναβάθμιση του δημόσιου χώρου. Θέλουμε μια πόλη που θα απευθύνεται σε πολίτες και όχι σε περαστικούς καταναλωτές. Η κοινωνική αξιοποίηση της δημοτικής περιουσίας μπορεί να συμβάλει ουσιαστικά στην αλλαγή της Αθήνας. Με εργαλείο το κτιριακό απόθεμα του δήμου, μπορούμε να προωθήσουμε την κοινωνική κατοικία για νέα ζευγάρια, νέους επιστήμονες και ευάλωτες κοινωνικές ομάδες. Να δημιουργήσουμε απαραίτητες κοινωνικές υποδομές, όπως είναι οι παιδικοί σταθμοί. Δυστυχώς, αυτό που επιχειρείται σήμερα είναι μια διαφορετική «αξιοποίηση», μέσα μάλιστα από έναν πολύ ακριβό διαγωνισμό για την εξεύρεση συμβούλου, με συνολικό κόστος 7,6 εκατομμυρίων. Αν δεν αλλάξει το συγκεκριμένο σχέδιο, η πόλη θα το «πληρώσει πολύ ακριβά». Το δίλημμα είναι καθαρό για όλους μας: κοινωνική αξιοποίηση ή real estate; Ταυτόχρονα, τα τρία βασικά έργα του σχεδίου της ανάπλασης πρέπει να προχωρήσουν. Αναφέρομαι στα προσφυγικά της λεωφόρου Αλεξάνδρας, στην ενοποίηση των αρχαιολογικών χώρων και στην ανάπλαση του χώρου γύρω από το Πολυτεχνείο και το Μουσείο. Η σημερινή δημοτική Αρχή επέλεξε μια στάση σύγκρουσης και μη συμμετοχής, που μόνο κακό κάνει στην Αθήνα.