Συνεντεύξεις

Δεν πρέπει να υποτιμούμε τις δημοσκοπήσεις, χωρίς ταυτόχρονα και να τις απολυτοποιούμε. Πέρα από το ισχυρό, εκ πρώτης όψεως, προβάδισμα της Ν.Δ., που σχετίζεται κυρίως με τα χαρακτηριστικά τής περιόδου της πανδημίας, για πρώτη φορά εμφανίζονται έντονα σημάδια αποδόμησης και αμφισβήτησης της εικόνας της κυβέρνησης, ιδίως στον τομέα της οικονομίας και της εργασίας. Αντίθετα, ο ΣΥΡΙΖΑ, πάλι στο πεδίο των ποιοτικών στοιχείων, αποκτά ένα νέο, ευρύτερο ακροατήριο, με ταυτόχρονη υποχώρηση του αντι-ΣΥΡΙΖΑ μετώπου της προηγούμενης περιόδου. Ωστόσο, θέλω να επισημάνω πως στο διάστημα από τις εκλογές μέχρι σήμερα σε αρκετές στιγμές δώσαμε την εικόνα ενός χώρου σε κρίση χωρίς ωστόσο κάτι τέτοιο να ισχύει. Διλήμματα που δεν ισχύουν, όπως «ποιοι είναι υπέρ της διεύρυνσης και ποιοι κατά», «ποιοι υποστηρίζουν τη λογική ενός καθαρού κόμματος του 3% ή θέλουν ένα μεγάλο κόμμα», ερωτήματα που κατασκευάστηκαν και που δεν έχουν σχέση με τον προβληματισμό εντός του ΣΥΡΙΖΑ και της Προοδευτικής Συμμαχίας άρχισαν να διακινούνται από δω κι από κει. Δυστυχώς, όλα αυτά συνέβαλαν ώστε οι περισσότερες δημόσιες αναφορές γύρω από τον ΣΥΡΙΖΑ να δημιουργούν μια εικόνα εσωστρέφειας και ομφαλοσκόπησης, βάζοντας σε δεύτερο πλάνο ορθές κατά τα άλλα παρεμβάσεις, π.χ. για τον αναπτυξιακό νόμο ή τα εργασιακά.

Μια πολιτεία που διδάσκει τους πολίτες ότι ο μόνος τρόπος να ασχοληθεί μαζί τους είναι να βλάψουν τον εαυτό τους, δεν μπορεί να αποκαλείται δημοκρατική.

Το μέγεθος της ύφεσης, η πτώση του εισοδήματος των πολιτών, αλλά και η ταχύτητα της ανάκαμψης δεν είναι ανεξάρτητα των μέτρων ενίσχυσης της οικονομίας. Το «πόσα», το «ποια», αλλά και το «πότε» είναι κρίσιμες μεταβλητές. Δυστυχώς η κυβέρνηση παίρνει λίγα μέτρα, σε λάθος κατεύθυνση, και με μεγάλη καθυστέρηση. Αν, έστω και τώρα, αποφασίσει να ακολουθήσει τις κοστολογημένες προτάσεις μας, σας διαβεβαιώ ότι οι προβλέψεις όλων μας θα είναι και πολύ πιο ακριβείς, αλλά κυρίως πολύ πιο αισιόδοξες. (...) Δυστυχώς η δυνατότητα για ένα εμπροσθοβαρές πακέτο έχει χαθεί πλέον. Και αυτό σημαίνει ότι, θα οδηγηθούμε σε μια πιο βαθιά και παρατεταμένη ύφεση. Όμως εμείς δεν θα ακολουθήσουμε μια λογική «σας τα λέγαμε». Επικαιροποιούμε το πρόγραμμά μας, λαμβάνουμε υπ’ όψιν τα όσα έχουν μεσολαβήσει, αλλά προφανώς οι βασικές παράμετροι παραμένουν. Στηρίζουμε τους ευάλωτους, τον κόσμο της εργασίας, τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Και η στήριξη αυτών σημαίνει και ουσιαστική στήριξη της οικονομίας. Γιατί, αν δεν στηρίξουμε τώρα την εργασία, θα έχουμε μια έκρηξη της ανεργίας. Η οποία με τη σειρά της θα οδηγήσει σε φτωχοποίηση χιλιάδων ανθρώπων, που θα συνοδεύεται από αυξημένο κοινωνικό και οικονομικό κόστος. Συγχρόνως στο πρόγραμμα αυτό θα υπάρχει και μεγαλύτερη εξειδίκευση για τα μέτρα που προτείνουμε για τις επιχειρήσεις, αλλά και νέες κλαδικές παρεμβάσεις σε τομείς, όπως η αγροτική ανάπτυξη και ο τουρισμός. Είναι πραγματικά κρίμα να έχουμε επιχειρήσεις που άντεξαν όλη την προηγούμενη δεκαετία, που απέδειξαν ότι είναι εν δυνάμει βιώσιμες παρά τις δυσκολίες και να καταρρεύσουν τώραν επειδή δεν υπάρχει μια «γέφυρα» για την εποχή μετά τον κορονοϊό. (...) Η κυβέρνηση πρόσφατα υιοθέτησε μια ρητορική ότι δεν υπάρχει «μαξιλάρι», αλλά ταμειακά διαθέσιμα της χώρας που έχουν, μάλιστα, τρεις ορόφους. Χαίρομαι που αναγνωρίζουν τουλάχιστον ότι τους αφήσαμε ένα τριώροφο, γιατί εμείς το 2015 είχαμε παραλάβει ένα κακοστημένο αντίσκηνο.

«Φοβάμαι ότι η κυβέρνηση είναι δέσμια μίας λογικής που λέει ότι “κάνω τα λιγότερα δυνατά και αφήνω την αγορά από μόνη της να ισορροπήσει”.  Αν το δούμε αυτό στην περίπτωση του κάθε ελεύθερου επαγγελματία και μικροεπιχειρηματία είναι μαθηματικά βέβαιο ότι θα οδηγηθούμε σε μια κατάσταση που θα πληγούν δεκάδες χιλιάδες μικρές επιχειρήσεις, δεκάδες χιλιάδες θέσεις εργασίας θα χαθούν και ελεύθεροι επαγγελματίες θα χάσουν τη δουλειά τους. «Lockdown» θα υπάρξει. Άρα, υπάρχει ανάγκη ενός εμπροσθοβαρούς προγράμματος, τώρα που πέφτουμε στο “πηγάδι” της ύφεσης για να πέσουμε όσο το δυνατόν σε μικρότερο βάθος. Διότι όσο πιο βαθιά είσαι, τόσο περισσότερες δυνάμεις θες για να βγεις στην επιφάνεια. […] Στις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις η κυβέρνηση θα πρέπει να τολμήσει να υπάρξει μια μη επιστρεπτέα επιδότηση. Να μη κλείσει ο “διακόπτης”. Δανεισμό θα δούμε σε ποιες περιπτώσεις. Εμείς έχουμε μιλήσει για ένα ποσό της τάξης των 3 δισεκατομμυρίων για τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις. […] Η λογική κάποιων κύκλων του ΣΕΒ, όπου η κατάσταση θεωρείται ευκαιρία αναδιάρθρωσης για να φύγουν οι πιο αδύναμοι κρίκοι της αγοράς και να μείνουν οι πιο ισχυροί, αλλά με μια πιο μικρή “πίτα”, είναι καταστροφική και αντικοινωνική».

Πρώτα πρώτα πρέπει να σκεφτόμαστε τι δεν έχουμε κάνει εμείς σωστά. Σε ότι αφορα τους ανθρώπους που είναι εδώ, είναι μονόδρομος να μπούμε σε μια λογική ενσωμάτωσης. Άλλη λύση εγω δεν βλέπω, εκτός από το μίσος και τον ρατσισμό. Οφείλουμε να θέσουμε την ΕΕ προ των ευθυνών της – κοιτάζοντας τον πολιτικό χάρτη της Ευρώπης από τον χώρο της φιλελεύθερης δεξιάς μέχρι την αριστερά, την σοσιαλδημοκρατία και τους πράσινους, μπορεί να βρει κανείς περιθώρια για συμμαχίες κι επανεκτίμηση της κατάστασης. Δεν είναι τάση ηγεμονκή σαν κι αυτή του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος (που έχει και στοιχεία ακροδεξιάς προσέγγισης τύπου Όρμπαν), όμως το πεδίο για τη μάχη είναι εκεί. (...) Η σκοπιμότητα του όρου «μεταναστευτικό» έναντι του όρου «προσφυγικό» είναι προφανής: απέναντι στον μετανάστη δεν υπάρχει καθήκον προστασίας. Όμως έχει νοήμα η ερώτηση. Γιατί δεν υπάρχει κανένα σύνταγμα στη φιλελεύθερη Δύση που να λέει «τους πρόσφυγες τους σώζουμε και τους μετανάστες τους πνίγουμε». Ακόμα και οι παράνομοι μετανάστες έχουν δικαίωμα στη ζωή, σε στοιχειωδη αξιοπρέπεια κτλ., αυτό λέει και το άρθρο 5 του δικού μας Συντάγματος. Μπορεί λοιπόν να μην αλλάζει κάτι επί της ουσίας, όμως η δημιουργία και η αναπραγωγή της τομής ανάμεσα στους δύο όρους έχει -απ’ ότι φαίνεται- μεγάλη σημασία για του κυβερνώντες.

Matthias Krainz | Στην Ευρώπη τα τελευταία εκατό χρόνια μειώσαμε τα ωράρια εργασίας και πάντα οι καπιταλιστές έλεγαν ότι αυτό δεν γίνεται γιατί θα καταρρεύσει η οικονομία. Εάν μειώσουμε τις ώρες εργασίας σε εβδομαδιαία ή σε ημερήσια βάση θα έχουμε μεγάλα οφέλη για την οικονομία και την κοινωνία. Η παραγωγικότητα τις τελευταίες δεκαετίες αυξήθηκε πολύ περισσότερο από τη σχετικά στασιμότητα των μισθών. Οι νέες γενιές θέλουν περισσότερο ελεύθερο χρόνο και δεν θέλουν να εργάζονται όσο οι γονείς ή ακόμη χειρότερα οι παππούδες τους. Στην Αυστρία, σε μεγαλύτερο βαθμό από άλλες χώρες, οι γυναίκες εργάζονται σε εργασίες μερικής απασχόλησης, γιατί θέλουν να έχουν χρόνο για τα παιδιά, τους ηλικιωμένους γονείς τους και το σπίτι τους. Αυτές τις ανισότητες τις βλέπουμε και εκτός της αγοράς εργασίας. Η μείωση των ωραρίων εργασίας αποτελεί και μια προϋπόθεση για την καλύτερη και πιο δίκαιη κατανομή της εργασίας ανάμεσα στους άνδρες και τις γυναίκες. Ειδικά αυτή τη στιγμή που εκτοξεύεται η ανεργία η μείωση των ωραρίων θα δημιουργούσε νέες θέσεις εργασίας, αφού επίσης γνωρίζουμε ότι μετά την πανδημία ορισμένοι τομείς της οικονομίας δεν θα ανακάμψουν. Πρέπει να πάρουμε μεγάλες και γενναίες αποφάσεις, που θα μας συνοδεύσουν τα επόμενα χρόνια.

Πρέπει να εκμεταλλευτούμε αυτή την τρομερή στιγμή για να ανοικοδομήσουμε τις χώρες και τις κοινωνίες μας με έναν άλλο τρόπο. Ο άνθρωπος πρέπει να μπει πλέον στο επίκεντρο της δημόσιας πολιτικής και του λόγου και όχι το κεφάλαιο, όπως έγινε τις τελευταίες δεκαετίες. Πρέπει να υπερασπίσουμε και να διευρύνουμε τα δημόσια κοινά αγαθά, την Υγεία, τον Πολιτισμό και την Παιδεία, τις κοινωνικές υπηρεσίες, τους απαραίτητους φυσικούς πόρους μας, όπως το νερό και τον αέρα, το περιβάλλον. Ακόμη και εκεί που έχουν δοθεί σε ιδιώτες, το κράτος πρέπει να επιστρέψει και να έχει τον πρώτο και τελευταίο λόγο για την κοινωνική τους χρήση. Η πανδημία μάς έμαθε ότι τα δημόσια κοινά αγαθά θα πρέπει να βρίσκονται στη διάθεση όλης της κοινωνίας και όχι στη διάθεση του κέρδους.

Είμαι βέβαιος ότι όλες και όλοι στην ηγεσία του κόμματος, ιδιαίτερα μάλιστα και σε πρώτη ευθύνη ο πρόεδρός του Αλ. Τσίπρας, αισθανόμαστε ακέραιη και βαριά την ευθύνη για την αναδιαμόρφωση στις νέες συνθήκες της σύγχρονης αριστερής ταυτότητας του κόμματος στην καρδιά της ευρύτερης δημοκρατικής προοδευτικής παράταξης της χώρας. Η συνεχής αυτή προσπάθεια έχει βαθύ αξιακό και ουσιαστικό πολιτικό περιεχόμενο στο έδαφος της ανάκτησης της ηγεμονίας των προοδευτικών απόψεων μέσα στην κοινωνία και σε αντιστοίχιση με έναν πρωταγωνιστικό ρόλο στην Ευρώπη για τη σύγκλιση αριστερών, ριζοσπαστικών, οικολογικών και σοσιαλδημοκρατικών δυνάμεων που εγκαταλείπουν την πρόσδεση σε νεοφιλελεύθερες πολιτικές. Αυτή η προσπάθεια δεν επιγράφεται ούτε εξαντλείται σε μία αντιπολίτευση «εντίμων» εναντίον «ανεντίμων» πολιτικών αντιπάλων. Εμπεριέχει τη δημοκρατική θεσμική προσήλωση στην πάλη για ριζική αλλαγή θεσμών και καθεστωτικών νοοτροπιών και αγκυλώσεων. Δίνει σύγχρονο νόημα στην «αντιδεξιά» κουλτούρα και διαμορφώνει ένα ποιοτικά διαφορετικό ύφος για την εξουσία και τη διακυβέρνηση από αυτό που διαχρονικά η συντήρηση και βέβαια η παρούσα κυβέρνηση υπηρετεί. Είναι αυτονόητη βέβαια η αντίθεση σε λαϊκίστικες εξάρσεις που περιθωριακά ενδημούν σε όλα τα κόμματα που κυβέρνησαν ή που προσδοκούν, όπως εμείς, μία νέα διακυβέρνηση της χώρας.

Η νομιμοποίηση αφορά τους μετανάστες που εργάζονται στον αγροτικό τομέα, αλλά υπάρχουν και πολλοί Ιταλοί που εργάζονται κάτω από τις ίδιες ή σχεδόν τις ίδιες συνθήκες. Η άδεια παραμονής μετατρέπει ένα φάντασμα σε άνθρωπο γιατί του επιτρέπει να έχει δικαιώματα και να προστατευθεί περισσότερο από τις μαφίες. Στην Πορτογαλία κέρδισαν αυτή τη μάχη του πολιτισμού και της ανθρωπιάς γιατί υπάρχει μια πολιτική κατάσταση που το επέτρεψε. Στην Ιταλία έχουμε μια πόλωση με το μεταναστευτικό γιατί τροφοδοτεί τη συναίνεση σε ορισμένες πολιτικές δυνάμεις. Στο εσωτερικό της κυβερνητικής πλειοψηφίας υπάρχει ο φόβος να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα ίσως γιατί δεν βασίζονται και στις ίδιες αξίες για να αποφασίσουν κάποιες λύσεις. Φαίνεται ότι μέσα στις επόμενες ώρες και ημέρες θα υπάρξει ένας συμβιβασμός. Η κοινωνία των πολιτών, με αιχμή τους συλλόγους και τις οργανώσεις, ζητούν να δοθεί άδεια παραμονής τουλάχιστον για ένα έτος σε όλους τους μετανάστες όχι μόνο για να διεκδικήσουν δικαιώματα στην εργασία τους, αλλά για να μπορούν να βρουν νόμιμη εργασία και ίσως με καλύτερες συνθήκες και να μπορούν να ενοικιάσουν ένα σπίτι. Στα γκέτο των μεταναστών στον αγροτικό τομέα υπάρχουν πολλοί που έχουν συμβάσεις εργασίας οι οποίες δεν τηρούνται.

«Σκέφτομαι ότι το κράτος πρέπει να διαμεσολαβεί με τις επιχειρήσεις, αναλαμβάνοντας τα ρίσκα του ως επενδυτής, αλλά εισπράττοντας και τα κέρδη του, εφόσον οι επιχειρήσεις έχουν κέρδη, που είναι και αυτό που ευχόμαστε, και επανεπενδύουν στην ανάπτυξη και την καινοτομία. Και ότι θα πρέπει να εστιάσει στις δραστηριότητες που έχουν προτεραιότητα για τη χώρα, όπως διαπιστώνουμε αυτή την τραγική στιγμή όταν αναφερόμαστε στις 'βασικές υπηρεσίες', με πρώτη εξ αυτών την Υγεία και τους λειτουργούς της. Ποτέ πριν δεν αναφερθήκαμε σε αυτούς ως 'παραγωγούς αξίας', όπως συχνά λέγεται όταν γίνεται αναφορά στη χρηματοδοτική βιομηχανία. Όλα εξαρτώνται από τον τρόπο με τον οποίο προσμετράται η παραγωγικότητα και η αξία. Εάν οι όροι είναι νομισματικοί ή όχι».