Χαράλαμπος Γεωργούλας

Το κακό είναι ότι, καθώς περνάει ο καιρός, τα αρνητικά αποτελέσματα της κυβερνητικής πολιτικής δεν συνεπάγονται μόνο την τραγική στατιστική των νεκρών και του καταρρέοντος ΕΣΥ. Πολλαπλασιάζουν και τα δευτερογενή προβλήματα της πανδημίας. Είναι γνωστό πια ότι από τους εκατοντάδες χιλιάδες νοσήσαντες μεγάλο ποσοστό θα κουβαλούν τις λιγότερο ή περισσότερο σοβαρές επιπτώσεις της νόσου στην υγεία για άγνωστο χρονικό διάστημα. Κι αυτό δεν θα επιβαρύνει μόνο τους ίδιους, θα επιφέρει συνέπειες οικονομικές και κοινωνικές στο οικογενειακό περιβάλλον τους. Ανάλογες επιπτώσεις, πιθανότατα και πιο βαριές, θα έχουν σε ένα στενότερο περιβάλλον οι δεκάδες χιλιάδες πια θάνατοι. Παιδιά μένουν χωρίς τον ένα ή και τους δύο γονείς. Γονείς σε προχωρημένη ηλικία μένουν χωρίς παιδιά που είχαν για στήριγμα. Οικογένειες, με τη στενή ή την ευρύτερη έννοια, χάνουν μέλη που μέχρι τώρα συνέβαλλαν στην κάλυψη των κοινών οικονομικών και άλλων αναγκών. Αλλά κι αν ακόμα δεν έχει τους έχει συμβεί τόσο μεγάλο κακό, οι περιπέτειες και οι απώλειες που επιφέρουν οι αναγκαίες ενέργειες για την αντιμετώπιση των σοβαρών προβλημάτων υγείας, έχουν αποδυναμώσει σημαντικό αριθμό πολιτών, ιδίως από τα πιο αδύνατα οικονομικά στρώματα. Διορατικοί και ευαίσθητοι λειτουργοί της υγείας και των υπηρεσιών πρόνοιας ήδη προειδοποιούν για τα σοβαρά και χρόνια προβλήματα, υγειονομικά και οικονομικά, που είναι βέβαιο ότι θα προκαλέσει ο ίδιος ο χαρακτήρας της νόσου και η εκδοχή της ως «μακράς νόσου», αλλά και η εξάπλωσή της σε μεγάλο τμήμα του πληθυσμού. Και προτείνουν τη δημιουργία ειδικού δημόσιου φορέα για την παροχή κάθε είδους υποστηρικτικής βοήθειας –υγειονομικής, κοινωνικής, οικονομικής– που θα χρειαστούν μεγάλες ομάδες του πληθυσμού. Για τους δογματικούς του νεοφιλελευθερισμού τέτοιου είδους προβλήματα παραπέμπονται στην περιβόητη αυτορρύθμιση. Δεν είναι δουλειά του δημοσίου να καταπιάνεται μ’ αυτά, λένε. Για τους φωστήρες αυτούς, το εμβόλιο αρκεί σαν λύση για πάσα νόσο. Για όσους, όμως, τα αντιμετωπίζουν στην καθημερινότητά τους, και θα τα αντιμετωπίσουν εντονότερα στο εγγύς μέλλον, η ανάγκη της άμεσης εκδήλωσης της κοινωνικής αλληλεγγύης είναι ζωτική. Το ίδιο και η διατύπωσή της σαν επείγον αίτημα και η δυναμική διεκδίκησή του. Δεν υπάρχει λόγος να βρεθούμε και σ’ αυτό το πεδίο ένα βήμα πίσω από τις απαιτήσεις των καιρών. Αν δεν νιώθει αυτή την ανάγκη η κυβέρνηση, δουλειά της αντιπολίτευσης είναι να την υποχρεώσει.

Η ομιλία του κ. Μητσοτάκη δεν τελείωσε με την υπεράσπιση της κυβερνητικής αποτυχίας. Αφιέρωσε το τελευταίο τρίτο σχεδόν του χρόνου του, για να επιτεθεί στον ΣΥΡΙΖΑ, «το κόμμα του ψέματος, που λέει όχι σε όλα και ναι στο τίποτα». Απαραίτητο συμπλήρωμα μιας τακτικής, που έχει απόλυτη ανάγκη τον μηδενισμό και τη συκοφάντηση της αντιπολίτευσης, γιατί αλλιώς δεν μπορεί να πείσει. Αν είχε μείνει σ’ αυτά, θα είχαμε απλά μια θλιβερή επανάληψη γνωστών ισχυρισμών. Ο κ. Μητσοτάκης, όμως, φαίνεται ότι πραγματικά ανησυχεί σοβαρά, γιατί θεώρησε ότι πρέπει να ενισχύσει την άμυνά του με όπλα από τη φαρέτρα τού μετεμφυλιακού κράτους της Δεξιάς. Χαρακτήρισε το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης «υγειονομικό, κοινωνικό και εθνικό σαμποτέρ». Λόγια ζυγισμένα, από γραπτό κείμενο, όχι εν θερμώ ειπωμένα. Ας αναζητήσουν οι γλωσσολόγοι τις διαφορές από τους «εθνικούς μειοδότες» ή «προδότες» και οι ιστορικοί από τους καταδικαζόμενους άλλοτε με το «νόμο περί κατασκοπίας». Δικό μας χρέος, πάντως, είναι να τα κρίνουμε όλα αυτά πολιτικά, σαν ένα βήμα ακόμα στην κατηφορική σκάλα του ερεθισμού και της θώπευσης των εθνικιστικών αντανακλαστικών, καθώς και του αποκλεισμού της Αριστεράς από το πάνθεον των «εθνικών δυνάμεων» –και όποιου άλλου παραστεί ανάγκη– όταν απειλείται η κυριαρχία της Δεξιάς. Αν, μάλιστα, συνδυάσουμε το γεγονός αυτό με την καλά παιγμένη «εθνική έκρηξη» του κ. Μητσοτάκη στην ερώτηση της ανταποκρίτριας ξένου τύπου (οι ερωτήσεις όσων περνούν την πόρτα του Μαξίμου, συνήθως δεν είναι άγνωστες στους αποδέκτες τους) και τις κατηγορίες για «φιλοτουρκισμό» που ακολούθησαν από τους αεί πρόθυμους, ταιριάζουν όλα γάντι σε μια ενορχήστρωση με βασικό «μουσικό» θέμα το ζωογόνο για τη Δεξιά και καταστροφικό για τον τόπο διχασμό σε «εθνικόφρονες» και «εαμοβούλγαρους». Θα προσθέσουμε στο ήδη σκοτεινό φόντο του σκηνικού την τροπολογία για τη διασπορά ψευδών ειδήσεων, που προνοεί για ένα σιωπητήριο κατευναστικό των κυβερνητικών ανησυχιών. Ούτε απέναντι σ’ αυτό τον κατήφορο δεν γίνεται να συμπαραταχθεί η δημοκρατική αντιπολίτευση;

Όπως επιβεβαίωσε η τελευταία ανακοίνωση του υπουργού Υγείας, η κυβέρνηση παριστάνει την ψύχραιμη μπροστά στο θανατηφόρο τέταρτο κύμα και στις προειδοποιήσεις των ειδικών για ακόμα χειρότερες μέρες. Αρνείται να πάρει μέτρα για την υπερδιάδοση του ιού και την ολοκλήρωση των εμβολιασμών, εκεί που καθημερινά συνωστίζονται εκατομμύρια μετακινούμενοι εργαζόμενοι και γενικότερα πολίτες. Έχει αποδεχτεί το ενδεχόμενο να φτάσουμε στην ανοσία της κοινότητας με τον χειρότερο τρόπο, δηλαδή με τον ανεξέλεγκτο πολλαπλασιασμό των κρουσμάτων και χωρίς τη μόνιμη και ουσιαστική ενίσχυση του ΕΣΥ. Όσο κι αν κοστίσει αυτό σε ανθρώπινες ζωές. Η ευθύνη για την έκβαση της συλλογικής προσπάθειας δεν ανήκει πια σ’ αυτήν. Την έχει απεμπολήσει και ασχολείται περισσότερο με το πώς δεν θα δυσαρεστήσει το τμήμα του ακροατηρίου της, που επηρεάζεται από τους αρνητές του εμβολίου. Αν δεν την αναλάβουν οι δυνάμεις τής δημοκρατικής αντιπολίτευσης, ούτε οι ανεμβολίαστοι θα μειωθούν δραστικά και έγκαιρα, ούτε μέτρα προφύλαξης αποτελεσματικά θα ληφθούν και θα τηρηθούν, ούτε οι εμβολιασμοί της τρίτης δόσης θα προχωρήσουν. Η ευθύνη ανήκει σε όσους αντιλαμβάνονται τους πραγματικούς κινδύνους και αντιστρατεύονται τη στρατηγική επιλογή της ανεύθυνης κυβέρνησης.

Έτσι φτάσαμε στο ίδιο έργο πάλι θεατές, σ’ έναν Οκτώβριο με πάνω από 4.000 κρούσματα τη μέρα κι έναν Νοέμβριο που ετοιμάζεται να ξεπεράσει τα 5.000, στις θλιβερές προβλέψεις για άλλους 3.000 θανάτους ως το τέλος του χρόνου, στη λιτάνευση της εικόνας του πολιούχου της συμπρωτεύουσας υπό τους ήχους των δηλώσεων παραπλανημένων πιστών ότι δεν κολλάει ο ιός στους ναούς και τις λιτανείες. Και στην εικόνα μιας κυβέρνησης που δεν τολμάει να πει το αυτονόητο, αλλά μετακυλίει την ευθύνη και το κόστος στους αυτοδιοικητικούς της ίδιας της δικιάς της παράταξης! Μακριά απ’ το Μαξίμου κι ας είναι πέντε πόντους… Στο κάτω κάτω, όσοι επιβιώσουν θα γευτούν τη γη της επαγγελίας, όπου η ανάπτυξη – ή μήπως η ανάκαμψη, έχουμε μπερδευτεί, κ. Σκυλακάκη – θα τρέχει με 8% και 9% (πάντως, όχι από τα δικά μας μπατζάκια). Το κακό είναι ότι αυτή η α-σθένεια ανάληψης της ευθύνης μοιάζει μεταδοτική. Και η αξιωματική αντιπολίτευση, παρά την ορθή κριτική στην απαράδεκτη στάση τής κυβέρνησης, δίστασε επίσημα, απ’ την αρχή και με σαφήνεια να πει κάτι απλό: όσο η πανδημία διαρκεί, τουλάχιστον, ξεχάστε τις παρελάσεις.

Οι παπαγάλοι του Μαξίμου ήδη έχουν αρχίσει να διαδίδουν ότι η σύσταση εξεταστικής επιτροπής έχει στόχο να βγάλει την αξιωματική αντιπολίτευση από τη δύσκολη θέση και γι’ αυτό βάζει στο στόχαστρο τα μίντια και τις δημοσκοπικές εταιρίες. Η αντιπολίτευση δεν πρέπει να πέσει στη λούμπα. Ξέρουμε όλοι πολύ καλά ότι οι δημοσκοπήσεις είναι δυνατόν να αξιοποιηθούν και σαν μέσο χειραγώγησης. Όμως, πρώτα απ’ όλα είναι χρήσιμο εργαλείο για όποιον τις διαβάζει με μάτια ανοιχτά. Και με την επιφύλαξη ότι δεν παίρνουν απαντήσεις από όλο το φάσμα, γι’ αυτό και συχνά πέφτουν έξω. Όμως στην περίπτωση της συγκεκριμένης εταιρίας, η συναλλαγή με έξοδα του δημοσίου φωνάζει από μακριά. Όπως και να ‘χει, οι μάχες δεν κερδίζονται με τις δημοσκοπήσεις. Δεν αρκούν ο έλεγχος των μίντια ή οι λυκοσυμμαχίες μαζί τους. Ο ΣΥΡΙΖΑ ειδικά έχει αρκετή εμπειρία από μάχες που δόθηκαν και κερδήθηκαν με θεούς και δαίμονες απέναντί του. Αυτό δεν σημαίνει ότι θα υποβαθμιστεί η μάχη που δίνεται σ’ αυτό το πεδίο, γιατί είναι μάχη για τη δημοκρατία και θα δοθεί με την καλύτερη δυνατή προετοιμασία. Όχι σαν μάχη εναντίον των ίδιων των εργαλείων, αλλά εναντίον εκείνων που τα χειρίζονται για να μας χειραγωγήσουν . Κυβέρνηση και ΝΔ θα επιμείνουν, γιατί χρειάζονται τη χειραγώγηση πολύ περισσότερο σήμερα που εγκαθίσταται η δυσαρέσκεια στην κοινή γνώμη. Σκοπός δεν είναι μόνο η αποκάλυψη μιας από τις πολλές λαθροχειρίες της κυβέρνησης, είναι η υπεράσπιση του δικαιώματος στην ενημέρωση, που μια δημοκρατική πολιτεία οφείλει να το διασφαλίζει προστατεύοντάς το αποτελεσματικά από τους υπονομευτές του.

Για ένα αίσιο τελικό αποτέλεσμα, δεν χρειάζεται μόνο να διευρύνει το ακροατήριο στο οποίο φτάνει ο λόγος της ή να απευθυνθεί και σε κοινωνικά στρώματα, με τα οποία δεν είχε στενότερες επαφές μέχρι πρόσφατα. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι να το κατορθώσει, χωρίς να διακινδυνέψει απώλειες σε περιοχές που ως τώρα είχε καλύτερη πρόσβαση (βλέπε συμπέρασμα Μαραντζίδη για «αμφίπλευρη διεύρυνση» στο ΤVXS). Κυρίως, σε κοινωνικές κατηγορίες, όπως τμήματα της νεολαίας, και πολιτικές περιοχές, όπως της οικολογίας, ή περιοχές με αξιακά–δικαιωματικά προτάγματα, για παράδειγμα, που αυτή τη στιγμή δυσπιστούν και είτε προσανατολίζονται στην αποχή, είτε εμφορούνται από μια γενικά ριζοσπαστική διάθεση, όχι όμως ιδεολογικά οριοθετημένη. Πρόκειται για μια δύσκολη, αλλά απαραίτητη άσκηση ισορροπίας, που απαιτεί θετικό τελικό ισοζύγιο οπωσδήποτε. Κατά μία εκτίμηση αυτές οι κατηγορίες στο εκλογικό σώμα είναι δυνατόν να κρίνουν το εκλογικό αποτέλεσμα, ενώ στο εσωτερικό τού κοινωνικού σώματος η στάση τους θα επηρεάσει και τη ροπή της κοινωνικής δυναμικής. Από την οποία θα κριθεί σε σημαντικό βαθμό και η δυνατότητα μιας προοδευτικής κυβέρνησης και ενός κόμματος της Αριστεράς να εφαρμόσουν το πρόγραμμά τους και να διευρύνουν τους ορίζοντες και τις δυνατότητες της κοινωνίας. Ενώ βραχυπρόθεσμα θα αποδυναμωθεί και το αντι–ΣΥΡΙΖΑ μέτωπο. Το κοινωνικό αυτό τμήμα, περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο, έχει απαίτηση για μια περιγραφή και μια δέσμευση σε ένα πιο μακροπρόθεσμο και πιο ριζοσπαστικό σχέδιο ανασυγκρότησης της οικονομίας και της κοινωνίας, ώστε να δεσμευτεί κι αυτό με τη σειρά του σε μια κοινή πλειοψηφική τάση και προοπτική. Μια στρατηγική δέσμευση. Που δεν σημαίνει οραματική και βραχυπρόθεσμα αόρατη, αλλά αναγκαία και εφικτή σήμερα για όποια πολιτική δύναμη, ιδίως της Αριστεράς, θέλει το πέρασμά της απ’ την κυβέρνηση να αφήνει αποτύπωμα θεσμικό και με συνέχεια, και όχι να αποτελεί απλό επεισόδιο.

Η σωρευτική εμφάνισή τους [των προβλημάτων της κυβέρνησης] και η οξύτητα με την οποία εκδηλώνονται, καθιστούν μη πειστική την περιπτωσιολογική ερμηνεία τους και διευκολύνουν τη σύνδεσή τους με μία γενεσιουργό αιτία. Δεν είναι σύμπτωση το γεγονός ότι συναντάμε την ίδια κεντρική ιδέα στις ανεπαρκείς κυβερνητικές απαντήσεις που παίρνουμε σε τόσα διαφορετικά ερωτήματα. Το γεγονός αυτό διευκολύνει τη διατύπωση του αιτήματος μιας γενικευμένης αλλαγής και την αποδοχή του από ευρύτερα – και αμφιταλαντευόμενα - στρώματα. Στην πραγματικότητα την καθιστά αναγκαία. Χωρίς αυτή δεν είναι νοητή και δεν γίνεται κατανοητή η ανάγκη αντικατάστασης της δεξιάς κυβέρνησης από μια κυβέρνηση με κορμό την αριστερά. Η αναζήτηση μιας βελτιωτικής λύσης ή μιας μέσης οδού θα έμοιαζε έτσι προτιμότερη. Και σ’ αυτή την προοπτική οι πιθανότητες επικράτησης όσων εκπροσωπούν στην κοινωνία και την πολιτική τη δύναμη της αδράνειας είναι πολύ μεγαλύτερες. Πολλά, όλο και περισσότερα σημάδια κάνουν τον κόσμο να σκεφτεί ότι δεν είναι ο γιαλός στραβός, αλλά η στρατηγική κατεύθυνση της κυβέρνησης. Δεν θα βρεθεί, ίσως, ευνοϊκότερη συγκυρία για την αντιπολίτευση, και ειδικότερα την αξιωματική, ώστε να συνοψίσει σε ένα σύνθημα αλλαγής κατεύθυνσης αυτή την αίσθηση του κόσμου. Και να την επιβεβαιώσει με ένα πρόγραμμα αντάξιο ενός τέτοιου στόχου.

Αλλά ποιος νοιάζεται για τον κόσμο; Πίσω από το κοινά αποδεκτό ορθό πρόταγμα της προστασίας της ανθρώπινης ζωής βλέπουμε ότι μπορεί πολύ καλά να στρογγυλοκαθίσει μια επίκληση του ανθρώπινου πόνου κυρίως, αν όχι αποκλειστικά, για ιδιοτελείς λόγους. Όπως έγινε κατά κόρον με την τυμβωρυχία του 2018 και όπως δεν παρέλειψε να κάνει και χθες ο κ. Μητσοτάκης. Μπόρεσε, άραγε, να διακρίνει κανείς πίσω από την εμφανή προσπάθεια του κ. Μητσοτάκη για μια δήθεν ψύχραιμη αποτίμηση της καταστροφής δασών, περιουσιών και ανθρώπων, που άγγιζε τα όρια της παγερής και αλαζονικής ανευθυνότητας, ίχνη συναίσθησης του πόνου που νιώθει ένας ηλικιωμένος με καμένο το βιος του, πόνου δεν απαλύνεται με την καταβολή της πιο απλόχερης αποζημίωσης, γιατί κυριαρχείται από την επίγνωση ότι δεν προλαβαίνει βιολογικά να ξαναχτίσει τη ζωή του; Μπόρεσε μήπως να διακρίνει πίσω από την υπόσχεση ότι οι ρητινοσυλλέκτες της Βόρειας Εύβοιας θα προσληφθούν για εφτά χρόνια στα προγράμματα αποκατάστασης των δασών τους, ίχνη συναίσθησης της αγωνίας που διακατέχει τους νέους στην πλειονότητά τους ανθρώπους, αν θα μπορέσουν ποτέ να ξαναζήσουν από το δάσος, καθώς τα εφτά χρόνια στη χρονική κλίμακα της φυσικής ανάπλασής του μοιάζουν ανεπαρκή μπροστά στις τρέχουσες ανάγκες τους και τις προσδοκίες τους για το αύριο; Αν υπήρχαν τέτοια ίχνη συναίσθησης, θα συνοδεύονταν από την αποδοχή προτάσεων της αξιωματικής αντιπολίτευσης, που θα μπορούσαν να απαλύνουν αυτό τον πόνο και να μειώσουν την ένταση αυτής της αγωνίας. Όπως είναι, για παράδειγμα, η εξασφάλιση του ελάχιστου εισοδήματος για όσους έχουν πληγεί, μέχρι να μπορέσουν να εξασφαλίσουν εισόδημα από την απασχόλησή τους στις αρχικές εργασίες τους, καθώς και η οργάνωση της ανασυγκρότησης των περιοχών που έχουν πληγεί στη βάση θεσμών της τοπικής αυτοδιοίκησης και θεσμών άμεσης συμμετοχής των ενδιαφερομένων και πληττόμενων στο σχεδιασμό, τη λήψη των αποφάσεων και την υλοποίησή τους. Γιατί η υλική υπόσταση της συμπόνοιας δεν είναι η λεκτική έκφρασή της, αλλά η εξασφάλιση των όρων για την άρση της αιτίας του πόνου και της πιθανότητας να επαναληφθεί στο μέλλον. Αντί γι’ αυτά, διαπιστώσαμε άλλη μια φορά τον έρωτα της κυβέρνησης της ΝΔ για την παράδοση πεδίων δημόσιας ευθύνης στην ιδιωτική «πρωτοβουλία», δηλαδή στο ιδιωτικό κεφάλαιο ως πιο ευέλικτο τάχα και πιο αποτελεσματικό. (...) Ποιο θα μπορούσε να είναι για τις μη κυβερνητικές πολιτικές δυνάμεις το συμπέρασμα από την εμφάνιση του πρωθυπουργού και της κυβέρνησης στη χθεσινή συζήτηση; Ότι μόνο όσοι εξακολουθούν να έχουν αυταπάτες μπορούν να υποθέσουν πως στο Μαξίμου και στην Πειραιώς έχουν κάτι διδαχτεί από το μέγεθος της καταστροφής οι υπεύθυνοι για την έκτασή της. Τα γεγονότα περνούν φρικαλέα από μπροστά τους και τους αφήνουν ατάραχους. Για πάντα πεισμένους ως προς την ορθότητα και τη μοναδικότητα των επιλογών τους. Και ότι μόνο στην τύχη μπορεί κάποιος να ελπίζει, για να μας προφυλάξει από ενδεχόμενες νέες καταστροφές, από τη στιγμή που η ανευθυνότητα επιλέγεται σαν επίσημο δόγμα για τη σωτηρία των ανευθυνοϋπεύθυνων. Το ζήτημα είναι να βγάλει και ο υπεύθυνος λαός τα συμπεράσματά του. Και μαζί του η μη νεοφιλελεύθερη αντιπολίτευση.

Μας θύμισε ξανά ο πρωθυπουργός ότι τα δέντρα ξαναφυτρώνουν, αγνοώντας πως, σε συνθήκες κλιματικής κρίσης σε πλήρη εξέλιξη, το να χάνεται ακόμα κι από συγχωρητέο ανθρώπινο λάθος ένα δέντρο, μπορεί να σημαίνει ότι θα κινδυνέψει να χαθεί στο άμεσο μέλλον μια ανθρώπινη ζωή. Ισως, όμως, αυτό δεν έχει και τόση σημασία για τους πολιτικούς που νοιάζονται μόνο για το τι μπορεί να πληρώσουν τοις μετρητοίς και όχι σε μέλλοντα χρόνο, οπότε ποιος ζει ποιος πεθαίνει. Δεν άδραξε καν την ευκαιρία που του είχε δώσει λίγο πριν ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης, Αλ. Τσίπρας, που, σε μια προσεγμένη δήλωσή του είχε αναγνωρίσει πως «η κρατική μηχανή δεν λειτούργησε υποδειγματικά ούτε τώρα ούτε και παλαιότερα» και είχε εντοπίσει την ανάγκη ανασχεδιασμού του συνόλου της πολιτικής αντιπυρικής προστασίας και – κοντά στο νου – προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος. Σαν να μην άκουσε τη δήλωση αυτή, περιορίστηκε να μουρμουρίσει κάτι για κριτική και αυτοκριτική, στον κατάλληλο χρόνο όπως είπε. Και δεν υπάρχει καταλληλότερος χρόνος για έναν επικοινωνιολογικά καταρτισμένο πολιτικό, από το χρόνο όπου θα έχουν αμβλυνθεί, όπως είναι ανθρώπινο, οι μνήμες της καταστροφής. Ως τότε, οι πολίτες κληθήκαμε από τα πρωθυπουργικά χείλη να παραμείνουμε «ψύχραιμοι». Κάποιοι, δεν ξέρω αν είμαστε λιγότεροι ή περισσότεροι, μείναμε απλώς, που λέει κι ο ίδιος, παγωμένοι.

Αν αξίζει, λοιπόν, να τα βάλει κάποιος με την κυβέρνηση και να μην την αφήσει σε χλωρό κλαρί, ακόμα και τούτη την ώρα που καίγονται τα πάντα, είναι γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο: διότι, χάρη σε ένα συνδυασμό δουλικής σιωπής των περισσότερων ηλεκτρονικών και έντυπων μέσων και ζωτικής ανάγκης της κυβέρνησης να μην αναζητήσει κατά οποιοδήποτε τρόπο τις αιτίες- ευθύνες της τεράστιας καταστροφής, τείνει πια να επιβληθεί σαν επίσημο στρατηγικό δόγμα η μοιρολατρία. Το συμπέρασμα που μας καλούν να βγάλουμε, είναι ότι όλα έγιναν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο (δεν κουράστηκαν να μας λένε όλες αυτές τις μέρες πως έγινε ό,τι είναι ανθρωπίνως δυνατό), το συμπέρασμα είναι πως οι πυρκαγιές δεν αντιμετωπίζονται, ούτε προληπτικά ούτε κατασταλτικά. Ο,τι είναι να καεί, θα καεί («το δάσος θα ξαναγίνει»…) Η φωτιά θα σταματήσει είτε στη θάλασσα, είτε όταν δεν θα έχει τίποτα άλλο να κάψει. Ας σώσουμε, λοιπόν, οτιδήποτε αξίζει να σωθεί. Κι αυτό δεν είναι μόνο οικολογικά απαράδεκτο, είναι και κοινωνικά και οικονομικά καταστροφικό σαν αντίληψη. Είναι η πρώτη φορά στα χρονικά τέτοιου μεγέθους καταστροφών, που δεν σημειώνεται η παραμικρή απόπειρα αναζήτησης των αιτίων του φαινομένου, των επιλογών που το γιγάντωσαν, των κενών πολιτικής στην αντιμετώπισή του, που μπορεί να το επαναλάβουν ακόμα τρομερότερο και καταστροφικότερο μπροστά στα μάτια μας. Οι ειδικοί των φυσικών καταστροφών και της διαχείρισης των σχετικών κρίσεων, που συχνά τους ακούγαμε να έχουν πακέτα λύσεων ή «λύσεων», σιωπούν. Οσοι έχουν υποχρέωση να εκτιμήσουν τι έχουν αποδώσει οι αλλαγές που επιχειρήθηκαν στον τρόπο οργάνωσης των σχετικών υπηρεσιών και στην υλοποίηση των σχεδιασμών επί του πεδίου, αρκούνται να υποστηρίζουν ότι είμασταν καλά προετοιμασμένοι (Χρυσοχοϊδης) και να αλληλοσυγχαίρονται. Οσοι διαπιστώνουν διά γυμνού οφθαλμού την ανεπάρκεια των πυροσβεστικών μέσων και του σχετικού ανθρώπινου δυναμικού, απορούν που δεν γίνεται ο παραμικρός σχετικός υπαινιγμός γι’ αυτή. Η εργώδης προσπάθεια να πνιγεί στη γένεσή της κάθε δυνατότητα κριτικής της κυβέρνησης, τείνει να πνίξει την αυταπόδεικτη ανάγκη να μιλήσουμε για το εξόφθαλμο πρόβλημα – και έτσι να μην αποπειραθούμε ποτέ τη λύση του. Αν συγκρίνουμε τη σημερινή κατάσταση με τη γενική κινητοποίηση που είχε πραγματοποιηθεί το 2007, στις καταστροφικές πυρκαγιές της Ηλείας, και τις μελέτες που εκπονήθηκαν τότε, με τη συμβολή και του ΕΜΠ (και δεν αξιοποιήθηκαν ουσιαστικά), μπορούμε να διαπιστώσουμε την κραυγαλέα διαφορά.