Αναδημοσιεύσεις

18
02

Οι ανισότητες ως πολιτική επιλογή

Ο Ρέιγκαν υποστήριζε πράγματι ότι η μείωση της φορολόγησης των πλουσιότερων θα ενθάρρυνε την ανανέωση και θα ενίσχυε δυναμικά την ανάπτυξη. Υποσχέθηκε στους Αμερικανούς ότι όλο και περισσότεροι άνθρωποι θα γίνονταν πλούσιοι και ότι οι μισθοί όλων θα αυξάνονταν, πράγματα που ποτέ δεν έγιναν. Μείωσε επομένως τους φόρους στους πλουσιότερους. Ο φορολογικός συντελεστής για τα υψηλότερα εισοδήματα μειώθηκε περίπου κατά 40% στις δεκαετίες 1980-1990. Οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες ακολούθησαν μια παρόμοια ιδεολογική και φορολογική διαδρομή. Στη Γαλλία, έπειτα από ένα κορυφαίο 70% στις αρχές της δεκαετίας του 1980, ο φορολογικός συντελεστής για τα ανώτερα εισοδήματα μειώθηκε για να φτάσει στο 50%. Ακόμα και αν αυτός ο νέος λόγος υπέρ της ιδιοκτησίας α λα Ρέιγκαν έχει κάποια συνοχή από θεωρητική άποψη, η Ιστορία τον διαψεύδει. Τριάντα χρόνια αργότερα, διαπιστώνουμε αναδρομικά ότι η ανάπτυξη στις Ηνωμένες Πολιτείες είναι δύο φορές πιο ισχνή μετά τον Ρέιγκαν από όσο ήταν πριν από αυτόν. Μεταξύ 1950 και 1990 αυτή ήταν 2,2% κατά μέσο όρο, ενώ μεταξύ 1990 και 2020 ήταν 1,1%. Οι υπερβολικές περιουσίες των πλουσίων δεν συμβάλλουν στην ανάπτυξη. (...) Ο Ρόναλντ Ρέιγκαν παρουσίαζε τους δισεκατομμυριούχους σαν ανώτερα όντα, τα οποία υποτίθεται ότι πλούτισαν με την αξία τους, χάρη στην επίμονη εργασία τους και τις λαμπρές ιδέες τους. Πρόκειται για μια σχεδόν μοναρχική αντίληψη της οικονομίας. Ο Μπιλ Γκέιτς όμως δεν εφηύρε τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές μόνος του, στο γραφείο του. Η ιδιοκτησία είναι πάντοτε κοινωνική. Αυτή εξαρτάται από ένα δημόσιο σύστημα το οποίο επέτρεψε συσσωρεύσεις γνώσεων και ειδημοσύνης εδώ και αιώνες.
18
02

Κατέ Καζάντη: Άθλιοι!

Είναι από μόνη της δυστυχία η ακρίβεια. Τα παγωμένα σπίτια απ’ τις αυξήσεις στο ρεύμα και τους φυσικούς πόρους, η καταδίκη να ’σαι εκτός παραγωγής, άνεργη/ος, ή δίχως πόρους, άφραγκος, πένης, σ’ ένα περιβάλλον αφθονίας για τους λίγους. Είναι από μόνη της και εξ αρχής δυστοπία η ζωή για κείνους που γεννήθηκαν σε λάθος τάξη, με αλυσίδες στα πόδια, γρανάζι ενός κόσμου που αναπαράγει ανισότητα και ανελευθερία. Και είναι από μόνη της η επιτομή της ξεφτίλας και της απανθρωπιάς να στέκεις στα ψηλά και να κλωτσάς, να πέσουν κι άλλο κάτω, οι αδικημένοι και οι αναξιοπαθούντες. Ο “Ιανός”, το σούπερ μάρκετ που εμπορεύεται, σα να ΄ναι κάρβουνο, βιβλία, εκεί όπου συνωστίζονται οι εμπνεόμενοι από μια τάχατε ανώτερη κουλτούρα, κατάβρεξε τον έξω χώρο, με τις μοκέτες, μην βρίσκουν άσυλο οι άστεγοι, μην και λερώσουν το ιλουστρέ. Και το άλλο, της γνωστής αλυσίδας με γνωστά τα τρόφιμα, το Lidl, μήνυσε φτωχιά γυναίκα, κλέφτρα ναι, κλέφτρα του επιούσιου, κλέφτρα μιας ζωής που της στέρησαν, και επιμένει στη μήνυση αγνοώντας την κατακραυγή. Ο ηθικός εκμαυλισμός, ή μάλλον ο αμοραλισμός, στον οποίο καταδικάζονται οι θιασώτες του καπιταλισμού είναι στην πραγματικότητα νόσος: αν πρυτανεύει παντού και πάντοτε η ζωώδης και ανταγωνιστική πλευρά της ανθρώπινης φύσης, παραμερίζοντας τη διανοητική, η διαστροφή είναι προφανής. Αυτή η διαστροφή αποτελεί την αιτία που η υπεύθυνη του Ιανού θεωρεί καθήκον της να εκδιώκει, αντί να περιθάλπει, τους άστεγους, αυτή επιβάλλει στους υπεύθυνους του σούπερ μάρκετ να μην κάνουν τα στραβά μάτια στους σύγχρονους Αγιάννηδες. Η αθλιότητα των από πάνω, εκείνων που, τις περισσότερες φορές, έχουν εκ γενετής τη δυνατότητα να τα “καταφέρνουν”, είναι κληρονομική και διεθνική. Είναι μια ιδιότητα, ένστικτο τρόπον τινά επιβίωσης. Διότι για να επιβληθεί ως τέτοια, και με τέτοια υπερκέρδη, μια εγχώρια ή εξωχώρια πολυεθνική εταιρεία, οφείλει να ποδοπατά. Οφείλει, επίσης, να αλλοτριώνει, οφείλει να κάνει τον εργάτη/τρια – υπεύθυνο/η συνένοχο. Η αθλιότητα γίνεται έτσι συστημική, διαπερνώντας όλες τις κοινωνικές τάξεις. Η διανοητική κυριαρχία του καπιταλισμού έγκειται στην κυριαρχία των εμπορευματικών σχέσεων, οι οποίες και αποτελούν πρότυπο όλων των μορφών σχέσεων στην αστική κοινωνία. Οι απλουστεύσεις κλέβεις-πας-φυλακή, είσαι-άστεγος-λερώνεις αποτελούν κυρίαρχα σχήματα στην ηθική και του κόσμου της εργασίας Λησμονώντας πως ηθική του εργάτη είναι η ταξική του συνείδηση, η συνειδητοποίηση δηλαδή του υπάρχοντος κόσμου ως κόσμου εκμετάλλευσης, οι από κάτω ενδίδουν. Η ενεργοποίηση των αντανακλαστικών του άγριου, ενίοτε αμυνόμενου, ζώου αντί του αλληλέγγυου έλλογου όντος, που ενίσταται στην αδικία, είναι η κατεξοχήν ιδεολογική δουλειά του κεφαλαίου και των πολιτικών του εκπροσώπων. Στις δυο άθλιες πράξεις των τελευταίων ημερών συνοψίζεται επί της ουσίας όλη η αθλιότητα του καπιταλισμού: γεννά τις σχέσεις εκμετάλλευσης, πραγμοποιεί τον άνθρωπο ως μηχανικό εξάρτημα, τον χρησιμοποιεί και τον εκβράζει. Τον διαμορφώνει ως υποτακτικό και τον ανακυκλώνει ως απόρριμμα. Απέναντι σε όλα τούτα ο πόλεμος είναι διαρκής και αδυσώπητος. Ένας πόλεμος διιστορικά ιδεολογικός, απέναντι σε κάθε επιχείρηση αλλοτρίωσης των συνειδήσεων, σε κάθε επιχείρηση απανθρωποποίησης, σε κάθε επιχείρηση επιβολής της αγοραίας ηθικής. Απέναντι εν τέλει στη συστημική αθλιότητα.
18
02

Νίκος Φίλης: Εξακολουθούν λοιπόν να κάνουν ότι δεν καταλαβαίνουν

Άκουσα την υφυπουργό Παιδείας, κα Μακρή, από το βήμα της Βουλής, στενοχωρημένη που «κανένα σχολείο δεν έχει επιλέξει τα προγράμματα της Ελληνικής Αγωγής». Κι αυτό, παρά την έγκριση του ΙΕΠ και τη βούλα που έβαλε σήμερα η κα υφυπουργός, χαρακτηρίζοντάς τα «επιστημονικά σωστά και παιδαγωγικά κατάλληλα». Εξακολουθούν λοιπόν να κάνουν ότι δεν καταλαβαίνουν. Καταρχάς, δεν είναι δυνατόν υπουργοί να εγκρίνουν πρόγραμμα άλλου υπουργού, και κατόπιν από το βήμα της βουλής να επικροτούν το περιεχόμενό του, διαφημίζοντάς το στο πανελλήνιο, σε απευθείας μετάδοση. Οι πολιτικοί, ιδιαίτερα από θεσμικές θέσεις, οφείλουν να κατανοούν τις ευθύνες τους όταν μιλούν. Έπειτα βέβαια, είναι το θέμα του περιεχομένου. «Διέγραψαν» από τα σχολεία κοινωνιολογία, καλλιτεχνικά μαθήματα, πολιτική αγωγή, το πιο καινοτόμο και σύγχρονο πρόγραμμα Ιστορίας που είχε υπάρξει, για να κατεβάσουν θεωρίες για τον… λευκό πρωτάνθρωπο που ζει στην Ελλάδα εδώ και 13 εκατομμύρια χρόνια. Και κάθε τι άλλο εθνικιστικό και ρατσιστικό για την ελληνική γλώσσα, την ιστορία και τον πολιτισμό, που ήταν πάντα τα «ανώτερα» στον κόσμο! Το ξέρουν, εξάλλου, και τα κουτάβια! Αλλά όπως φαίνεται, όπως ομολόγησε δυσαρεστημένη η κα υφυπουργός, η εκπαιδευτική κοινότητα ξέρει ακόμα καλύτερα. Κανένα σχολείο δεν το έχει επιλέξει. Έχουμε εμπιστοσύνη στους εκπαιδευτικούς μας.
17
02

«Είναι ζήτημα προτεραιοτήτων, ό,τι δίνεις στο 5%, το στερείς από το 95%»

Στο βραχυπρόθεσμο ορίζοντα, για την τρέχουσα κρίση, ένας περιορισμός των έμμεσων φόρων σε αγαθά πρώτης ανάγκης, αλλά και επιδοτήσεις σε ευάλωτα νοικοκυριά για την αντιμετώπιση του κύματος ακρίβειας είναι απαραίτητες παρεμβάσεις. Όμως η αντιμετώπιση των προβλημάτων σε μακροχρόνιο ορίζοντα δεν τελειώνει με αυτά τα μέτρα. Και προφανώς –κατά την άποψή μας– μια μακροχρόνια πολιτική προς αυτή την κατεύθυνση δεν μπορεί να βασίζεται μόνο στη μείωση των φόρων. Αυτό δεν αναιρεί το γεγονός ότι στοχευμένες μειώσεις φόρων είναι και χρήσιμες και ενδεδειγμένες, ειδικά όταν ενισχύουν την ανάπτυξη και βοηθούν τη μείωση των ανισοτήτων. Ταυτόχρονα όμως πρέπει να θυμόμαστε ότι κάθε μείωση φόρων αφαιρεί πόρους από το δημόσιο. Γιατί σύμφωνα και με την προσφιλή έκφραση της ΝΔ «δεν υπάρχουν λεφτόδεντρα», ένα κράτος στερημένο από έσοδα που θα μπορούσε να συλλέξει από εκείνους που έχουν φοροδοτική ικανότητα, είναι κράτος αδύναμο να παρέμβει και να διορθώσει τις ατέλειες της αγοράς. Και είναι πολλά τα πεδία που υπάρχουν τεράστιες ανάγκες. (...) Ενίσχυση, π.χ., των νέων για να μπορούν να εργαστούν, να κάνουν οικογένεια και να έχουν προοπτική για το μέλλον. Αυτό προφανώς περιλαμβάνει αύξηση του κατώτατου μισθού και θωράκιση των εργασιακών δικαιωμάτων. Ταυτόχρονα όμως περιλαμβάνει, για παράδειγμα, μια συνεκτική στεγαστική πολιτική (προφανώς δεν αφορά μόνο τους νέους), ενίσχυση του δημόσιου σχολείου και της προσχολικής αγωγής, του δημόσιου συστήματος υγείας κ.λπ. Τη δημιουργία δηλαδή ενός σοβαρού κράτους πρόνοιας, που δεν θα εφαρμόζει αποσπασματικές πολιτικές, αντιδρώντας απλά στις εξελίξεις. Επίσης, θα πρέπει να γίνει αναδιοργάνωση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης για να μπορέσουν να κατευθυνθούν σε μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις. Γιατί η εμμονή της ΝΔ σε μοντέλο παραγωγής βασισμένο στα μεγάλα έργα και τον τουρισμό αποδεδειγμένα –από την κρίση του 2008– δεν αποτελεί λύση για το μέλλον. Αυτά είναι μόνο μερικά παραδείγματα χωρίς να μπούμε και σε ζητήματα χωρίς άμεσο δημοσιονομικό κόστος, όπως ενίσχυση και διαφάνεια του κράτους δικαίου, αντιμετώπιση δομικών αδυναμιών του δημοσίου τομέα, ενίσχυση της δημοκρατίας. Είναι όλα ζήτημα προτεραιοτήτων…
16
02

Υπόγεια επίθεση στα ανθρώπινα δικαιώματα

Μια μετωπική αντεπίθεση που έχει προσλάβει τον χαρακτήρα των αντιμεταρρυθμίσεων σαρώνοντας κατακτήσεις δεκαετιών συντελείται εντός της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Ενας πόλεμος που διεξάγεται από τα «λευκά κολάρα» με θύματα τις λιγότερο προνομιούχες ομάδες του πληθυσμού, όλο και περισσότερο καθίσταται ορατός και εντυπωσιάζει με τον στρατηγικό σχεδιασμό του, την ευρεία κινητοποίηση υπόγειων μηχανισμών καθώς και τα ιλιγγιώδη χρηματικά ποσά που διατίθενται για την ευόδωση των στόχων του. Αντεπίθεση που εν πολλοίς επικεντρώνεται στην ανατροπή των κατακτήσεων -μεταξύ άλλων- του γυναικείου κινήματος και της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας καθώς και στη συρρίκνωση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Το πλέον κομβικό εργαλείο που έχει στη διάθεσή του το κίνημα κατά των φύλων (anti-gender) αφορά τη γενναία χρηματοδότησή του. Και όπως αποδεικνύεται, χρηματοδοτείται με τις ευλογίες της Ε.Ε. πολλαπλάσια έναντι των υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των κινημάτων υπέρ της ισότητας. Η πανδημία αξιοποιήθηκε και σε αυτό το πεδίο από τους συγκεκριμένους κύκλους που επιδιώκουν τις αντιμεταρρυθμίσεις για την ενίσχυση του αφηγήματός τους επιδεινώνοντας έτι περαιτέρω τη θέση των γυναικών και των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων. Σε κάθε περίπτωση η πληροφόρησή μας σε ό,τι αφορά τη διασύνδεση και την προέλευση των ροών χρήματος αυτών των κύκλων είναι από ελάχιστη έως ανύπαρκτη. Η έρευνα που διενεργήθηκε από το Centre For Feminist Foreign Policy (Κέντρο Φεμινιστικής Εξωτερικής Πολιτικής) με τη συνεργασία και άλλων οργανισμών αποκαλύπτει πως τρία είναι τα κύρια γεωγραφικά σημεία προέλευσης της χρηματοδότησης: από τις ΗΠΑ σε ποσοστό που μπορεί να φτάνει το 11,5%, τη Ρωσία σε ποσοστό που ίσως αγγίζει το 26,6% και την Ευρωπαϊκή Ενωση σε ποσοστό ίσως 66,9%! Διότι δεν πρόκειται για την Ευρωπαϊκή Ενωση που ευαγγελίστηκε την υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων αλλά για έναν οργανισμό που κυβερνά με αδιαφάνεια, υπάκουο στα κελεύσματα της οικονομικής ελίτ, που διολισθαίνει ανερυθρίαστα προς τον αυταρχισμό και την αναστολή των δημοκρατικών κατακτήσεων. Και αυτός ακριβώς ο κίνδυνος υπογραμμίζεται με έμφαση στην έκθεση. Διότι, όπως εύλογα επισημαίνεται, οι καμπάνιες και οι κινητοποιήσεις κατά της ισότητας των φύλων συνιστούν το όχημα για την προώθηση κοινωνικών και πολιτικών ιεραρχήσεων που στόχο έχουν τη δημιουργία μιας κουλτούρας αποκλεισμού. Και αυτή η θεμελίωση της κουλτούρας αποκλεισμού στις μεταμοντέρνες δημοκρατίες δεν κάνει χρήση μιας γλώσσας «άξεστης», αλλά απονομιμοποιεί αθόρυβα αρχές και έννοιες όπως ισότητα και οικουμενικότητα. Και ο ρόλος της οικονομικής ελίτ σε αυτή τη διαδικασία απονομιμοποίησης είναι, όπως θα δούμε στη συνέχεια, καθοριστικός.
16
02

Καθολική ψηφοφορία και άμεση δημοκρατία

Η ψηφοφορία για πρόεδρο και ΚΕ από όλα τα 60–70 χιλιάδες μέλη του κόμματος παρουσιάζεται σαν μια δημοκρατική κατάκτηση και επιτέλους εφαρμογή της άμεσης δημοκρατίας χωρίς διαμεσολάβηση. Όμως άμεση δημοκρατία σημαίνει συμμετοχή, διάλογος και στο τέλος ψηφοφορία. Ισχυρίζεται κανείς πως η καθολική ψηφοφορία για την εκλογή των βουλευτών, που γίνεται κάθε τέσσερα χρόνια, είναι άμεση δημοκρατία; Πολλά μέλη του κόμματος, που νιώθανε πως δεν έχουν ποτέ λόγο στις αποφάσεις του κόμματος, είδαν την πρόταση ως μια δυνατότητα να ακουστούν και να έχουν λόγο στην πορεία του κόμματος. Όμως η προσφυγή στην κάλπη μια φορά στα τρία χρόνια καμία αναβάθμιση των μελών δεν είναι. Στην ουσία το κόμμα κινδυνεύει να αποκτήσει δομή ανεστραμμένου Τ, όπου στην κορυφή είναι η ηγεσία που εκλέγεται από τη βάση κάθε τρία χρόνια, λειτουργεί χωρίς λογοδοσία μέχρι την επόμενη εκλογή, και στη βάση είναι ένα ρευστοποιημένο κόμμα χωρίς διαδικασίες, και χωρίς λόγο, που χρησιμεύει μόνο ως εκλογικός μηχανισμός. Ήδη η συνειδητοποίηση από πολλά μέλη και στελέχη πως μια καθολική ψηφοφορία από δεκάδες χιλιάδες μέλη, των 250 μελών της ΚΕ, είναι αδύνατο να γίνει με όρους ισοτιμίας. Έτσι έχουν αρχίσει συζητήσεις για εκλογή ανά περιφέρια, χωρίς καμία κεντρική εισήγηση και χωρίς επαρκή χρόνο για ουσιαστικό διάλογο και επεξεργασία σοβαρών προτάσεων. Ελπίζω να επικρατήσουν ωριμότερες σκέψεις και να μην οδηγηθούμε σε μια βιαστική αλλαγή της δομής του κόμματος, που δεν θα βοηθήσει στη συνοχή και στην ενότητα, απαραίτητη για τις πολλές και σημαντικές κοινωνικές και πολιτικές μάχες που έχουμε μπροστά μας.
16
02

Χαράλαμπος Γεωργούλας: Τα αδιέξοδα του αντι-ΣΥΡΙΖΑ ρεύματος

Η συγκεκριμένη τακτική είχε μεγαλύτερο βάθος. Η κυβέρνηση της ΝΔ κοντεύει να κλείσει τριετία, έχουμε περάσει ουσιαστικά σε απροσδιόριστης διάρκειας προεκλογική περίοδο και όμως αυτή η συμπεριφορά της απέναντι στην αξιωματική αντιπολίτευση δεν αλλάζει. Παρά το γεγονός ότι δεν φαίνεται ικανή να σταματήσει την έκδηλη φθορά.   Μάλλον εντάσσεται σε ένα γενικότερο σχέδιό της να συντηρήσει το αντι-ΣΥΡΙΖΑ ρεύμα με διττό στόχο: να εμποδίσει μετακινήσεις εκλογικού πληθυσμού προς έναν απαξιωμένο από τις επιθέσεις αντίπαλο πολιτικό χώρο και να διαμορφώσει συνθήκες αποκλεισμού οποιασδήποτε σύγκλισης άλλων πολιτικών δυνάμεων της αντιπολίτευσης με αυτόν. Αυτό που χρειάζεται εξήγηση, είναι γιατί επιμένει, παρά το γεγονός ότι δεν φαίνεται να έχει μέλλον.   Η αξιωματική αντιπολίτευση, παρά τη γενικευμένη επίθεση που δέχτηκε και παρά τις δικές της αβελτηρίες, καταφέρνει να διατηρήσει τη θέση του κύριου αντίπαλου της κυβέρνησης και της πολιτικής της. Και να ανακτά κάποιες θέσεις στον ιδιόμορφο πόλεμο των δημοσκοπήσεων, όχι στον βαθμό που θα επιθυμούσε και θα μπορούσε.   Η προσπάθεια της ΝΔ να ορθώσει, στη βάση του αντι-ΣΥΡΙΖΑ ρεύματος, εμπόδια σε διαρροές από τον δικό της χώρο προς τον χώρο του υπό ανασυγκρότηση Κέντρου και, αντίθετα, να ευνοήσει, στην ίδια βάση, ανατρεπτικές του συσχετισμού διαρροές από τον ΣΥΡΙΖΑ προς το Κέντρο, δεν φαίνεται να ευδοκιμεί. Δεν είναι ανησυχητικό πια γι’ αυτήν μόνο το γεγονός ότι οι απώλειές της προς το Κέντρο προδιαγράφονται σημαντικότερες πολιτικά από τις απώλειες του ΣΥΡΙΖΑ. Ακόμη πιο ανησυχητικό είναι ότι η δική της πολιτική, το ανάπτυγμα του σκληρού νεοφιλελεύθερου δόγματος, υποχρεώνει το ΚΙΝΑΛ να παίρνει όλο και πιο σαφείς αποστάσεις από την κυβέρνηση, που δεν γίνεται να είναι πια «ίσες». Υποχρεώνεται, λοιπόν, να του επιτίθεται, εκδηλώνοντας έτσι μια εγγενή αντίφαση: για να αποτρέψει αυτή την αντικειμενική προσέγγιση δυνάμεων της αντιπολίτευσης, αποδυναμώνει το αντι-ΣΥΡΙΖΑ μέτωπο. Βρίσκει έτσι απέναντί της σε ανταγωνιστική θέση μια πολιτική δύναμη, που θα την ήθελε ανάχωμα για τον ΣΥΡΙΖΑ και σύμμαχο σε ώρα ανάγκης.