Αναδημοσιεύσεις

Σέσαρ Άιρα «Τα φαντάσματα», μετάφραση: Κώστας Αθανασίου, εκδόσεις Καστανιώτη, 2021 Κορυφαίος συγγραφέας της Λατινικής Αμερικής και μόνιμος κάτοικος Μπουένος Άιρες από το 1967, ο Αργεντινός Σέσαρ Άιρα δίδαξε επί χρόνια στα πανεπιστήμια της πρωτεύουσας και του Ροσάριο –μεταφραστής και επιμελητής στον χώρο των εκδόσεων– έχει χρηματίσει, επίσης, συνεργάτης της γνωστής ισπανικής εφημερίδας El País. Πολυγραφότατος έχει γράψει πάνω από 120 έργα – βασικά νουβέλες, αλλά και διηγήματα, θεατρικά κείμενα και δοκίμια πολυβραβευμένα. Παρόλο τον όγκο της δουλειάς του πέντε μόνο βιβλία κυκλοφορούν στην Ελλάδα από τις εκδόσεις Καστανιώτη, Μεταίχμιο και Angelus Novus. Θα μπορούσε να πει κανείς πως ο Άιρα είναι απ’ τους λογοτέχνες που επηρέασαν τον Ρομπέρτο Μπολάνιο και τη γενιά του, τη λεγόμενη Σχολή του Εκλεκτικισμού – με το ιδιότυπο και συνάμα ακατάτακτο παραπλανητικό ύφος που εκκινεί με την τρέχουσα πραγματικότητα για να την υπονομεύσει με ισχυρές δόσεις παραλόγου. Είναι τέτοιος ο τρόπος παράθεσης των γεγονότων ώστε η πλάστιγγα γέρνει αποφασιστικά προς το φανταστικό. Αν σε αυτό προσθέσουμε το υπονομευτικό χιούμορ στις καταστάσεις των ηρώων και την καλοδουλεμένη και λιτή ακρίβεια στην έκφραση, τότε έχουμε ένα απολαυστικό κείμενο που απαιτεί απ’ τον αναγνώστη/στρια να αφήσει τη λογική εξέλιξη της ίντριγκας στην πίσω θέση. Στην απορία μας ο Άιρα απαντά με ένα συνεχές μειδίαμα και απαιτεί να τον ακολουθήσουμε στη σουρεαλιστική του απογείωση. Ο λογοτέχνης αρέσκεται να περιγράφει λεπτομερειακά κινήσεις και αντικείμενα σε κάθε στροφή της διήγησης. Ένας φανατικός αναγνώστης, που αποφάσισε με την ενηλικίωσή του να γίνει συγγραφέας για να διαβάζει απερίσπαστα, αυτός είναι ο Άιρα.

Ο Καλαϊτζής διέθετε ένα απίστευτα πληθωρικό ταλέντο και ένα σπινθηροβόλο χιούμορ που δεν τον εγκατέλειψαν ούτε στις δύσκολες τελευταίες μέρες της δοκιμασίας. Αλλά πάνω απ’ όλα υπήρξε μια εξαιρετικά σπάνια προσωπικότητα της Αριστεράς. Στρατεύθηκε στις γραμμές της από παιδί ακόμα και δεν έπαψε να εμπνέεται από τις ιδέες του ανθρωπισμού και της κατάργησης της εκμετάλλευσης ακόμα και όταν πολλοί απ’ τη γενιά του απογοητεύθηκαν και στράφηκαν σε άλλες κατευθύνσεις. Οχι ο Γιάννης. Αυτό βέβαια καθόλου δεν σημαίνει ότι αφέθηκε να μεταβληθεί κι αυτός σε έναν απλό υποστηριχτή κάποιου γραφειοκρατικού κομματικού μηχανισμού της Αριστεράς. Ούτε στιγμή δεν συνέβη κάτι τέτοιο. Ο Γιάννης μέχρι τέλους υπηρετούσε της αξίες και το όραμα μιας σύγχρονης Αριστεράς, αρνούμενος να ενταχθεί σε κάποιο καλούπι που δεν του ταίριαζε. Γι’ αυτό και πολλές φορές σοκάριζε τον αριστερό συντηρητισμό με σκίτσα που κάποια τα θεωρούσαν «αναρχικά» (με στόχο την αστυνομική βία και την εκκλησιαστική περιουσία) ή πολύ τολμηρά και ταυτόχρονα επέμενε σε έναν επαναστατικό «πραγματισμό» που για κάποιους άλλους (εκείνους που σατίριζε ως «πολύ αριστερούς») θύμιζε «αναθεωρητισμό». Ωστόσο, με μια αξιοθαύμαστη οξυδέρκεια ο Καλαϊτζής επέλεξε τα πιο σημαντικά ζητήματα της περιόδου της κρίσης και τα παρουσίασε με τη δική του αριστερή οπτική, πηγαίνοντας συχνά κόντρα στο ρεύμα. Ξεγύμνωσε την υποκριτική και απάνθρωπη λεοντή των μνημονιακών υποχρεώσεων, και εξευτέλισε τη ναζιστική Χρυσή Αυγή και τους κολαούζους της. Και κυρίως ανέδειξε την ανθρωπιστική πλευρά του μεταναστευτικού-προσφυγικού ζητήματος, με μια σειρά σπαρακτικών εικόνων που μας στοιχειώνουν από τη στιγμή που τις αντικρίσαμε Είχα την τύχη να συνυπάρξω μαζί του σε έντυπα από την εποχή της Μεταπολίτευσης. Από τον «Θούριο» του Ρήγα Φεραίου το 1974, στον «Σχολιαστή» της δεκαετίας του 1980 και στην «Ελευθεροτυπία» από το 1990.

Η περίπτωση του υπουργού Ανάπτυξης και Επενδύσεων είναι ενδεικτική των καιρών μας. Υπηρετεί το σύστημα από δυο μεριές, του διαρκώς δημοσιολογούντος, αγαπητού των καναλαρχών, και του εκλεγμένου εκπροσώπου της μερίδας του λαού που ψηφίζει δεξιά. Από αυτές τις θέσεις κόβει, ράβει, κρίνει, ορίζει, καθορίζει, επανακαθορίζει. Δικαίωμά του; Προφανώς. Αλλά και δικαίωμα στην αντιφρονούσα δημοσιογράφο, Ελένη Καλογεροπούλου, να θέτει ερωτήματα. Έλα, όμως, που η ηγεμονική του αντίληψη δεν του επιτρέπει να ανέχεται πολλά πολλά και, εξαιτίας μιας γυναίκας μάλιστα, ξεπέρασε τα προσωπικά του όρια. Είναι, λοιπόν, “κλάψα” όσα λέει και είναι και ΣΥΡΙΖΑ, οπότε δεν δικαιούται να ομιλεί. Το mansplaining είναι εδώ, μαζί με την αντιαριστερή εμμονική ιδεοληψία. Στην αστική αντίληψη, μοναχά οι λευκοί άντρες δεξιοί, άντε και οι δεξιές, μπορούν να δημοσιογραφούν, μοναχά αυτοί κατέχουν την κριτική ικανότητα της αντικειμενικότητας, μοναχά αυτοί διαθέτουν αναλυτική ουδετερότητα. Ο σπερματικός λόγος του φασισμού, η απροσχημάτιστη συστημική ξετσιπωσιά με την οποία διατάσσεται να “βγάζει το σκασμό” όποια τολμά να αντιμιλά, ο, κυριλέ ή και όχι, αυταρχισμός αποτελούν μερικά από τα βασικά χαρακτηριστικά του σύγχρονου προσώπου της Ν.Δ. Μαζί με την περιφρόνηση στους από κάτω -βλέπε δηλώσεις Σκυλακάκη-, ένας κόσμος απ’ τα παλιά αναδύεται με όλα τα σκοτάδια του. “...Η άρνησις του αντικομμουνισμού σημαίνει ουσιαστικώς άρνησιν αντιστάσεως εις την πολύπλευρον και πολύμορφον κομμουνιστικήν επίθεσιν. Σημαίνει εγκατάλειψιν του μετώπου, συνθηκολόγησιν με τον εχθρόν…”, έγραφε ο Γεώργιος Κ. Γεωργαλάς. (H ιδεολογία του Αντικομμουνισμού, 1970) Το μίσος αυτό που έως σήμερα επιβιώνει θα έπρεπε να απασχολεί τη δημόσια ζωή. Πρώτιστα δε, τους δημοσιογράφους, που ξεφτιλίζονται στο βαθμό που παρακολουθούν ατάραχοι, και το σωματείο τους, που, μένοντας δίχως να λάβει θέση, ντροπιάζεται.

Τον περασμένο Δεκέμβριο, ενώ η ιδιοκτήτρια του Ελληνικού Lamda Development φρόντιζε να πέσουν τα φώτα της δημοσιότητας, με καταιγιστικές διαφημίσεις στο πολυτελές λούνα παρκ με τον βαρύγδουπο τίτλο Experience Park, στην ενημέρωση των επενδυτών για τα αποτελέσματα 9μήνου η εταιρεία σχεδόν έκρυψε μια σημαντική αλλαγή στο μοντέλο ανάπτυξης του Ελληνικού. Ανέφερε ότι στο παράκτιο μέτωπο, στο τμήμα του που ήταν προορισμένο να ανεγερθούν πολυτελείς βίλες, η Lamda δεν θα τις κατασκευάσει, αλλά θα πουλήσει μόνο οικόπεδα. Το επιχείρημα της εταιρείας είναι ότι έτσι εξοικονομεί κεφάλαια και αυξάνει τα περιθώρια κέρδους. Ανέφερε δε χαρακτηριστικά στη σχετική παρουσίαση ότι μόνο από την πώληση 27 οικοπέδων που προορίζονται για αντίστοιχες πολυτελείς βίλες περιμένει έσοδα 188 εκατ. ευρώ (περίπου το 20% του συνολικού ονομαστικού τιμήματος για το Ελληνικό, με το υπόλοιπο να καλύπτεται ήδη από τις προπωλήσεις κατοικιών ύψους 700 εκατ. ευρώ που κατά την εταιρεία έχουν ήδη γίνει). Βάσει του μοντέλου αυτού, κάθε ιδιοκτήτης οικοπέδου θα χτίζει κατά βούληση, με δικά του σχέδια και κεφάλαια, με ό,τι αυτό σημαίνει για το τελικό αισθητικό αποτέλεσμα της «ιδιωτικής πόλης των πλουσίων» με τους τέσσερις -προς το παρόν- ουρανοξύστες. Δεν είναι ακόμη σαφές αν η αλλαγή «επιχειρηματικού μοντέλου» είναι ένα πείραμα για τη ριζική αλλαγή σχεδίου στο σύνολο της αστικής ανάπλασης των 9.000 κατοικιών που προβλέπονται συνολικά. Δεν είναι, άλλωστε, η πρώτη μονομερής αλλαγή σχεδίου, που αντιφάσκει με τους όρους τής πολλαπλά τροποποιούμενης εδώ δέκα χρόνια σύμβασης με το Δημόσιο. Για παράδειγμα, η αρχική πρόβλεψη μιλούσε για 2.000 κατοικίες, ενώ η ανάπτυξη του συγκροτήματος του καζίνο είναι άγνωστο πώς ακριβώς θα γίνει (ξεχάστε τις... Καρυάτιδες του Inspire Athens), τώρα που η Mohegan έχει φύγει από την εικόνα, η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ υποτίθεται ότι έχει πάρει το project πάνω της και το παζάρι με τη Hard Rock για να μπει στο επενδυτικό σχήμα δεν φαίνεται να έχει καταλήξει κάπου. Ωστόσο, πέρα από τα ερωτήματα για το αν όλες αυτές οι μονομερείς αλλαγές σχεδίων κατά πώς βολεύει τον «εθνικό επενδυτή» είναι συμβατές με τους όρους της σύμβασης, από την... οικοπεδοποίηση του Ελληνικού προκύπτει μείζον θέμα για αν το τίμημα των 914 εκατ. ευρώ (ή 600 εκατ. σε τρέχουσες τιμές) καλύπτει στοιχειωδώς τα συμφέροντα του Δημοσίου, έστω και ως απλού πωλητή ακινήτων. Διότι η εκτίμηση της εμπορικής αξίας του ακινήτου των 6,2 εκατ. τετραγωνικών μέτρων και του ελάχιστου τιμήματος που όφειλε να απαιτήσει το Δημόσιο βασίστηκε στην παραδοχή ότι ο επενδυτής παραδίδει πλήρες έργο αστικής και οικιστικής ανάπλασης, με τα κτίρια, τις υποδομές, τους κοινόχρηστους χώρους και το πράσινο και δεν πουλάει οικόπεδα.

Με εγκύκλιο που εκδώσαμε τον Φεβρουάριο του 2019, κατά τη θητεία μου στο υπουργείο Εργασίας, καταστήσαμε σαφές ότι οι προσαυξήσεις λόγω μισθολογικών ωριμάνσεων (τριετίες) θα πρέπει να καταβάλλονται κανονικά υπολογισμένες στον νέο κατώτατο μισθό που μόλις είχαμε αυξήσει στα 650 ευρώ. Τότε αυξήθηκαν οι τριετίες κατά 11%, όσο και ο κατώτατος μισθός. Λίγο διάστημα αργότερα, ο ΣΕΒ επιδίωξε την ακύρωση της εγκυκλίου με αίτησή του στο ΣτΕ και άρα την παραγωγή αποτελέσματος εις βάρος των εργαζομένων. Σημειωτέον ότι ο κ. Σκέρτσος ήταν ο γενικός διευθυντής του ΣΕΒ μέχρι την ανάληψη της υπουργικής θέσης δίπλα στον κ. Μητσοτάκη. Όπως κάνουν γνωστό πλήθος δημοσιευμάτων σήμερα, το ΣτΕ απέρριψε την αίτηση ακύρωσης του ΣΕΒ. Αν και οι λεπτομέρειες της απόφασης δεν είναι γνωστές, καθώς το πλήρες κείμενό της δεν έχει ακόμη δημοσιευτεί, η απόφαση συνιστά μία κρίσιμη νίκη για τους εργαζόμενους. Συνιστά περαιτέρω μία σημαντική δικαίωση των προσπαθειών της κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ υπέρ του κόσμου της μισθωτής εργασίας.

Ο πληθωρισμός δεν είναι 6,2% για όλους κι ας είναι ο μεγαλύτερος εδώ και 25 χρόνια. Η ακρίβεια είναι πολύ μεγαλύτερη για τα κατώτερα εισοδήματα αν συσχετιστεί με τη αναπόφευκτη καταναλωτική δαπάνη για αγαθά όπως στέγαση, τροφή, μετακίνηση, θέρμανση. Στοιχεία περί αυτού παραθέτει ο Μητράκος στο άρθρο του στην Καθημερινή. Ενδεικτικό είναι πως οι διακανονισμοί με τις εταιρείες που παρέχουν ρευμα έχουν πενταπλασιαστεί μέσα σε λίγους μήνες. Και διακανονισμούς δεν κάνει το άνω 20% των εισοδημάτων. Το καταλαβαίνεις πως τίποτα δεν πάει καλά όταν πας λαϊκή, σούπερ μάρκετ, βενζινάδικο. Κι είναι ακόμα πιο επικίνδυνο επειδή οι άνθρωποι αναβάλουν απαραίτητες εξετάσεις, χειρουργεία, τσεκ-απ επειδή δεν περισσεύει τίποτα και γιατί η δημόσια υγεία αφορά σχεδόν αποκλειστικά τον κορονοϊό. Πρέπει να γίνει κατανοητό πως κάθε οριζόντια φορολογική ελάφρυνση (όπως λ.χ. ο ΕΝΦΙΑ πριν λίγες μέρες) ευνοεί πολύ λιγότερο τα υποτελή στρώματα και πολύ περισσότερο τους από πάνω. Δεν πρόκειται απλώς για μειωμένη ενσυναίσθηση από πλευράς της κυβέρνησης, είναι η υλοποίηση ενός συγκεκριμένου σχεδίου που στρατηγικά διαμορφώνει "καταπληκτική ποιότητα ζωής" μόνο για τους πλούσιους.

Φυσικά και ο Κυριάκος Μητσοτάκης δεν μπορούσε να κάνει διαφορετικά. Η αποπομπή του Σπήλιου Λιβανού…

Το ΣτΕ λοιπόν έχει διαμορφώσει στη νομολογία του την άποψη ότι δια της κατοχής από το Δημόσιο της πλειοψηφίας του μετοχικού κεφαλαίου των δημοσίων επιχειρήσεων ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ, τεκμαίρεται, κατ’ αρχήν, η διασφάλιση της διαχείρισής τους σύμφωνα με τις υποχρεώσεις που απορρέουν από το Σύνταγμα ως προς την παροχή του νερού. Μάλιστα το Δημόσιο κατέχοντας την πλειοψηφία του μετοχικού κεφαλαίου στις δημόσιες αυτές επιχειρήσεις «δεν επιτρέπεται να επιδιώκει, προεχόντως ή παραλλήλως, οικονομικούς ή άλλους σκοπούς, έστω και υπαγορευόμενους από το ευρύτερο δημόσιο συμφέρον, όταν οι σκοποί αυτοί ανταγωνίζονται ή θέτουν σε κίνδυνο την αξιούμενη αδιάλειπτη και υψηλής ποιότητας παροχή των, ζωτικής σημασίας για το κοινωνικό σύνολο, ως άνω υπηρεσιών ύδρευσης και αποχέτευσης». Η Ολομέλεια τονίζει ότι η μεταβίβαση αυτή αφαιρεί από το Δημόσιο την αρμοδιότητα να παρεμβαίνει προληπτικά ή κατασταλτικά, με την έκδοση εκτελεστών διοικητικών πράξεων, προκειμένου να διασφαλίζει, μέσω της άσκησης δημόσιας εξουσίας, τη διαφύλαξη των συνταγματικών εγγυήσεων, στην περίπτωση που οι εγγυήσεις αυτές τίθενται σε διακινδύνευση από τη λειτουργία του Υπερταμείου. Συνοψίζοντας, η Ολομέλεια με τις 190/2022 και 191/2022 αποφάσεις της επιμένει ότι η διατήρηση του δημόσιου χαρακτήρα των επιχειρήσεων παροχής υπηρεσιών ύδρευσης και αποχέτευσης πρέπει να θεωρείται συνταγματικά επιβεβλημένη, καθώς η παροχή των συγκεκριμένων υπηρεσιών σε καθεστώς και με όρους ελεύθερης αγοράς και σύμφωνα με τους κανόνες του ελεύθερου ανταγωνισμού, ενδέχεται όχι απλά να μην επιφέρει βελτίωση αλλά ακόμη και να επηρεάσει δυσμενώς τη συνέχεια και την ποιότητά της. Η ιδιωτικοποίηση του νερού λοιπόν δεν προκαλεί μόνο τα κινήματα, δεν προκαλεί μόνο τον δημοκράτη, οικολόγο, προοδευτικό πολίτη. Στο τέλος της μέρας δεν γίνεται ανεκτή αυτή η ιδιωτικοποίηση ούτε από το τελευταίο οχυρό της δημοκρατίας μας, τη δικαιοσύνη.