Macro

Αν αξίζει, λοιπόν, να τα βάλει κάποιος με την κυβέρνηση και να μην την αφήσει σε χλωρό κλαρί, ακόμα και τούτη την ώρα που καίγονται τα πάντα, είναι γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο: διότι, χάρη σε ένα συνδυασμό δουλικής σιωπής των περισσότερων ηλεκτρονικών και έντυπων μέσων και ζωτικής ανάγκης της κυβέρνησης να μην αναζητήσει κατά οποιοδήποτε τρόπο τις αιτίες- ευθύνες της τεράστιας καταστροφής, τείνει πια να επιβληθεί σαν επίσημο στρατηγικό δόγμα η μοιρολατρία. Το συμπέρασμα που μας καλούν να βγάλουμε, είναι ότι όλα έγιναν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο (δεν κουράστηκαν να μας λένε όλες αυτές τις μέρες πως έγινε ό,τι είναι ανθρωπίνως δυνατό), το συμπέρασμα είναι πως οι πυρκαγιές δεν αντιμετωπίζονται, ούτε προληπτικά ούτε κατασταλτικά. Ο,τι είναι να καεί, θα καεί («το δάσος θα ξαναγίνει»…) Η φωτιά θα σταματήσει είτε στη θάλασσα, είτε όταν δεν θα έχει τίποτα άλλο να κάψει. Ας σώσουμε, λοιπόν, οτιδήποτε αξίζει να σωθεί. Κι αυτό δεν είναι μόνο οικολογικά απαράδεκτο, είναι και κοινωνικά και οικονομικά καταστροφικό σαν αντίληψη. Είναι η πρώτη φορά στα χρονικά τέτοιου μεγέθους καταστροφών, που δεν σημειώνεται η παραμικρή απόπειρα αναζήτησης των αιτίων του φαινομένου, των επιλογών που το γιγάντωσαν, των κενών πολιτικής στην αντιμετώπισή του, που μπορεί να το επαναλάβουν ακόμα τρομερότερο και καταστροφικότερο μπροστά στα μάτια μας. Οι ειδικοί των φυσικών καταστροφών και της διαχείρισης των σχετικών κρίσεων, που συχνά τους ακούγαμε να έχουν πακέτα λύσεων ή «λύσεων», σιωπούν. Οσοι έχουν υποχρέωση να εκτιμήσουν τι έχουν αποδώσει οι αλλαγές που επιχειρήθηκαν στον τρόπο οργάνωσης των σχετικών υπηρεσιών και στην υλοποίηση των σχεδιασμών επί του πεδίου, αρκούνται να υποστηρίζουν ότι είμασταν καλά προετοιμασμένοι (Χρυσοχοϊδης) και να αλληλοσυγχαίρονται. Οσοι διαπιστώνουν διά γυμνού οφθαλμού την ανεπάρκεια των πυροσβεστικών μέσων και του σχετικού ανθρώπινου δυναμικού, απορούν που δεν γίνεται ο παραμικρός σχετικός υπαινιγμός γι’ αυτή. Η εργώδης προσπάθεια να πνιγεί στη γένεσή της κάθε δυνατότητα κριτικής της κυβέρνησης, τείνει να πνίξει την αυταπόδεικτη ανάγκη να μιλήσουμε για το εξόφθαλμο πρόβλημα – και έτσι να μην αποπειραθούμε ποτέ τη λύση του. Αν συγκρίνουμε τη σημερινή κατάσταση με τη γενική κινητοποίηση που είχε πραγματοποιηθεί το 2007, στις καταστροφικές πυρκαγιές της Ηλείας, και τις μελέτες που εκπονήθηκαν τότε, με τη συμβολή και του ΕΜΠ (και δεν αξιοποιήθηκαν ουσιαστικά), μπορούμε να διαπιστώσουμε την κραυγαλέα διαφορά.

Rafal και F16 έχουμε, αεροπλάνα κατάσβεσης πυρκαγιών δεν έχουμε. Κλούβες σε κάθε γωνία της πόλης έχουμε, τα πυροσβεστικά οχήματα δεν μας φθάνουν. Τα ΜΑΤ περισσεύουν, το προσωπικό για την προστασία των δασών δεν μας επαρκεί. Τα μεγάλα λόγια και τα επικοινωνιακά τσιτάτα των κυβερνητικών στελεχών και του ΠΘ περισσεύουν, αυτό που λείπει είναι η εκπόνηση ενός ολιστικού σχεδίου -προστασίας του περιβάλλοντος και του δασικού πλούτου της χώρας, αλλά και της ευρύτερης περιοχής (να μην ξεχνάμε ότι και η γειτονική Τουρκία καίγεται) -απαλλαγής από τα ορυκτά καύσιμα και μετάβασης στην πράσινη ενέργεια και ανάπτυξη με προστασία των πληβειακών κοινωνικών ομάδων ώστε να μην εξαιρεθούν των νέων μορφών ενέργειας -συνολικής αλλαγής της οπτικής του τρόπου ανάπτυξης. Τα μεγάλα κατασκευαστικά έργα τύπου Ελληνικού συμβάλλουν στην επιτάχυνση της κλιματικής αλλαγής συνεπώς στην σημερινή συγκυρία δεν είναι μόνο οικονομικά αναποτελεσματικά αλλά και επικίνδυνα για το περιβάλλον και τον πλανήτη -τέλος χρειαζόμαστε μια αποτελεσματική Πολιτική Προστασία που θα λειτουργεί ανεξάρτητα απο την εκάστοτε κυβέρνηση, με αποτελεσματικότητα αντιστρόφως ανάλογη από αυτήν επειδυκνύει το "επιτελικό κράτος" της δεξιάς, τις τελευταίες ημέρες Προφανώς τα παραπάνω μπορούν να τα υπηρετήσουν οι πολιτικές δυνάμεις που βρίσκονται στον αντίποδα της νεοφιλεύθερης αντίληψης, οι πολιτικές δυναμεις της αριστεράς και της δημοκρατίας. Ειδικότερα για το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης υπάρχει πεδίον δόξης λαμπρό. Χρειάζεται όμως τόλμη και αποφασιστικότητα, χρειαζεται να σκεφθούμε καινοτόμα και αποτελεσματικά, χωρίς να υπολογίζουμε το πολιτικό κόστος, χωρίς ήξεις αφήξεις και χωρίς να προσπαθούμε να συγκεράσουμε τις εξορύξεις, τα μεγάλα έργα, τους στρατιωτικούς εξοπλισμούς με το οικολογικό πρόσημο και το πρόταγμα της προστασίας του περιβάλλοντος. Το επόμενο διάστημα στο ρευστό πολιτικό σκηνικό της χώρας θα κυριαρχήσει ο πολιτικός σχηματισμός που θα διαμορφώσει ένα ισχυρό αφήγημα, μια νέα πολιτική και ιδεολογική ηγεμονία. Η προστασία του περιβάλλοντος, το πρόσημο της οικολογίας μπορεί να είναι ένα από τα βασικά στοιχεία αυτού της νέας πολιτικής αριστερής ταυτότητας. Όχι στα στενά πλαίσια της διαμόρφωσης ενός δεύτερου ισχυρού "παίκτη" εντός του σημερινού διπολικού συστήματος αλλα γενικότερα στην κατεύθυνση της οριστικής υπέρβασης του συστήματος.

Είναι προσβλητικό για έναν πολίτη να βιώνει τόση αυταρέσκεια και αναλγησία από τη μεριά της εξουσίας. Οι εικόνες των ανθρώπων με τα λάστιχα, των αλόγων που έτρεχαν πανικόβλητα στους δρόμους, των απελπισμένων που αναρωτιόντουσαν γιατί δεν έρχεται καμιά βοήθεια, το αλαλούμ με τις αλληλοσυγκρουόμενες οδηγίες του 112, υπογραμμίζουν αυτό που θα έπρεπε κανονικά να έχει γίνει από χρόνια. Δεν γίνεται να συνεχίζουμε να τρέχουμε κάθε φορά πίσω από την καταστροφή. Η Ελλάδα ως πολιτεία αλλά και ως κοινωνία θα πρέπει να καταλάβει ότι είναι πια μια χώρα, που θα ζει με τέτοια «ακραία φαινόμενα». Δεν μπορεί η κρατική εξουσία να συνεχίσει στη λογική «τι να τους κάνω τους πυροσβέστες, αφού τους χρειάζομαι δυο-τρεις μήνες το χρόνο». Οπως δεν μπορεί να ισχυρίζονται κάποιοι ότι θα είναι «άχρηστοι» οι γιατροί όταν «περάσει η πανδημία». Χρειάζονται σύγχρονα σχέδια, εκπαιδευμένοι άνθρωποι, εξοπλισμός, προγραμματισμός, προετοιμασία. Εϊναι απαραίτητη πια μια άλλου είδους πολύ πιο επιστημονική και ολοκληρωμένη προσέγγιση για να αντιμετωπιστεί ο «αιώνας των καταστροφών», για τον οποίο προειδοποιούν ήδη από τις αρχές του οι ειδικοί. Απαιτούνται μόνιμοι μηχανισμοί αντιμετώπισης καταστάσεων έκτακτης ανάγκης. Αλλά κυρίως επιβάλλεται μια άλλη προσέγγιση, σε ό,τι αφορά τη σχέση του ανθρώπου με τη φύση, με τον πλανήτη. Αυτή η κυβέρνηση είναι παντελώς ανίκανη να υιοθετήσει και να εφαρμόσει μια τέτοια λογική. Το μόνο που ξέρει να κάνει είναι δημόσιες σχέσεις. Ισως κάποιοι να έχουν ξεχάσει την εξίσου θλιβερή δήλωση του πρωθυπουργού πριν από μερικούς μήνες στην Κέρκυρα για να δικαιολογήσει την «εισβολή» των «επενδυτών» στον Ερημίτη: «Ετσι κι αλλιώς κάποια στιγμή θα καεί». Σε οποιαδήποτε σοβαρή χώρα αυτή η φράση και μόνο θα ήταν λόγος παραίτησης. Τώρα λοιπόν ο πρωθυπουργός, εξαφανισμένος την πρώτη μέρα της τραγωδίας, μας καθησύχασε πρωί πρωί πως «το δάσος θα ξαναγίνει». Ισως. Τραγικό όμως θα είναι να «ξαναγίνει» αυτός πρωθυπουργός.

Στα 2015-2019 υπήρξε μεν έλλειψη μεταρρυθμίσεων, αλλά και μια «γενική αλλαγή κλίματος και συμπεριφοράς», κάτι που είδαμε και στην αντιμετώπιση των προσφύγων από Αστυνομία και Λιμενικό. Χρειάστηκαν μόνο λίγοι μήνες δεξιάς κυβέρνησης για να επανέλθει η κατάσταση στην εξαχρείωση του παρελθόντος. Και βέβαια δεν είναι μόνο ο Χρυσοχοΐδης, είναι η διχαστική αντίληψη για «εχθρούς» και «φίλους» της κοινωνίας αντί για πολίτες με δικαιώματα, όπως και η ανάγκη μεγαλύτερης καταστολής, ώστε να περάσει αμαχητί το σχέδιο Πισσαρίδη-ΣΕΒ, η κατάργηση κάθε προστασίας της εργασίας, η ιδιωτικοποίηση της Παιδείας, της Υγείας και της Κοινωνικής Ασφάλισης, ο πολιτισμός μάρκας Μενδώνη. Η κατάσταση της εξαχρείωσης φέρνει στην επιφάνεια ό,τι πιο αχρείο υπάρχει παντού –και στην ΕΛΑΣ. Ωστόσο, θα ήταν μεγάλο λάθος, αν θεωρούσαμε πως, ως εκ τούτων, η συζήτηση για τη δημοκρατική μεταρρύθμιση της δημόσιας ασφάλειας είναι περιττή και άχρηστη. Ισχύει ακριβώς το αντίθετο: αυτή η συζήτηση και η προβολή ενός διαφορετικού, ρεαλιστικού ωστόσο υποδείγματος που θα συγκινεί και θα συνεγείρει και τους ανθρώπους της ΕΛΑΣ μπορεί να συμβάλει στην αντιστροφή των πραγμάτων.

«Όσον αφορά το μετρό, η λειτουργία μπορεί να ξεκινήσει το συντομότερο δυνατό με 12 από τους 13 σταθμούς και την επέκταση για Καλαμαριά, ενώ ο σταθμός Βενιζέλου μπορεί να παραδοθεί αργότερα, όπως είχε γίνει αντίστοιχα στην Αθήνα με το σταθμό Κεραμεικού», επισημαίνει στην Εποχή σχετικά ο πρώην υφυπουργός Πολιτισμού Κώστας Στρατής. Ωστόσο, ο πρόεδρος της Αττικό Μετρό επικαλείται κόστος 20 εκατομμύρια ευρώ επαναπρογραμματισμού των αυτόματων συρμών. «Είναι ελάχιστο κόστος, για να έχει μετρό η Θεσσαλονίκη, τη στιγμή μάλιστα που ετοιμάζονται να δώσουν ανάλογου ύψους πακέτο εκ νέου στα ΜΜΕ. Οι πολίτες της Θεσσαλονίκης δεν αξίζουν για την κυβέρνηση όσο μια λίστα Πέτσα» απαντά ο Κ. Στρατής υπογραμμίζοντας τις προτεραιότητες της κυβέρνησης. «Για το σταθμό Βενιζέλου, να προχωρήσει η λύση που δεν περιλαμβάνει καθόλου νέες ανασκαφές στο περίγραμμά του. Λύση που συνάδει με τη διατήρηση των αρχαίων κατά χώραν, αφού η απόσπαση σημαίνει ανασκαφές σε όλη την έκταση του ενάμιση στρέμματος του σταθμού και σε βάθος τριών μέτρων που αντιστοιχούν σε ιστορία 700 χρόνων. Δηλαδή νέες αβεβαιότητες και καθυστερήσεις» σημειώνει ο πρώην υφυπουργός Πολιτισμού. Επιστρέφοντας στον πυρήνα του ζητήματος, τη συμφωνία επιστημονικής κοινότητας και κοινωνίας των πολιτών και την έκκλησή όλων αυτών για αλλαγή πλεύσης, αναρωτιέται κανείς: γιατί τόση επιμονή από την κυβέρνηση; Δεν είναι δα και τόσο σπουδαίο για το επικοινωνιακό επιτελείο του πρωθυπουργού να βρει έναν εύσχημο και επικοινωνιακά επωφελή τρόπο να ανασκευάσει εκείνη την εξαγγελία του. Ή μήπως είναι;

Εξαιρετικό ενδιαφέρον έχει το θέμα του ρόλου της φωτογραφίας στη διαμόρφωση της εθνικής ταυτότητας και την οργάνωση μιας σειράς εθνικών μύθων, αλλά και στην προώθηση των «εθνικών συμφερόντων». Σχετικό δοκίμιο στο βιβλίο μάς θυμίζει ότι ήδη από τις πρώτες στιγμές της ζωής του νέου, ανεξάρτητου κράτους όταν «η ιδέα του έθνους έπρεπε συγχρόνως να προσδιοριστεί, να κατασκευαστεί, να αναδειχτεί και να προωθηθεί», ο ρόλος της φωτογραφίας αποδείχτηκε κρίσιμος και σίγουρα υπερέβαινε αυτόν της απλής μαρτυρίας: «η φωτογραφία προσέφερε στο έθνος έναν καθρέφτη που τεχνηέντως αντικατόπτριζε εκείνο ακριβώς το πρόσωπο που επιθυμούσε να αντικρίσει». Εδώ έρχεται να συγκλίνει η «άποψη ότι η εθνική ταυτότητα θα έπρεπε να σφυρηλατηθεί από την ιδέα μιας αδιάλειπτης ιστορικής συνέχειας με ρίζες στην αρχαιότητα». Πώς συνέβαλε, άραγε, σε αυτή τη στερεοτυπική εικόνα της Ελλάδας η αρχαιολατρική ματιά της «χρυσής εποχής του περιηγητισμού», τον 19ο αιώνα (και πώς ο φωτογραφικός φακός συχνά αποσιώπησε ό,τι δεν ταίριαζε με αυτή την εξιδανικευτική ματιά: τουρκικά τζαμιά, η βρόμικη Αθήνα κ.λπ.); Και, αν μέχρι τη δεκαετία του 1880 η φωτογραφία, παρόλο που «έπαιζε σημαντικό ρόλο στην κατασκευή της εθνικής ταυτότητας», ωστόσο «δεν καλλιέργησε μια απροκάλυπτα εθνικιστική ρητορική», αυτό άλλαξε τα τελευταία χρόνια του 19ου αιώνα, «καθώς ο αλυτρωτισμός και η Μεγάλη Ιδέα άρχισαν να αποκτούν όλο και μεγαλύτερη επιρροή πάνω στο φαντασιακό του έθνους και των ηγετών του». Έτσι κι αλλιώς, όπως διαβάζουμε σε άλλο δοκίμιο του τόμου, η φωτογραφία συνέβαλε στο να δημιουργηθεί «ένα εικονογραφικό λογοθετικό σχήμα (discursive formation) που θα διόρθωνε πραγματικότητες ώστε να καταναλώνονται με αισθητικούς όρους και να ερμηνεύονται με ιδεολογικούς. Αυτό το λογοθετικό σχήμα είναι εν μέρει υπεύθυνο για την αρχαιοφολκλορική αναπαράσταση της Ελλάδας».

Το σημερινό σύστημα έχει ένα όνομα: καπιταλιστική κοινωνία, η οποία πρέπει να γίνει κατανοητή υπό μία ευρεία έννοια ώστε να περιλαμβάνει όλες τις αναγκαίες βασικές προϋποθέσεις για την ύπαρξη μιας καπιταλιστικής οικονομίας –μη ανθρώπινη φύση και κρατική εξουσία, πληθυσμοί που απαλλοτριώνονται, και κοινωνική αναπαραγωγή– που όλες τους, καθόλου τυχαία, κανιβαλίζονται από το κεφάλαιο, και όλες τους παραπαίουν από τα χτυπήματα της μπάλας κατεδάφισης. Προκειμένου να κατονομάσουμε αυτό το σύστημα, και να το κατανοήσουμε υπό την ευρεία του έννοια, πρέπει να προσθέσουμε ένα νέο κομμάτι στο αντιηγεμονικό παζλ που πρέπει να λύσουμε. Αυτό το κομμάτι μπορεί να μας βοηθήσει να συνταιριάξουμε τα άλλα, να αποκαλύψουμε τις πιθανές εντάσεις και τις ενδεχόμενες συνέργειες, να διευκρινίσουμε την πηγή προέλευσής τους και να συμβάλλουμε στην πιθανή συμπόρευσή τους. Το κομμάτι που μπορεί να δώσει την πολιτική κατεύθυνση και την κρίσιμη δύναμη στον διαπεριβαλλοντισμό είναι ο αντικαπιταλισμός. Αν ο διαπεριβαλλοντισμός είναι αυτός που ανοίγει την οικοπολιτική στον πλατύ κόσμο, ο αντικαπιταλισμός είναι εκείνος που του παρέχει την αναγκαία εκπαίδευση, ώστε η προσοχή του να εστιάζεται στην αντιμετώπιση του βασικού εχθρού. Συνεπώς, ο αντικαπιταλισμός είναι αυτός που τραβάει τη γραμμή ανάμεσα σε «εμάς» και «αυτούς», η οποία είναι αναγκαία για την συγκρότηση κάθε ιστορικού μπλοκ. Η αποκάλυψη της απάτης που συνιστά η εμπορία δικαιωμάτων εκπομπής διοξειδίου του άνθρακα αναγκάζει κάθε δυνητικά χειραφετητικό ρεύμα οικοπολιτικής να διαχωρίσει δημόσια τη θέση του από τον «πράσινο καπιταλισμό». Αναγκάζει, επίσης, κάθε ρεύμα να προσέξει τη δική του αχίλλεια πτέρνα, την τάση του να αποφεύγει τη σύγκρουση με το κεφάλαιο, επιδιώκοντας είτε μια (απατηλή) αποσύνδεση, είτε έναν (μονόπλευρο) ταξικό συμβιβασμό, είτε μια (τραγική) ισοτιμία στην τρωτότητα. Εμμένοντας στην ύπαρξη του κοινού εχθρού, το αντικαπιταλιστικό κομμάτι του παζλ υποδεικνύει έναν δρόμο στον οποίο μπορούν να συμβαδίσουν οι θιασώτες της αποανάπτυξης, της περιβαλλοντικής δικαιοσύνης και την Πράσινης Νέας Συμφωνίας, ακόμα και αν σήμερα δεν μπορούν να προβλέψουν τον ακριβή προορισμό τους, και πολύ περισσότερο να συμφωνήσουν γι’ αυτόν. Μένει να φανεί, βέβαια, αν θα φτάσουμε πράγματι σε κάποιον προορισμό ή αν η Γη θα συνεχίσει να θερμαίνεται έως το σημείο βρασμού. Πάντως, η μεγαλύτερη ελπίδα μας να αποφύγουμε αυτή τη δεύτερη μοίρα είναι να διαμορφώσουμε ένα αντιηγεμονικό μπλοκ που θα είναι διαπεριβαλλοντικό και αντικαπιταλιστικό. Πού ακριβώς θα μας πάει ένα τέτοιο μπλοκ σε περίπτωση επιτυχίας του παραμένει άγνωστο. Αλλά αν θα έπρεπε να δώσω ένα όνομα σ’ αυτόν τον στόχο, θα επέλεγα τον «οικοσοσιαλισμό».

Δεν χρειάζεται και δεν μπορούν να οργανωθούν εκλογικές ή πολιτικές συμμαχίες ακόμα και για να μην ξανανικήσει η Δεξιά, άλλωστε θα ήταν ανειλικρινείς. Ωστόσο, βλέπουμε ως πεπερασμένους τους πόρους που έχουμε στη διάθεσή μας για την αντεπίθεση επειδή δεν επινοούμε καινούργιους από τα ήδη υπάρχοντα υλικά. Μόνο ένα παράδειγμα ίσως είναι αρκετό. Οι θηλυκότητες κάνουν τόσο καλό σαματά διότι επαναδιαπραγματεύονται έννοιες, αναπλαισιώνουν συνθήματα, επανεπινοούν ταυτότητες, καταξιώνουν ήδη υπάρχοντες τρόπους αλληλεγγύης, απαιτούν εκτεταμένη ορατότητα με πάθος και χωρίς φόβο. Πατριαρχία και πριν από αυτά υπήρχε, αντιστάσεις και πριν από τα συγκαιρινά περιστατικά υπήρχαν, τώρα όμως γίνονται όλα τα παραπάνω. Ποιος έχει αντίρρηση ότι αν μάθουμε τους τρόπους τους δε θα κερδίζουμε σε ενότητα, οργανωτικό βάθος, ενδοπαραταξιακή αλληλεγγύη; Τέλος, ας ακούσουμε τι λένε αυτοί που δεν αποτελούν τις «ομιλούσες τάξεις», που δεν είναι opinion makers. Οι άνθρωποι λένε πολύ ωραίες ιδέες και δεν είναι στελέχη της αριστεράς, δεινόσαυροι του κινήματος με 20-30-40 χρόνια ένσημα στο δρόμο. Συγκροτούν τις δικές τους συλλογικότητες, μακριά από εμάς και συχνά ευτυχώς. Μιλάνε για τη ζωή και πώς αυτή θα έπρεπε να είναι με τρόπους που καταξιώνουν τις δικές μας ιδεολογίες και κάνουν παρέα συχνά χωρίς αρχηγούς και αρχηγίνες. Να μάθουμε από τα λόγια, τη στάση ζωής τους και την οργάνωσή τους. Μπορεί έτσι να ξεπεράσουμε την αριστερή μας μελαγχολία και την ορμέμφυτη διάθεση μας για σεχταρισμό.

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, τη δεδομένη στιγμή, για τη στρατηγική του ΣΥΡΙΖΑ - Π.Σ. νομίζουμε ότι πρέπει να ληφθούν υπόψη τα εξής δεδομένα: Το πρώτο είναι η πολύ σημαντική προσπάθεια που έκανε το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης στο προγραμματικό επίπεδο, μέσα από την πρόσφατη Συνδιάσκεψή του, αλλά και τις επιμέρους παρεμβάσεις του προέδρου του για την οικονομία, την εργασία, το περιβάλλον, την υγεία κ.λπ. Στη διαδικασία αυτή, ο ΣΥΡΙΖΑ - Π.Σ. συνομίλησε με την κοινωνία των πολιτών, με την επιστήμη και κυρίως συζήτησε συλλογικά, αποσαφηνίζοντας και εμβαθύνοντας τις θέσεις και το σχέδιό του. Η παρακαταθήκη αυτή μπορεί να γίνει η βάση στην οποία ο ΣΥΡΙΖΑ - Π.Σ., ως σύγχρονη Αριστερά, θα δημιουργήσει σταθερές πολιτικές σχέσεις και ταυτίσεις με την εκλογική του βάση, σταθεροποιώντας την και διευρύνοντάς την. Η πολιτική αντιπαράθεση έχει πάψει πλέον να είναι μονοθεματική, περιστρεφόμενη γύρω από την πανδημία, και η εκκίνηση από έναν σύγχρονο, συνεκτικό και καλά επεξεργασμένο προγραμματικό λόγο είναι αυτή που μπορεί να δώσει στον ΣΥΡΙΖΑ - Π.Σ. το προβάδισμα, ειδικά συγκρινόμενη με τους αναχρονισμούς που προωθεί η Ν.Δ. σε οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο. Το δεύτερο δεδομένο είναι η διαχρονικά προνομιακή σύνδεση και επικοινωνία του ΣΥΡΙΖΑ - Π.Σ. και γενικότερα της Αριστεράς με τα τμήματα εκείνα της κοινωνίας που σήμερα δίνουν τον τόνο στην κοινωνική κινητικότητα και διαμαρτυρία. Η νεολαία αποτελεί για τη Ν.Δ. μια μεγάλη ανοιχτή πληγή, την οποία προσπαθεί να κλείσει με σπασμωδικές κινήσεις που φέρνουν το αντίθετο αποτέλεσμα, όπως λ.χ. το voucher των 150 ευρώ, τη στιγμή που στα μεγάλα και ουσιαστικά (ιδίως στην Παιδεία και στην εργασία) εξαπολύει μια άνευ προηγουμένου επίθεση. Αντίθετα, ο ΣΥΡΙΖΑ - Π.Σ. έχει τον χώρο και τις προϋποθέσεις να διευρύνει ακόμα περισσότερο την απήχησή του στη νέα γενιά, κάτι που ήδη έχει επιτύχει επιλέγοντας σωστά «να πάρει επάνω του» το θέμα της υπεράσπισης της δημόσιας Παιδείας. Αντίστοιχης σπουδαιότητας είναι η κοινωνική κινητικότητα που υπάρχει γύρω από τα έμφυλα ζητήματα. Ο αντιφεμινισμός, η επίθεση στο δικαίωμα αυτοδιάθεσης του γυναικείου σώματος, η ομοφοβία είναι κοινά χαρακτηριστικά ακραία συντηρητικών τάσεων σε όλο τον κόσμο. Με την έννοια αυτή, η συζήτηση και η αντιπαράθεση στη χώρα μας γύρω από τις γυναικοκτονίες, την έμφυλη βία, τον βιασμό και τη σεξουαλική παρενόχληση, αλλά και το δικαίωμα της επιλογής στην αναπαραγωγή, είναι ένα σημαντικό πεδίο αγώνα για την ανάσχεση μιας ακραία συντηρητικής στροφής που επιχειρείται και, ταυτόχρονα, αναδεικνύουν μια τεράστια κοινωνική δυναμική με προοδευτικά χαρακτηριστικά. Το τρίτο και τελευταίο δεδομένο, το οποίο θα αναδειχθεί περισσότερο καθαρά όσο θα πλησιάζουν οι επόμενες εκλογές, έχει να κάνει με την εκλογική στρατηγική των κομμάτων. Η απλή αναλογική είναι μια παράμετρος που θα επηρεάσει σημαντικά τις προτεραιότητες των κομμάτων και των ψηφοφόρων τους μπροστά στην κάλπη. Το «να καεί» η απλή αναλογική φαίνεται να είναι ένα όλο και δυσκολότερο εγχείρημα για τη Ν.Δ., που κινδυνεύει να παγιδευτεί στον σχεδιασμό των διπλών εκλογών, τη στιγμή που ο ΣΥΡΙΖΑ - Π.Σ. όχι απλώς θα ζητάει την πρωτιά έστω και με μία ψήφο για να εξασφαλίσει μια προοδευτική κυβέρνηση από τις πρώτες εκλογές, αλλά θα έχει ήδη περιγράψει και τις προγραμματικές προϋποθέσεις και τις κοινωνικές συμμαχίες στις οποίες αυτή θα στηριχθεί, σύμφωνα με όσα αναφέραμε.

Αν στηρίξεις την κύρια κριτική σου σε ζητήματα ατομικής διαφθοράς, αλαζονείας κ.λπ., περνώντας σε δεύτερη μοίρα τα καθαρά πολιτικά και ιδεολογικά σου μέτωπα, είναι σαν να λες στον κόσμο ότι οι διαφορές σου με τους πολιτικούς αντιπάλους δεν είναι στην ουσία της πολιτικής, αλλά ότι απλώς οι άλλοι είναι λαμόγια, εμείς είμαστε τίμιοι και αυτό αρκεί. Πράγμα το οποίο με τη σειρά του σημαίνει ότι οι πολιτικές είναι δεδομένες και οι πολίτες αρκεί στις εκλογές να επιλέξουν τους έντιμους και τα προβλήματα θα λυθούν, διότι το πρόβλημα είναι η κλεψιά και οι μίζες. Προφανώς μια τέτοια αντίληψη, αν εμπεδωθεί και αν αποτελέσει την ουσία της πολιτικής, δεν είναι παρά η βασιλική οδός προς την αποτυχία. Για να επιτύχει μια αριστερή και προοδευτική πολιτική δύναμη, πρέπει να πείσει τον κόσμο και για το πολιτικό της πρόγραμμα -πρωτίστως- και για τους ανθρώπους που θα το υλοποιήσουν. Και πρέπει να δείξει ότι δεν είναι μόνο φαύλη η Ν.Δ., αλλά και αρνητική για την κοινωνία η πολιτική της.