Αναδημοσιεύσεις

Αν ο στόχος του ΣΥΡΙΖΑ - Προοδευτική Συμμαχία είναι να κερδίσει, εκτός από τους απογοητευμένους αριστερούς -οι οποίοι λόγω της μνημoνιακής πολιτικής που αναγκάστηκε ως κυβέρνηση να εφαρμόσει βρίσκονται στον χώρο της δημοσκοπικής αποχής-, και τους κεντρώους ψηφοφόρους, ο τρόπος είναι να παραμείνει προγραμματικά και πολιτικά προσηλωμένος στο ταξικά σταθερό του ακροατήριο, που είναι οι εργαζόμενοι, οι συνταξιούχοι και οι αυτοαπασχολούμενοι μικρομεσαίοι επιχειρηματίες, και μόνο τότε θα ακολουθήσει και εκείνο το κομμάτι των μεσαίων στρωμάτων που θα πειστεί ότι η ενίσχυση των εργαζομένων θα οδηγήσει ως συνέπεια στη βελτίωση και της δικής τους θέσης.

Παρότι τα φορολογικά οφέλη για τη χώρα μας, αν θεσπιστεί ένας συντελεστής 15%, υπολογίζονται σε 1,3-1,5 δις ευρώ, δεν περιμένουμε φυσικά από μια κυβέρνηση που ενδιαφέρεται μόνο για την εξυπηρέτηση των μεγάλων συμφερόντων, να πιέσει για την επιβολή ενός τέτοιου παγκόσμιου εταιρικού φόρου. Ο ΣΥΡΙΖΑ- Προοδευτική Συμμαχία αγωνίζεται για να γίνει πράξη η επιβολή ενός ελάχιστου φόρου εταιρικής φορολόγησης σε παγκόσμια κλίμακα, έχοντας επίγνωση ότι, για να υλοποιηθεί κάτι τέτοιο, θα χρειαστούν πολλά. Κυρίως, είναι απαραίτητη η κινητοποίηση των αριστερών, προοδευτικών δυνάμεων, των κινήσεων πολιτών, ενός ευρύτατου κινήματος για τη δίκαιη φορολόγηση. Διότι, σε αυτούς τους νέους καιρούς, απαιτούνται ευρείες συγκλίσεις, σε εθνικό, ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο. Όπως καμία χώρα δεν μπορεί να σταθεί μόνη της στο σύγχρονο διεθνές περιβάλλον των παγκοσμιοποιημένων και αλληλοσυνδεόμενων οικονομικών σχέσεων και κεφαλαιακών ροών, από τη στιγμή που πλέον τα ζητήματα έχουν ξεφύγει από το στενό πλαίσιο του κράτους και είναι υπερεθνικά, έτσι και οι προοδευτικές απαντήσεις  δεν μπορούν παρά να δοθούν από ένα ευρύ μέτωπο προοδευτικών δυνάμεων. Ιδίως στην Ε.Ε, που περιλαμβάνει τα 3 από τα 7 μέλη του G7, ένα τέτοιο μέτωπο, μπορεί να δείξει ότι υπάρχει δρόμος για μια αλλαγή των συσχετισμών, προς όφελος της κοινωνίας. Όπως απέδειξε και η πανδημία, η Αριστερά, οι Πράσινοι, τα κόμματα και τα τμήματα της Σοσιαλδημοκρατίας που έχουν έρθει σε ρήξη με τον νεοφιλελευθερισμό, οφείλουν να συμπτύξουν τις δυνάμεις τους, στη μάχη για την αναδιανομή των πόρων υπέρ της μεγάλης πλειοψηφίας των πολιτών, την οικοδόμηση ενός ισχυρού κοινωνικού κράτους, ενάντια στις πολιτικές της ανισότητας και της φτώχειας. Γιατί το «να πληρώσουν, επιτέλους, οι πλούσιοι», δεν είναι απλώς ένα σύνθημα, είναι μια αναγκαιότητα. Αναγκαιότητα με υπαρξιακές διαστάσεις για την ίδια την Ευρώπη, ώστε να εμπνεύσει τους πολίτες στη βάση ενός νέου οικονομικού και κοινωνικού μοντέλου.

Τις τελευταίες δεκαετίες έχει περιοριστεί η δυνατότητα παρέμβασης του λαού στα κέντρα λήψης των αποφάσεων, μέσω της υποχώρησης της δύναμης της Βουλής, της αύξησης της επικράτειας της εκτελεστικής εξουσίας, του περιορισμού της λογοδοσίας, της μεταφοράς της πολιτικής εξουσίας από τις εκλεγμένες κυβερνήσεις σε διεθνείς οργανισμούς πέραν της δημοκρατικής λογοδοσίας, της αναβάθμισης της καταστολής των κινημάτων, του ασφυκτικού ελέγχου των ΜΜΕ από την ολιγαρχία του χρήματος. Η αστική δημοκρατία είναι πλέον ένα πεδίο μάχης, όπου αργά αλλά σταθερά αναδύεται μία ακόμα διαιρετική τομή: πολιτικός αυταρχισμός εναντίον δημοκρατίας. Εκτός, όμως, από την υπεράσπιση της δημοκρατίας, πεδίο δόξης λαμπρό για την Αριστερά είναι και η διαδικασία εμβάθυνσής της, χάρη και στις νέες δυνατότητες που μας προσφέρει το διαδίκτυο. Και σε αυτό τον τομέα δεν πρέπει να καθυστερήσουν άλλο οι τολμηρές πρωτοβουλίες. Διότι καμία δημοκρατική κατάκτηση δεν γενικεύθηκε, παρά ύστερα από δοκιμές και διαδοχικές διορθώσεις (trial and error). Άφησα για το τέλος την πιο πρόσφατη διαχωριστική γραμμή, η οποία ωστόσο θα κρίνει το μέλλον ολόκληρου του κόσμου, και η οποία κάνει τις άλλες να ωχριούν μπροστά της σε σημασία. Πρόκειται για τη διαχωριστική γραμμή που θέτει το πολύ επείγον οικολογικό πρόβλημα. Όχι μόνο το πρόβλημα αυτό πρέπει να απασχολεί πρωταγωνιστικά την Αριστερά, αλλά είναι πλέον σαφές ότι η ίδια «ή θα είναι πράσινη ή δεν θα είναι Αριστερά».

Τον απειλούσε. Ήξερε πολεμικές τέχνες. Πέταξε το μωρό στην κούνια. Ήταν στρίγγλα και του έψαχνε το κινητό. Άρα με κάποιον τρόπο είχε και αυτός τα δίκια του. Ωραίοι μπράβο Και αυτή; Γιατί δεν έφευγε; Επίσης ωραίοι. Όπως λέμε τι δουλειά είχε το δεκαπεντάχρονο τέτοια ώρα στα Εξάρχεια. Και αυτός πάλι, έπρεπε να πει ότι την σκότωσε εν βρασμώ να ξεμπλέξει, λένε οι συνδικαλιστές αστυνομικοί. Ευχαριστούμε παιδιά, την άλλη φορά που θα σκοτώσουμε τις γυναίκες μας θα είμαστε πιο διαβασμένοι. Τον απείλησε λοιπόν. Κάτι θα του έκανε δεν μπορεί. Και τα λένε οι ίδιες σαύρες που όσο έπαιζε το σενάριο των αλλοδαπών δολοφόνων ζητούσαν ποινή του θανάτου και ελεύθερη οπλοφορία. Και κάτι ακόμα. Αληθεια από ολους εσας τους γελοίους δεν έχει κανείς σας το φιλότιμο να ζητήσει την ποινή του θανάτου για τον πλούσιο λευκό; Και ας του πούμε όχι, δεν χρειάζεται η ποινή του θανάτου, αφήστε δεν πειράζει. Μόνο για τους αλλοδαπούς την θέλετε την ποινή του θανάτου; Γιατί δεν το λέτε ευθεως ότι είστε φασιστες; Και φυσικά βλέπουμε καθαρά πως ξεφυτρώνει ο φασισμός μέσα από αυτό. Μέσα από την ιδεολογική ηγεμονία της σεξιστικής σκατίλας και του αρσενικού κόμπλεξ. Για να μην αναρωτιόμαστε μετά από που μας προκύπτει κάθε τόσο, φρέσκος και ανανεωμένος.

Πολλοί πιστεύουν ότι ο λόγος που σήμερα η Κύπρος βρίσκεται στη χειρότερη θέση από ποτέ είναι η συνειδητή απόφαση του προέδρου Αναστασιάδη να αποδεσμευτεί από την πιο ελπιδοφόρα προσπάθεια επίλυσης πριν από 4 χρόνια στο Κραν Μοντανά. Μάλιστα ο πραγματικός λόγος που οι Κύπριοι πήραν τις βαλίτσες και έφυγαν βιαστικά από το ελβετικό θέρετρο είναι όσα βλέπουν σήμερα το φως της δημοσιότητας γύρω από τη βιομηχανία των χρυσών διαβατηρίων. (...) Ο Κ. Μητσοτάκης συμφώνησε με τον Τ. Ερντογάν ότι η αποκλιμάκωση, ο διάλογος και η διατήρηση καναλιών απευθείας προσωπικής επικοινωνίας βοηθούν στη διαμόρφωση ενός τρόπου συνύπαρξης ανεξαρτήτως των διαφορών. Στον απόηχο της συνάντησης, η κυπριακή κυβέρνηση αισθάνεται πλέον ότι αυτοσχεδιάζει πάνω στη ματαιότητα ενός μοναχικού βέτο στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, όταν έρθει η συζήτηση για τη θετική ατζέντα της Τουρκίας. Αλλο όμως να το διακηρύττεις και άλλο να το πράττεις. Το πρόβλημα για τη Λευκωσία είναι η συνολική απόκλιση των διακηρύξεών της από μια πραγματικότητα που την έβαλε σε διεθνή απαξίωση. Το ευρωτουρκικό πακέτο περιλαμβάνει το σκέλος του μεταναστευτικού που δεν προσφέρει κανένα περιθώριο για παιχνίδια –πρώτη θα πληγεί η Ελλάδα– και την ομόφωνη εντολή που θα δοθεί στο Συμβούλιο για να αρχίσει η επίσημη διαπραγμάτευση της ενισχυμένης Τελωνειακής Ενωσης. Μόνο μια ριζική στροφή της Κύπρου στην ευρωπαϊκή προσέγγιση της Τουρκίας θα μπορούσε να καταστήσει την Κύπρο έγκυρο συνομιλητή και μέρος αποδεκτών λύσεων στη γλώσσα που οι Ευρωπαίοι καταλαβαίνουν. Ποιος, όμως, στις Βρυξέλλες πιστεύει τον Κύπριο πρόεδρο, μετά από όσα έχουν συμβεί;

Αυτό που παρακολουθούμε τον τελευταίο καιρό είναι μια στρατηγική να ανοίξουν μια σειρά από θέματα που συγκροτούν μια ατζέντα συντηρητικής παλινόρθωσης στα ζητήματα της έμφυλης ισότητας, της αυτοδιάθεσης του σώματος, των δικαιωμάτων των γυναικών, είτε έχουν να κάνουν με την προστασία του αγέννητου παιδιού -βλέπε την αμφισβήτηση της θεσμικής κατοχύρωσης της δυνατότητας της γυναίκας στην άμβλωση- είτε έχουν να κάνουν με όσα είδαμε στο πλαίσιο της συζήτησης για τη συνεπιμέλεια και τώρα με τα ζητήματα της γονιμότητας ή της υπογεννητικότητας, πίσω από τα οποία βρίσκεται μια εξαιρετικά συντηρητική λογική που βλέπει τη γυναίκα -όπως όλα τα ακροδεξιά καθεστώτα- μια μηχανή αναπαραγωγής νέων τέκνων για χάρη του έθνους. Αυτό δεν είναι καινούργιο διεθνώς. Μπορεί κανείς να πει ότι είναι η ατζέντα των χωρών του Βίσενγκραντ που τίθεται και στην Ελλάδα. Έχει σαφέστατα να κάνει με τη νέα Δεξιά, την Alt Rright της Αμερικής, όπου τα θέματα αυτά έχουν τεθεί εκεί εδώ και πολλές δεκαετίες. Να θυμίσουμε εδώ τι έλεγε, ήδη από τη δεκαετία του 2000, το Tea Party με τη Σάρα Πέιλιν, που έβαζε μετ’ επιτάσεως όλα αυτά. Πώς συγκροτείται όμως αυτή η ατζέντα; Ποιες δυνάμεις την προωθούν; Υπάρχουν τάσεις τέτοιες στο εσωτερικό της ελλαδικής Εκκλησίας, όπως και πολιτικές δυνάμεις ή μορφώματα. Επίσης είναι εξόχως ανησυχητικό το γεγονός ότι με αφέλεια και απροσεξία κορυφαίοι πολιτειακοί θεσμοί, όπως η Προεδρία της Δημοκρατίας, δέχονται ή επιλέγουν να συνδέονται με τέτοιου είδους επιλογές. Κατά τη γνώμη μου, είναι πολύ σημαντική η ηχηρή αντίδραση της ελληνικής κοινής γνώμης μέσα από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και μάλιστα είναι μια αντίδραση που στιγματίζει τη στάση των μεγάλων ΜΜΕ, που δεν βρίσκουν «δημοσιογραφικό ενδιαφέρον» σε τέτοιου είδους θέματα. Από την άλλη, πιστεύω πως, για να υπάρξει τόσο έντονη αναδίπλωση και ακύρωση του συνεδρίου, υπήρξαν βροντερές αντιδράσεις που εμείς δεν τις είδαμε. Τα θέματα αυτά, από την κατάργηση της προίκας, την αποποινικοποίηση της μοιχείας μέχρι το σύμφωνο συμβίωσης και την αναγνώριση της ταυτότητας φύλου, δημιουργούσαν πάντα ηθικούς πανικούς από την πλευρά της Ακροδεξιάς. Το ζήτημα είναι ότι πλέον δεν τίθενται αμυντικά, όπως από το 1980 και μετά, σε μια προσπάθεια αποτροπής εξελίξεων που βοηθούσαν στην απελευθέρωση της γυναίκας, αλλά επιθετικά, δηλαδή να ξηλωθούν όσα έχουν γίνει.

Θεσπίζεται επιτέλους η απλήρωτη υπερωρία κατόπιν επιθυμίας του εργαζομένου. Είναι τεράστιο φιλεργατικό βήμα αυτό. Μέχρι τώρα η απλήρωτη υπερωρία ήταν κατόπιν επιθυμίας του εργοδότη, του διευθυντή των φυλακών ή του Φαραώ. Τώρα ο εργαζόμενος θα μπορεί να κάνει τζάμπα υπερωρίες μόνο εφόσον το επιθυμεί ο ίδιος. Και ο εργοδότης θα είναι υποχρεωμένος να σου δώσει ρεπό όταν δεν σε χρειάζεται. Κι αυτό είναι τεράστιο βήμα. Όταν θα κάνει τζάμπα υπερωρίες ο άλλος, για παράδειγμα. Γιατί δεν γίνεται να κάνετε τζάμπα υπερωρίες όλοι μαζί. Θα τινάξετε στον αέρα την επιχείρηση. Επίσης, αν σχολάς 9 το βράδυ, απαγορεύεται να σε ξαναφέρουν για δουλειά πριν τις 8 το πρωί. Αυτό είναι τεράστια τομή. Σηματοδοτεί το πέρασμα από τον εργασιακό Μεσαίωνα στον ύστερο εργασιακό Μεσαίωνα. Βέβαια, ο σιδηρόδρομος του Ειρηνικού ακόμα στο Τέξας θα βρισκόταν μ’ αυτές τις ευαισθησίες, αλλά, όπως είπε και ο πρωθυπουργός μας, τα δεδομένα στην εργασία έχουν αλλάξει. Γενικά το ωράριο 8 με 12 το πρωί και μετά 5 με 9 το βράδυ είναι λίγο ζόρικο, αλλά για 578 καθαρά ποιος δεν θα το έκανε; Λες, δουλεύω λίγο σκληρά, αλλά τουλάχιστον εξασφαλίζω το 80% του ενοικίου μου. Και δεν χρειάζεται καν να πάω στο Ντουμπάι ως Σομαλός μετανάστης.

Ο ευρωκομμουνισμός δεν υπάρχει -οι μεταλλάξεις του είναι αξιοθρήνητες- ενώ η σοσιαλδημοκρατία, όπου κυβέρνησε, εφάρμοσε λογικές διαχείρισης και οδηγήθηκε στην απαξίωση. Πλήρωσε πολύ ακριβά τον ταπεινωτικό συμβιβασμό της με το σύστημα και την προσχώρησή της στην οικονομική θεωρία του, τον νεοφιλελευθερισμό. Η κατάληξη του κάποτε μεγαλύτερου σοσιαλδημοκρατικού κόμματος της Ευρώπης, του SPD, είναι η απόδειξη. Κάτι ανάλογο συνέβη και με το γαλλικό Σοσιαλιστικό Κόμμα και με το ΠΑΣΟΚ. Στο συνέδριο ενότητας των σοσιαλιστών στο Επινέ το 1971 ο Φρ. Μιτεράν έλεγε ότι «όποιος δεν αποδέχεται τη ρήξη με την καθεστηκυία τάξη, με την καπιταλιστική κοινωνία, δεν μπορεί να είναι μέλος του Σοσιαλιστικού Κόμματος». Στη γενέθλια πράξη του ΠΑΣΟΚ το 1974, ο σοσιαλιστικός μετασχηματισμός ήταν ο κεντρικός και αδιαπραγμάτευτος στόχος. Προκύπτουν έτσι τα ερωτήματα: Εχουμε να κάνουμε με προδοσία; Με βάλτωμα των φιλόδοξων εγχειρημάτων λόγω των συνθηκών; Οι συσχετισμοί επέτρεπαν ρήξεις; Σήμερα, γιατί δεν κερδίζουν έδαφος οι αντιλήψεις που πολεμούν το σύστημα; Γιατί η άσχημη κατάσταση που βιώνουν οι υποτελείς τάξεις δεν έχει οδηγήσει σε εξεγέρσεις, αλλά στην αποχή, στην περιφρόνηση της πολιτικής, στη συλλογική μελαγχολία; Γιατί οι αντίπαλοι του καπιταλισμού δεν είναι σε θέση να παρουσιάσουν μια ελπιδοφόρα και γοητευτική προοπτική; Φταίει μόνον η πολυδιάσπασή τους; Γιατί συμπεριφέρονται σαν να έχουν βολευτεί σε περιβάλλον ήττας; Μια απάντηση έχει δώσει ένας φωτισμένος στοχαστής, πολύ καιρό πριν από το θατσερικό ΤΙΝΑ. Σ’ ένα κείμενό του το 1933 ο Τ. Μ. Κέινς έγραφε: «Ο διεθνής και ωστόσο ατομικιστικός καπιταλισμός, στα χέρια του οποίου βρεθήκαμε μετά τον πόλεμο, δεν συνιστά κάποια σπουδαία επιτυχία. Του λείπουν η ευφυΐα, η ομορφιά, η δικαιοσύνη, η αρετή και δεν τηρεί τις υποσχέσεις του. Με λίγα λόγια, αυτός μας δυσαρεστεί και εμείς έχουμε αρχίσει να τον περιφρονούμε. Οταν, όμως, αναρωτιόμαστε με τι να τον αντικαταστήσουμε, αισθανόμαστε τεράστια αμηχανία». Αυτά το 1933 που υπήρχε η Σοβιετική Ενωση, η οποία για πολλούς ήταν το αντίπαλο δέος στον καπιταλισμό και ένα ελκυστικό κοινωνικό μοντέλο για τους εργαζομένους. Η Σοβιετική Ενωση έχει εξαφανιστεί, εξαιτίας της διασύρθηκε το ιδεώδες του σοσιαλισμού και θριαμβεύει η θεωρία ότι η Ιστορία τελείωσε. Τη δική του απάντηση έδωσε ο Χ. Μ. Εντσενσμπέργκερ πολλά χρόνια μετά τον Κέινς: «Η άποψη ότι δεν υπάρχει εναλλακτική δεν είναι επιχείρημα, είναι δήλωση συνθηκολόγησης». Δεν γίνεται όμως να συνθηκολογήσεις με τη φτώχεια, τις ανισότητες, τη ζωώδη απληστία των πλουσίων, την αδικία, τη διαφθορά, την κολοβή δημοκρατία, τον λουστραρισμένο κυνισμό των ελίτ, με το αλαμπές μέλλον που σου ετοιμάζουν.

Από τη Συρία και τη Λιβύη μέχρι τη Γάζα και τον Καύκασο η παρουσία της Τουρκίας προσλαμβάνεται από ΗΠΑ - Ρωσία ως συνιστώσα περιπλοκής και βραχυκυκλώματος της προσπάθειας για περιφερειακή σταθεροποίηση. Τα μέτωπα που ανοίγει ο Ερντογάν δεν περιορίζονται στην ξηρά, αλλά θέτουν θέμα αναγνώρισης της Τουρκίας ως μεγάλης θαλάσσιας δύναμης. Οταν οι ΗΠΑ του Μπάιντεν καλούν την Αγκυρα να συμμαζέψει τις φιλοδοξίες της για κυριαρχία στην Ανατολική Μεσόγειο, έχουν προφανώς υπόψη ότι η τουρκική πλευρά είναι παρούσα στον Κόλπο και στην Ερυθρά Θάλασσα και με το φαραωνικό έργο της Διώρυγας της Κωνσταντινούπολης προσπαθεί να ελέγξει πλήρως την πρόσβαση στη Μαύρη Θάλασσα. Οι Ολλανδοί με την Ρεαλπολιτίκ του εμπορικού έθνους που σφραγίζει την ταυτότητά τους κινούμενοι άλλοτε με τους μεγάλους και άλλοτε με τους μικρούς προώθησαν σταθερά και διαχρονικά τα συμφέροντά τους χωρίς να γίνει γεωπολιτική παρενόχληση. Ως επίμονος παρενοχλητής ο Ερντογάν αναδεικνύεται ως ο καλύτερος μετά θάνατον μαθητής του Οζάλ, ο οποίος οραματιζόταν μια «διπλωματία της αναστάτωσης», σύμφωνα με τα δικά του λόγια, που θα δημιουργούσε μια ζώνη επιρροής της Τουρκίας από την Αδριατική μέχρι το Σινικό τείχος! Υπάρχει ένα ιστορικό προηγούμενο γεωπολιτικής παρενόχλησης και εθνικιστικού μικρομεγαλισμού που θα έπρεπε να ανησυχεί τον Ερντογάν. Είναι η Ιταλία στη Διάσκεψη Ειρήνης του Παρισιού το 1918-19, που ζητούσε τις Δαλματικές Ακτές και τη Μικρά Ασία ως αντίτιμο για τη συμμετοχή της στον πόλεμο. Το μόνο που κατόρθωσε ο πρωθυπουργός Ορλάντο ήταν να ενώσει απέναντί του τον πρόεδρο των ΗΠΑ Ουίλσον και τους πρωθυπουργούς Βρετανίας και Γαλλίας, Λόιντ Τζορτζ και Κλεμανσό, παρά την καχυποψία και τους ανταγωνισμούς που κυριαρχούσαν στις σχέσεις των τριών μεγάλων δυνάμεων.