Άρης Καλαντίδης: Βερολίνο, το ιστορικό δημοψήφισμα για το δικαίωμα στη στέγαση και γιατί έχει σημασία
Η αιτίες πίσω από την έλλειψη προσβάσιμης κατοικίας είναι πολλές.
Μέχρι και το 2000, το κρατίδιο του Βερολίνου είχε υπό τον άμεσο έλεγχό του ένα πολύ μεγάλο αριθμό διαμερισμάτων, συνήθως μέσα από κρατικές οικιστικές επιχειρήσεις ή μέσα από επιχορηγήσεις για παροχή κοινωνικής κατοικίας. Μετά το 2000, το χρεωμένο κρατίδιο υποχρεώθηκε από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση να ξεπουλήσει το μεγαλύτερο αριθμό των διαμερισμάτων του και να διακόψει τα προγράμματα κοινωνικής κατοικίας. Μεγάλα funds απ’ όλον τον κόσμο αγόρασαν τα ακίνητα που βγήκαν τότε στο σφυρί σε εξευτελιστικές τιμές.
Μετά από αγοροπωλησίες και συμπτύξεις, βρέθηκαν 10 μεγάλες εταιρείες να κρατούν στα χέρια τους 250.00 από τις σχεδόν 2 εκατομμύρια κατοικίες στο Βερολίνο, με πιο συμβολική απ’ όλες την Deutsche Wohnen που κρατάει μόνη της περίπου 120.000. Ένα ολιγοπώλιο δηλαδή ελέγχει την αγορά κατοικίας.
Ταυτόχρονα ο πληθυσμός του Βερολίνου αυξάνει καθώς η πόλη-κρατίδιο είναι σε άνθηση και έχει γίνει πόλος έλξης για -κυρίως νέους- ανθρώπους απ’ όλον τον κόσμο.
Κι ενώ το Βερολίνο είναι γεμάτο εργοτάξια, δεν υπάρχουν διαθέσιμες κατοικίες, καθώς τα διαμερίσματα που διατίθενται στην αγορά είναι κατοικίες πολυτελείας, απρόσιτες για τους περισσότερους κατοίκους της πόλης.
Τέλος, η τεράστια έκρηξη του τουρισμού πριν την πανδημία, έχει ωθήσει πολλούς να διαθέτουν τα διαμερίσματά τους για προσωρινά τουριστικά καταλύματα (το φαινόμενο airBnB) αποσύροντας τα έτσι από την αγορά μόνιμης κατοικίας. Αυτό μεν αφορά μόνον συγκεκριμένα κομμάτια της πόλης, έχει όμως επεκταθεί πλεόν στο μεγαλύτερο κομμάτι του κέντρου και πιέζει κι αυτό τις τιμές προς τα πάνω. (...)
Το δημοψήφισμα δεν περιέχει και σχέδιο νόμου, αλλά δίνει εντολή στην νέα κυβέρνηση του κρατιδίου να ετοιμάσει νόμο για την απαλλοτρίωση των κατοικιών των μεγαλοΐδιοκτητών σε τιμές σημαντικά χαμηλότερες από αυτές της αγοράς. Ήδη η υποψήφια των σοσιαλδημοκρατών, που ήρθαν πρώτο κόμμα στο Βερολίνο, δεσμεύτηκε πως θα σεβαστεί το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος. Μένει να δούμε ποια θα είναι η τελική μορφή του νόμου και πόση πίεση θα ασκηθεί πριν τελικά περάσει. Επίσης είναι άγνωστο αν μπορεί να σταθεί συνταγματικά, καθώς η παράγραφος του συντάγματος που το επιτρέπει, δεν έχει εφαρμοστεί ποτέ.
Όμως, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο η απόφαση αυτή είναι ιστορική, όχι μόνον για το Βερολίνο, αλλά για όλες τις πόλεις που αντιμετωπίζουν πρόβλημα προσβάσιμης στέγασης.









