Λευτέρης Στουκογεώργος: Το Αφγανιστάν, ένα διεθνές ζήτημα
Οι νέοι Ταλιμπάν (κυρίως Παστούν) δεν είναι πλειοψηφία στο Αφγανιστάν, η κατοχή της κεντρικής εξουσίας δεν τους εξασφαλίζει το μέλλον. Η ισορροπία μεταξύ υπερδυνάμεων, περιφερειακών ισχυρών γειτόνων και εσωτερικής αστάθειας είναι δύσκολο παζλ.
Οι Ταλιμπάν θα βρουν ένα τεράστιο δημοσιονομικό κενό: δις αποθεματικών μπλοκαρισμένα σε ξένες τράπεζες, δέσμευση διεθνών κεφαλαίων για τη βασική λειτουργία του κράτους. Με πολύ χαμηλό ΑΕΠ (20 δις), αλλά και παραοικονομία που στηρίζεται στην παράνομη εξαγωγή χρυσού κτλ. (περίπου 2 δις) και στην παραγωγή οπίου συνολικού κύκλου εργασιών 6,5 δις (2017, UNODC), η χώρα είναι στα πρόθυρα ανθρωπιστικής καταστροφής. Το Παγκόσμιο Πρόγραμμα Τροφίμων προβλέπει αύξηση της πείνας και της ακραίας φτώχειας που σημαίνει νέα προσφυγικά κύματα.
Το Αφγανιστάν ήταν πάντα εξαρτημένο από το εξωτερικό, από τη Βρετανική Αυτοκρατορία, από τους Σοβιετικούς και από τους Αμερικανούς.
Πριν από το 1978, η χώρα απολάμβανε κάποια σταθερότητα. Η αφγανική κοινωνία βασίστηκε σε ένα σχετικά σαφές κοινωνικό συμβόλαιο: υπήρχε ένα μικρό κράτος που κυβερνούσε τις πολυεθνικές πόλεις, ενώ η ύπαιθρος και οι επαρχίες ήταν στα χέρια των φυλετικών αρχών. Οι Σοβιετικοί ήθελαν να φέρουν τον δικό τους πολιτισμό στις επαρχίες, πυροδοτώντας, όμως, αμέσως τον εμφύλιο πόλεμο. Στην ίδια παγίδα έπεσαν αργότερα και οι Αμερικανοί.
Το Αφγανιστάν σήμερα δεν είναι εκείνο των ‘90ς. Μεγάλο μέρος του πληθυσμού γεννήθηκε μετά την εισβολή των ΗΠΑ το 2001 και έχει προσδοκίες για το ελάχιστο που εγγυάται ένα κράτος: αστικά και πολιτικά δικαιώματα, σεβασμό των γυναικών, προστασία των μειονοτήτων. Η συντριβή των προσδοκιών αυτών θα δημιουργήσει προβλήματα στους Ταλιμπάν, οι οποίοι έχουν ανάγκη πολιτικής νομιμοποίησης και διεθνούς αναγνώρισης.