Micro

12
10

Σε περιπέτειες, πάλι, το Μορφωτικό Ιδρυμα της Εθνικής Τράπεζας

Η παραίτηση σύσσωμου του Διοικητικού Συμβουλίου του Μορφωτικού Ιδρύματος Εθνικής Τράπεζας (ΜΙΕΤ) ξάφνιασε. Οι λόγοι της παραίτησης δεν δόθηκαν στη δημοσιότητα, ούτε η τράπεζα είπε κάτι, παρότι φρόντισε με σημείωμα στον Τύπο να διαβεβαιώσει ότι θα συνεχίσει να στηρίζει το Ιδρυμα. Πολύς κόσμος ανησύχησε δικαίως, το Μορφωτικό είναι ένας από τους λίγους πολιτισμικούς θεσμούς που παράγει έργο στο πεδίο των γραμμάτων και των τεχνών διαχρονικά, με ασυναγώνιστη ποιότητα και σεμνότητα. Δεν αναζητά τη δημοσιότητα πάση θυσία. Το ΜΙΕΤ δεν χρειάζεται συστάσεις, παρ’ όλα αυτά να θυμηθούμε κάποια πράγματα, προκειμένου να αξιολογήσουμε την αξία και την υποχρέωση επιβίωσής του, πάση θυσία. Οι περισσότεροι το γνωρίζουν από το εκδοτικό του πρόγραμμα, το διαμάντι του στέμματος, βιβλία πολύτιμα, δύσκολα, ακριβά, απαιτητικά, που δεν θα μπορούσε εύκολα να φέρει σε πέρας ένας ιδιωτικός εκδοτικός οίκος.
19
09

Μια λογοτεχνία για τις «αόρατες»

Η Εβαρίστο έχει γεννηθεί στην Αγγλία, είναι κόρη λευκής Αγγλίδας και Νιγηριανού πατέρα. Δραστήρια πολιτικά, παρεμβατική και μαχητική πάντα, το 1980 ήταν στην ομάδα που ίδρυσε το Θέατρο των Μαύρων Γυναικών. Έχει γράψει οκτώ μυθιστορήματα, ποιήματα, κριτικές, άρθρα, θεατρικά έργα. Η ίδια αποκαλεί το Κορίτσι, γυναίκα, άλλο «ένα πολύ queer, θηλυκό, πειραματικό βιβλίο» (συνέντευξη στο New Statesman). Στην πρωτότυπη έκδοση, το βιβλίο ανοίγει με μια καταπληκτική αφιέρωση, αμετάφραστη πιθανώς σε άλλες γλώσσες, η οποία θα έπρεπε ίσως να συμπεριλαμβάνεται σε κάθε έκδοση, έστω και στα αγγλικά, έστω και με μια επεξηγηματική σημείωση, λόγω της τεράστιας δύναμης και της πολιτικής φόρτισης των λέξεων που χρησιμοποιεί η Εβαρίστο για μια αφιέρωση που, με έναν τρόπο, κλείνει μέσα της όλη τη φιλοσοφία του βιβλίου: «For the sisters & the sistas & the sistahs & the sistern & the women & and the womxn & the wimmin & the womyn & our brethren & our bredrin & our brothers & our bruvs & our men & our mandem & the LGBTQI+ members of the human family». Οι φωνές από «έξω», οι φωνές από «κάτω», που επανανοηματοδοτούν κατεδαφίζοντας την τελευταία λέξη: family.
12
09

Η Νάπολη της Έλενα Φερράντε

«Δυο χρόνια πριν φύγει από το σπίτι, ο πατέρας μου είπε στη μητέρα μου ότι ήμουν πολύ άσχημη. […] Αγαπούσα πολύ τον πατέρα μου, σ’ όλη του ζωή ήταν ευγενής άνθρωπος. Οι εκλεπτυσμένοι τρόποι του ταίριαζαν απόλυτα με το λεπτοκαμωμένο κορμί του. […] Το πρόσωπό του είχε λεπτά χαρακτηριστικά και τίποτα […] δεν αλλοίωνε την αρμονία. Πάντα, μου μιλούσε κεφάτος, όποια κι αν ήταν η δική του ή η δική μου διάθεση, και δεν κλεινόταν ποτέ στο γραφείο του –μια ζωή μελετούσε– αν δεν μου εκμαίευε τουλάχιστον ένα χαμόγελο». Ήδη στις πρώτες σελίδες του βιβλίου δίνονται τα σημαντικά στοιχεία για την ανάγνωσή του: η επικείμενη φυγή του πατέρα από το σπίτι σε μια πόλη σαν την Νάπολη που, όπως περιγράφεται παρακάτω, κατοικείται από πολυπληθείς οικογένειες, με άρρηκτες σχέσεις μεταξύ τους. Η κοινωνική τους τάξη, που βέβαια δεν είναι αυτή στην οποία είχε μεγαλώσει ο πατέρας, γιατί για να επισκεφτούν τους συγγενείς του έπρεπε να πάνε «κάτω, πολύ κάτω, στα έγκατα…», αλλά αυτή των αριστερών καθηγητών λυκείου που κατοικούν σε ένα σπίτι γεμάτο βιβλία, σε μια μικρομεσαία γειτονιά, ψηλά. Νομίζω ότι σε καμία πόλη, τουλάχιστον της Ιταλίας, δεν είναι τόσο κυριολεκτικά προσδιορισμένη η ταξική κατανομή όσο στη Νάπολη: οι εύποροι ζουν επάνω, στους λόφους, οι φτωχοί και το λούμπεν προλεταριάτο κάτω, ενώ από κάτω είναι ορατή ολόκληρη η πόλη, σε ένα μοναδικό κάδρο.
23
08

Διαβάζοντας το χρώμα

Ο Τζέιμς Μπόλντουιν πιάνει τη μελωδία που δεν τελειώνει και την κάνει κομμάτια! Δεν εστιάζει κάπου συγκεκριμένα, αλλά φροντίζει να χει πανοραμική θέα. Διαλύει την ομίχλη της προκατάληψης και της οργής και με ψυχραιμία αγγίζει τις ψυχές και τα χρώματα. Στο χρώμα βρίσκεται το μυστικό της υπομονής, της υποτίμησης, της βίας, της αντιβίας, της ελπίδας, του έρωτα ανεξαρτήτως φύλου. Αν είσαι μαύρος τα ερωτήματα που ορίζουν και κινητοποιούν τη ζωή σου είναι διαφορετικά από κάποιον που είναι λευκός. Το μαύρο σε έναν Αφροαμερικανό φέρνει στο νου τη σκλαβιά, την ταπείνωση, τη βία, τον διαχωρισμό, τον ρατσισμό. Το λευκό δηλώνει ανωτερότητα, υπεροχή, ιδιοκτησία. Βέβαια, το ταξικό κάνει τον τελικό διαχωρισμό, αλλά το χρώμα αφυπνίζει, τρομοκρατεί, δίνει ελπίδα, διαμορφώνει στάση ζωής. Ο Μπόλντουιν θίγει και τα δύο με μαεστρία. Υπάρχουν στιγμές, λεπτοδουλεμένες, που με διακριτικότητα αλλά βαθιά ακρίβεια, αναδεικνύουν τη σημασία που δείχνουν στους μαύρους οι λευκοί όταν οι πρώτοι δεν είναι μόνο φτωχοί και μαύροι. Όταν ο μαύρος έχει χρήματα και ντύνεται μοδάτα θα μπει στο αεροπλάνο και όχι στην οικονομική θέση.
12
08

Αριστείδης Αντονάς: Μήπως μας βλέπουν σαν πράγματα;

Το έναυσμα για τον συγγραφέα ήταν η πολύνεκρη επίθεση του «Ισλαμικού κράτους» στον παρισινό χώρο συναυλιών Bataclan (13/11/2015) όπως και οι «θεατρικοί» και διαδικτυακά δημοσιοποιημένοι αποκεφαλισμοί ομήρων στην έρημο, αλλά και η τηλε-δολοφονία του Ιρανού αξιωματούχου Σουλεϊμανί με διαταγή Τραμπ (14/2/2020), παράλληλα με την περιρρέουσα κοινωνικοπολιτική συνθήκη. Σε αυτό το κλίμα, προστέθηκε εφέτος η πανδημία του Covid-19, η οποία ανανοηματοδοτεί με πολύ ενδιαφέροντα τρόπο αυτόν τον «πολτό», που τον «δένουν» αλλόκοτες εικόνες εννοιολογικά συγκροτημένες. Ο Αντονάς βλέπει εδώ έναν μηχανισμό εκκένωσης του δημόσιου χώρου, μια ερήμωση του δήμου. Κι αυτή τη φορά, όπως μας λέει, η συνέπεια δεν είναι η μετα-δημοκρατία, αλλά ένα πλήγμα στην κοινότητα, μια ακύρωσή της, «αυτό που ο Ιταλός φιλόσοφος Αγκάμπεν ονομάζει α-δημία».
30
07

Ιστορίες από σκοτάδι κι από φως

Η Αντρέ Μισό είναι από το Κεμπέκ και γράφει στα γαλλικά, έχοντας στο ενεργητικό της μυθιστορήματα και θεατρικά έργα που έχουν τιμηθεί με πολλά βραβεία. Η Μεθόριος είναι ένα νουάρ μυθιστόρημα που η πλοκή του εκτυλίσσεται «εκείνο το ακτινοβόλο καλοκαίρι του ’67» στην Μποντρέ. (...) Η συγγραφέας δίνει έμφαση στους χαρακτήρες της και την ψυχολογία τους (με κυρίαρχη φιγούρα εκείνη του αστυνομικού που βασανίζεται από αμφιβολίες και ερωτήματα και αμφιταλαντεύσεις, ενός ανθρώπου που καταδιώκεται διαρκώς από φαντάσματα), αλλά και στις σχέσεις μεταξύ τους (είναι χαρακτηριστικό το πώς η υπερπροστατευτική στάση των γονιών μεταφράζεται στα μάτια των παιδιών σε αιτία φόβου: «επιθυμούσαν να μας προστατεύσουν, αλλά το μόνο που κατάφερναν ήταν να τροφοδοτούν το φόβο και την περιέργεια»). Η Μισό γράφει ένα δυνατό μυθιστόρημα για να μιλήσει για έναν ασφαλή, υποτίθεται, παράδεισο που τελικά απειλείται και υπονομεύεται από τα μέσα: ο κίνδυνος δεν έρχεται από αλλού ή από άλλοτε, από το παρελθόν, δεν καραδοκεί κάπου εκεί έξω, είναι ήδη εντός των τειχών, δίπλα μας, πατώντας μάλιστα συχνά στις ίδιες αρχές και στους ίδιους κανόνες που ορίζουν τον μικρόκοσμο.
23
07

Βιβλία που μπορούν να αλλάξουν ανθρώπους

Ο Πελεκάνος στο "Ο άντρας που επέστρεψε" μιλάει και για προσωπικές του εμπειρίες, καθώς έχει συμμετάσχει πολλές φορές σε ομάδες ανάγνωσης που οργανώνονται σε φυλακές. Μπορεί η Άννα να έχει σοβαρές αμφιβολίες για το αν η προώθηση της ανάγνωσης στη φυλακή «επηρέαζε θετικά τις ζωές των κρατουμένων στο σύνολό τους» και απλώς «ήλπιζε ότο όλο και κάποιον θα επηρέαζε, ίσως μόνο έναν», ο ίδιος ο συγγραφέας όμως, σε πρόσφατη συνέντευξή του στη Μαριλένα Αστραπέλλου (στο Βήμα), φαίνεται πιο αισιόδοξος, πιστεύει ότι υπάρχουν βιβλία που μπορούν να αλλάξουν ανθρώπους, να αλλάξουν τον κόσμο: «έχω δει πολλούς να αλλάζουν τον τρόπο με τον οποίο βλέπουν τη ζωή τους από τη στιγμή που έρχονται σε επαφή με βιβλία».
10
05

Βασίλης Δημάκης: Από σήμερα δυστυχώς κατέρχομαι σε λευκή απεργία (πείνας – δίψας) άλλη μια φορά

Από σήμερα 9-5-2020 δυστυχώς κατέρχομαι σε λευκή απεργία (πείνας - δίψας) άλλη μια φορά, χωρίς καμία τάση ευτελισμου του δικαιώματος που προβλέπεται στο άρθρο 31 του Σ.Κ αλλά κ σε διεθνείς συμβάσεις, αφού καθώς φαίνεται η ανακολουθία προδηλα αποτελεί εγγενες στοιχείο-γνώρισμα της Γ.Γ. Αντιεγληματικης Πολιτικής Σοφίας Νικολάου. Γνωρίζοντας πια πολυ καλά τον κάθε κίνδυνο της απόφασης μου αυτής, αφού ο οργανισμός μου δεν έχει επανέλθει από την προ ολίγων ημερών απεργία, αλλά μη έχοντας κ τι άλλο να κάνω για την προστασία των εκπαιδευτικών μου δικαιωμάτων κατά τη κράτηση, του προσωπικού μου εκπαιδευτικού μόχθου,αλλά κ την προστασία της προσωπικότητας μου, προβαινω δυστυχώς σε αυτήν. Οταν πατήσω το πόδι μου στο κελί μου, στην Δ πτέρυγα του Κορυδαλλού, όπως ενδείκνυται για μένα ως το πλέον κατάλληλο επί 3 χρόνια περιβάλλον, για την απρόσκοπτη κ επιτυχή συνέχιση των μέχρι τώρα σπουδών μου, τότε θα διακόψω την απεργία.
06
05

Δημήτρης Πουλικάκος: “Μετά βαθείας θλίψεως, Χωρίς τα σέβη μου”

Μαζί λοιπόν μ'αυτούς, μουσικούς, συνθέτες ,τραγουδοποιούς,τραγουδιστές, ποιητές, ηθοποιούς, χορευτές, τεχνικούς του θεάματος και του ακροάματος, κι επειδή πολύ καλά γνωρίζω (και ασφαλώς κι εσείς η ίδια), για το πόσο θα φροντίσετε εσείς και η πολιτεία, τον κλάδο μας, με την ίδια "ευαισθησία" -είμαι σίγουρος- την οποία έχει επιδείξει η πολιτεία αυτή, για ανθρώπους που έχουν ακόμη περισσότερο ανάγκη φροντίδας από μάς, όπως οι άστεγοι και οι άποροι, τα γερόντια και οι εν ιδρύματι, οι φυλακισμένοι, οι τσιγγάνοι μας, οι ξένοι, πρόσφυγες, μετανάστες κλπ στα στρατόπεδα συγκέντρωσης, σε κρατητήρια κλπ ,αλλά και οι αγρότες, μαζί με τις χιλιάδες άνεργους που ήδη υπάρχουνε, αλλά και τους χιλιάδες που θα δημιουργήσει η πολλή φροντίδα σας, και επίσης γνωρίζοντας πως όσο και να φωνάζουμε, κι εμείς οι χορεύτριες, αλλά και οι υπόλοιποι πληττόμενοι, "στου κουφού την πόρτα όσο θέλεις βρόντα". Γι'αυτό λοιπόν το λόγο -ακριβώς- σας γράφω κι εγώ, κυρία και κύριοι υπουργοί μου και πρωθυπουργοί μου!!!