Αναδημοσιεύσεις

Ισως όμως κάτι που είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό σε αυτή τη «Νέα Ακροδεξιά» είναι πως οι αιτίες της δεν έχουν να κάνουν μόνο με την οικονομική κρίση και τη μετατροπή της ταξικής οργής σε εθνικιστική και ρατσιστική υστερία (όπως συνέβαινε με τις «παραδοσιακές» εκδοχές του φασισμού και του ναζισμού). Σε αντιστοιχία με τη βαθύτητα της πρωτοφανούς υγειονομικής κρίσης, τα αίτια για την εμφάνιση της σύγχρονης Ακροδεξιάς είναι επίσης βαθύτερα. Η παταγώδης αποτυχία του νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού, όχι μόνο στο οικονομικό αλλά και στο βαθύτερο βιοπολιτικό επίπεδο, συμπαρασύρει και ολόκληρο το πλέγμα γνώσης και εξουσίας επί του οποίου στηρίζονται οι νεωτερικές κοινωνίες. Τούτο περιλαμβάνει πρώτα και κύρια την πίστη στην επιστημονική ορθολογικότητα. Ας είμαστε, και εδώ, (ιστορικοί) υλιστές. Στις κοινωνίες της νεωτερικότητας, ο κόσμος ασπάστηκε την επιστημονική ορθολογικότητα όχι επειδή έξαφνα είδε το φως το αληθινό, αλλά επειδή κατάλαβε ότι σε αυτήν οφείλει ριζικές βελτιώσεις στις υλικές συνθήκες της ύπαρξής του. Τώρα αυτό ακριβώς τίθεται σε αμφισβήτηση.

Η Νέα Δημοκρατία, η κυβέρνησή της, είναι μια βαθιά “μπλε” κυβέρνηση. Τόσο βαθιά μπλε, που ώρες ώρες το μπλε μοιάζει απελπιστικά με μαύρο. Ίσως είναι αυτό το κοινωνικό μίσος στη νεανική αμφισβήτηση ή απλώς στην κίνηση των νέων ανθρώπων. Είναι η ταξική της μεροληψία, που την οδηγεί να δίνει δώρα στους εργοδότες και συνεχείς περιορισμούς στα δικαιώματα των εργαζομένων. Είναι η απέχθειά της στην κοινωνική πολιτική, καθώς, ανάμεσα σε πολλά άλλα, βάζει τα συμφέροντα των τραπεζών πάνω από τις ανάγκες των ανθρώπων για ασφαλή στέγη. Είναι η πολιτική που ασκεί στην υγεία, πρόχειρη, αναποτελεσματική, στηριγμένη σε επικοινωνιακά κόλπα. Μια πολιτική επικίνδυνα νεοφιλελεύθερη, που κοστίζει ανθρώπινες ζωές και οδηγεί σε διάλυση της πραγματικής οικονομίας. Είναι η ακροδεξιά πολιτική της στο προσφυγικό, η αστυνομική επέμβαση στο ΠΙΚΠΑ της Λέσβου, οι επαναπροωθήσεις στη θάλασσα, τα γεγονότα στο Γαλάτσι, η βίαιη διάλυση με δακρυγόνα της συγκλονιστικής αντιφασιστικής συγκέντρωσης στο Εφετείο. Τόσο και τόσα… Το σκούρο μπλε δεν το ξεχωρίζεις από το μαύρο. Και μέσα σε αυτό το ζοφερό κοινωνικό και πολιτικό περιβάλλον, η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας, πιστή και συνεπής στο ανελεύθερο – αυταρχικό της σχέδιο, καταθέτει σχέδιο νόμου για το σωφρονιστικό, με το οποίο περιορίζει σε βαθμό εξαφάνισης, τον απολύτως πετυχημένο θεσμό της άδειας στους κρατούμενους, ενώ οι αγροτικές φυλακές γίνονται άπιαστο όνειρο για το σύνολο των κρατουμένων. Και όλα αυτά, εν μέσω πανδημίας, με τους κρατούμενους να είναι ο ένας πάνω στον άλλο, με τα κρούσματα κορονοϊού να εμφανίζονται πλέον, και ουδείς από την Πολιτεία να δίνει, έστω και μια πρόχειρη απάντηση. Κι όμως, λύσεις για μια έντιμη, δίκαιη και γενναία αποσυμφόρηση υπάρχουν…

Όταν στην αρχή της πανδημίας ο πρωθυπουργός, αντιγράφοντας τον Γάλλο πρόεδρο, μίλησε για πόλεμο πίστευε άραγε στην βαρύτητα της λέξης ή ήταν άλλο ένα επικοινωνιακό σχήμα; Ποια ακριβώς ήταν η προετοιμασία της κοινωνίας για να νικήσει αυτό τον πόλεμο; Εντελώς συνειδητά η κυβέρνηση σπατάλησε τον χρόνο που κέρδισε η κοινωνία με το πρώτο lockdown. Έξι χαμένοι μήνες που απλά απέδειξαν ότι όσοι σήμερα σχεδιάζουν και αποφασίζουν για τη διαχείριση της πανδημίας δεν θα μπορούσαν να βρίσκονται πιο μακριά από τα καθημερινά αδιέξοδα που ζει ένας πολίτης, που χρησιμοποιεί για παράδειγμα τα ΜΜΜ. Ο πόλεμος όμως είναι εδώ. Και σε αυτόν τον πόλεμο πρέπει να νικήσει η ζωή. Θα μπορούσα να κάνω κριτική στην κυβέρνηση που ακύρωσε πέρσι το καλοκαίρι έναν έτοιμο διαγωνισμό για 700 λεωφορεία. Αυτό δεν θα άλλαζε όμως το σημερινό αδιέξοδο. Χρειάζονται πράξεις. Αυτή τη στιγμή στην Αττική υπάρχουν 270 ακινητοποιημένα λεωφορεία και τρόλεϊ τα οποία με μικρές επισκευές μπορούν να μπουν ξανά σε κυκλοφορία. Όχι στο μακρινό μέλλον. Αύριο. Η κυβέρνηση πρέπει να δρομολογήσει τη χρήση τους. Και όχι μόνο αυτό. Να ακυρώσει τις αποσπάσεις οδηγών και μηχανικών σε βουλευτικά και υπουργικά γραφεία. Να βάλει ορατούς και μετρήσιμους στόχους για τη συχνότητα των δρομολογίων. Να προσλάβει άμεσα μέσα από την συγκρότηση διακομματικής επιτροπής και με κριτήρια ΑΣΕΠ οδηγούς για το σύνολο των ΜΜΜ της πρωτεύουσας. Στον πόλεμο, αν θες να κερδίσεις, δεν σπαταλάς τις δυνάμεις σου. Και κυρίως πράττεις. Αλλιώς, όπως η κυβέρνηση, επιπλήττεις τους πάντες γύρω σου, εκτός από τον εαυτό σου.

Εξορισμού κάθε αφεντικό συνθλίβει τους από κάτω: το φάσμα της διόγκωσης της ανεργίας χρησιμοποιείται για να νομιμοποιήσει τις πλέον αντιδραστικές πολιτικές ενώ από πουθενά δεν μπαίνει στο τραπέζι ένα αντιπαράδειγμα στον καπιταλισμό. Η –διεθνής– Αριστερά λουφάζει: αντί να επεξεργάζεται πολιτικές που θα περιορίζουν τα εκμεταλλευτικά κέρδη, –μείωση των ωρών εργασίας, 6ωρο ή 4ήμερο, με αύξηση και όχι μείωση των μισθών, νέες μορφές αποανάπτυξης, φιλικές στο περιβάλλον– γίνεται παρακολούθημα των καπιταλιστικών λογικών διαχείρισης. Μια οραματική πολιτική στο κατεξοχήν πεδίο της ταξικής σύγκρουσης εκλείπει, την ώρα ακριβώς που ο κόσμος της εργασίας βρίσκεται στη χειρότερη, μεταπολεμικά, κατάσταση.   Όποιος, από τη θέση του εργάτη, διεκδικεί να εισάγει την πολυπλοκότητα του όντως ανθρώπου στον καθημέριο βίο, διεκδικώντας παραπάνω από τα προσφερόμενα ή προστατεύοντας τα κεκτημένα, τιμωρείται. Από τους από πάνω αλλά και από τους ομόταξους: ο κοινωνικός αυτοματισμός κάνει τον παρία να παρακαλά να ψοφήσει η κατσίκα του γείτονα ή να κοιτά με μισό μάτι τον τολμητία που ανθίσταται στην επελαύνουσα εκμετάλλευση. Κι επειδή, ακολουθώντας τον Κανέτι, σημασία δεν έχει πόσο καινοφανής είναι μια ιδέα αλλά πόσο καινούργια γίνεται κάθε φορά εντός της ιστορικής συγκυρίας, ας (ξανα)μιλήσουμε για τα βασικά: για την ανελέητη εκμετάλλευση πρεκάριων και για προλετάριων και το χρόνο εργασίας σε συνδυασμό με την αυτοπραγμάτωση του ανθρώπου, ως μόνου όντος που έχει επίγνωση του πεπερασμένου του επί της γης, την επίγνωση δηλαδή του θανάτου του.

Δεν πρέπει, λοιπόν, να προκαλεί εντύπωση το γεγονός ότι οι διαφορετικές απόψεις στα θέματα αυτά μπορούν να αποκτήσουν κυρίαρχη σημασία ούτε το γεγονός ότι συχνά διχάζουν οριζόντια το πολιτικό σύστημα και τα κόμματα. Σήμερα βρισκόμαστε σε μια νέα καμπή των ελληνοτουρκικών και αυτό είναι λογικό να εξάπτει τα πνεύματα, αλλά είναι εκτός λογικής να συσκοτίζει την πραγματικότητα σε τέτοιον βαθμό ώστε να μην μπορούμε να δούμε ότι πρόκειται για μια τελείως διαφορετική συνθήκη, καθώς ούτε η Ελλάδα ούτε -κυρίως- η Τουρκία ούτε το διεθνές περιβάλλον και οι "υπερδυνάμεις" είναι αυτό που ήταν μέχρι πριν από δέκα - είκοσι χρόνια. Συνεπώς τα τελευταία που θα έπρεπε να επικαλούμαστε είναι η παγωμένη εικόνα και τα αναλυτικά εργαλεία του παρελθόντος (π.χ. ρόλος ΗΠΑ και ΝΑΤΟ) και το "ένδοξο παρελθόν" της εξασφαλισμένης ισορροπίας 7 προς 10. Αν μείνουμε σε αυτά, θα βρεθούμε προ εκπλήξεων και νέου διχασμού.

Η Αριστερά επέδειξε στάση ευθύνης. Πράγματι. Η άρρητη συμφωνία όμως ότι κάθε φορά που η κυβέρνηση της ΝΔ τα κάνει μπάχαλο μπορεί να πηγαίνει σε lockdown, αντί να αλλάζει πολιτική, δεν είναι πράξη υπευθυνότητας. Και επειδή αυτός ο φαύλος κύκλος πρέπει να σπάσει, η Αριστερά θα έπρεπε να υποστηρίξει ότι η προστασία της υγείας ενός μέρους του πληθυσμού δεν μπορεί να ισοδυναμεί με την εξουθένωση της υπόλοιπης κοινωνίας ή με την εξαφάνιση του δημοσίου χώρου, ότι η προστασία της υγείας δεν επιτρέπει την καταστροφή κανενός άλλου αγαθού, ότι η υγεία δεν προστατεύεται καν αν δεν προστατεύονται οι προϋποθέσεις της (εισοδήματα και δημόσιοι χώροι συναναστροφής και δραστηριότητας), ότι η γυμνή ζωή είναι απεχθής, ότι αν υποβαθμιστεί η εργασία, η δημοκρατία, η ψυχική υγεία, κ.λπ, αυτό δεν γυρίζει πίσω (όπως συμβαίνει ακριβώς και με τη γυμνή ζωή), ότι το lockdown είναι κόκκινη γραμμή. Ότι πρέπει να εντείνει τις προσπάθειές της η Πολιτεία, κάνοντας ό,τι είναι ανθρωπίνως δυνατό και όχι δημιουργώντας μεγαλύτερα προβλήματα στο κοινωνικό σώμα από αυτά που προσπαθεί να λύσει. Ότι το «ασθενήν έχομεν, στο γύψο τον εβάλαμεν» δεν θα ξαναεφαρμοστεί ποτέ. Κι αν, όμως, δεν μένει τίποτε άλλο από το lockdown; Τότε να παραιτηθούν αυτοί που δεν μπορούν να κάνουν τίποτε άλλο από το να κατεβάζουν ρολά στην κοινωνία και να της επιφέρουν ανεπανόρθωτα πλήγματα. Αυτό πρέπει να ζητάει η Αριστερά σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο: παραίτηση. Δεν είναι πολιτικοποίηση ενός υγειονομικού προβλήματος, ούτε ασέβεια προς τους πιο ευάλωτους. Είναι αναγνώριση ότι το lockdown (και η κοινωνικο-οικονομική δυστυχία που επιφέρει) δεν είναι μοιραίο, είναι απόδειξη οικτρής αποτυχίας της κάθε κυβέρνησης που το χρησιμοποιεί (ειδικά όταν το κάνει επανειλημμένα). Και η κοινωνία δεν αντέχει ένα φάρμακο χειρότερο από την ασθένεια για δεύτερη φορά μέσα σε δέκα χρόνια.

Το εμβληματικό σύνθημα, “κανείς μόνος του στην κρίση” επανέρχεται και είναι επίκαιρο όσο ποτέ. Με πολιτικό κυνισμό και κοινωνική αναλγησία, οι σημερινοί κυβερνώντες, και μετά τη ψήφιση του νέου Πτωχευτικού, φέρνουν ήδη νομοθεσία που ουσιαστικά αλλάζει την έννοια της εργασίας. Οδηγεί σε μονιμότερη μείωση μισθών και σαφώς στην επιδείνωση των εργασιακών συνθηκών. Παράλληλα, είναι σαφής και εγκληματική, η ευθύνη της κυβέρνησης, για το ότι ήδη η χώρα, έχει φτάσει σε μια οριακή κατάσταση και από άποψη υγειονομικής προστασίας μέσω του ΕΣΥ. Παρ’ όλα αυτά ούτε τώρα, (κι αυτό φάνηκε εξάλλου και από το τελευταίο διάγγελμα του κ. Μητσοτάκη), δεν προτίθεται να προχωρήσει σε ριζική ενίσχυση του μόνιμου προσωπικού και σε αξιοποίηση του ιδιωτικού τομέα, μέσω πολιτικής επίταξης. (...) Περαιτέρω όμως η υποστήριξη προφανών ανακριβειών δεν μπορεί παρά να “ανατίθεται” και να επαφίεται στη λειτουργία μιας δημοκρατίας με δικαιώματα σε περιστολή, όπως άλλωστε διεθνώς σε πολλές χώρες εμφανίζεται ως «φυσικό φαινόμενο» της παρατεταμένης πολύπλευρης κρίσης, που δημιουργεί η πανδημία. Οι συνεχείς αναφορές σε ατομικές, συλλογικές και κοινωνικές ευθύνες, σε αντιδιαστολή με τις σαφείς κρατικές υποχρεώσεις και τις κυβερνητικές ευθύνες και η συνεχής επίσης άσκηση πολιτικής που οξύνει ανισότητες και παραπέμπει στη δημιουργία φαινομένων κοινωνικού αυτοματισμού, κατατείνουν στο νεοφιλελεύθερο δόγμα “όλοι μόνοι τους στην κρίση”. Είναι προφανές λοιπόν ότι, πέρα της πολιτικής αντιπαράθεσης και των σκληρών κοινωνικών συγκρούσεων, έχει ανοίξει ένα σοβαρό πεδίο ουσιαστικής ιδεολογικής αντιπαράθεσης ακριβώς γιατί ζούμε μια πρωτόγνωρη ιστορική φάση σε διεθνή ορίζοντα και είναι προφανές ότι οριοθετούνται οι διαφορές στις συνθέσεις αλλά και οι συσχετισμοί και οι αξίες για τη νέα εποχή. Ας περιοριστούμε όμως μαχητικά και τεκμηριωμένα στα καθ’ ημάς για να στηρίξουμε την κοινωνία, όπως έχουμε ευθύνη και υποχρέωση.

Την πρόσφατη αθλιότητα των αυτοαποκαλούμενων αναρχικών με τη διαπόμπευση του πρύτανη του Οικονομικού Πανεπιστημίου αξιοποιεί η κυβέρνηση για να φωνάξει πιο δυνατά «νόμος και τάξη» στα πανεπιστήμια! Ψευδώς, βέβαια! Είχε καταργήσει πριν 15 μήνες το άσυλο ακριβώς με την ίδια επιχειρηματολογία, ισχυριζόμενη μάλιστα ότι σε λίγες βδομάδες «θα έβγαζε τις κουκούλες» των παραβατών. Ακόμα χειρότερα, ο πρωθυπουργός ισχυρίστηκε ότι «μετά την τιμωρία της Χρυσής Αυγής έχει έρθει και η ώρα να αντιμετωπίσουμε την άλλη όψη του παρακράτους και του ιδιότυπου φασισμού, που αυτή τη φορά φοράει αριστερό προσωπείο». Πρόκειται για αθλιότητα! Μιλάει για «προσωπείο», για να επιτεθεί στην Αριστερά. Μέσα από την ύπουλη προπαγάνδα, ακροδεξιάς κοπής, για τους «δύο φασισμούς», ουσιαστικά επιχειρεί να αθωώσει πολιτικά τη Χρυσή Αυγή, συμψηφίζοντας τη δράση της με τις ενέργειες αυτόκλητων «τιμωρών». Τώρα αντιλαμβανόμαστε όλοι γιατί η κυβέρνηση, με προσωπική εντολή του πρωθυπουργού από ό,τι φαίνεται, διέλυσε την αντιφασιστική συγκέντρωση έξω από το Εφετείο. Αν κάποιοι θέλουν να μας οδηγήσουν πίσω στην εποχή του εμφυλίου πολέμου, επιτιθέμενοι με βαναυσότητα στην ιστορική μνήμη και τη δημοκρατική συνείδηση του λαού μας, θα πάρουν την απάντησή τους όχι μόνο από την Αριστερά, αλλά από το σύνολο της κοινωνίας, από κάθε ορθολογικά σκεπτόμενο δημοκράτη πολίτη. Ο πρωθυπουργός γυρνάει το ρολόι της ιστορίας στο διχασμό για να παραπλανήσει την κοινωνία, να κρύψει τις κυβερνητικές ευθύνες για την οικονομική και υγειονομική διαχείριση της πανδημίας. Η «νέα Νέα Δημοκρατία» φαίνεται ότι δεν μπορεί να υπάρξει παρά ως παράταξη του παρελθόντος και του εμφύλιου διχασμού.

Όμως, ακόμα και με τη Χρυσή Αυγή στη φυλακή, πολλοί άνθρωποι ακόμα φοβούνται να σταθούν στη στάση χαράματα, να πάρουν το λεωφορείο ή να περπατήσουν νύχτα. Φοβούνται τη συμπεριφορά του αστυνομικού, τον λεκτικό εξευτελισμό, την αυθαιρεσία. Φοβούνται ακόμα μην τους ζητήσει κάποιος άγνωστος τα χαρτιά τους, μην τους χτυπήσει χωρίς λέξη, μην τους στριμώξει στον ηλεκτρικό. Άλλοι φοβούνται το βράδυ που βγαίνουν από το σπίτι τους ντυμένοι όπως νιώθουν ή βαδίζοντας με τον σύντροφό τους στο πλάι. Η Χρυσή Αυγή, το βαρύ και βίαιο μόρφωμα στο χώρο της Ακροδεξιάς, τέθηκε εκτός μάχης. Το ακροδεξιό φαινόμενο όμως είναι εδώ. Πολλοί πιστεύουν ότι η Χρυσή Αυγή «το παράκανε» με τη βία και τα εγκλήματα αλλά χωρίς αυτά θα ήταν σοβαρή και χρήσιμη. Ότι έφταιγαν οι πράξεις της ενώ οι ιδέες της ήταν καλές. Ποιος τροφοδοτεί αυτή την άποψη; Μέρος του πολιτικού κόσμου, δημοσιογράφοι και διαμορφωτές της κοινής γνώμης, επέδειξαν όψιμο «αποτροπιασμό» για την εγκληματική συμμορία, εξακολουθούν ωστόσο να κανονικοποιούν τον ρατσισμό, την μισαλλοδοξία, τον εθνικισμό.