Αναδημοσιεύσεις

Η πανδημία κάνοντάς μας να συνειδητοποιήσουμε την ευθραυστότητα της ανθρώπινης ζωής, θα μπορούσε να αλλάξει τις προτεραιότητες που θέτουμε οι ίδιοι: Προς τι η συσσώρευση του κεφαλαίου; Γιατί η κατανάλωση ολοένα και περισσότερων αντικειμένων προς συνεχή ανανέωση; Ποια η χρήση μιας «τεχνικής προόδου» που εξαντλεί τους πόρους του πλανήτη; Όπως πρότεινε ο Κέυνς στην «Επιστολή στα Εγγόνια Μας» (1930), γιατί σε μία κοινωνία που νίκησε τη φτώχεια, μία υγιής ζωή, ανοιχτή στον πολιτισμό και την κατάρτιση ταλέντων, δεν θα ήταν ελκυστική και εφικτή; Εφόσον αρχίζουμε μόλις να συνειδητοποιούμε ότι οι «ανθρώπινες δαπάνες παραγωγής» αποτελούν πλέον το μεγαλύτερο μέρος των ανεπτυγμένων οικονομιών; Εφόσον ο κορωναϊός οδήγησε στον καθορισμό, από το κράτος, της προστασίας των ζωντανών όντων ως προτεραιότητα, και το ανάγκασε να επενδύσει για αυτήν σε μία «βιοπολιτική», υποχρεωτική, σήμερα, αλλά κατ’ επιλογή, αύριο. Θα χρειάζονταν, όμως, ένας πολιτικός συνασπισμός και, στη συνέχεια, νέοι θεσμοί για τη μετατροπή αυτής της διαπίστωσης σε έργο. Είναι, δυστυχώς, πιθανή η επικράτηση άλλων συνασπισμών, υπέρ μίας κοινωνίας εποπτείας, ενσωματωμένης σε έναν ψηφιακό καπιταλισμό ή σε καπιταλισμούς κυρίαρχων κρατών. Η ιστορία θα το πει.

Όσο και αν η απόφαση του Εφετείου έβαλε την επίσημη σφραγίδα στο τέλος της μαύρης εγκληματικής συμμορίας, αυτή είχε ήδη ολοκληρώσει τον κύκλο της. Και, είτε μας αρέσει είτε όχι, αυτός που έσβησε την Χρυσή Αυγή από τον εκλογικό χάρτη ήταν ο Μητσοτάκης, απορροφώντας τη μεγάλη πλειοψηφία των οπαδών της με την εθνικιστική δημαγωγία του και την άτυπη συμπόρευση μαζί της στα συλλαλητήρια για το όνομα της Μακεδονίας. Όμως, αυτή η πολιτικάντικη κίνηση δεν είναι χωρίς συνέπειες, αν λάβουμε υπόψη ότι ο ελληνικός πληθυσμός, με τη βοήθεια της εκκλησίας και των ΜΜΕ, αποτελεί ένα εξαιρετικά εύφορο έδαφος για τις ακροδεξιές ιδέες, που δεν αποκλείεται ή να διαβρώσουν σταδιακά τη ΝΔ, ή να αναζητήσουν την έκφρασή τους σε κάποιο νέο ακροδεξιό σχηματισμό, που θα κυνηγάει, όπως η ΧΑ, πρόσφυγες, μαύρους, μέλη της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας, και φυσικά αριστερούς, υπό την ανοχή των μολυσμένων από τον χρυσαυγητισμό δυνάμεων καταστολής ή σε συνεργασία μαζί τους. Γι’ αυτό, η προσπάθεια ανάκτησης από τη δεξιά της κυβερνητικής εξουσίας, π.χ. με πλειοδοσία πατριωτισμού στα λεγόμενα εθνικά θέματα, λειτουργεί εκ των πραγμάτων υπέρ της δεξιάς και της ακροδεξιάς, και είναι εξαιρετικά επικίνδυνη.

Αυτό που χρειάζεται η αξιωματική αντιπολίτευση για να διεκδικήσει τη νίκη της σαν νίκη της κοινωνίας, είναι να αναδειχθεί σε ηγεμονική δύναμη, που μπορεί με τις στρατηγικές επεξεργασίες της στους κρίσιμους τομείς της εσωτερικής και της εξωτερικής πολιτικής να προηγείται της τρέχουσας πολιτικής και όχι να τρέχει πίσω από την επικαιρότητα αναζητώντας την καλύτερη απάντηση στα ερωτήματα που της θέτουν άλλοι. Πρέπει εκείνη να μορφοποιεί τα ερωτήματα της κοινωνίας και να προτείνει τις δικές της λύσεις με σταθερότητα και επιμονή, με την πεποίθηση της ορθής επιλογής και όχι με τη λογική του γρήγορου πολιτικού κέρδους. Σκληρή είναι η αντιπολίτευση που δεν μπορεί να την αντιμετωπίσει η κυβέρνηση με τη γνωστή επικοινωνιακή ευκολία χάρη στην υπεροπλία της, γιατί δεν αντιμετωπίζεται με ψευδείς ειδήσεις ή με έξυπνες ατάκες, στο βαθμό που γίνεται κτήμα του λαού. Σκληρή αντιπολίτευση δεν είναι να πλειοδοτείς σε κάθε ευκαιρία επιχειρώντας να υπερφαλαγγίσεις τον αντίπαλο. Γιατί , το έχουμε δει να γίνεται συχνά, έχει και ο αντίπαλος μυαλό και συχνά ελίσσεται οικειοποιούμενος δικές σου ιδέες. Κι αυτό μπορεί να σε εμφανίσει στα μάτια των πολλών και με τη βοήθεια του μιντιακού συστήματος σαν τον δρομέα που τρέχει να κοντράρει τον πρώτο, αλλά έρχεται πάντοτε δεύτερος. Αν, όμως, έχεις καλλιεργήσει έγκαιρα τις ιδέες σου, τις θέσεις σου, τις έχεις συνδέσει με τη δική σου στρατηγική υπηρετώντας τις και προβάλλοντάς τις με συνέπεια, τέτοιου είδους ελιγμοί βγαίνουν σε βάρος εκείνου που τους επιχειρεί, γιατί αυτός θα οφείλει να εξηγήσει γιατί άλλαξε θέση και γιατί υιοθέτησε θέσεις του αντιπάλου. Ετσι διεκδικείται η ηγεμονία και διασφαλίζεται η σταθερότητα της πολιτικής τοποθέτησης. Θα πρότεινα να εφαρμόσουμε αυτή τη λογική, σαν άσκηση, στην επίλυση ενός επίκαιρου προβλήματος της εξωτερικής πολιτικής, όπως οι ελληνοτουρκικές σχέσεις. Για να δούμε πόσο στρατηγικά επεξεργασμένη είναι κάθε θέση που εκφωνείται, πόσο κατανοητή γίνεται από τους πολλούς, πώς συνδέεται με το στρατηγικό στόχο και τη γενικότερη πολιτική σου, και πόσο απειλείται με οικειοποίηση από τον πολιτικό σου αντίπαλο. Αν αυτό φαίνεται υπερβολικά πολύπλοκο, ας κάνουμε την «άσκηση» με κάτι πιο μερικό και συγκεκριμένο: την πρόταση επέκτασης των χωρικών υδάτων στα 12 μίλια.

Σύμφωνα με πρόσφατο δημοσίευμα των Times, κορυφαίοι σύμβουλοι του Λευκού Οίκου είχαν εκφράσει τις ανησυχίες τους για την πορεία του κορονοϊού, στις 24 Φεβρουαρίου, σε ιδιωτικές τους συναντήσεις με μέλη του διοικητικού συμβουλίου του γνωστού συντηρητικού think tank Hoover Institute. Μεταξύ αυτών και ο επικεφαλής οικονομικός σύμβουλος του Λευκού Οίκου Λάρι Κάντλοου. Συγκεκριμένα ο Κάντλοου, ενώ ώρες νωρίτερα καθησύχαζε μέσω του CNBC τον κόσμο και δεν συντρέχει κανένας κίνδυνος εξάπλωσης του ιού, στα μέλη του Hoover είπε ότι κάτι τέτοιο ίσχυε μέχρι τώρα, αλλά πλέον κυβέρνηση δεν γνωρίζει ποια θα μπορούσε να είναι η εξέλιξη της επιδημίας. Η πληροφορία αυτή αποδείχτηκε χρυσάφι για τους λύκους των αγορών και τα λοιπά αρπακτικά που μυρίζονται κέρδη στην υποτιμητική κερδοσκοπία. Το μέλος του διοικητικού συμβουλίου του Hoover και σύμβουλος hedge fund Γουίλιαμ Κάλαναν έσπευσε άμεσα να κοινοποιήσει την πληροφορία που είχε από τον Κάντλοου με email στον μεγιστάνα των hedge funds Ντέιβιντ Τέπερ της Appaloosa Management, τους υπαλλήλους του και τουλάχιστον έναν πελάτη του. Η πληροφορία πέρασε σε τουλάχιστον δύο άλλους εξωτερικούς επενδυτές που με τη σειρά τους τη μοιράστηκαν με άλλους. Μέσα σε 24 ώρες τουλάχιστον επτά επενδύτες σε 4 εταιρείες διαχείρισης κεφαλαίων είχαν ενημερωθεί για κάποια εκδοχή της πληροφορίας αυτής και έσπευσαν να αναπροσαρμόσουν τις θέσεις τους παίζοντας πλέον στην πτώση της αγοράς. Στις 26 Φεβρουαρίου ξεκίνησε το μεγάλο σορτάρισμα και οι τιμές των μετοχών άρχισαν να βυθίζονται σε μια συνεχή πτώση, η οποία διήρκεσε ένα μήνα. Σε αυτό το διάστημα, ο δείκτης υψηλής κεφαλαιοποίησης Dow Jones του Χρηματιστηρίου της Νέας Υόρκης έχασε πάνω από 10.000 μονάδες, βουτώντας από τα επίπεδα των 28.990 μονάδων (την Παρασκευή 21η Φεβρουαρίου)- στις 18,591 μονάδες (τη Δευτέρα της 23ης Μαρτίου). Η τεράστια πτώση έφερε πολλά λεφτά στην παραπάνω παρέα.

Πολύ ωραίος ο Πτωχευτικός Κώδικας. Θυμίζει λίγο τη μεσαιωνική φεουδαρχία στη Λομβαρδία. Αν «κοκκινίσει» το στεγαστικό σου, όμως, θα μπορείς να μένεις στο σπίτι σου με ενοίκιο για δώδεκα χρόνια. Καταπληκτικό. Δείτε ποιες κατηγορίες δανειοληπτών ωφελούνται. Με τέτοιες ρυθμίσεις αγόρασαν και οι άποικοι το Μανχάταν από τους Ινδιάνους. Στο τέλος της δωδεκαετίας θα μπορείς να αγοράσεις το ακίνητο στο 100% της εμπορικής του αξίας, πράγμα που είναι εξαιρετική ευκαιρία. Ειδικά αν στο μεσοδιάστημα έχεις αποκτήσει λεφτά που δεν ξέρεις τι να τα κάνεις. Που είναι και το πιθανότερο σενάριο έτσι όπως πάμε. Αν δεν έχεις λεφτά, δεν υπάρχει πρόβλημα. Απλώς θα σε πετάξουν στον δρόμο και θα το πουλήσουν σε κάποιον άλλο. Απλώς αυτό δεν το εξηγούν πολύ αναλυτικά στο δελτίο Τύπου. Επίσης, αν χρωστάς στην τράπεζα, θα μπορεί να σου δεσμεύει τις αποδοχές σου μέχρι του ποσού των 611 ευρώ μηνιαίως. Όχι, για να δείτε πόσο σκίζεται αυτή η κυβέρνηση για τη μεσαία τάξη.

Οπότε, το αγωνιώδες ερώτημα που προκύπτει είναι πού πάνε τα δεδομένα μας, οι σκέψεις, οι εκμυστηρεύσεις μας, τα μυστικά μας, οι βρομιές μας, οι κωδικοί πρόσβασης σε κάθε είδους λογαριασμό μας, οι συνομιλίες κι οι καβγάδες μας στο κινητό ή στα κοινωνικά δίκτυα, τα τσάτρουμ και τα μέσεντζερ; Πού φυλάσσονται τα μεγάλα δεδομένα που διαθέτουν τα κράτη για την ασφάλεια των πολιτών τους, για τη λειτουργία των διοικητικών μηχανισμών, για τη διασύνδεση επιχειρήσεων, τραπεζών, καταναλωτών, για την ασφάλεια των πτήσεων και κάθε είδους επίγειων μετακινήσεων, για την άμυνα και την προστασία μιας χώρας από εξωτερικές απειλές; Με λίγα λόγια: πού αποθηκεύονται τα συστατικά της κυριαρχίας κάθε κράτους και της ιδιωτικότητας των πολιτών του; Στο cloud είναι η απάντηση που θα έδινε με την άψογη αμερικανική προφορά του ο Μητσοτάκης, στο «νέφος» μάς παραπέμπουν και οι απαντήσεις όλων των εκπροσώπων των ψηφιακών κολοσσών που «έχουν τον έλεγχο των πιο κρυφών κυττάρων μας, του οργασμού, της πείνας μας, της μάρκας των τσιγάρων μας», κι ας το ’χουμε κόψει. Στο νέφος, αδερφές μου, στο νέφος, μας παραπέμπουν και ο Γκέιτς, ο Μπέζος, ο Ζούκενμπεργκ, ο Πέιτζ και ο Μπριν που απλώνουν εδώ και χρόνια- πριν ο Κυριάκος ανακαλύψει την Αμερική και τη Microsoft- δεκάδες κέντρα δεδομένων σε όλο το πλάτος της πυκνοκατοικημένης εύκρατης ζώνης του πλανήτη, σαν ζώνη ελέγχου ή σαν ψηφιακή εκδοχή του Πανοπτικού του Μπένθαμ. Εκεί, μεταξύ των δισεκατομμυρίων ατομικών και κεντρικών σέρβερ, δικτύων οπτικών ινών, κεραιών, συχνοτήτων και δορυφόρων αναπτύσσεται στην κυριολεξία μια δεύτερη ζωή μας. Ζωή στα σύννεφα που θα ήταν παραδεισένια αν ξέραμε πως έχουμε τον έλεγχό της. Αλλά δεν τον έχουμε, είναι βέβαιο. Ο λυτρωτικός, απελευθερωτικός χαρακτήρας της τεχνολογίας αντιστρέφεται από τη στιγμή που κατανοούμε ότι μια πολύ μικρή ομάδα ψηφιακών κολοσσών, που η χρηματιστηριακή τους αξία υπερβαίνει κατά πολύ το ΑΕΠ όλης της Ε.Ε. των 27, καταλαμβάνει χωρίς τον παραμικρό μέχρι στιγμής έλεγχο την τεράστια αγορά των μικρών και μεγάλων δεδομένων, τη ζωή στα σύννεφα 7,5 δισ. ανθρώπων. Το γεγονός ότι περίπου 1 στους 3 Ευρωπαίους πολίτες, σύμφωνα με τη Eurostat, δεν εμπιστεύεται προσωπικές πληροφορίες και δεδομένα στα επιχειρηματικά ή κοινωνικά δίκτυα δεν είναι προϊόν δαιμονοποίησης της τεχνολογίας, αλλά διαίσθηση του κινδύνου που συνιστά η τεράστια ισχύς που αποκτά μια δεκάδα πολυεθνικών. Που εκτός από ανεξέλεγκτη φοροαποφυγή θέλουν να εξασφαλίσουν ασυλία στη διαχείριση της τεράστιας αγοράς δεδομένων, μικρών και μεγάλων, ατομικών και συλλογικών. Το πρόβλημα με τη δεύτερη ζωή μας στα σύννεφα, όπως και με τη ζωή μας στα δίκτυα και τις συχνότητες, δεν είναι η μεταφυσική ιδέα ότι αυτή η περίπλοκη τεχνολογία κάποια στιγμή θα αυτονομηθεί ακόμη και από τους δημιουργούς και κατόχους της και θα στραφεί εναντίον μας, όπως ο HAL στην «Οδύσσεια του Διαστήματος». Αλλά αντιθέτως, ότι μονοπωλείται από μια στενή ομάδα σκληρά ανταγωνιζόμενων κολοσσών, που λειτουργούν ως παγκόσμια υπερκράτη, με τα κράτη και τις κυβερνήσεις αμήχανους παρατηρητές, αλλά και πρόθυμους πελάτες. Τα παγκόσμια μονοπώλια του νέφους και της διασύνδεσης είναι περίπου ότι ήσαν η Βρετανική και Ολλανδική Εταιρείες Ανατολικών Ινδιών για σχεδόν δύο αιώνες: συμμορίες εμπόρων, τραπεζιτών, πειρατών, αποικιοκρατών και κατσαπλιάδων που εξασφάλισαν κυριαρχία κράτους πάνω από τα κράτη.