ΣΥΡΙΖΑ

13
01

Κύρκος Δοξιάδης: Εσωκομματική κριτική και Αριστερά

Εχω την εντύπωση πως είναι αρκετοί/ές που –όπως εγώ– θα ήθελαν το κείμενο πολύ πιο αιχμηρό σε ζητήματα εσωκομματικής κριτικής και αυτοκριτικής – και πιο συγκεκριμένο. Η αοριστία των διατυπώσεων σε κάποια κρίσιμα σημεία προξενεί την αίσθηση ότι είναι σκόπιμη – ότι έγινε στο πλαίσιο μιας προσπάθειας στρογγυλέματος των διαφορών, ούτως ώστε να «χωρέσει» ένα όντως ευρύτατο φάσμα τάσεων και απόψεων. Και παρ’ όλα αυτά –παρ’ όλες τις υπαρκτές διαφωνίες ή διαφοροποιήσεις ως προς το περιεχόμενο– παρατηρούμε πως επικρατεί σε κύκλους του κόμματος σχεδόν ενθουσιασμός – πρωτοφανής για τα μέχρι τώρα –πρόσφατα τουλάχιστον– δεδομένα του εσωκομματικού κλίματος. Πώς εξηγείται αυτό; Επανερχόμαστε στην «επιτελεστικότητα». Που στην προκειμένη περίπτωση έχει να κάνει ακριβώς με το ευρύ φάσμα που εκπροσωπείται στις υπογραφές. Μέχρι τώρα, η εικόνα που παρουσίαζαν οι εσωκομματικές διαμάχες, όπως την εκμεταλλεύονταν και τη χάλκευαν δεόντως τα αντι-ΣΥΡΙΖΑϊκά μέσα από κοινού με τους γνωστούς αντι-ΣΥΡΙΖΑ «φίλους» του ΣΥΡΙΖΑ, ήταν η σύγκρουση μεταξύ αφ' ενός του «καλού» ή του «καθαυτό ΣΥΡΙΖΑ», δηλαδή του «Τσίπρα», και αφ' ετέρου του «ΣΥΡΙΖΑ του 3%», δηλαδή των «53» - άντε και κανενός «Σκουρλέτη» ή «Φίλη». Τώρα αυτή η εικόνα εκ των πραγμάτων ανατρέπεται, κανείς δεν πρόκειται να πειστεί ότι πρόκειται για κάτι τέτοιο. Το μόνο κοινό χαρακτηριστικό των όσων συνυπογράφουν είναι ότι δεν συμπεριλαμβάνεται ανάμεσά τους ο ίδιος ο πρόεδρος. Θα προχωρήσω ακόμη παραπέρα. Και θα υποστηρίξω ότι η μόνη ουσιαστική διαφοροποίηση μεταξύ του προέδρου και των όσων συνυπογράφουν συνίσταται ακριβώς στο ότι εκείνος δεν υπογράφει – δεν νομίζω ότι θα είχε καμιά ιδιαίτερη αντίρρηση ως προς το περιεχόμενο. Ο (σχεδόν) ενθουσιασμός λοιπόν που παρατηρείται για το κείμενο προκύπτει από το ότι πρώτη φορά ακούγεται μια συλλογική φωνή που εκφράζει μεγάλο μέρος του ΣΥΡΙΖΑ και που ως τέτοια δεν μπορεί να περιθωριοποιηθεί ή να στοχοποιηθεί καθ’ οιονδήποτε τρόπο, και που δεν είναι ο «Τσίπρας». Μια –συμβολική μόνο, έστω– αμφισβήτηση του αρχηγισμού, που συντελείται χωρίς να αμφισβητείται ο αρχηγός ή οι θέσεις του.
13
01

Δανάη Κολτσίδα-Κώστας Πουλάκης: Περνάμε από το φόβο του «να ζήσω» στο φόβο «πώς θα ζήσω»

Πουλάκης: Όταν βλέπουμε ότι η συσπείρωση του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ κινείται από το 60% έως το 70%, σημαίνει ότι ένας κόσμος που ψήφισε ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ τον Ιούλιο του 2019, προβληματίζεται. Αναζητεί στην κυβερνητική του θητεία όχι μόνο τα θετικά του αλλά και τις αδυναμίες και τα λάθη του. Αναζητεί έναν προγραμματικό αντιπολιτευτικό λόγο στις σημερινές συνθήκες που να απαντάει στις ανάγκες του. Αναζητεί την τεκμηριωμένη αντιπαράθεση εκπέμποντας το ύφος και το ήθος της μελλοντικής διακυβέρνησης. Αναζητεί το όραμα και την εκ νέου έμπνευση. Αυτή είναι η επικοινωνία με το ακροατήριό του, που σημειώνουμε στις Τάσεις. Να ερμηνεύσει και να άρει προβληματισμούς και απογοητεύσεις. Επιπλέον, ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ πρέπει να επικοινωνήσει με τον κόσμο που απέχει από τις εκλογές. Συγχρόνως ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ με τον πολιτικό του λόγο πρέπει να διευρύνει την πολιτική του επιρροή και το ακροατήριό του. Όλα αυτά αποτελούν ένα σύνθετο πρόβλημα, που για την αντιμετώπισή του χρειάζεται χρόνο, υπομονή και επιμονή. 
11
01

Ποιος, αλήθεια, φοβάται τις τάσεις;

Τίποτα δεν έχει να φοβηθεί ένα σύγχρονο αριστερό, δημοκρατικό κόμμα από τις οργανωμένες στο εσωτερικό του τάσεις. Απεναντίας, μόνο να κερδίσει έχει από τη ζωοποιό ορμή της αλληλεπίδρασης των ιδεών και από την ειλικρινή αποδοχή των διαφορών μεταξύ των μελών του. Μοναχά εκείνοι που αρνούνται τις συνθέσεις αντιτίθενται στις ιδεολογικά συγκροτημένες και οργανωμένες μειοψηφίες, υπό το πρόσχημα των δήθεν μηχανισμών της αναπαραγωγής της εξουσίας των προσώπων. Τούτοι ομνύουν σε ένα κόμμα με μια χριστιανικού τύπου ομοφωνία η οποία δύναται να υπάρξει μονάχα μεταφυσικά. Διότι οι ομαδοποιήσεις στις ψηφοφορίες δεν αποφεύγονται: καταστατικές ή μη οι τάσεις (ή οι πλατφόρμες ιδεών ή ό,τι άλλο, ακόμα ακόμα και οι φράξιες), καθείς θα “σταυρώνει” εκείνους που βρίσκονται εγγύτερα στην προσωπική του ανάγνωση για τον κοινωνικό μετασχηματισμό και την πολιτική δράση. Μ’ αυτούς θα συμπορεύεται εντός του κόμματος, διεκδικώντας ποσοστά παρέμβασης στη διαμόρφωση των πολιτικών. Η ελευθερία του διαλόγου, η κυκλοφορία των ιδεών ακόμα και η αντι-δράση των διαφωνούντων στην ηγεμονική, κυρίαρχη άποψη είναι πλούτος. Πλούτος που εγγυάται την ανεκτικότητα του κομματικού σχηματισμού στις μεγεθύνσεις, απαραίτητες για τη συγκρότηση μετώπων κάθε φορά που η συγκυρία το απαιτεί. Όσο για τον δημοκρατικό συγκεντρωτισμό, εάν όντως έγκειται στο «ελευθερία στη συζήτηση – ενότητα στη δράση», δεν είναι του πεταματού: διασφαλίζει τις απαραίτητες ιδεολογικές συναινέσεις, με το κόμμα να παραμένει εν κινήσει, διασφαλίζει και τη δυνατότητα ολικής εφόρμησης εναντίον του εχθρού. Αρκεί βέβαια να διασφαλιστεί και το επιπλέον: ότι δηλαδή η δυνατότητα στην ελευθερία έκφρασης της μειοψηφίας δεν θα τελεί επί της ουσίας σε διαρκή απαγόρευση υπό την επίσης διαρκή επίκληση της “έκτακτης ανάγκης”, μιας ανάγκης – φόβητρου που κάθε άλλο παρά αρμόζει σε δημοκρατικές διαδικασίες. Αλλά αυτό αποτελεί μιαν άλλη, μεγάλη συζήτηση.
11
01

Πάνος Λάμπρου: Για σχόλια παλαιάς κοπής, πολύ παλαιάς, σκουριασμένης….

Έχει αποδειχθεί και στο παρελθόν. Η δημοκρατία είναι δύσκολο πράγμα. Πολύ δύσκολο. Ακόμα και στα κόμματα της αριστεράς, που ευαγγελίζονται μια ανεκτική, πλουραλιστική και πολυφωνική κοινωνία. Με αφορμή τη δημοσιοποίηση κειμένων προβληματισμού, διαβάζω (και σε αυτή την περίπτωση δημόσια και ας το ξορκίζουν) διάφορα εμπρηστικά, διχαστικά και ανελεύθερα σχόλια, χωρίς να πουν το παραμικρό για την ουσία των κειμένων. Να το πω διαφορετικά, σχόλια παλαιάς κοπής, πολύ παλαιάς κοπής, σκουριασμένης κοπής. Το γράφουν έτσι, "όπως ο Αντρέας, Αλέξη πάρε κεφάλια τώρα, χθες...." Μάλιστα, η σκέψη ενοχλεί, ο προβληματισμός ενοχλεί, η άποψη ενοχλεί, ο διάλογος ενοχλεί.... κάποιους. "Πάρε κεφάλια", που σημαίνει διέγραψε όσους έχουν φωνή, όσους και όσες σκέφτονται, όσες και όσους διατυπώνουν με ευθύνη και συντροφικότητα την άποψή τους, όχι μόνο στα κλειστά όργανα -που το κάνουν-, αλλά και μπροστά στον κόσμο της αριστεράς, ως οφείλουν. Στο παρελθόν είχαμε πει κατ' επανάληψη ότι οι διαφορετικές απόψεις και οι προβληματισμοί, για ένα κόμμα της αριστεράς, είναι αναμφίβολα πλούτος. Και ο πλούτος αυτός, δηλαδή οι ιδέες, δεν μπορεί να περιορίζεται ως ένα μυστικό στον όροφο ενός κτιρίου, μιας αίθουσας. Οι ιδέες, οι προτάσεις, οι προβληματισμοί, κυκλοφορούν, είναι απαραίτητο να κυκλοφορούν, να γίνονται κτήμα των ανθρώπων, να τις συζητούν, να συμφωνούν, να διαφωνούν, εντέλει να συνθέτουν. Αλλά κάποιοι δεν αντέχουν το διάλογο, δεν κουβεντιάζουν. Επιλέγουν τον αφορισμό, ως νεοορθόδοξοι δογματικοί πατέρες, ως θρησκευτική σέχτα. "Πάρε κεφάλια τώρα, χθες".... Δεν ανησυχώ μήπως μου πάρουν το κεφάλι, ούτε αν θα δούμε κομμένα τα κεφάλια αγαπημένων συντρόφων και συντροφισσών με δεκαετίες στην αριστερά και το κίνημα. Ανησυχώ και μάλιστα πολύ για αυτή τη νοοτροπία, που εισχώρησε από το παράθυρο και μεταφέρει ότι πιο αντιδημοκρατικό, ότι πιο ξένο προς τις αρχές της σύγχρονης ριζοσπαστικής αριστεράς, αλλά και της ίδιας της δημοκρατίας.. Ανησυχώ, αλλά είμαι αισιόδοξος. Η αριστερά, αυτή η αριστερά με όλο τον πλούτο των απόψεών της δεν είναι διατεθειμένη να υποκύψει στον κανιβαλισμό, στην ισοπέδωση, στην μουντή και αδιέξοδη μονοφωνία. Ο κόσμος της αριστεράς και του ΣΥΡΙΖΑ κουβεντιάζει. Στα όργανα, στις οργανώσεις μελών, στο δημόσιο χώρο. Έτσι γίνονταν πάντα, εκτός από τις θλιβερές περιόδους του σταλινισμού, που η ιστορία και η συνείδησή μας, τις έχουν καταδικάσει. ΥΓ: Παράδοξο, αλλά έτσι συμβαίνει. Όσοι ρίχνουν ανάθεμα, ορκίζονται με θρησκευτική προσήλωση στον πρόεδρο του κόμματος, ο οποίος όμως, απολύτως σωστά, εξέφρασε την ικανοποίησή του για την κατάθεση των κειμένων. Αλλά είπαμε ο φανατισμός τα υπερβαίνει όλα....
08
01

«Ομπρέλα»: Το κείμενο συμβολής στον προσυνεδριακό διάλογο του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ

Ως συμβολή στη συλλογική προσπάθεια για τη συγκρότηση του προγράμματος και του πολιτικού σχεδίου του κόμματος, σήμερα από θέση Αξιωματικής Αντιπολίτευσης και ως συμβολή στον προσυνεδριακό διάλογο του κόμματος που εξελίσσεται και ενόψει των νομαρχιακών συνδιασκέψεων, κατατίθεται το παρόν κείμενο με τη φιλοδοξία να αποτελέσει μια ανοικτή πολιτική πρωτοβουλία διαλόγου, για την αντεπίθεση και τη νικηφόρα προοπτική απέναντι στη νεοφιλελεύθερη διακυβέρνηση που έχει οδηγήσει σε συνεχή όξυνση των ανισοτήτων και σε πολλαπλά αδιέξοδα την κοινωνία και τη χώρα μας.  Η ανάγκη για έναν ουσιαστικό προγραμματικό διάλογο, για πολιτικές πρωτοβουλίες και παρεμβάσεις καθίσταται επιτακτική μέσα στην πρωτοφανή κρίση που βιώνουμε ώστε να υπάρξει μια νέα ελπίδα και ένα κοινωνικό συμβόλαιο, να διαμορφωθεί η δυναμική και πλειοψηφική κοινωνική συναίνεση και στήριξη για την εναλλακτική προοδευτική διακυβέρνηση με κορμό τον ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία. Ανάγκη που ανταποκρίνεται τόσο στον απαραίτητο αναστοχασμό και την ανασύνθεση της σύγχρονης Αριστεράς στο νέο διεθνές περιβάλλον και την ανταπόκριση στα επίδικα που ορίζουν τον κόσμο μας για το παρόν αλλά και για το μέλλον μετά την πανδημία, όσο και στην ετοιμότητα του κόμματος ενόψει ενδεχόμενων πολιτικών εξελίξεων στη χώρα στο προσεχές διάστημα. Το παρόν κείμενο κατατίθεται στο Πολιτικό Συμβούλιο του ΣΥΡΙΖΑ - Προοδευτική Συμμαχία από τα μέλη της Πολιτικής Γραμματείας του ΣΥΡΙΖΑ και του Πολιτικού Συμβουλίου του ΣΥΡΙΖΑ - Προοδευτική Συμμαχία: Δημήτρη Βίτσα, Νίκο Βούτση, Θοδωρή Δρίτσα, Έφη Καλαμαρά, Κατερίνα Κνήτου, Πάνο Λάμπρου, Ράνια Σβίγγου, Πάνο Σκουρλέτη, Ευκλείδη Τσακαλώτο, Νίκο Φίλη και Τασία Χριστοδουλοπούλου. Στη συγγραφή του κειμένου συνέβαλαν οι συντρόφισσες και σύντροφοι μέλη της ΚΕΑ του ΣΥΡΙΖΑ - Προοδευτική Συμμαχία ή και της Κ.Ε. του ΣΥΡΙΖΑ: Κώστας Αθανασίου, Άγγελος Γκόγκογλου, Πέτρος Καλκανδής, Ερμίνα Κυπριανίδου, Τριαντάφυλλος Μηταφίδης, Γιάννης Μπασκόζος, Ανδρέας Ξανθός, Δημήτρης Παπαδημούλης, Χριστόφορος Παπαδόπουλος, Κώστας Πουλάκης, Μανώλης Σαρρής και Μιχάλης Υδραίος.
09
12

Δέκα διαπιστώσεις από την «τροπολογία Σπίρτζη»

1. Με την απόσυρση της τροπολογίας, λόγω της 3ης παραγράφου, δεν θα πρέπει να χαθούν και οι 2 πρώτες παράγραφοι. 2. Για πρώτη φορά η ηγεσία του ΣύΡιζΑ παραδέχθηκε, επίσημα, ένα σοβαρό σφάλμα και κάνει διορθωτικές κινήσεις. 3. Απαιτείται ενίσχυση του ρόλου των οργάνων για να μην επαναληφθούν λάθη λόγω της αυθαίρετης προσωπικής πολιτικής που έχουν μάθει να ακολουθούν ορισμένοι. 4. Φάνηκε, σε όλο τον κόσμο, τι εκπροσωπεί και ο τρόπος που λειτουργεί – εκτός θεσμικών, κομματικών πλαισίων - ομάδα αυτοπροβαλλόμενων μεγαλοστελεχών. 5. Καταγράφηκε με σαφήνεια τι θέλουν ορισμένοι απ’ αυτούς που επικαλούνται το ψευδές «άνοιγμα στον λαό, με τον Τσίπρα αρχηγό» και ταυτόχρονα κατηγορούν «αυτούς που θέλουν να μείνουμε στο 5%» 6. Αποδείχθηκε, για ακόμα μία φορά, ότι με οργανωμένες κινητοποιήσεις αλλάζουν οι καταστάσεις. Η αρνητική και απαξιωτική κριτική και η «εγκατάλειψη» όχι μόνο δεν βοηθάνε αλλά εκθέτουν αυτούς που τις κάνουν. Αντίθετα, η ενίσχυση με θετικό τρόπο φέρνει αποτελέσματα. 7. Στην πολιτική γίνονται συμβιβασμοί, πώς αλλιώς θα προχωρήσει μια κοινωνία με τόσο διαφορετικούς ανθρώπους, συμφέροντα, αντιλήψεις, αλλά είναι αδύνατον να είναι κάποιος «και με τους λύκους και με τις μέλισσες». Υπάρχουν όρια τα οποία όταν παραβιάζονται στιγματίζουν αυτόν του το κάνει. Ταυτόχρονα γίνονται εργαλείο για να αποσαφηνιστούν προηγούμενες ενέργειες του και να προβλεφθούν επόμενες. 8. Έχουμε μπροστά στα μάτια μας την απόδειξη ότι αν το περίπου 30% του Σύριζα, και κατά συνέπεια αυτών που το εκπροσωπούν, διέπονταν από τις αρχές και τις ιδέες της Αριστεράς, τα πράγματα στη χώρα θα ήταν τελείως διαφορετικά. Αλλά δεν είναι! 9. Παρ’ όλα αυτά, υπάρχουν αντανακλαστικά για να περιφρουρηθεί ένα πολιτικό δημιούργημα, το μόνο σήμερα σε όλη την Ευρώπη, το οποίο μπορεί να καταφέρει «κάτι». 10. Όσοι λένε ότι πιστεύουν στο «κάτι», και δεν αυτοπεριθωριοποιούνται αναφερόμενοι αόριστα σε κάποια κοινωνία που έχουν σε μιά γωνιά του μυαλού τους αλλά ζουν μέσα και κοντά στους ανθρώπους, σε μία κοινωνία στην οποία επιβάλλονται βίαια συνεχείς μεταβολές, δεν έχουν παρά να δουν σε ποια από τις προαναφερόμενες κατηγορίες ανήκουν και να πάψουν να βασανίζουν, πρώτα απ’ όλα, τον εαυτό τους.
02
11

Δεν αρκεί η ελπίδα, ζητείται εμπιστοσύνη

Η συζήτηση της πρότασης δυσπιστίας έδειξε και στην αξιωματική αντιπολίτευση ότι, για να είναι πειστική, δεν αρκεί να ισχυρίζεται πως εκείνη θα τα κάνει καλύτερα από τη ΝΔ. Αν ερμηνεύουμε σωστά την κατάληξη της ομιλίας του Αλ. Τσίπρα  στη Βουλή – «τη δεύτερη φορά που θα έρθουμε στην κυβέρνηση, θα είναι τελείως διαφορετικά τα πράγματα και για εμάς και για το λαό» - ο ΣΥΡΙΖΑ θα χρειαστεί να πείσει για το τι διαφορετικό θέλει να κάνει.  Ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ δεν αρκέστηκε να πει ότι θα καταργηθεί ο νέος πτωχευτικός νόμος. Περιέγραψε συνοπτικά και τα βασικά σημεία μιας πολιτικής που θα τον αντικαταστήσει. Αυτό, προφανώς, πρέπει να συμβεί με όλα τα κρίσιμα ζητήματα, ώστε οι πολίτες να γνωρίζουν όχι μόνο με σαφήνεια ποιες είναι οι επί μέρους διαφορές, αλλά και πόσο διαφορετική συνολικά είναι η κατεύθυνση, η στόχευση της μιας πλευράς από την άλλη, της νεοφιλελεύθερης λιτότητας από το ριζοσπαστικό ρεαλισμό, όπως έχει χαρακτηριστεί η επιδίωξη εφαρμογής από την αριστερά ενός ριζοσπαστικού προγράμματος στις σημερινές συνθήκες. Αν πρόκειται να ασχοληθεί κάποιος στα σοβαρά με τη νέα κοινωνική συμφωνία που έχει εξαγγελθεί, θα πρέπει να δώσει σ’ αυτή – με τη μορφή της πρότασης – το περιεχόμενο που οφείλει να έχει μια συμφωνία, τη σαφήνεια που χρειάζεται, αλλά και τον απαραίτητο κοινωνικό χαρακτήρα, με την έννοια ότι ανταποκρίνεται στις ανάγκες και στα δίκαια αιτήματα των κοινωνικών κινημάτων και των κοινωνικών φορέων. Οφείλει, δηλαδή, να έχει άμεση αναφορά και  βιωματική σύνδεση με τα κοινωνικά κινήματα, ώστε να συνδιαλέγεται μαζί τους και να μπορεί να τα εκφράσει πολιτικά. Εκεί διαμορφώνεται η σχέση εμπιστοσύνης.
22
09

Κύρκος Δοξιάδης: Το νέο σήμα του ΣΥΡΙΖΑ

Ισότητα. Τουλάχιστον στην εποχή του νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού, οι θιασώτες του έχουν την ειλικρίνεια (ή το θράσος) να παραδέχονται πως δεν πιστεύουν στην ισότητα. Εχουν όμως υπούλως υποκαταστήσει την ιδέα της ισότητας με μιαν άλλη που ακούγεται πιο πειστική, καθ’ ότι πιο «ρεαλιστική»: «αξιοκρατία». Εντάξει, λένε, δεν είναι στη «φύση» ή στην «ουσία» του ανθρώπου να υπάρχει ισότητα, πρέπει όμως να υπάρχει αξιοκρατία – δηλαδή να επικρατούν οι ικανότεροι διαμέσου του θεμιτού ανταγωνισμού. Σε μια κοινωνία όπου κάποιοι γεννιούνται πάμπλουτοι και κάποιοι άλλοι πάμφτωχοι, η επίκληση της «αξιοκρατίας» είναι βέβαια ύβρις, προκλητική υποτίμηση της νοημοσύνης των ανθρώπων στους οποίους απευθύνεται - ή αλλιώς, με μια ελαφρότερη διατύπωση, το συντομότερο ανέκδοτο. Η πρόταση της Αριστεράς είναι και σε τούτο ρεαλιστική. Η κατάργηση των ανισοτήτων είναι εφικτή αν καταργηθεί η αιτία τους: οι ταξικές διακρίσεις. Τέλος, μια (περιττή;) υπενθύμιση: Η ιστορία των βιολογικών ειδών είναι η ιστορία της εξέλιξης. Η ιστορία των κοινωνιών μας είναι η ιστορία των ταξικών αγώνων.
21
09

Περί εκκρεμοτήτων και μετασχηματισμών

Ο κοινωνικός μετασχηματισμός και ο ορίζοντας του σοσιαλισμού. Ας ξεκινήσουμε με ένα ερώτημα που δεν μπορεί να παρακαμφθεί με υπεκφυγές: τίθεται αυτό το ζήτημα ως πραγματική εκκρεμότητα για όλες τις δυνάμεις που θα συγκροτήσουν το νέο κόμμα; Ακόμα κι αν παρακάμψουμε τον «ενοχλητικό» παράγοντα της ιδεολογίας, υπάρχει μια κοινή πεποίθηση ότι πρέπει να αποτελέσει το κέντρο γύρω από το οποίο θα αρθρωθεί το Πολιτικό Πρόγραμμα; Ας είμαστε ειλικρινείς. Η εκκρεμότητα κρατάει για την Αριστερά όλης της Ευρώπης χρόνια ολόκληρα. Ιδιαίτερα μετά το 1989, η Αριστερά μοιάζει να μη μπορεί, ή να θεωρεί αδύνατο, να επεξεργαστεί ένα πολιτικό σχέδιο στο οποίο θα αποτυπώνεται η ενότητα των στρατηγικών προταγμάτων με το μεταρρυθμισμό της «καθημερινής πολιτικής». Όμως χωρίς αυτήν την ενότητα, ο «πόλεμος θέσεων» για τη συνεχή διεύρυνση της δημοκρατίας ως δρόμο για τον κοινωνικό μετασχηματισμό περιορίζει τη φιλοδοξία μας στη συμβολή για την άμβλυνση των καπιταλιστικών ακροτήτων και για την κανονικότητα του πολιτικού φιλελευθερισμού. «Ο σοσιαλισμός είναι ένας ορίζοντας που όσο τον πλησιάζουμε απομακρύνεται». Μπορούμε να διαβάσουμε την απόφανση με δύο τρόπους. Ως την έκφραση μιας αμηχανίας, μιας σισύφειας προσπάθειας, ως έμμεση παραδοχή της ιστορικής ρήσης του Μπερνστάϊν για «το κίνημα που είναι το παν», έναντι ενός «σκοπού» απροσδιόριστου και ίσως σήμερα μη αναγκαίου. Αλλά μπορούμε να τη διαβάσουμε και αλλιώς, ενεργητικά, με νευραλγικό κέντρο το ρήμα «πλησιάζω», δηλαδή αγωνίζομαι να συγκροτώ συνεχώς το «σκοπό». Αυτό το πλησίασμα, και το υλικό του αποτύπωμα σέ όλα τα πεδία των κοινωνικών σχέσεων που δημιουργεί συνεχώς ανθεκτικά και προωθητικά κεκτημένα στον αντικαπιταλιστικό αγώνα, ανήκει στην πολιτική, προγραμματική και ταυτοτική διαμόρφωση του νέου πολιτικού υποκειμένου; Η απάντηση δεν μπορεί να προεξοφληθεί χωρίς μια συζήτηση χρήσιμη για όλους.
26
08

Κύρκος Δοξιάδης: Ο ΣΥΡΙΖΑ στη λαβίδα της πασοκοποίησης

Σχηματοποιώντας, αλλά όχι υπερβολικά, μπορούμε να πούμε ότι οι δύο κεντρικές συνιστώσες των μετεξελίξεων του ΠΑΣΟΚ, επιφανειακά αντίθετες μεταξύ τους αλλά απολύτως αλληλοσυμπληρούμενες, ήτοι το «πατριωτικό» και το «εκσυγχρονιστικό» ΠΑΣΟΚ, ήταν οι πιο «προοδευτικές» εκδοχές των δύο προσώπων της μεταδικτατορικής Δεξιάς: αφενός της Δεξιάς των διαφόρων μεταδικτατορικών παραλλαγών της εθνικοφροσύνης και αφετέρου της «εκσυγχρονιστικής» Δεξιάς – στην «ευρωπαϊστική» και κατόπιν στη νεοφιλελεύθερή της φάση. Η ταξική κυριαρχία στο πολιτικό πεδίο δεν είναι κάτι που κρίνεται από κομματικά ή άλλου είδους επιτελεία τα οποία συνεδριάζουν και αποφασίζουν πολιτικές. Είναι μηχανισμοί και πολιτικο-οικονομικές στρατηγικές που αναπτύσσονται μακροπρόθεσμα και διαμορφώνουν πλαίσια εντός των οποίων οι πολιτικές δυνάμεις είναι σε μεγάλο βαθμό αναγκασμένες να κινούνται. Τα μη αστικά κόμματα, είτε ως –προ νεοφιλελευθερισμού– σοσιαλδημοκρατία είτε ως Αριστερά, στον βαθμό που δεν κατορθώνουν να αναπτύξουν τους δικούς τους οργανικούς δεσμούς με την κοινωνία επί στέρεων προγραμματικών και όχι ευκαιριακών βάσεων, είναι καταδικασμένα να αναπαράγουν τις πολιτικές που επιβάλλει η αστική κυριαρχία. Η μεγαλύτερη παγίδα για αυτά τα κόμματα είναι ο εφησυχασμός που προξενείται από την ύπαρξη ενός λαοφιλούς ηγέτη. Οσοδήποτε «χαρισματικός» κι αν είναι ο αρχηγός, ο υποκειμενισμός που αναπόφευκτα επικρατεί στα αρχηγοκεντρικά κόμματα, και που συνίσταται στην υποκατάσταση των οργανώσεων βάσης και των εκλεγμένων οργάνων από τον αρχηγό και το «περιβάλλον» του, είναι η βέβαιη μέθοδος για την υποταγή τους στο σύστημα. Ο «πατριωτικός»-ελληνορθόδοξος αυριανισμός αφενός και ο πασοκικός «εκσυγχρονισμός» αφετέρου, που βλέπουμε στις μέρες μας να αναπαράγονται στο εσωτερικό πλέον του ΣΥΡΙΖΑ, δεν είναι παρά τα δύο σκέλη μιας λαβίδας του συστήματος, που εφαρμόζει μια δοκιμασμένη και επιτυχημένη συνταγή.