Αναδημοσιεύσεις

Το βασικό συμπέρασμα από την πολλαπλή κρίση που βιώνουμε είναι πως υπάρχει ανάγκη να ανακαλύψουμε ξανά τον ρόλο του δημόσιου τομέα, της δημόσιας παρέμβασης και να την επαναπροσδιορίσουμε βεβαίως. Μέσα από μια τέτοια προσέγγιση μπορούμε να υιοθετήσουμε ένα νέο παραγωγικό μοντέλο φιλικό για το περιβάλλον, αλλά και μια νέα θέση του κόσμου της εργασίας στην παραγωγή. Ο άκαμπτος νεοφιλελευθερισμός, οι νεοφιλελεύθερες ιδεοληψίες περί αυτορρύθμισης της αγοράς διαψεύστηκαν οικτρά. Το νεοφιλελεύθερο παγκοσμιοποιημένο μοντέλο έκλεισε τον κύκλο του και αφήνει πίσω του μεγάλες ανισότητες, τεράστια οικολογική ζημιά στον πλανήτη και περιορισμούς στην ίδια τη δημοκρατία. Δεν μπορεί να συνεχίσουμε θεωρώντας πως οι νόμοι του αχαλίνωτου κέρδους και της ασυδοσίας των αγορών συνιστούν  τον απόλυτο και αδιαμφισβήτητο κανόνα. Η σημερινή κυβέρνηση Μητσοτάκη δεν αποτελεί τίποτα άλλο από μια αναπαλαίωση παλιών και χρεοκοπημένων συνταγών μέσα σε ένα ακριβοπληρωμένο επικοινωνιακό περιτύλιγμα. Ο ΣΥΡΙΖΑ - Προοδευτική Συμμαχία, ως ένα κόμμα της σύγχρονης Αριστεράς, έγινε ο εκφραστής του μεγαλύτερου κομματιού του ευρύτερου αριστερού και προοδευτικού χώρου. Έμαθε από τα λάθη του, ωρίμασε από την εμπειρία της διακυβέρνησης χωρίς να χάσει την ταυτότητά του. Σε αυτό τον δρόμο πρέπει να συνεχίσει διαμορφώνοντας ένα διαφορετικό παράδειγμα πολιτικής δράσης  σε σχέση με τα παραδοσιακά κόμματα, πιο συλλογικής και πιο δημοκρατικής λειτουργίας. Έτσι ίσως μπορέσει να εμπλέξει τους νέους ανθρώπους στην υπόθεση της πολιτικής  και της συμμετοχής τους στα κοινά. Δεν είμαστε ένα κόμμα κανονικότητας ή μέρος ενός νέου συναινετικού δικομματισμού, αλλά ένα κόμμα κοινωνικού μετασχηματισμού και προγραμματικής αντιπαλότητας απέναντι στον νεοφιλελευθερισμό, με ορίζοντα τον σοσιαλισμό.

Η κρίση του κομματικού φαινομένου εγείρει προβλήματα που απαιτούν πολύ σύνθετες αναλύσεις. Θα αναφέρω μόνο μία: την ταυτοποίηση του «πολίτη» με το κράτος, ένα σχετικά σύγχρονο φαινόμενο που εμφανίστηκε τις τελευταίες λίγες δεκαετίες. Ακόμα και οι επαναστάτες ταυτοποιούνται με ένα κράτος, ένα «διαφορετικό» και «μελλοντικό» κράτος. Συνεπώς, μήπως θα έπρεπε η λειτουργία των κομμάτων να περιοριστεί σ’ αυτήν την περιορισμένη συμμετοχή της κοινωνίας στην πολιτική, όπως την ξέραμε μέχρι σήμερα; Μήπως αυτό τα εμποδίζει να γίνουν βιώσιμα –σύμφωνα με την αρχική φύση τους– την ίδια στιγμή που οι μάζες συνιστώνται ως «υποκείμενα εξουσίας», μειώνοντας το ρόλο και τη δυνατότητα εκπροσώπησής τους από οποιαδήποτε πρωτοπορία, περιορίζοντας την προτεραιότητα της πολιτικής σφαίρας σε σχέση με την «κοινωνία των πολιτών», αμφισβητώντας κάθε συγκεντρωτισμό της βούλησης και της λήψης αποφάσεων; Το μπλοκάρισμα του κομματικού φαινομένου θα μπορούσε να θεωρηθεί ως η αντίδραση σε μια κατάσταση όπου η αρμονική σύνδεση μεταξύ «μαζών και εξουσιών» –ακόμα και η αρμονική διαλεκτική, όπως αυτή αναπτύχθηκε από την κομμουνιστική Αριστερά στην Ιταλία– δεν μπορεί πια να υπάρξει μέσα στο κράτος υπό τη σημερινή μορφή του, ανεξάρτητα από τις συνθήκες. Η γαλλική περίπτωση, με τη λειτουργική αντιστροφή των εξουσιών στο πλαίσιο ενός παντοδύναμου κρατισμού, δεν μου φαίνεται ότι ακυρώνει αυτή την υπόθεση. Αντίθετα, αυτό που βλέπουμε είναι μια ανάθεση αρμοδιοτήτων, το ακραίο και επισφαλές όριο με το οποίο η κοινωνία δεν μπορεί ούτε καν να προσποιηθεί ότι ταυτοποιείται, δεδομένου ότι αρκείται να εκφράζεται μέσω των παραδοσιακών συγκρούσεων στο εσωτερικό του προκαθορισμένου πολιτικού χώρου.

τα «συμβατικά» κεντροδεξιά κόμματα στην Ευρώπη επιδίωξαν να επωφεληθούν εκλογικά από την προσφυγική κρίση του 2015-2018 εγείροντας μαζί με τα ακροδεξιά κόμματα το ζήτημα της μετανάστευσης και υιοθετώντας μια πιο δεξιές αντι-μεταναστευτικές θέσεις. Αντιθέτως, τα «συμβατικά» κεντροαριστερά κόμματα δεν εμφανίζουν την τάση να υιοθετούν μια τέτοια στρατηγική κατά τις εκλογικές περιόδους. Στη Δυτική Ευρώπη, κεντροδεξιά κόμματα, όπως το Λαϊκό Κόμμα για την Ελευθερία και τη Δημοκρατία στην Ολλανδία, με Πρωθυπουργό τον Μαρκ Ρούτε, η πρόσφατη συμμαχία του Αυστριακού Λαικού Κόμματος με το Κόμμα Ελευθερίας της Αυστρίας, και η Νέα Φλαμανδική Συμμαχία στο Βέλγιο, καθιστούν εμφανές πώς ορισμένες κεντροδεξιές θέσεις έχουν εκτραπεί ακόμα δεξιότερα στο πολιτικό φάσμα, ιδιαίτερα σε κεντρικά κοινωνικο-πολιτισμικά ζητήματα, όπως η μετανάστευση και η ένταξη. Παρόμοια εκλογική στρατηγική, υιοθετήθηκε από τα «συμβατικά» κεντροδεξιά κόμματα, κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης του 2008-2013 στην Ευρώπη. Μετακινούμενα πιο Δεξιά στο ζήτημα της μετανάστευσης, τα κεντροδεξιά κόμματα είναι πιθανό ότι άνοιξαν το κουτί της Πανδώρας και κατέστησαν την Άκρα Δεξιά πολιτικά κυρίαρχο ρεύμα. Αυτή η στρατηγική μπορεί βραχυπρόθεσμα να ωφελεί την κεντροδεξιά, αλλά είναι πιο πιθανό ότι μακροπρόθεσμα αυτή που ωφελείται περισσότερο είναι η Άκρα Δεξιά.

Η δικαστική διαδικασία δημιούργησε ξανά – αναγκαστικά και αντικειμενικά – την «υγειονομική ζώνη» γύρω από τη ναζιστική ακροδεξιά. Επί δεκαετίες, στον απόηχο της ανόδου του Χίτλερ στην εξουσία και όσων επακολούθησαν, είχε επικρατήσει η ιδέα της δημιουργίας μιας «υγειονομικής ζώνης» γύρω από την ακροδεξιά, που δεν θα της επέτρεπε να «εισβάλλει» στο πολιτικό σύστημα και στη δημόσια ζωή. Αν και η Ελλάδα δεν αποτελεί εξαίρεση στην τάση αυτή – ακόμα και στην ίδια τη Γερμανία, πριν λίγους μήνες, αποφεύχθηκε στο «και πέντε» η συμμετοχή του ακροδεξιού AfD σε κυβέρνηση συνασπισμού στη Θουριγγία – δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι στη Χρυσή Αυγή προσέδωσαν ορατότητα, ότι την κανονικοποίησαν και την εξωράισαν οι δηλώσεις πολιτικών και τα σχόλια δημοσιογράφων, όπως το «εμένα η Χρυσή Αυγή μου φέρεται με το ‘σεις και με το ‘σας» ή το ότι έχουμε ανάγκη μια «σοβαρή» Χρυσή Αυγή, η οποία θα μπορούσε να μετέχει και σε κυβέρνηση, οι συνεντεύξεις και τα ρεπορτάζ life-style με πρωταγωνιστές τα στελέχη της και ούτω καθεξής. Το γεγονός ότι η Χρυσή Αυγή βρέθηκε εκεί που εξ αρχής ανήκε – από τα έδρανα της βουλής στο εδώλιο του κατηγορουμένου – υποχρέωσε, ευτυχώς, τους πάντες να (ξανα)κρατήσουν τις αποστάσεις τους από αυτή και την έθεσε εκτός του πλαισίου λειτουργίας του πολιτικού μας συστήματος. Αν η δίκη ανέδειξε κάτι ανάγλυφα είναι ότι το απόλυτο κακό που συνιστά ο ναζισμός δεν μπορεί να σχετικοποιείται σε καμία περίπτωση. Ότι στο μαύρο δεν υπάρχουν «γκρίζες» ζώνες. Αυτό είναι και το μεγάλο ζητούμενο, όχι μόνο από τη δικαστική απόφαση, αλλά κυρίως από την ελληνική κοινωνία και πολιτική για την επόμενη μέρα. Σε μια περίοδο που πάλι κάποιοι θεωρούν ωφέλιμο το να παίξουν με το φόβο και τα πιο ταπεινά ένστικτα των ανθρώπων και να «χαϊδέψουν» ακροδεξιές, εθνικιστικές, ρατσιστικές φωνές, το σύνορο ανάμεσα στο άσπρο και στο μαύρο δεν επιδέχεται «γκριζάρισμα».

Είμαι καλλιτέχνης στην Ελλάδα το 2020 με πρωθυπουργό τον Μητσοτάκη και υπ. Πολιτισμού τη Μενδώνη. Ας μην κρύβομαι άλλο. Ναι! Εχω μαύρο χρήμα! Και προφανώς έχω βρει τον τρόπο να το ξεπλένω. Μετά από κάθε μου δουλειά αγοράζω υπερκοστολογημένα ακίνητα (πρόσφατα πήρα το 90ό μου διαμέρισμα), παράλληλα έχω και μπροστινούς που στήνουν μαγαζιά, τα υπερτιμολογώ και μετά δίνω ποσοστά. Αυτό το κόλπο μού το έμαθαν κάτι ζωγράφοι! Τα έσοδα από την τελευταία μου τηλεοπτική δουλειά τα έβγαλα Ελβετία στον λογαριασμό ενός τρίτου, που τον πληρώνω αδρά. Αυτό το κόλπο μού το έμαθαν κάτι γλύπτες! Στα σίριαλ και στις παραστάσεις που παίζω για να ανέβουν παίρνω μια εύλογη μίζα, ένα μέρος της το δίνω σε κάποιους φίλους δημοσιογράφους που έχω σε payroll για να με «αγιοποιούν» και ένα άλλο μέρος πάει σ' ένα μικρό παραδικαστικό κύκλωμα. Αυτό το κόλπο μού το έμαθαν κάτι ποιητές! Πρόσφατα έβαλα στην αγορά μια εταιρεία έκδοσης εισιτηρίων και ο κόσμος αγόραζε στη διπλή τιμή τα εισιτήρια. Εγώ και αρκετοί καλλιτέχνες πήραμε τη μίζα μας, κατηγορηθήκαμε αλλά ήταν σκευωρία! Λόγω της μεγάλης καλλιτεχνικής μου δραστηριότητας παίρνω δάνεια από τις τράπεζες και μετά χρησιμοποιώ τις άκρες μου και μου διαγράφουν μεγάλο μέρος τους. Αυτό το κόλπο μού το έμαθαν κάτι μουσικοί! Η περιουσία που δημιουργείται από το μαύρο χρήμα είναι γραμμένη στη γυναίκα μου, ώστε εγώ να φαίνομαι καθαρός. Οπως είναι λογικό, με άλλους ευαίσθητους καλλιτέχνες στήνουμε «μαϊμού» εταιρίες και παίρνουμε κρατικές επιχορηγήσεις από δικούς μας ανθρώπους. Αυτό το κόλπο μού το έμαθαν κάτι χορευτές! Κάποιοι φίλοι μου που κάνουν σπικάζ ξεπλένουν το μαύρο χρήμα τους μέσω ποδοσφαιρικών ομάδων και μεταγραφών, αλλά εγώ δεν τα καταλαβαίνω αυτά, είμαι οπαδός! Και εδώ θέλω να σας πω και ένα ευχαριστώ γιατί τα ρούχα μου, τα ταξίδια μου, το γραφείο μου, τα κινητά μου, τους γραμματείς μου, τους πληρώνετε εσείς, οι φορολογούμενοι! Ετσι είναι οι καλλιτέχνες το 2020 στην Ελλάδα και ευτυχώς δηλαδή, φαντάσου να ήμασταν τίποτα υπουργοί και να παίρναμε επίδομα 573 ευρώ για ενάμιση μήνα και να έπρεπε να δανειζόμαστε από εδώ και από εκεί!

Ρουφιάνους αναζητεί η... Amazon στην Ευρώπη, ενώ στις ΗΠΑ δίνει τα ρέστα της για την εκλογή του υποψηφίου των Δημοκρατικών Τζο Μπάιντεν. O αμερικανικός κολοσσός του ηλεκτρονικού εμπορίου δημοσιοποίησε νωρίτερα αυτή την εβδομάδα αγγελίες για την εξεύρεση δύο αναλυτών πληροφοριών, στα καθήκοντα των οποίων περιλαμβανόταν και η σύνταξη αναφορών σχετικά με τη συνδικαλιστική δραστηριότητα μεταξύ των εργαζομένων. «Οι αναλυτές πρέπει να είναι ικανοί στη σύνταξη και την ενημέρωση των ενδιαφερομένων για ευαίσθητα θέματα – που είναι εξαιρετικά εμπιστευτικά, συμπεριλαμβανομένων και οργανωμένων εργατικών απειλών κατά της εταιρείας», ανέφεραν χαρακτηριστικά οι καταχωρίσεις της Amazon. Οι αγγελίες προκάλεσαν την άμεση αντίδραση των ευρωπαϊκών συνδικάτων. Με επιστολή τους οι επικεφαλής κάποιων από τα μεγαλύτερα εργατικά συνδικάτα και ομοσπονδίες της Ε.Ε. ζήτησαν από την Κομισιόν να ξεκινήσει άμεσα έρευνα κατά της Amazon για ενδεχόμενη προσπάθεια παράνομης παρακολούθησης των εργαζομένων. (...) Στις προεδρικές εκλογές του επόμενου μήνα η Amazon υποστηρίζει τον Μπάιντεν. Είναι μαζί με την Alphabet (Google) και τη Microsoft μεταξύ των πέντε μεγαλύτερων χρηματοδοτών της εκστρατείας του υποψηφίου των Δημοκρατικών. Στις προκριματικές του Δημοκρατικού Κόμματος για το χρίσμα, οι δωρεές από στελέχη της Amazon προς το Μπάιντεν ήταν οι δεύτερες μεγαλύτερες ύστερα από αυτές της Microsoft. Αρκετά στελέχη της συμμετέχουν στη συγκέντρωση κεφαλαίων, ενώ κάποια εξ αυτών είχαν εργαστεί νωρίτερα ως σύμβουλοι της κυβέρνησης Ομπάμα. Ακόμη, οι ομάδες εργασίας και μετάβασης στην προεδρία του Μπάιντεν διατηρούν στις τάξεις τους τουλάχιστον 8 πρώην εργαζόμενους της Αmazon, της Facebook, της Google και της Αpple, όπως και και άλλους που διατηρούν δεσμούς με αυτές τις εταιρείες.

Ο ΣΥΡΙΖΑ σε Ελλάδα και Ευρώπη, τόσο στο ελληνικό όσο και στο ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, θα συνεχίσει τον αγώνα για αληθινή αλληλεγγύη, για υποχρεωτική κατανομή των ευθυνών και αποσυμφόρηση των νησιών μας με μετεγκαταστάσεις σε όλη την Ευρώπη, για νόμιμες και ασφαλείς διόδους στη βάση του Συμφώνου του Μαρακές του ΟΗΕ, αλλά και για τον σεβασμό των δικαιωμάτων προσφύγων και τοπικών κοινωνιών στη βάση ενός σχεδίου που θα υπακούει στην ανθρωπιά και τη νομιμότητα: πολύ σημαντικά πράγματα για εμάς που δεν ξεχνάμε ποτέ ότι είμαστε Έλληνες, ένας λαός με τόσους πρόσφυγες στην Ιστορία του κι ένας λαός που μαζί με την κυβέρνησή του έκαναν υπερήφανη την Ευρώπη το 2015. Απέναντι στη φοβική περιχαράκωση που διαπνέει το νέο σύμφωνο, προτείνουμε μια άλλη, εναλλακτική κατεύθυνση που συνεπάγεται αποφασιστικά πλεονεκτήματα και για μας: την κοινωνική ένταξη. Πέρα από τη συμβολή-«σωσίβιο» προσφύγων και μεταναστών στις εργασιακές ανάγκες και το ασφαλιστικό σύστημα πολλών χωρών, με την ενσωμάτωσή τους βοηθούν σημαντικά τις τοπικές οικονομίες της Ευρώπης αλλά και τη βελτίωση των συνθηκών στις χώρες καταγωγής με τα εμβάσματά τους, ενώ, όπως δείχνουν οι δείκτες πανευρωπαϊκά, συμβάλλουν και στην αντιμετώπιση του δημογραφικού σε μία ήπειρο που γερνάει επικίνδυνα, όπως εύστοχα επισήμανε και η επίτροπος Γιόχανσον κατά την παρουσίαση του Συμφώνου. Η πολιτική της ένταξης όμως, πέρα από τα πρακτικά οφέλη της, είναι και η δυνατότητα της Ελλάδας να κρατήσουμε ζωντανή την εικόνα μιας χώρας μικρής σε μέγεθος αλλά πολύ μεγάλης σε Ιστορία. Ένταξη σημαίνει υποστήριξη της κοινωνικής μας δομής, του συστήματος αξιών μας, αλλά και της πίστης μας στον άνθρωπο, που όταν λειτουργεί μέσα σε ένα σύστημα με δικαιώματα και υποχρεώσεις για όλους, υπηρετεί το συλλογικό καλό και την πρόοδο. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτό της μικρής Τήλου, που δείχνει τον δρόμο.

Μερικά τετράγωνα από την εύπορη συνοικία του Σικάγο όπου ζω, ο 70χρονος Χόρχε Λόπεζ, ο οποίος πάσχει από διαβήτη, στέκεται στην ουρά του συσσιτίου ένα καυτό καλοκαιρινό μεσημέρι για να παραλάβει το γεύμα του. Ο φούρνος στο διαμέρισμα που νοικιάζει δεν έχει λειτουργήσει “σχεδόν για τρία χρόνια”. “Είμαι πολύ σφιχτός με τη σύνταξή μου” δηλώνει. “Δεν μπορώ να πάω στο μανάβικο” προσθέτει και αυτό επειδή τα φάρμακα που παίρνει για τον διαβήτη κοστίζουν 600 δολάρια τον μήνα και τα 100 από αυτά βγαίνουν από τη δική του τσέπη. “Είναι πολύ δύσκολο, με δεδομένο το εισόδημά μου. Μερικές φορές με πιάνει απελπισία”. Η φιλανθρωπική οργάνωση Δίκαιη Συγκομιδή (Just Harvest) επίσης δυσκολεύεται. Δεν προσελκύει πια εθελοντές και πρέπει να πληρώσει για δουλειές που κάποτε γίνονταν χωρίς έξοδα: οι προσφορές τροφίμων και χρημάτων έχουν πέσει και δεν μπορούν να πραγματοποιηθούν έρανοι ή άλλες παρόμοιες εκδηλώσεις εξαιτίας της πανδημίας. Ο κ. Λόπεζ χρησιμοποιεί τη φιλανθρωπική οργάνωση εδώ και περίπου δύο χρόνια, αλλά η κ. Μπαμπινό-Φοντενό εξηγεί: “Το 40% όσων έρχονται σε εμάς δεν έχουν ζητήσει βοήθεια σε τρόφιμα ποτέ ξανά”. Η ομοσπονδιακή οικονομική βοήθεια, που πήρε τη μορφή επιταγών με 1.200 δολάρια, και τα εβδομαδιαία επιδόματα ανεργίας των 600 δολαρίων φάνηκαν να βοηθούν για ένα διάστημα, σημειώνει υπογραμμίζοντας ότι η αύξηση 70% στην προσέλευση στις διανομές τροφίμων τον Απρίλιο υποχώρησε στο 50% όταν άρχισαν οι πληρωμές. Μέχρι το τέλος Ιουλίου, όμως, το ποσοστό είχε και πάλι αυξηθεί στο 59% - και τα τελευταία στοιχεία δεν αντικατοπτρίζουν τις επιπτώσεις της διακοπής των εβδομαδιαίων επιδομάτων ανεργίας στο τέλος του μήνα. Οι άνθρωποι έρχονται για διαφορετικούς λόγους. Η Φελίσια Κάπλαν, που δηλώνει ότι έχει περάσει τα 60 χρόνια, ζει στη βόρια μεριά του Σικάγο. Δεν είχε ποτέ προσφύγει σε κάποια από τις φιλανθρωπικές οργανώσεις που διανέμουν τρόφιμα πριν την πανδημία. Τώρα πηγαίνει σε μια εκκλησία για να παραλάβει λαχανικά από το αυτοκίνητό της κάθε Τετάρτη βράδυ, κυρίως επειδή “δεν αισθάνεται ασφαλής στο μανάβικο”. Η κ. Μπαμπινό-Φοντενό προβλέπει τη δημιουργία ενός “διατροφικού κενού” 8 δισεκατομμυρίων έτοιμων γευμάτων μέσα στους επόμενους 12 μήνες αν δεν δοθούν περισσότερα χρήματα για τους ανθρώπους που έχουν ανάγκη. Οι τιμές των τροφίμων βρίσκονται στο υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων 50 ετών, κάτι που καθιστά ακόμα πιο δύσκολη τη χρηματοδότηση των γευμάτων, όπως τονίζει. Οι περισσότεροι εθελοντές ξεπερνούν σε ηλικία τα 65 χρόνια και επομένως αντιμετωπίζουν μεγαλύτερο κίνδυνο από την Covid-19. Υπάρχουν έτσι ελλείψεις τόσο σε τρόφιμα όσο και σε ανθρώπινο δυναμικό. Η μεγαλύτερη ανησυχία της, όμως, αφορά το απώτερο μέλλον: μετά τη χρηματοπιστωτική κρίση χρειάστηκαν δέκα χρόνια για να επιστρέψουμε στο επίπεδο διατροφικής ανασφάλειας που υπήρχε πριν από την κρίση, επισημαίνει. “Οπότε θα μπορούσαν να χρειαστούν άλλα δέκα χρόνια για να βγούμε και απ’ αυτή την κρίση” σημειώνει. Και ιδιαίτερα αυτή γνωρίζει τι είδους επιπτώσεις θα μπορούσε να έχει η συγκεκριμένη κρίση στα παιδιά της Αμερικής.

Αν έπρεπε να περιγράψουμε το κείμενο του ΟΟΣΑ με τρεις λέξεις, αυτές θα ήταν «τοποκεντρική στρατηγική ανάπτυξης», έκφραση που έχει αντικαταστήσει την αλήστου μνήμης «αποκέντρωση» στα σχετικά εγχειρίδια. (...) Πιο επικεντρωμένος στο σήμερα ήταν ο προϊστάμενος του Τμήματος Περιφερειακής Ανάπτυξης και Τουρισμού του ΟΟΣΑ Alain Dupeyras. «Η παραγωγική ανασυγκρότηση της Αθήνας, μετά την πανδημία του Covid-19, είναι κλειδί για την συνολική ανάπτυξη της χώρας, αλλά δεν πρέπει να είναι μεμονωμένη», είπε μεταξύ άλλων, επισημαίνοντας ότι αν η Αττική παρουσιάσει ετήσιους ρυθμούς ανάπτυξης 3% η Ελλάδα θα επανέλθει στα προ κρίσης επίπεδα σε 8 χρόνια, αντί για 15 χρόνια που είναι το αναμενόμενο, αν θεωρήσουμε αναμενόμενο τον ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης 2%. Στις κατευθύνσεις του ΟΟΣΑ είναι η «η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας του αγροδιατροφικού τομέα από τα κάτω προς τα πάνω», η «διαδημοτική συνεργασία» και η «πολυεπίπεδη διακυβέρνηση» - όπου κεντρική εξουσία, περιφέρειες και δήμοι θα συντονίζονται άμεσα. Εμφαση δίνεται στην ενίσχυση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων σε περιφερειακό επίπεδο, τη επιτάχυνση της ψηφιοποίησης στον τουρισμό και στην προσπάθεια «τοπικοποίησης» του τουρισμού, ώστε να μεγιστοποιήσουν το οικονομικό όφελος οι τοπικές οικονομίες. Πώς αυτό συνδυάζεται με την επέλαση των πολυεθνικών tour operators και το μονοπώλιο του all inclusive δεν μας εξήγησαν. Εγινε αναφορά σε «πράσινες» πολιτικές, στην ενίσχυση του αγροτουρισμού και στη στροφή στην κυκλική οικονομία, που εντάσσεται στους στρατηγικούς στόχους της Ε.Ε. για το κλίμα. Τα στελέχη του ΟΟΣΑ επέμειναν στην ανάγκη «να ολοκληρωθούν οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και να μη “βαλτώσουν” λόγω πανδημίας», με προτεραιότητα στην Παιδεία, που οφείλει «να διασυνδεθεί με την αγορά σε τοπικό επίπεδο, με αξιοποίηση της μαθητείας» και στις πολιτικές απασχόλησης, «με διαρκή επανεκπαίδευση του ανθρώπινου δυναμικού».