Αναδημοσιεύσεις

30
08

Οι ατέλειες της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης

Σήμερα, η μετάδοση του κορονοϊού δεν χρειάστηκε παρά 15 με 20 ημέρες για να μετατραπεί σε πανδημία ανά τον κόσμο. Αλλά αν η παγκοσμιοποίηση του 20ού αιώνα απευθύνθηκε αισιόδοξα στα υψηλά εισοδήματα, σε μια μορφωμένη, αεικίνητη και πολύγλωσση κατηγορία που στήριξε την ελεύθερη ροή κεφαλαίων και αγαθών, την πολυπολιτισμικότητα και καθολικές αξίες, αυτό δεν σημαίνει ότι έχασε τη μερικευτικότητά της. Τα φτηνά ρούχα, τα ηλεκτρονικά της πληροφορικής τεχνολογίας, τα εξωτικά φρούτα, οι διακοπές σε ολόκληρο τον κόσμο κ.λπ., κ.λπ., δεν κρύβουν τις βιομηχανίες-κάτεργα, τη σύγχρονη δουλεία, τον εξευτελισμό της εργασίας, τη μεγάλη παγκόσμια ανισότητα και τους μηχανισμούς κοινωνικών αποκλεισμών. Ούτε καλύπτουν το παράδοξο ότι, στο τέλος του 20ού αιώνα, η εκβιομηχάνιση της Ασίας έγινε με βάση την αποβιομηχάνιση της Δύσης. Μπορεί να αναβιώσει το αφήγημα των ευεργετικών πτυχών της παγκοσμιοποίησης; Μήπως βρισκόμαστε στην κρίσιμη στιγμή της ενηλικίωσης του αιτήματος για μια άλλη παγκοσμιοποίηση; Είναι ένα στοίχημα. Καθώς εξασθενεί η ηγεμονία των ΗΠΑ, καθώς η Κίνα υπόσχεται μονοκομματική γραφειοκρατία και καθώς αναδύεται νέος αυταρχισμός στις φιλελεύθερες δημοκρατίες, μήπως θα πρέπει να ενισχυθούν οι θεσμοί της παγκόσμιας διακυβέρνησης; Μήπως θα πρέπει να αλλάξει η κατεύθυνση και το περιεχόμενό τους; Η Δεξιά αρνείται να το δει. Επιμένει στο ατελέσφορο προηγούμενο αφήγημα. Η παγκόσμια Αριστερά, επομένως, είναι που θα πρέπει τώρα να ανιχνεύσει το νέο τοπίο, με ελπιδοφόρες αφηγήσεις και νέα υποκείμενα. Με αιτήματα κοινοτικής, εθνικής αλλά και παγκόσμιας αλληλεγγύης.
29
08

Σάββας Ρομπόλης: Επιλογή τύπου Λατινικής Αμερικής το «σχέδιο Πισσαρίδη»

Η στρατηγική επιλογή του «σχεδίου Πισσαρίδη» αποτελεί μία οπισθοδρομική (shock therapy) επιλογή τύπου Λατινικής Αμερικής, ανατολικής Ευρώπης και Βαλκανίων, με την έννοια της προσέλκυσης «άνευ όρων» ξένων επενδύσεων, σε εισοδηματικές, εργασιακές και κοινωνικές συνθήκες ασιατοποίησης της ελληνικής οικονομίας και της αγοράς εργασίας. Από την άποψη αυτή αξίζει να σημειωθεί ότι στις θεωρητικές και εφαρμοσμένες προσεγγίσεις της ανάπτυξης είναι το γνωστό νεοφιλελεύθερο μοντέλο «της άνισης ανάπτυξης», με το οποίο οι ανεπτυγμένες χώρες και οι επιχειρήσεις τους, αξιοποιώντας τις υποδομές, τους ενεργειακούς, τους παραγωγικούς, τους εργασιακούς και κοινωνικούς πόρους των χωρών υποδοχής, μεταφέρουν πλούτο στις επιχειρήσεις τους και στις χώρες τους από την επιδείνωση του βιοτικού επιπέδου των συγκεκριμένων χωρών. Ακόμα περιορίζουν τον παραγωγικό - τεχνολογικό συσχετισμό δύναμης των χωρών υποδοχής στον διεθνή και ευρωπαϊκό καταμερισμό εργασίας, αυξάνουν τις εισοδηματικές και κοινωνικές ανισότητες και εγκαθιδρύουν, όπως προκύπτει εκ του αποτελέσματος, συνθήκες «ανάπτυξης της υπανάπτυξης, της παραγωγικής - τεχνολογικής εξάρτησης και της οικονομικής καθυστέρησης».
27
08

Το διάβημα του ράφτη

Τι έχει απομείνει στη ζώσα μνήμη των αριστερών από τον Οκέτο, τον Ρέντσι, τον «χαρισματικό» Βελτρόνι. Αν η λαϊκότητα ενός αριστερού κόμματος προκύπτει από την αδιαμεσολάβητη σχέση του ηγέτη του με το πλήθος ή από τη συνομιλία μιας διαπλαστικής πολιτισμικής ταυτότητας με την κοινωνία, όπως επιβεβαιώνει η ιταλική εμπειρία. Και κυρίως να ξανασκεφτούμε το πώς και το γιατί της λαχτάρας για την «πτήση», που αναδύθηκε εδώ σε μας, στη δική μας «Ουλμ» την καθημαγμένη από την κρίση, κόντρα στη χλεύη των λογής λογής επισκόπων, θολή και ανεπεξέργαστη. Να αναστοχαστούμε χωρίς αυταρέσκεια το εγχείρημα που αναλήφθηκε για την πραγματοποίηση της πτήσης. Τις αντιφάσεις και τις αμηχανίες που το χαρακτήρισαν. Τη στρατηγική αστάθεια. Την αχρείαστη «μέθη και υπεροψία» που το σημάδεψαν σε πολλές του στιγμές. Τη ματαίωσή του. Την κοπιώδη διανοητική, ηθική και οργανωτική προσπάθεια που απαιτείται για να ανασυγκροτηθεί ως ρητή και συνολική κριτική ενός βιοπολιτικού παραδείγματος, που η διαβρωτική ιδεολογία του δεν αφήνει ούτε εμάς ανέγγιχτους πολλές φορές. Να προετοιμάσουμε την επάνοδο στη διακυβέρνηση όχι ως αγχώδες ρεσάλτο, αλλά ως αποτέλεσμα της ανάκτησης της ηγεμονίας. Για πολλούς από εμάς, που αντιμετωπίζουμε το πολιτικό παρελθόν της Αριστεράς ως μια ανολοκλήρωτη υπόθεση, ως ενιαία διαδρομή με πολλές ανοιχτές εκκρεμότητες και με λίγους αλλά αναντικατάστατους οδοδείκτες, η μοναδική και αδιαπραγμάτευτη δέσμευσή μας είναι η προσήλωση στη διαρκή αναζήτηση των όρων και των δυνάμεων που απαιτούνται για την πτήση στον ορίζοντα της κοινωνικής και ανθρώπινης χειραφέτησης. Τίποτα περισσότερο. Τίποτα λιγότερο.
27
08

Αναζητώντας δυνατότητες ενάντια στην έκλειψη της πολιτικής

Στο πλαίσιο μιας διαρκούς κρίσης τού μοντέλου της αστικής δημοκρατίας, που φαίνεται ολοένα και περισσότερο να τείνει προς έναν νέο δεσποτισμό και του οποίου οι πολίτες φαίνεται να δέχονται άνευ προηγουμένου περιορισμούς των ελευθεριών τους, ο [Giorgio Agamben] μας ρωτά για πόσο καιρό θα είμαστε πρόθυμοι να ζήσουμε σε μια κατάσταση εξαίρεσης που συνεχώς παρατείνεται και αποπολιτικοποιείται. Αν, για παράδειγμα, καταφέρουμε να μην προσπεράσουμε βιαστικά τον φόβο απέναντι στην παρούσα κοινωνική συνθήκη, εν μέσω πανδημίας και μιας εγκαθιδρυμένης έκλειψης της πολιτικής, αλλά τον αναγνωρίσουμε ως ένα καίριο και οντολογικά θεμελιώδες συναισθηματικό άνοιγμα που μας προτρέπει να σκεφτούμε την ελευθερία του ζην, μπορούμε ίσως να θυμηθούμε την πραγματική μας, κοινώς, πολιτική φύση ως μια ανοιχτή δυνατότητα, εγκαταλείποντας τη «γυμνή ζωή» στην ηθικοπολιτικά παρακμάζουσα κυρίαρχη εξουσία.
27
08

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΟΥΖΙΝΑ ΒΥ ΠΑΠΑΛΑΜΠΡΑΙΝΑ: Η ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΠΑΓΟΥΡΙΝΟ

Βγαίνει και ο κ. Πέτσας και απειλεί τα παιδάκια πως αν δεν φορούν μάσκα θα τιμωρούνται με ποινές που θα ανακοινωθούν σύντομα, αντί να μας παρουσιάσει σχέδιο με τη βοήθεια ειδικών για το πώς θα ενημερωθούν γονείς και παιδιά, πώς θα πειστούν -ειδικά οι μικροί μαθητές- για τη χρήση της μάσκας. Αναμένουμε με αγωνία, λοιπόν, να ακούσουμε τις ποινές. Και μέχρι τότε καταθέτουμε προτάσεις: Θα παίρνουν από την Αννούλα το παγουρίνο και θα της δίνουν λακέρδα μέχρι να λυσσάξει από τη δίψα. Θα βάζουν στον Γιαννάκη τιμωρία να γράψει 100 φορές «Η κυρία μου είναι υπέρκομψη». Θα τραγουδάει ο Κωστάκης, όρθιος στο ένα πόδι, το άσμα «ένα παγουρίνο έχω μικρό στη ζώνη μου σφιγμένο». Θα βάζουν εργασία στη Βασούλα να βρει τις ομοιότητες του πρωθυπουργού με τα τσιτάχ. Θα δίνουν στον Γιωργάκη παγουρίνο με τους Μπόλεκ και Λόλεκ για να στιγματίζεται ως κομμουνιστοσυμμορίτης. Θα ζητούν από την Κατερινούλα να υπολογίσει πόσα κρούσματα έχουμε κατά μέσο όρο το χρόνο από την εποχή του λοιμού των Αθηνών. Θα γράφει 100 φορές ο Θανασάκης τη μετάφραση του «Σκοιλ Ελικικού Προσθέσεις και Ελέγχου Λοιμώχθηκαν».
26
08

Κύρκος Δοξιάδης: Ο ΣΥΡΙΖΑ στη λαβίδα της πασοκοποίησης

Σχηματοποιώντας, αλλά όχι υπερβολικά, μπορούμε να πούμε ότι οι δύο κεντρικές συνιστώσες των μετεξελίξεων του ΠΑΣΟΚ, επιφανειακά αντίθετες μεταξύ τους αλλά απολύτως αλληλοσυμπληρούμενες, ήτοι το «πατριωτικό» και το «εκσυγχρονιστικό» ΠΑΣΟΚ, ήταν οι πιο «προοδευτικές» εκδοχές των δύο προσώπων της μεταδικτατορικής Δεξιάς: αφενός της Δεξιάς των διαφόρων μεταδικτατορικών παραλλαγών της εθνικοφροσύνης και αφετέρου της «εκσυγχρονιστικής» Δεξιάς – στην «ευρωπαϊστική» και κατόπιν στη νεοφιλελεύθερή της φάση. Η ταξική κυριαρχία στο πολιτικό πεδίο δεν είναι κάτι που κρίνεται από κομματικά ή άλλου είδους επιτελεία τα οποία συνεδριάζουν και αποφασίζουν πολιτικές. Είναι μηχανισμοί και πολιτικο-οικονομικές στρατηγικές που αναπτύσσονται μακροπρόθεσμα και διαμορφώνουν πλαίσια εντός των οποίων οι πολιτικές δυνάμεις είναι σε μεγάλο βαθμό αναγκασμένες να κινούνται. Τα μη αστικά κόμματα, είτε ως –προ νεοφιλελευθερισμού– σοσιαλδημοκρατία είτε ως Αριστερά, στον βαθμό που δεν κατορθώνουν να αναπτύξουν τους δικούς τους οργανικούς δεσμούς με την κοινωνία επί στέρεων προγραμματικών και όχι ευκαιριακών βάσεων, είναι καταδικασμένα να αναπαράγουν τις πολιτικές που επιβάλλει η αστική κυριαρχία. Η μεγαλύτερη παγίδα για αυτά τα κόμματα είναι ο εφησυχασμός που προξενείται από την ύπαρξη ενός λαοφιλούς ηγέτη. Οσοδήποτε «χαρισματικός» κι αν είναι ο αρχηγός, ο υποκειμενισμός που αναπόφευκτα επικρατεί στα αρχηγοκεντρικά κόμματα, και που συνίσταται στην υποκατάσταση των οργανώσεων βάσης και των εκλεγμένων οργάνων από τον αρχηγό και το «περιβάλλον» του, είναι η βέβαιη μέθοδος για την υποταγή τους στο σύστημα. Ο «πατριωτικός»-ελληνορθόδοξος αυριανισμός αφενός και ο πασοκικός «εκσυγχρονισμός» αφετέρου, που βλέπουμε στις μέρες μας να αναπαράγονται στο εσωτερικό πλέον του ΣΥΡΙΖΑ, δεν είναι παρά τα δύο σκέλη μιας λαβίδας του συστήματος, που εφαρμόζει μια δοκιμασμένη και επιτυχημένη συνταγή.
26
08

Για γέλια ή για κλάματα…

Σύμφωνα με την επίσημη εκδοχή της κυβέρνησης, η οποία κατά το κεκτημένο της αριστείας και της καθολικής παραγωγής δικαίου που προκύπτει από την εκλογική της νίκη (όπως διδάσκουν άλλωστε και οι έγκριτοι αντισυνταγματολόγοι επιπέδου Άδωνι και βάλε - ή βγάλε) αποτελεί και την άριστη εκδοχή για το φονικό δεύτερο κύμα του ιού, τη βασική ευθύνη την έχουν οι νέοι... Τ’ ακούς; Οι νέοι. Χρειάζεται να νιώσουμε απελπισία για να αντιληφθούμε το μέγεθος της βαρβαρότητας. Όταν μια κυβέρνηση επιστρατεύει τον κοινωνικό αυτοματισμό εναντίον των νέων για να καλύψει τη θηριώδη της ανεπάρκεια, σημαίνει πως ζούμε σε μια χώρα ακυβέρνητη, η οποία πηγαίνει προς το άγνωστο ξυλάρμενη και χωρίς την πυξίδα που δείχνει προς το μέλλον. Ο κυβερνήτης ή έχει εγκαταλείψει, ή λείπει σε ταξίδι για διακοπές. Το ίδιο και οι αξιωματικοί. Δεν υπάρχει πιο ξεκάθαρο παράδειγμα από την ενοχοποίηση των νέων, που είναι το μέλλον του τόπου, ότι η πολιτική αυτής της κυβέρνησης είναι ένας πολτός όπου η νεοφιλελεύθερη αρπακτικότητα (εξαγριωμένα εμπλουτισμένη με τα χαρακτηριστικά της νεοελληνικής οικονομικής και πολιτικής ιδιοστασίας) συμφύρεται με τον ηλικιακό ρατσισμό (όπως και στην περίπτωση των ηλικιωμένων που «έτσι κι αλλιώς θα πέθαιναν», σαν το δάσος του Ερημίτη, που «έτσι κι αλλιώς θα καιγόταν»), αλλά και η εκκωφαντική προχειρότητα συμφύρεται με την εκμανή βιασύνη αρπαγής. Έχουν ξεπεράσει κάθε όριο με την ύβρη εναντίον των νέων. Δεν φτάνει το ανελέητο ξύλο, ο εγκλεισμός, οι υλακές των «συνοριοφυλάκων νοτίων προαστίων» του φαιού Χρυσοχοΐδη, η σιδηροδέσμια ταλαιπωρία με ανυπόστατες κατηγορίες όλων εκείνων των παιδιών που αντιδρούν. Δεν φτάνουν ακόμα και οι θάνατοι όπως του Βασίλη Μάγγου, δεν φτάνει που η προσκυνηματική πολιτική, πότε προς την Εκκλησία και πότε προς τους σχολάρχες, της υπουργού Παιδείας (της μόνης υπουργού που δεν της εδόθη χαρτοφυλάκιο, αλλά σκευοφυλάκιο) τους στερεί το μέλλον, δεν φτάνουν τόσα και τόσα, τώρα τους φορτώνουν και την ευθύνη του κορωνοϊού.
25
08

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΟΥΖΙΝΑ ΒΥ ΠΑΠΑΛΑΜΠΡΑΙΝΑ: Η ΑΠΑΝΘΡΩΠΙΑ ΤΟΥ “ΜΕΣΟΥ ΟΡΟΥ”

Τον Ιούνιο η κυβέρνηση Μητσοτάκη κατάργησε την ρύθμιση της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ να είναι μέχρι 22 παιδιά ανά τάξη στα Δημοτικά, αυξάνοντάς τα στα 25. Και τώρα η κ. Κεραμέως επιμένει παίζοντας με την ασφάλεια παιδιών, γονιών και δασκάλων σε συνθήκες πανδημίας. Αρνείται να πάρει οποιοδήποτε μέτρο αραίωσης. Κι αυτό γιατί οι προσλήψεις εκπαιδευτικών και η εξεύρεση πρόσθετων αιθουσών δεν είναι στη λογική της νεοφιλελεύθερης κυβέρνησης Μητσοτάκη.
25
08

Νίκος Φίλης: Υπουργείο Παιδείας: Η αποτυχία της προετοιμασίας είναι η προετοιμασία της αποτυχίας

Ζητήσαμε επιπλέον χρηματοδότηση για την Παιδεία προκειμένου να διαμορφωθούν τάξεις με δραστικά μειωμένη «μαθητική πυκνότητα» (10-12 μαθητών), όπως προτείνουν οι επιστήμονες διεθνώς. Για να υποστηριχθεί κάτι τέτοιο, απαιτούνταν επιπλέον προσλήψεις αναπληρωτών και επιτάχυνση του διορισμού των 10.500 μονίμων εκπαιδευτικών που είχε ξεκινήσει ο ΣΥΡΙΖΑ. Ακούμε, αντίθετα, ότι οι τάξεις θα λειτουργήσουν με πλήρη μαθητική σύνθεση, όπως προ πανδημίας, και πρακτικά με τον συνήθη αριθμό εκπαιδευτικών. Ζητήσαμε να αξιοποιηθεί το καλοκαίρι για καίριες παρεμβάσεις στη σχολική κτηριακή υποδομή (κοινόχρηστοι χώροι και χώροι υγιεινής, αίθουσες που στερούνταν ικανοποιητικού αερισμού κ.ά.). Προτείναμε έναν αποκεντρωμένο σχεδιασμό δράσης με την επίβλεψη των Περιφερειακών Διευθύνσεων και την ενεργοποίηση των δήμων. Δεν έγινε τίποτα. Προτείναμε την αναζήτηση πρόσθετων, εναλλακτικών σχολικών αιθουσών μέσω των ΟΤΑ ως προσωρινό μέτρο ανάγκης. Καμία ενέργεια. Αντίθετα, το υπουργείο ετοιμάζεται να υλοποιήσει την απαράδεκτη ρύθμιση που ψήφισε τον Ιούνιο αυξάνοντας εν μέσω πανδημίας τους μαθητές στις τάξεις του δημοτικού από 22 σε 25! (...) Χωρίς να υπονοώ στο ελάχιστο ότι η μάσκα δεν είναι απαραίτητη, είναι φανερό ότι δεν μπορεί να είναι η μόνη παρέμβαση. Την ίδια ώρα που σε άλλους τομείς τής κοινωνικής και παραγωγικής ζωής (υπηρεσίες, γραφεία, επιχειρήσεις) λαμβάνονται ιδιαίτερα μέτρα, τα σχολεία θα λειτουργούν απλώς... με μάσκες; Γίνεται φανερό ότι η επιτυχία στην πρώτη φάση της πανδημίας οφειλόταν στις σωστές προτάσεις των ειδικών και στη «low tech» καραντίνα, όλων μας, σε μια χώρα με μειωμένες εκείνη τη στιγμή αλληλεπιδράσεις με το εξωτερικό.  Όταν η οικονομία και τα σύνορα άνοιξαν, φάνηκε η κυβερνητική γύμνια με την έλλειψη σχεδίου και προετοιμασίας. Ο «Μωυσής» έκανε φτερά. Η πεντάμηνη «περίοδος χάριτος» δεν αξιοποιήθηκε έναντι του δεύτερου κύματος, που όλοι οι επιστήμονες πιθανολογούσαν ότι θα φτάσει. Οι ευθύνες τής κυβέρνησης και του ΥΠΑΙΘ είναι βαριές. Η αποτυχία της προετοιμασίας είναι η προετοιμασία της αποτυχίας.
25
08

Άγγελος Τσέκερης: Ο ΣΥΡΙΖΑ στις σημερινές συνθήκες

Είναι σαφές ότι στον πυρήνα όλων αυτών των αντιπαραθέσεων κρύβεται μια μόνιμη ένταση γύρω από το ποια θα είναι η πολιτική ταυτότητα του υπό διαμόρφωση ΣΥΡΙΖΑ - Προοδευτική Συμμαχία. Αυτό είναι κάτι που το κόμμα, στο σύνολό του, οφείλει να διαχειριστεί προσεκτικά.  Όταν κάνεις μια διεύρυνση, δεν αντικαθιστάς τους οπαδούς σου με καινούργιους, ούτε πετάς τα πλεονεκτήματά σου στη θάλασσα για να κερδίσεις κάποια καινούργια. Παίρνεις όλα τα μέτρα που χρειάζεται ώστε άνθρωποι με διαφορετικές πολιτικές αφετηρίες να μπορέσουν να συνυπάρξουν συντροφικά και φροντίζεις να ενισχύεις τα πράγματα που τους συνδέουν. Ακριβώς αυτά που τους συνδέουν είναι η νέα σου ταυτότητα. Αυτή η ταυτότητα δεν χρειάζεται να είναι στενή, ούτε δογματική, γιατί ένα κόμμα εξουσίας δεν μπορεί να υψώνει σεχταριστικούς φραγμούς στη σχέση του με τον κόσμο. Πρέπει, όμως, η ταυτότητα αυτή να βασίζεται σε σταθερές αξίες: αν ο ΣΥΡΙΖΑ - Προοδευτική Συμμαχία είναι κόμμα που πολεμά τον νεοφιλελευθερισμό, τον κοινωνικό συντηρητισμό και τον φασισμό, παλεύει για τη δημοκρατία και τη διαφάνεια και υπερασπίζεται την εργασία, τους αδύναμους και το κοινωνικό κράτος, αυτά φτάνουν και περισσεύουν. Χρειάζεται, όμως, το κόμμα, στο σύνολό του, από την ηγεσία μέχρι το τελευταίο μέλος, τις αξίες αυτές να τις εννοεί και να τις υπηρετεί με συνέπεια, στα λόγια και στις πράξεις. Φαίνεται όμως πως η διαμόρφωση ενός τέτοιου πλαισίου πολιτικών αρχών έχει αμεληθεί τον τελευταίο χρόνο και το βάρος έχει πέσει σε διαδικαστικά ζητήματα τα οποία όσο περισσότεροι ασχολούνται μαζί τους τόσο πιο περίπλοκα γίνονται. Επιπλέον, χρειάζεται μεγαλύτερη προσπάθεια από τα επώνυμα και προβεβλημένα στελέχη τού ΣΥΡΙΖΑ να κατανοήσουν την ανάγκη του κόσμου για σύνθεση, θετικό κλίμα και εξωστρέφεια και να ανταποκριθούν σ’ αυτή. Η ένταση και οι εσωτερικές διαμάχες δημιουργούν πάντα τον πειρασμό να τις εκμεταλλευτεί κάποιος για αυτοπροβολή ή για να ενισχύσει τις μετοχές του έναντι των εσωκομματικών αντιπάλων, αυτό όμως είναι κάτι που πρέπει να εξαλειφθεί ως πρακτική. Γιατί το «χαϊδολόγημα» των εσωτερικών εντάσεων είναι αυτό που παράγει γκρίνια, εκνευρισμό και καχυποψία, φέρνει τους εμπαθείς στο προσκήνιο, ωθεί τους καλοπροαίρετους στο περιθώριο και την απογοήτευση και δημιουργεί τρικυμίες σε ποτήρια.