Συνεντεύξεις

«Η δωροκάρτα για τους νέους αποτελεί ένα προβληματικό μέτρο και μάλιστα χωρίς να έχει προηγηθεί σοβαρή παρέμβαση σε άλλους κρίσιμους "θύλακες μη εμβολιασμού" όπως είναι οι άνω των 80 ετών πολίτες, το 30% των οποίων δεν έχει εμβολιαστεί. Εδώ εντοπίζεται η μεγάλη απόκλιση σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη. Γιατί και πώς θα αντιμετωπιστεί; Είναι μόνο η δυσκολία μετακίνησης, για την οποία φέρει μεγάλη ευθύνη η κυβέρνηση που καθυστέρησε τον κατ’ οίκον εμβολιασμό και τώρα νομοθετεί να τον κάνουν οι ιδιώτες και όχι οι δημόσιες δομές;», διερωτάται ο Α. Ξανθός. Εφόσον δεν προκύπτει τεκμηριωμένα ότι οι νέοι αποτελούν «θύλακα μη εμβολιασμού», προς τι η δωροκάρτα; «Είναι προφανές ότι αποτελεί ένα πολιτικό μέτρο "προσεταιρισμού" των νέων, που ευτελίζει μια πράξη κοινωνικής αλληλεγγύης και εκούσιας συμβολής σε μια προσπάθεια συλλογικής προστασίας. Υπάρχει όμως και μία ακόμα σημαντική πτυχή: το "freedom pass" χορηγείται με την πρώτη δόση και όχι με την ολοκλήρωση του εμβολιασμού, πράγμα απαράδεκτο και υγειονομικά επικίνδυνο», απαντά ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ. Το γεγονός ότι η κυβέρνηση προχωρά σε μέτρα κοινωνικά, πολιτικά και υγειονομικά επικίνδυνα φανερώνει «το πολιτικό άγχος της κυβέρνησης να μην ξεφουσκώσει το εμβολιαστικό εγχείρημα, γιατί πάνω σ’ αυτό επιχειρεί να στήσει ένα αφήγημα επιτυχίας. Εάν εξαντληθούν οι πρόθυμοι να εμβολιαστούν, το χαμηλό ποσοστό εμβολιασμένων θα αποδειχθεί εύθραυστο έναντι των νέων μεταλλάξεων, θα πάμε σε 4ο κύμα και θα επιστρέψουν ξανά τα περιοριστικά μέτρα. Μας προβληματίζει το γεγονός ότι πριν λίγες μέρες η κυβέρνηση πέρασε νόμο από τη Βουλή, σύμφωνα με τον οποίο ο Υπουργός Υγείας μπορεί να παρακάμψει την Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών (απαιτείται η "γνώμη" και όχι η “σύμφωνη γνώμη” της) για να αποφασίσει ποιος είναι ο ενδεδειγμένος αριθμός δόσεων για τον πλήρη εμβολιασμό του πληθυσμού.» Όλα στο βωμό της αποφυγής του πολιτικού κόστους που προκύπτει από τη διαχείριση της πανδημίας, λοιπόν. Με αυτήν τη συντηρητική και νεοφιλελεύθερη κυβέρνηση «η Αριστερά και ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ χρειάζεται να κάνει στρατηγικού χαρακτήρα αντιπαράθεση και σύγκρουση. Παρότι ισχύει, δεν έχει αποτέλεσμα να εγκαλούμε απλώς την κυβέρνηση για διαχειριστική ανεπάρκεια, για ιδιοτέλεια ή πελατειακή λογική. Στα θέματα υγείας, η διαχωριστική γραμμή είναι η επένδυση ή όχι στο Δημόσιο Σύστημα Υγείας, η μείωση ή όχι των ανισοτήτων. Η κυβέρνηση έχει τη λογική "να περάσει η μπόρα", αντιμετωπίζει την κρίση σαν μια παρένθεση αναγκαστικού "κρατισμού". Επειδή ακριβώς δεν πιστεύει στο ισχυρό ΕΣΥ, στο Κοινωνικό Κράτος και στη ρύθμιση της αγοράς, γι’ αυτό δεν θέλει και δεν μπορεί να "θωρακίσει" το ΕΣΥ, να προστατέψει τη Δημόσια Υγεία και την κοινωνία», καταλήγει ο Ανδρέας Ξανθός.

Γενικά υπάρχει μια βιασύνη επίδειξης «έργου» στον τομέα της εγκληματικότητας και μια προσπάθεια αυστηροποίησης των ποινικών νόμων, της διαχείρισης των κρατουμένων κ.ο.κ. Αυτό είναι το ιδεολογικό υπόβαθρο και οι θέσεις της παρούσας κυβέρνησης, που αποτελούσαν εξάλλου μέρους και της προεκλογικής της ατζέντας κατά το μέρος που επικεντρώθηκε στην ασφάλεια ως ζήτημα του εγκλήματος του δρόμου, των αλλοδαπών κλπ. Αυτή, λοιπόν, η ατζέντα φαίνεται ότι εκτιμήθηκε πως επιβεβαιώνεται με αυτό το έγκλημα, όπως και με κάποια άλλα που έγιναν αυτή την περίοδο, και έτσι επιλέχθηκε να γίνουν διάφορες σχετικές δηλώσεις, επικηρύξεις κτλ. Βεβαίως έκαναν λάθος και δείχνει μία μονομέρεια στις αντιλήψεις των πολιτικά αρμοδίων προς μια συγκεκριμένη κατεύθυνση μόνο, και αυτό είναι ένας δείκτης αναξιοπιστίας, κατά τη γνώμη μου. Από εκεί και πέρα, για το ζήτημα των ποινών, δεν καταλαβαίνω γιατί θεωρούμε λίγο το να μείνει κάποιος 15 και 20 χρόνια στη φυλακή. Εδώ λέγαμε για το πόσο ψυχοφθόρος ήταν ο ημι-περιορισμός της καραντίνας και πώς οδήγησε, για παράδειγμα, στην αύξηση της χρήσης ουσιών. Καμία έρευνα πουθενά και ποτέ δεν έχει αποδείξει ότι η αύξηση των ποινών συνετέλεσε στη μείωση της εγκληματικότητας. Επομένως, η συζήτηση περί αύξησης των ποινών είναι προβληματική, μεταξύ άλλων και επειδή διαμορφώνει ένα κλίμα που ταυτίζει τη σοβαρότητα των κυβερνήσεων με την αυστηρότητα των ποινών (πράγμα άκρως παραπλανητικό), ενώ η πραγματικότητα είναι ότι αυξάνουμε τις ποινές γιατί είμαστε ανίκανοι στην αντιμετώπιση της εγκληματικότητας. Πρέπει, επίσης, να ξεκαθαρίσουμε αν ως πολιτική κοινωνία δίνουμε δεύτερη ευκαιρία στους στυγνούς εγκληματίες. Αν όχι, τότε αυτή η άποψη ταυτίζεται με την επαναφορά της θανατικής ποινής και είμαστε μακριά από τη δημοκρατία. Δημοκρατία δεν είναι μόνο να ψηφίζουμε, αλλά να κατανοούμε την αρνητική διάσταση που έχουν κάποιες κοινωνικές σχέσεις και να παρεμβαίνουμε, ώστε, αν δεν μπορούν να αποκατασταθούν, όπως σε περιπτώσεις ανθρωποκτονίας, να εξομαλύνονται.

Έχουμε μεγάλη ανάγκη το Συνέδριο. Μας πρόλαβε η πανδημία και δεν το πραγματοποιήσαμε το 2020. Με σεβασμό, βέβαια, στους υγειονομικούς κανόνες και με την κρυφή ελπίδα ότι η πανδημία θα ελεγχθεί, ελπίζω να το πραγματοποιήσουμε μέσα στο 2021. Σε αυτό θα πρέπει να στοχεύσουμε συλλογικά. Ο ΣΥΡΙΖΑ–Προοδευτική Συμμαχία διανύει δύο χρόνια τώρα περίοδο μεταβατική, με ρυθμίσεις ανάγκης «υβριδικού» χαρακτήρα, οι οποίες όμως πρέπει να τελειώνουν. Οι σαφείς συλλογικές αποφάσεις, η δημοκρατική νομιμοποίηση των οργάνων και η εμβάθυνση των απαντήσεων για παλαιά και νέα προβλήματα είναι ζητήματα τεράστιας σημασίας, που, αν κάτι μπορεί να μας τα εξασφαλίσει, δεν νομίζω ότι υπάρχει τίποτα άλλο εκτός από το Συνέδριο. Συμφωνώ τέλος ότι η συζήτηση για το είδος του κόμματος που χρειαζόμαστε είναι ήδη πολύ ενδιαφέρουσα και πρέπει να συνεχιστεί. Δεν πρέπει, όμως, να μείνουμε στο τι κόμμα δεν θέλουμε. Αντίθετα, πρέπει να μιλήσουμε ξανά για την ανάγκη του κόμματος και δη του αριστερού κόμματος. Μέσα στην παγκόσμια κρίση του κομματικού φαινομένου, όπως και της πολιτικής, οφείλουμε να υπερασπιστούμε τον πολύτιμο ρόλο που ανέλαβε να επιτελέσει στη σύγχρονη παγκόσμια ιστορία «ο θεσμός της ένωσης προσώπων, που ξεκινώντας από κοινή ιδεολογική βάση, αναλαμβάνουν την υποχρέωση να επεξεργάζονται διαρκώς πολιτικές προτάσεις για την πρόοδο, την ισότητα και τη δικαιοσύνη και να τις διεκδικούν μαζί με την κοινωνία». Εάν αυτό είναι για μας το κόμμα, τότε γίνεται φανερό γιατί αξίζει και να το υπερασπιστούμε.

Σήμερα, το σοσιαλιστικό σχέδιο πρέπει να είναι φεμινιστικό, οικολογικό, αντικαπιταλιστικό, αντιρατσιστικό, διεθνιστικό και αυτοδιαχειριστικό. Το 2021 είναι η 150η επέτειος της Παρισινής Κομμούνας όταν ο λαός εγκαθίδρυσε μια μορφή δημοκρατικής αυτοδιαχείρισης. Η Κομμούνα ήταν ένας συνδυασμός αυτο-οργάνωσης και μορφών ανάθεσης εξουσίας που μπορούσε να αμφισβητηθεί ανά πάσα στιγμή, δεδομένου ότι όλες οι εντολές μπορούσαν να ανακληθούν με λαϊκή εντολή. Πρέπει να δηλωθεί σαφώς ότι η χειραφέτηση των καταπιεσμένων ή θα γίνει από τους ίδιους τους καταπιεσμένους, ή δεν θα γίνει ποτέ. Ο σοσιαλισμός θα επιτευχθεί μόνο αν οι λαοί του κόσμου θέσουν συνειδητά ως στόχο τους την δημιουργία του, και αν αποκτήσουν τη δυνατότητα να εμποδίσουν την αυταρχική ή δικτατορική υποβάθμιση και την γραφειοκρατικοποίηση της νέας κοινωνίας. Το 1918 η Ρόζα Λούξεμπουργκ είχε πει κάτι που ισχύει και σήμερα: «η εξουσία των μεγάλων λαϊκών μαζών είναι αδιανόητη χωρίς μια ελεύθερη και ανεμπόδιστη πληροφόρηση και χωρίς το απεριόριστο δικαίωμα του συνεταιρίζεσθαι και του συνέρχεσθαι». Και είχε προσθέσει: «Η ελευθερία μόνο για τους υποστηρικτές της κυβέρνησης, μόνο για τα μέλη ενός κόμματος-όσο πολλά και αν είναι αυτά- δεν είναι ελευθερία. Ελευθερία σημαίνει πάντα και αποκλειστικά ελευθερία για εκείνον/ην που σκέφτεται διαφορετικά. Όχι εξαιτίας κάποιας φανατικής αντίληψης περί "δικαιοσύνης", αλλά γιατί η εκπαιδευτική, η ολοκληρωτική και εξαγνιστική λειτουργία της πολιτικής ελευθερίας εξαρτάται από αυτό το ουσιώδες χαρακτηριστικό, και η δύναμή της χάνεται όταν η "ελευθερία" γίνεται "ειδικό προνόμιο"». Σήμερα που βρισκόμαστε αντιμέτωποι με μια πολυεπίπεδη κρίση του καπιταλισμού η οποία μας σπρώχνει στην άβυσσο εξαιτίας της περιβαλλοντικής κρίσης, η μεταρρύθμιση του καπιταλισμού δεν αποτελεί πια μια σωστή επιλογή. Θα ήταν απλώς ένα μικρότερο κακό, που δεν μπορεί να επιφέρει τις αναγκαίες αλλαγές που απαιτεί η σημερινή κατάσταση.

Ο ΣΥΡΙΖΑ για να πάει μπροστά και νικηφόρα πρέπει να επιστρέψει πίσω, εκεί που ανήκει, εκεί που είναι βαθιά ριζωμένος. Στο πλούσιο κοινωνικό έδαφος του κόσμου της εργασίας, της νεολαίας των 300 ευρώ και της επισφαλούς απασχόλησης, των δικαιωμάτων, της γυναικείας χειραφέτησης, της μόρφωσης και του πολιτισμού. Στον όμορφο κόσμο της Δημοκρατίας, της Αριστεράς, της Οικολογίας και του Πολιτισμού κι όχι στα φθαρμένα σύμβολα και υποπροϊόντα του χθες. Χρειάζεται να μιλήσουμε στοχαστικά για τη διακυβέρνησή μας, υποστηρίζοντας τα μεγάλα θετικά της επιτεύγματα, αλλά και παραδεχόμενοι συμπεριφορές και πολιτικές που έχουν φθείρει την εικόνα μας στην κοινωνία. Μόνο έτσι μπορούμε να διαρρήξουμε το τριπλό τείχος. Την απογοήτευση από την εκλογική ήττα αλλά και από πλευρές της διακυβέρνησης , το καλά οργανωμένο αντι-ΣΥΡΙΖΑ και αντί- Τσίπρα μέτωπο (που δεν περιορίζεται στα μίντια αλλά έχει πολιτική και κοινωνική επιρροή) και τις ασφυκτικές συνθήκες που έχουν διαμορφωθεί στα μεγάλα μέσα μαζικής ενημέρωσης-όργανα των ολιγαρχών. Εν πολλοίς αυτή η μάχη θα κριθεί από την ικανότητά μας να συγκροτήσουμε μια νέα κοινωνική συμμαχία που θα ανατρέψει τα δημοσκοπικά δεδομένα -και τα ανατρέπει ήδη. Οι επόμενες εκλογές, θυμίζω, θα γίνουν με απλή αναλογική. Ο ΣΥΡΙΖΑ πρέπει από τώρα να αρχίσει να ιχνηλατεί την κυβερνητική λύση που αντιστοιχεί στο εκλογικό σύστημα που εμείς ψηφίσαμε και που αποτέλεσε πάγιο αίτημα της Αριστεράς και του δημοκρατικού κόσμου επί δεκαετίες. Στην απλή αναλογική αντιστοιχεί μια σύνθετη προσπάθεια για την οικοδόμηση σταθερών σχέσεων συνεργασίας και προγραμματικής όσμωσης μεταξύ των δημοκρατικών προοδευτικών δυνάμεων. Αμέσως μετά τη διαμόρφωση των προγραμματικών μας θέσεων και εν όψει του Συνεδρίου του ΣΥΡΙΖΑ, πρέπει να απευθύνουμε πλατύ κάλεσμα συνεργασίας και νίκης στις επόμενες εκλογές. Για πολλά αξίζει να προβληματιζόμαστε ή να τσακωνόμαστε οι προοδευτικές αριστερές δυνάμεις. Για ένα όμως δεν πρέπει να υπάρχει αμφιβολία, ταλάντευση ή δεύτερη σκέψη. Ότι αυτή η κυβέρνηση δεν μας αξίζει. Ότι αυτή η Δεξιά πρέπει να φύγει!

«Καθώς διαδηλώναμε στο Σύνταγμα για την νέα γυναικοκτονία της Caroline Crouch, μάθαμε για τον βιασμό γυναίκας στην πολυκατοικία όπου εργαζόταν στα Πετράλωνα «Είναι εντυπωσιακό ότι το θέμα αυτής της βίας φτάνει να συζητιέται δημόσια όταν καταλήγει στον φόνο, ενώ υπάρχουν μια σειρά από εκατοντάδες καθημερινές καταγγελίες γυναικών- κοριτσιών στην αστυνομία». Μια συγκλονιστική ιστορία που προστίθεται σε μια σειρά τέτοιων περιστατικών που αποδεικνύουν πόσο δρόμο έχουμε να κάνουμε ακόμη, είναι ιστορίες που μας φέρνουν προ των ευθυνών μας κι όσο δεν προσδιορίζονται ως γυναικοκτονίες, θα αποκρύπτεται η έμφυλη διάσταση αυτών των εγκλημάτων, το χέρι του δολοφόνου συζύγου, συντρόφου, φίλου, το οπλίζουν έμφυλα στερεότυπα, αντιλήψεις σύμφωνα με τις οποίες οι γυναίκες είναι κατώτερα πλάσματα, ιδιοκτησία τους, τις οποίες μπορούν να ελέγχουν, να σωφρονίζουν, να τιμωρούν, να σκοτώνουν. Είναι εντυπωσιακό ότι το θέμα αυτής της βίας φτάνει να συζητιέται δημόσια όταν καταλήγει στον φόνο, ενώ υπάρχουν μια σειρά από εκατοντάδες καθημερινές καταγγελίες γυναικών- κοριτσιών στην αστυνομία. Αυτά στην πλειονότητά τους αντιμετωπίζονται μεμονωμένα και «βαφτίζονται» οικογενειακά δράματα. Την ίδια ώρα έχουμε τον κ. Μπαλάσκα να χαρακτηρίζει βλάκα το δολοφόνο και να δίνει νομικές συμβουλές (ότι έπρεπε να πει πως το έκανε εν βρασμώ για να την γλυτώσει με λιγότερα χρόνια) στους επίδοξους γυναικοκτόνους, όπως τον Μπάμπη Αναγνωστόπουλο, διότι πρέπει να αναφέρεται και το όνομά του. Η αποκάλυψη του έλληνα συζύγου ως δολοφόνου έδωσε το έναυσμα για μια επίθεση στο θύμα αφού ο δολοφόνος δεν είναι κάποιος ποινικός που απελευθερώθηκε με τον νόμο Παρασκευόπουλου… τον πιο συκοφαντημένο, πιο εργαλειοποιημένο νόμο, που στην πραγματικότητα αποτελεί ένα δείγμα μια συνολικής πρότασης για την καθολική κοινωνική απελευθέρωση».

Αντί για έξοδο του Μετρό στη Τοσίτσα, σχεδιάζουν την εξαφάνιση της πλατείας Εξαρχείων στο πλαίσιο της λογικής να τελειώνουμε με την μεταπολίτευση. Η απόφαση της δημοτικής αρχής της Αθήνας, να δημιουργήσει την έξοδο του Μετρό στην πλατεία Εξαρχείων, δείχνει μια ιδεολογική εμμονή που ξεπερνά τα όρια. Η δημοτική αρχή κινείται στο πλαίσιο να τελειώνουμε με την μεταπολίτευση, με το δημόσιο πανεπιστήμιο, με τα εργασιακά δικαιώματα και με οποιαδήποτε νεανική αμφισβήτηση, αλλάζοντας παράλληλα το χαρακτήρα ολόκληρων γειτονιών. (...) Το μέγεθος της πλατείας Εξαρχείων, δεν μπορεί να σηκώσει αυτά τα οποία σχεδιάζουν με την κατασκευή της εξόδου του Μετρό, ενώ υπήρχε επεξεργασμένη πρόταση,  από την Ανάπλαση ΑΕ, όταν ήταν ο Νίκος Μπελαβίλας και προέβλεπε την έξοδο στην οδό Τοσίτσα, μεταφέροντας την έξοδο πιο κοντά στο διαμάντι της πόλης μας, το Αρχαιολογικό Μουσείο.  Η εναλλακτική αυτή πρόταση ήταν απόλυτα ορθολογική και τεχνικά επαρκής λύση που αναδείκνυε το Αρχαιολογικό Μουσείο και σεβόταν τους κατοίκους της Αθήνας.  Αντί να επιλέξουν ο σταθμός του Μετρό να συνομιλεί με την ανάγκη των επισκεπτών και των κατοίκων της πόλης με το Μουσείο, θέλουν να εξαφανίσουν την πλατεία Εξαρχείων στο όνομα μιας ιδεολογικής εμμονής που βάλλει κατά της μεταπολίτευσης, κατά του δημοσίου πανεπιστημίου, κατά των εργασιακών δικαιωμάτων, κατά οποιασδήποτε φοιτητικής ή νεανικής αμφισβήτησης και μέσα σε αυτό αλλάζουμε και τον χαρακτήρα ολόκληρων γειτονιών.

Δεν ασπάζομαι την παλιά λογική του κλασικού δικομματισμού περί των κυβερνήσεων που πέφτουν σαν ώριμα φρούτα. Δεν είμαστε σε καθεστώς κανονικής εναλλαγής γιατί τώρα έχουμε ένα σκληρό καθεστωτικό κόμμα που δημιουργεί όρους θεσμικού εκφυλισμού συγκεκριμένων προγραμματικών θέσεων. Από την άλλη έχουμε τον  ΣΥΡΙΖΑ που θέλει να αλλάξει τα πράγματα, που έχει μία ριζοσπαστική πολιτική ατζέντα και χρειάζεται διαρκής αγώνας για την οικοδόμηση μιας μεγάλης κοινωνικής πλειοψηφίας για να πέσει η κυβέρνηση.  Η κυβέρνηση είναι κλεισμένη μέσα σε ένα γυάλινο πύργο. Θεωρούσε ότι η πανδημία θα απέτρεπε τις μαζικές αντιδράσεις και ότι θα κατάφερνε σε συνεργασία με μιντιακά συγκροτήματα και μεγάλους επιχειρηματικούς ομίλους να δημιουργήσει μία συνθήκη κοινωνικού αυτοματισμού, ώστε να υπάρξουν κοινωνικές αντιδράσεις απέναντι στις απεργιακές κινητοποιήσεις. Η πιο χαρακτηριστική απάντηση δόθηκε εχθές στο λιμάνι του Πειραιά, όπου οι δημοσιογράφοι των συστημικών μέσων ενημέρωσης έψαχναν έστω και έναν να κατηγορήσει τους απεργούς για τις καθυστερήσεις και την ταλαιπωρία και δεν βρέθηκε κανένας. Αντιθέτως ο κόσμος έλεγε ότι την τελική ευθύνη την έχει η κυβέρνηση και η εταιρεία η οποία έπαιρνε τηλέφωνο και έλεγε στους ταξιδιώτες ότι τα δρομολόγια θα γίνουν. Αυτή τη στιγμή, η Νέα Δημοκρατία εφαρμόζει με αντιδραστική ορμή, αυτό το οποίο ο κύριος Βορίδης είχε τολμήσει να πει ότι θα πρέπει να υπάρξουν οι «θεσμικές εγγυήσεις» ώστε να μην ξανά κυβερνήσει η αριστερά. Ο τρόπος με τον οποίο διαχειρίζεται το κράτος και τους θεσμούς, με τις μεταρρυθμίσεις τις οποίες κάνει στο πεδίο της οικονομίας, αναδιαρθρώνοντας με ταχύτατους ρυθμούς τα οικονομικά δεδομένα της χώρας, είναι ακριβώς στην κατεύθυνση της αντιδραστικής ορμής και της προσπάθειας να υπάρξουν οι παρεμβάσεις που θα αποτρέψουν μία νέα διακυβέρνηση της αριστεράς. Όμως αυτό δεν θα το πετύχει γιατί πολλές φορές τα πράγματα δεν έρχονται όπως τα θέλουν οι ισχυροί και το σύστημα. Το αποδείξαμε αυτό το 2012 και το 2015 και αυτή τη στιγμή δημιουργούνται οι όροι και οι κοινωνικές προϋποθέσεις για να αντιπαρατεθούμε με τη Νέα Δημοκρατία επί ίσοις όροις και να την κερδίσουμε για άλλη μία φορά. Φέτος με τις αδιανόητες μεταρρυθμίσεις στην εκπαίδευση θα έχουμε 20.000 λιγότερους εισακτέους στα πανεπιστήμια, οι οποίοι ουσιαστικά θα οδηγηθούν στα ιδιωτικά κολλέγια. Οι αδιανόητες μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας με την κατάργηση του 8ωρου, δημιουργούν κοινωνικές διεργασίες. Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι έγιναν τρία μαζικότατα συλλαλητήρια σε διάστημα λιγότερο του ενός μήνα, την ίδια στιγμή που η κυβέρνηση θεωρούσε, σε συνεργασία με τα μιντιακά συγκροτήματα, τους μεγάλους επιχειρηματικούς ομίλους και το εφοπλιστικό κεφάλαιο ότι θα κατάφερνε να δημιουργήσει μία συνθήκη κοινωνικού αυτοματισμού.

Στον τρόπο με τον οποίο η πανδημία επηρέασε ήδη και αναμένεται να καθορίσει στο μέλλον το Airbnb ειδικά και τον τουρισμό συνολικότερα, αναφερόμαστε αναλυτικά στο Επίμετρο του βιβλίου. Η παγκόσμια παύση του τουρισμού λόγω Covid-19 είχε, όπως αναμενόταν, σημαντική επίδραση (και) στο τοπίο των βραχυχρόνιων μισθώσεων. Ωστόσο, αυτές αποδείχτηκαν αρκετά ανθεκτικές, καθώς η άρση των απαγορεύσεων ως προς τις διεθνείς μετακινήσεις κατά την άνοιξη και το καλοκαίρι του 2020 (μετά την πρώτη μεγάλη περίοδο καραντίνας) συνοδεύτηκε από αύξηση στις Airbnb κρατήσεις, έστω και σε αριθμούς αισθητά χαμηλότερους συγκριτικά με το καλοκαίρι του 2019. Παρατηρήθηκε σημαντική αύξηση των κρατήσεων από εγχώριους επισκέπτες που διαμένουν σε κοντινή απόσταση από τους προορισμούς στους οποίους επέλεξαν να μετακινηθούν, καθώς επίσης μία αποκέντρωση των κρατήσεων από δημοφιλείς (αστικούς και νησιωτικούς) προς λιγότερο δημοφιλείς και νέους προορισμούς, συχνά στον αγροτικό χώρο. Οι παραπάνω τάσεις δείχνουν πως οι βραχυχρόνιες μισθώσεις αποδείχτηκαν ανθεκτικές και ευέλικτες, καθώς κατάφεραν να ανταποκριθούν, περισσότερο από τα παραδοσιακά τουριστικά καταλύματα, στη νέα ζήτηση των επισκεπτών για «ασφαλείς» τουριστικούς προορισμούς και χώρους φιλοξενίας. Οι βραχυχρόνιες μισθώσεις πρόσφεραν τη δυνατότητα διαμονής σε απομονωμένους προορισμούς, όπου η κοινωνική συναναστροφή είναι περιορισμένη και όπου μπορεί να φτάσει κανείς με ιδιωτικό μέσο μεταφοράς. Παρόμοιες τάσεις παρατηρήθηκαν και κατά τη διάρκεια της δεύτερης μεγάλης καραντίνας στην Ελλάδα, το Πάσχα του 2021, με τις διαπεριφερειακές μετακινήσεις να απαγορεύονται. Οι Αθηναίοι αναζήτησαν Airbnb καταλύματα εντός Αττικής και η πληρότητα σε βίλες και μονοκατοικίες σε όλο το παραλιακό μέτωπο ξεπέρασε το 80%, με υψηλές μάλιστα τιμές διανυκτέρευσης. Εάν η ζήτηση για «ασφαλείς» προορισμούς παγιωθεί στο μέλλον, αναμένεται ότι οι Airbnb κρατήσεις θα καταφέρουν να ανακάμψουν σε σημαντικό βαθμό ενώ η ανάκαμψη αυτή θα συνοδευτεί από ευρύτερες αλλαγές όχι μόνο στο τοπίο του Airbnb αλλά του τουρισμού συνολικότερα. Ταυτόχρονα, ένα νέο φαινόμενο βρίσκεται ήδη σε εξέλιξη, χωρίς να γνωρίζουμε ακριβώς σε ποιο βαθμό συμβαίνει, και πρόκειται για τη μετατροπή Airbnb καταλυμάτων σε καταλύματα μεσοπρόθεσμης μίσθωσης. Το νέο αυτό φαινόμενο συνδέεται μεταξύ άλλων με τη σύγχρονη ψηφιακότητα και τη διάδοση της τηλεργασίας (ή, αλλιώς, την «απεδαφικοποίηση» της εργασίας) και τους περίφημους «ψηφιακούς νομάδες» (digital nomads), δηλαδή τους επαγγελματίες που μπορούν να ζουν και να εργάζονται κατά διαστήματα σε οποιοδήποτε σημείο της γης με μοναδικό απαραίτητο εξοπλισμό το laptop τους και μία αξιόπιστη σύνδεση internet. H διάδοση της εξ αποστάσεως εργασίας αποτελεί εξέλιξη που –παρότι επιβλήθηκε από τις τρέχουσες ιδιαίτερες συνθήκες– αναμένεται να καθιερωθεί σε μεγάλο βαθμό και μετά το τέλος της πανδημίας. Ήδη στην Ευρώπη, το ποσοστό των εργαζόμενων από απόσταση αγγίζει το 40% ενώ λίγο πριν τον Covid-19 έφτανε μόλις στο 11%. Ταυτόχρονα, η εξ αποστάσεως εργασία διαδίδεται σε όλο και περισσότερους επαγγελματικούς τομείς που δεν σχετίζονται πάντα άμεσα με τις νέες τεχνολογίες. Θεωρούμε ότι οι παραπάνω τάσεις οδηγούν ήδη και θα οδηγήσουν μελλοντικά σε σημαντική αύξηση της ζήτησης για μεσοπρόθεσμες μισθώσεις, ειδικά σε πόλεις της Νότιας Ευρώπης, όπου το κλίμα είναι ελκυστικό και το κόστος ζωής παραμένει ακόμα σχετικά χαμηλό. Στην Αθήνα ειδικά, μία τέτοια εξέλιξη μοιάζει εξαιρετικά πιθανή, μέσα από τη σταδιακή μετατροπή της σε city break τουριστικό προορισμό και σε συνδυασμό με το γεγονός ότι διαθέτει κιόλας τις απαραίτητες υποδομές, όπως κατάλληλα διαμορφωμένα και επιπλωμένα διαμερίσματα, οικοδεσπότες με εμπειρία και υψηλές δεξιότητες, ψηφιακές υποδομές για τηλεργασία και έναν σημαντικό και αυξανόμενο αριθμό co-working spaces. Η εταιρεία Airbnb αφουγκράζεται (και διαμορφώνει παράλληλα) τις σύγχρονες αυτές εξελίξεις, προσκαλώντας πολύ εύστοχα τους πελάτες της όχι μόνο να «ζήσουν σαν ντόπιοι» (σύμφωνα με το αρχικό κεντρικό σλόγκαν της: live like a local) αλλά και να «ζήσουν παντού» (live anywhere).

Ο Κ.Χατζηδάκης μετά την επαίσχυντη ψήφιση του νομοσχεδίου από τη ΝΔ έκανε μία γελοία δήλωση. Μας κατηγορεί δήθεν η κυβέρνηση που ψηφίσαμε 50 άρθρα από τα 120 νομοσχεδίου, ενώ το καταδικάζουμε. Τα άρθρα που ψηφίσαμε, που ήταν βέβαια ο φερετζές του υπόλοιπου νομοσχεδίου, ήταν ευρωπαΐκές οδηγίες από το 2019 κατά της κακοποίησης εντός του χώρου εργασίας και της παρενόχλησης, και της εναρμόνισης οικογενειακής ζωής με εργασιακό βίο. Όχι μόνο δεν είχαμε πρόβλημα να τις ψηφίσουμε, αλλά φωνάζαμε από καιρό να τις φέρουν στη Βουλή. Ο κ. Χατζηδάκης μας κατηγόρησε ακόμα ότι δεν ψηφίσαμε το άρθρο 50 όπου δήθεν κατοχυρώνεται το 8ωρο. Στη δεύτερη παράγραφο όμως, αυτού του άρθρου κατοχυρώνεται το 10ωρο, με τις 2 ώρες υπερωρίες να πληρώνονται σε ρεπό. Μας κατηγορεί ακόμα ότι δεν ψηφίσαμε το άρθρο που κατοχυρώνει  τους ντελιβεράδες. Δεν λέει όμως, ότι τους κατοχυρώνει ως ελεύθερους επαγγελματίες. Κατά την άποψη του κ. Χατζηδάκη, δεν είναι μισθωτοί, αλλά αυτοαπασχολούμενοι, κάτι σαν δικηγόροι, μηχανικοί, κτλ. Το νομοσέδιο αλυσοδένει τον εργαζομένο όταν αυτός γυμνός θα διαπραγματεύεται μόνος του με τον εργοδότη, το ωράριο  και την αμοιβή του.  Τη στιγμή μάλιστα που  στη 1 θέση ανέργου αντιστοιχούν 2 θέσεις εργαζόμενου, μας λέει ο κ. Χατζηδάκης ότο ο εργαζόμενος έχει διαπραγματευτική δύναμη; Νομιμοποιείται πλέον το δίκιο του ισχυρότερου και καθιερώνονται εργασιακές σχέσεις ζούγκλας. 1 στις 4 επιχειρήσεις παρανομούν, σύμφωνα με το ΣΕΠΕ. Στα δύο χρόνια χρόνια που αναδιοργάνωσε ο ΣΥΡΙΖΑ ως κυβέρνηση το ΣΕΠΕ καταγράφηκαν 6 εκατομμύρια παράνομες υπερωρίες. Μόνο ο ΣΕΒ και το ΣΕΤΕ υποστήριξαν τον νόμο, και τον υπαγόρεψαν. Οι εργοδότες της μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας είναι εναντίον του νομοσχεδίου γιατί με αυτό και την κατάργηση της κυριακάτικης αργίας ευνοούνται οι μεγάλες αλυσίδες. Ο εργαζόμενος δεν κάνει υπερωρίες για να κάνει μετά βόλτες αλλά γιατί δεν του φτάνουν τα χρήματα του. Σήμερα το 85% των εργαζομένων παίρνουν μέχρι 900 ευρώ το μήνα και δεν τους φτάνουν. Για αυτό κάνουν υπερωρίες. Ο ΣΥΡΙΖΑ παρέλαβε τις συλλογικές συμβάσεις στο 6% και τις έφτασε στο 14%  όταν στην Ευρώπη είναι 60%. Η ΝΔ θέλει να ξεχνάει ότι κυβέρνησε τη χώρα το 2012 έως 2014 και το 2011 με τη συγκυβέρνηση που υποστήριξε, με το ίδιο σχέδιο, όπως το αντεργατικό νομοσχέδιο που έφερε. Θέλει να ξεχνάει πού εκτόξευσε τα πάντα με την πολιτική που επαναλαμβάνει. Τον  δείκτη εισοδηματικής ανισότητας τον είχαν φτάσει στο 34%, και εμείς σε πολύ δύσκολα χρόνια τον πήγαμε στο 31%. Η παιδική φτώχεια εκτοξεύθηκε στο 25,5%, τόσο μας την παρέδωσαν, αλλά την ρίξαμε στο 21%. Μας παρέδωσαν την ανεργία στο 26% και την ρίξαμε στο 17%. Εμείς καταργήσαμε τον υποκατώτατο μισθό και τον κατώτατο  τον παραλάβαμε στα 586 και τον πήγαμε 650 ευρώ. Εκεί τον έχουν αφήσει. Ως προς την ψηφιακή κάρτα, το πρόβλημα είναι ότι το ωράριο του το δηλώνει ο ίδιος ο εργαζόμενος, προφανώς καθ΄ υπαγόρευση του εργοδότη, επομένως ακόμα κι αν βρεθεί παρανομία δεν ξέρουμε εάν θα διώκεται ο εργοδότης. Ταυτόχρονα το ΣΕΠΕ πρέπει να κάνει δύο ελέγχους, εάν κάνει υπερωρίες ο εργαζόμενος και εάν κάνει μειωμένο ωράριο με τα ρεπό. Θα γίνεται ένα χάος στον έλεγχο. Πολύ επικίνδυνη η ιστορία με την ψηφιακή κάρτα έτσι όπως εξελίσσεται. Από σήμερα βρισκόμαστε σε θέση μάχης, η κοινωνία θα καταργήσει το νομοσχέδιο στην πράξη, αλλά και στη Βουλή αυτό θα κάνει μια νέα προοδευτική κυβέρνηση.