Συνεντεύξεις

Η κυβέρνηση, το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη και η Γ.Γ. αντεγκληματικής πολιτικής προσπάθησαν να στείλουν στην εξορία τον Βασίλη, να τον ξεριζώσουν από τη σχολή του, από το κελί του, τους συμφοιτητές του και τους συγκρατούμενούς του. Όμως, επί 40 ημέρες οι συγκρατούμενοι του δεν μπήκαν στον κελί του παρότι ζουν σε συνθήκες συμφόρησης. Είδαμε την ηθική των φυλακών στα καλύτερά της. Όμως υπήρξε μαζική αντίδραση σ’ αυτό που συνέβαινε. Κοινή κοινοβουλευτική γραμμή τεσσάρων κομμάτων, κοινή στάση εξωκοινοβουλευτικών δυνάμεων, οι καθηγητές του που μας κατέκλυζαν με ανακοινώσεις, οι συμφοιτητές του, θεσμικοί φορείς, καλλιτέχνες, μαζικές συγκεντρώσεις αλλά και κινητοποιήσεις μέσα από τα social media. Υπήρξαν επίσης κάποια ΜΜΕ που στάθηκαν όρθια, όπως η Αυγή, το Κόκκινο, η Εφημερίδα των Συντακτών και κάποιοι δημοσιογράφοι που ύψωσαν το ανάστημά τους σε εχθρικό περιβάλλον στα ΜΜΕ που εργάζονται. Αυτό νίκησε. Υπάρχει μια εικόνα απόλυτου ελέγχου στα ΜΜΕ. Δεν επέτρεπε να περάσει κουνούπι. Η «Καθημερινή», η ναυαρχίδα του συντηρητικού χώρου δεν μετέδωσε καμία είδηση για τον Δημάκη παρά μόνο την λήξη της απεργίας πείνας και δίψας. Παρόλα αυτά τσακίσαμε το αφήγημα του «ληστή με το καλάσνικοφ», μια κιτρινισμένη δημοσιογραφική χυδαιότητα που το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη την έκανε δελτίο Τύπου. Στην ΕΡΤ, μετά από 40 ημέρες σιωπής, με την απειλή ότι θα κάνουμε εξώδικο καταφέραμε να μιλήσουμε για την υπόθεση. Αν αυτό δεν είναι ενημέρωση τύπου Β. Κορέας τότε τι είναι; Όλο αυτό έχει να κάνει με την πολυφωνία και με την ίδια την Δημοκρατία. Επιπλέον από την επίσημη παραδοχή του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη μάθαμε ότι «απήχθη» από τις φυλακές Κορυδαλλού και μεταφέρθηκε στα Γρεβενά «ως υποκινητής εξέγερσης στις φυλακές». Μα δεν έγινε καν εξέγερση, απλά οι κρατούμενοι ζήτησαν μέτρα προστασίας από τον κορονοϊό στις φυλακές.

Η πανδημία του κορονοϊού ήρθε να επιβεβαιώσει το ανάλγητο πρόσωπο των χωρών της Βόρειας Ευρώπης και το πόσο απέχουν οι απόψεις τους από το όραμα της Ευρώπης των λαών, της αλληλεγγύης και της συνεργασίας των κρατών-μελών. Είδαμε, πραγματικά, την επιμονή του Βερολίνου στις πολιτικές λιτότητας, οι οποίες όμως στην πράξη έχουν αποδειχθεί καταστροφικές όπου εφαρμόστηκαν. Εμείς επιμένουμε να παλεύουμε σε δύο άξονες: Πρώτον, για την αμοιβαιοποίηση των βαρών μεταξύ των κρατών-μελών της Ευρωζώνης – εάν θέλει η Ευρωζώνη να παραμείνει ενωμένη – και δεύτερον, για την επικράτηση των προοδευτικών, δημοκρατικών δυνάμεων σε ολόκληρη την Ευρώπη ώστε να μην επικρατήσει η συντηρητική ακροδεξιά. Η μόνη κοινωνικά βιώσιμη εξέλιξη για την Ευρώπη θα είναι να στρίψει αριστερά.

Θέλουν να διατηρήσουν την εικόνα που υπάρχει, ότι μέσα στις φυλακές είναι τα αποβράσματα, γιατί αλλιώς δεν μπορεί να διατηρηθεί το τιμωρητικό σύστημα.

Οι πολιτικές υποτίμησης της εργασίας που εφαρμόστηκαν τα πρώτα χρόνια των μνημονίων ήταν καταστροφικές. Αυτό δεν πρέπει να επαναληφθεί. Ταυτόχρονα, ζωτικής σημασίας είναι να στηρίξουμε και τις μικρές επιχειρήσεις ώστε να μην καταστεί η κρίση ευκαιρία αναδιάρθρωσης της αγοράς προς όφελος των μεγάλων – μια «δημιουργική καταστροφή» κατά τον  Σουμπέτερ. Το επικαιροποιημένο πρόγραμμα λαμβάνει υπόψιν τα πρόσφατα γεγονότα, την κυβερνητική αδράνεια αλλά και τις δεκάδες συναντήσεις με εργαζομένους και παραγωγικούς φορείς. Δυστυχώς, το εμπροσθοβαρές έχει χαθεί αλλά εμείς δεν μπορούμε να περιοριστούμε στην λογική του «σας τα έλεγα». Το πρόγραμμα είναι απόλυτα κοστολογημένο, και δείχνει πως έστω και τώρα μπορεί να «σωθεί η παρτίδα». Γι’ αυτό περιλαμβάνει και κλαδικές παρεμβάσεις όπως στον τουρισμό ή στον αγροτικό τομέα.

Τα παιδιά δεν πήγαν στο σχολείο γιατί αυτά και οι οικογένειές τους έκριναν ότι υφίστανται ακόμη οι λόγοι που επέβαλαν το κλείσιμο. Δεν μπορείς το βράδυ να κυνηγάς παιδιά για να μη διασπείρουν τον ιό στις πλατείες και το πρωί να λες ότι δεν υφίσταται κίνδυνος με 15 μαθητές σε μια αίθουσα 25 τ.μ. Το κύρος της δημόσιας εκπαίδευσης το πλήττουν άφρονες πολιτικές αποφάσεις και ο αυταρχισμός αυτής της κυβέρνησης. Αν είχαν συμβουλευτεί και τους «ειδικούς» της εκπαίδευσης, τίποτα από όλα αυτά τα δυσάρεστα δεν θα είχε συμβεί.  Σε ό,τι αφορά τις κάμερες, σημειώνουμε ότι πρόκειται για παγκόσμια πρωτοτυπία, κάτι που δείχνει προχειρότητα ή και περίεργες σκοπιμότητες. Οι κάμερες στην τάξη υποβαθμίζουν το μάθημα σε από καθέδρας διδασκαλία και καταργούν τον μαθητοκεντρικό-διαδραστικό χαρακτήρα της μάθησης. Η εξ αποστάσεως εκπαίδευση είναι κάτι διαφορετικό, επιτεύχθηκε χάρη στην υπερπροσπάθεια των εκπαιδευτικών, παρά την έλλειψη επιμόρφωσης και τεχνικών δυνατοτήτων. Το καλοκαίρι πρέπει να προετοιμαστούμε για την αναβάθμιση του δημόσιου συστήματος εξ αποστάσεως εκπαίδευσης. Εκκρεμεί πάντα η προστασία των ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων μικρών παιδιών και εκπαιδευτικών. Ρωτήσαμε και ακόμη να πάρουμε απάντηση: Υπάρχει γραπτή έγκριση από την Αρχή Προστασίας Δεδομένων; Εφαρμόζεται ο ευρωπαϊκός κανονισμός GDPR;    (...) Με το νομοσχέδιο [για την Παιδεία] η κυβέρνηση ομολογεί ότι θέλει να γυρίσει την εκπαίδευση στα δίσεκτα μνημονιακά χρόνια. Αυξάνεται ο αριθμός των μαθητών στα δημοτικά και τα νηπιαγωγεία εν μέσω πανδημίας. Εκδιώκεται το 40% των μαθητών από τα ΕΠΑΛ. Επανέρχεται η τιμωρητική αξιολόγηση των εκπαιδευτικών. Σχεδιάζονται σχολεία πολλών ταχυτήτων με την επίκληση της ψευδώνυμης αριστείας. Καθιερώνονται αλλεπάλληλοι εξεταστικοί φραγμοί, επανέρχεται η Τράπεζα Θεμάτων από την Α’ Λυκείου, παρότι όταν εφαρμόστηκε λειτούργησε ως λαιμητόμος για 1 στα 4 παιδιά. Το πολυνομοσχέδιο πρέπει να αποσυρθεί, το απέρριψε η μεγάλη πλειοψηφία όσων συμμετείχαν στη δημόσια διαβούλευση καθώς και όλοι οι εκπαιδευτικοί φορείς, συμπεριλαμβανομένης της ΔΑΚΕ. Η κυβέρνηση επιχειρεί να νομοθετήσει ερήμην της κοινωνίας, εις βάρος της δημόσιας παιδείας και υπέρ των ιδιωτικών συμφερόντων. Να προσέξει η υπουργός γιατί και άλλοτε η σύγκρουση με τη νεολαία και την εκπαίδευση οδήγησε κραταιές κυβερνήσεις της Ν.Δ. και του ΠΑΣΟΚ σε πολιτικές πανωλεθρίες. Λιγότερη αλαζονεία λοιπόν, γιατί σύντομα μπορεί το Νίκη Κεραμέως να διαβάζεται ως Ηττα Κεραμέως. 

Δεν πρέπει να υποτιμούμε τις δημοσκοπήσεις, χωρίς ταυτόχρονα και να τις απολυτοποιούμε. Πέρα από το ισχυρό, εκ πρώτης όψεως, προβάδισμα της Ν.Δ., που σχετίζεται κυρίως με τα χαρακτηριστικά τής περιόδου της πανδημίας, για πρώτη φορά εμφανίζονται έντονα σημάδια αποδόμησης και αμφισβήτησης της εικόνας της κυβέρνησης, ιδίως στον τομέα της οικονομίας και της εργασίας. Αντίθετα, ο ΣΥΡΙΖΑ, πάλι στο πεδίο των ποιοτικών στοιχείων, αποκτά ένα νέο, ευρύτερο ακροατήριο, με ταυτόχρονη υποχώρηση του αντι-ΣΥΡΙΖΑ μετώπου της προηγούμενης περιόδου. Ωστόσο, θέλω να επισημάνω πως στο διάστημα από τις εκλογές μέχρι σήμερα σε αρκετές στιγμές δώσαμε την εικόνα ενός χώρου σε κρίση χωρίς ωστόσο κάτι τέτοιο να ισχύει. Διλήμματα που δεν ισχύουν, όπως «ποιοι είναι υπέρ της διεύρυνσης και ποιοι κατά», «ποιοι υποστηρίζουν τη λογική ενός καθαρού κόμματος του 3% ή θέλουν ένα μεγάλο κόμμα», ερωτήματα που κατασκευάστηκαν και που δεν έχουν σχέση με τον προβληματισμό εντός του ΣΥΡΙΖΑ και της Προοδευτικής Συμμαχίας άρχισαν να διακινούνται από δω κι από κει. Δυστυχώς, όλα αυτά συνέβαλαν ώστε οι περισσότερες δημόσιες αναφορές γύρω από τον ΣΥΡΙΖΑ να δημιουργούν μια εικόνα εσωστρέφειας και ομφαλοσκόπησης, βάζοντας σε δεύτερο πλάνο ορθές κατά τα άλλα παρεμβάσεις, π.χ. για τον αναπτυξιακό νόμο ή τα εργασιακά.

Μια πολιτεία που διδάσκει τους πολίτες ότι ο μόνος τρόπος να ασχοληθεί μαζί τους είναι να βλάψουν τον εαυτό τους, δεν μπορεί να αποκαλείται δημοκρατική.

Το μέγεθος της ύφεσης, η πτώση του εισοδήματος των πολιτών, αλλά και η ταχύτητα της ανάκαμψης δεν είναι ανεξάρτητα των μέτρων ενίσχυσης της οικονομίας. Το «πόσα», το «ποια», αλλά και το «πότε» είναι κρίσιμες μεταβλητές. Δυστυχώς η κυβέρνηση παίρνει λίγα μέτρα, σε λάθος κατεύθυνση, και με μεγάλη καθυστέρηση. Αν, έστω και τώρα, αποφασίσει να ακολουθήσει τις κοστολογημένες προτάσεις μας, σας διαβεβαιώ ότι οι προβλέψεις όλων μας θα είναι και πολύ πιο ακριβείς, αλλά κυρίως πολύ πιο αισιόδοξες. (...) Δυστυχώς η δυνατότητα για ένα εμπροσθοβαρές πακέτο έχει χαθεί πλέον. Και αυτό σημαίνει ότι, θα οδηγηθούμε σε μια πιο βαθιά και παρατεταμένη ύφεση. Όμως εμείς δεν θα ακολουθήσουμε μια λογική «σας τα λέγαμε». Επικαιροποιούμε το πρόγραμμά μας, λαμβάνουμε υπ’ όψιν τα όσα έχουν μεσολαβήσει, αλλά προφανώς οι βασικές παράμετροι παραμένουν. Στηρίζουμε τους ευάλωτους, τον κόσμο της εργασίας, τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Και η στήριξη αυτών σημαίνει και ουσιαστική στήριξη της οικονομίας. Γιατί, αν δεν στηρίξουμε τώρα την εργασία, θα έχουμε μια έκρηξη της ανεργίας. Η οποία με τη σειρά της θα οδηγήσει σε φτωχοποίηση χιλιάδων ανθρώπων, που θα συνοδεύεται από αυξημένο κοινωνικό και οικονομικό κόστος. Συγχρόνως στο πρόγραμμα αυτό θα υπάρχει και μεγαλύτερη εξειδίκευση για τα μέτρα που προτείνουμε για τις επιχειρήσεις, αλλά και νέες κλαδικές παρεμβάσεις σε τομείς, όπως η αγροτική ανάπτυξη και ο τουρισμός. Είναι πραγματικά κρίμα να έχουμε επιχειρήσεις που άντεξαν όλη την προηγούμενη δεκαετία, που απέδειξαν ότι είναι εν δυνάμει βιώσιμες παρά τις δυσκολίες και να καταρρεύσουν τώραν επειδή δεν υπάρχει μια «γέφυρα» για την εποχή μετά τον κορονοϊό. (...) Η κυβέρνηση πρόσφατα υιοθέτησε μια ρητορική ότι δεν υπάρχει «μαξιλάρι», αλλά ταμειακά διαθέσιμα της χώρας που έχουν, μάλιστα, τρεις ορόφους. Χαίρομαι που αναγνωρίζουν τουλάχιστον ότι τους αφήσαμε ένα τριώροφο, γιατί εμείς το 2015 είχαμε παραλάβει ένα κακοστημένο αντίσκηνο.

«Φοβάμαι ότι η κυβέρνηση είναι δέσμια μίας λογικής που λέει ότι “κάνω τα λιγότερα δυνατά και αφήνω την αγορά από μόνη της να ισορροπήσει”.  Αν το δούμε αυτό στην περίπτωση του κάθε ελεύθερου επαγγελματία και μικροεπιχειρηματία είναι μαθηματικά βέβαιο ότι θα οδηγηθούμε σε μια κατάσταση που θα πληγούν δεκάδες χιλιάδες μικρές επιχειρήσεις, δεκάδες χιλιάδες θέσεις εργασίας θα χαθούν και ελεύθεροι επαγγελματίες θα χάσουν τη δουλειά τους. «Lockdown» θα υπάρξει. Άρα, υπάρχει ανάγκη ενός εμπροσθοβαρούς προγράμματος, τώρα που πέφτουμε στο “πηγάδι” της ύφεσης για να πέσουμε όσο το δυνατόν σε μικρότερο βάθος. Διότι όσο πιο βαθιά είσαι, τόσο περισσότερες δυνάμεις θες για να βγεις στην επιφάνεια. […] Στις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις η κυβέρνηση θα πρέπει να τολμήσει να υπάρξει μια μη επιστρεπτέα επιδότηση. Να μη κλείσει ο “διακόπτης”. Δανεισμό θα δούμε σε ποιες περιπτώσεις. Εμείς έχουμε μιλήσει για ένα ποσό της τάξης των 3 δισεκατομμυρίων για τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις. […] Η λογική κάποιων κύκλων του ΣΕΒ, όπου η κατάσταση θεωρείται ευκαιρία αναδιάρθρωσης για να φύγουν οι πιο αδύναμοι κρίκοι της αγοράς και να μείνουν οι πιο ισχυροί, αλλά με μια πιο μικρή “πίτα”, είναι καταστροφική και αντικοινωνική».

Πρώτα πρώτα πρέπει να σκεφτόμαστε τι δεν έχουμε κάνει εμείς σωστά. Σε ότι αφορα τους ανθρώπους που είναι εδώ, είναι μονόδρομος να μπούμε σε μια λογική ενσωμάτωσης. Άλλη λύση εγω δεν βλέπω, εκτός από το μίσος και τον ρατσισμό. Οφείλουμε να θέσουμε την ΕΕ προ των ευθυνών της – κοιτάζοντας τον πολιτικό χάρτη της Ευρώπης από τον χώρο της φιλελεύθερης δεξιάς μέχρι την αριστερά, την σοσιαλδημοκρατία και τους πράσινους, μπορεί να βρει κανείς περιθώρια για συμμαχίες κι επανεκτίμηση της κατάστασης. Δεν είναι τάση ηγεμονκή σαν κι αυτή του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος (που έχει και στοιχεία ακροδεξιάς προσέγγισης τύπου Όρμπαν), όμως το πεδίο για τη μάχη είναι εκεί. (...) Η σκοπιμότητα του όρου «μεταναστευτικό» έναντι του όρου «προσφυγικό» είναι προφανής: απέναντι στον μετανάστη δεν υπάρχει καθήκον προστασίας. Όμως έχει νοήμα η ερώτηση. Γιατί δεν υπάρχει κανένα σύνταγμα στη φιλελεύθερη Δύση που να λέει «τους πρόσφυγες τους σώζουμε και τους μετανάστες τους πνίγουμε». Ακόμα και οι παράνομοι μετανάστες έχουν δικαίωμα στη ζωή, σε στοιχειωδη αξιοπρέπεια κτλ., αυτό λέει και το άρθρο 5 του δικού μας Συντάγματος. Μπορεί λοιπόν να μην αλλάζει κάτι επί της ουσίας, όμως η δημιουργία και η αναπραγωγή της τομής ανάμεσα στους δύο όρους έχει -απ’ ότι φαίνεται- μεγάλη σημασία για του κυβερνώντες.