Συνεντεύξεις

Η επίθεση που βιώνουμε από τη ΝΔ εναντίον του Πολυτεχνείου είναι χωρίς προηγούμενο. Η Ένωση Δικαστών και Εισαγγελέων με ισχυρή νομική τεκμηρίωση, αποκαλύπτει ότι η απαγόρευση των συναθροίσεων άνω των τεσσάρων ατόμων σε όλη την Ελλάδα ουσιαστικά καταργεί το άρθρο του Συντάγματος για την ελευθερία των συγκεντρώσεων. Γιατί συμπεριφέρεται τόσο απρόσεκτα και κυνικά η κυβέρνηση; Γιατί αντιγράφει τον αλήστου μνήμης Ζαγοριανάκο της χούντας με το «Αποφασίζομεν και Διατάσσομεν; Γιατί εισβάλλουν τα ΜΑΤ στο Πολυτεχνείο και μάλιστα από την Κεντρική Πύλη, εκείνη που πριν 46 χρόνια παραβίασε το τανκς;  Με τις κινήσεις αυτές η κυβέρνηση αναγορεύει το δόγμα «Νόμος και Τάξη» σε ύψιστη πολιτική επιδίωξή της. Και μετατρέπει το μείζον θέμα της δημόσιας υγείας σε ζήτημα δημόσιας τάξης. Όπως φάνηκε και στη Βουλή, ο πρωθυπουργός, με φανερή πια την ανικανότητά του να διαχειριστεί το δεύτερο κύμα της πανδημίας, στρέφεται πανικόβλητος στον προσεταιρισμό της ακροδεξιάς, στον Χρυσαυγητισμό μαζί με την περιχαράκωση του συντηρητικού χώρου. Και το περιβόητο άνοιγμά του προς την Κεντροδεξιά; Προφανώς θεωρεί, ότι με το ίδιο δόγμα, το «νόμος και τάξη» μπορεί να κερδίσει το λεγόμενο ακραίο κέντρο, όλους αυτούς με τους οποίους συνοδοιπόρησε η Δεξιά τα χρόνια των μνημονίων, χτίζοντας το αντιΣΥΡΙΖΑ ρεύμα. Το νέο στοιχείο όμως είναι ότι η υγειονομική και οικονομική κρίση, έχουν προκαλέσει ρωγμές στην κυβερνητική αξιοπιστία που δεν είναι δυνατό να «γεμίσουν» με την υποκριτική αυτοκριτική και το διχαστικό λόγο. Για αυτό επιστρατεύεται και ο αχαλίνωτος αυταρχισμός και ο εκφοβισμός «χωρίς δόσεις». Τι νόημα είχε μια γενικευμένη απαγόρευση των συγκεντρώσεων σε όλη την Ελλάδα; Είναι προφανές λοιπόν ότι η κυβέρνηση εκμεταλλεύεται την πανδημία για να υπονομεύσει το κράτος δικαίου και τα κοινωνικά δικαιώματα. Αυτή η πρωτοφανής επίδειξη «πυγμής» θα της γυρίσει μπούμερανγκ. Οι πολίτες αντιλαμβάνονται όλο και περισσότερο ότι η ΝΔ μετατοπίζεται στο χώρο της ευρωπαϊκής Νεοδεξιάς των Σαλβίνι-Όρμπαν, που εχθρεύεται τα δικαιώματα των πολιτών. Είναι κάτι πολύ σοβαρό: μπροστά στα μάτια μας παρακολουθούμε τη μετάλλαξη του ιστορικού κόμματος της ΝΔ, όπως το είχε συλλάβει και χτίσει ο Κωνσταντίνος Καραμανλής. Εμείς, δεν θα τους αφήσουμε να ξαναγράψουν την ιστορία, παραποιώντας την. Το αντιδημοκρατικό τους ντελίριο θα τους οδηγήσει στην πολιτική τους απαξίωση. Απλώς, οι ίδιοι δεν το έχουν πάρει ακόμα χαμπάρι.

Βιδάλη: Να κάνω κάποιες παρατηρήσεις. Πρώτον, δεν είναι γενικά στοχοποιημένοι οι νέοι, στοχοποιούνται οι νέοι που διεκδικούν, οι φοιτητές και οι μαθητές που αναμειγνύονται στα κοινά. Για την υπόλοιπη νεολαία δεν υπάρχει κανένα ενδιαφέρον· για τα παιδιά που ζουν στο δρόμο, για τα παιδιά που έχουν κακοποιηθεί, για τα ασυνόδευτα προσφυγόπουλα, για τους άνεργους νέους, για την εγκατάλειψη του σχολείου. Δεν υπάρχει καμία πολιτική για τη νεολαία. Υπάρχει μόνο επιλεκτική στροφή προς την καταστολή εκείνων των τμημάτων της νεολαίας που είναι κατά κανόνα στην πρωτοπορία και αντιδρά. Δεύτερον, η στροφή εναντίον της νεολαίας αποτελεί τη βάση για μια βίαιη διακοπή της κοινωνικής ζωής. Δείτε ενδεικτικά τα μέτρα για τον κορονοϊό, που πλήττουν ένα μέρος της διαμόρφωσης της ανθρώπινης προσωπικότητας, μέσω της στέρησης του ψυχαγωγικού χρόνου που ο νεωτερικός άνθρωπος έχει κατακτήσει και θεσπίσει: η αιχμή του δόρατος αυτών των μέτρων στην παρούσα φάση έγινε η νεολαία, την οποία ουδείς θέλησε να πείσει αλλά αντίθετα έγιναν τα πάντα για να στοχοποιηθεί. Καμτσίδου: Οι προτεινόμενες ρυθμίσεις εντάσσονται στην στρατηγική «Νόμος και Τάξη» που  ακολουθεί η κυβέρνηση και η οποία στοχεύει να θεμελιώσει τις κοινωνικές σχέσεις, από τη μια, σε μια ιεραρχία και, από την άλλη, στην καταστολή. Μια πρώτη συνέπεια που μπορεί να έχει είναι η δημιουργία έντονων κοινωνικών αντιδράσεων, απέναντι όχι μόνο σε αυτή τη συγκεκριμένη επιλογή για τα πανεπιστήμια, αλλά και απέναντι στην προσπάθεια της πολιτείας να ρυθμίσει δύσκολα και κρίσιμα θέματα, όπως για παράδειγμα η τήρηση των μέτρων της πανδημίας. Όταν το κράτος επιλέγει την καταστολή για να εφαρμόσει τους κανόνες και να εξασφαλίσει την ομαλή κοινωνική συμβίωση, τότε θα πρέπει να είναι έτοιμο να αντιμετωπίσει εξίσου βίαιες αντιδράσεις από κομμάτια της κοινωνίας που πλήττονται. Σε ό,τι αφορά την κατάδειξη της νεολαίας ως πηγή παραβατικής συμπεριφοράς και προβλημάτων για το κοινωνικό σύνολο είναι μια εξαιρετικά συντηρητική αντίληψη, η οποία όχι μόνο δεν λαμβάνει υπόψη ότι χαρακτηριστικό της νεολαίας είναι να αμφισβητεί τους κανόνες, τις πρακτικές, τα στερεότυπα που παραλαμβάνει από τις προηγούμενες γενιές, αλλά και τη σημασία που έχει αυτή η αμφισβήτηση για την κοινωνική πρόοδο. Διαφορετικά θα υπάρξει μια καθήλωση σε όλα τα επίπεδα (επιστημονικό, κοινωνικό, φιλοσοφικό, ιδεολογικό), η οποία θα ανασχέσει την κοινωνική εξέλιξη.

Το θετικό είναι ότι έχουμε καβάτζα τα 37 δισ. που μάζευε ο Σταϊκούρας από το 2015. Καλά λέει ο κόσμος, ευτυχώς που δεν κυβερνάνε οι προηγούμενοι. Ένα σωρό λεφτά θα μας είχε στοιχίσει η πανδημία. Αυτοί εδώ τουλάχιστον είναι νοικοκύρηδες. Πρέπει να δουλέψανε πολύ αυτό το διάστημα πάντως, γιατί στο προηγούμενο λοκντάουν ο Πέτσας έλεγε ότι τα 37 δισ. δεν υφίστανται. Κρίμα θα ήταν να τα χαλάσουμε σε ΜΕΘ πάντως. Γιατί να μην τα κάνουμε φοροαπαλλαγές στους πλούσιους; Οι φτωχοί ούτως ή άλλως χαμένοι θα πάνε. Ωραίος ο Μητσοτάκης. Και πού να τα βρω τα λεωφορεία, είπε, να τα γεννήσω; Σωστά, στα επιτελικά κράτη τα λεωφορεία τα γεννάνε. Συγγνώμη που ενοχλήσαμε κιόλας. Αλλά δεν μπορεί ο άνθρωπος. Έχει πρώτα να γεννήσει τις 1.200 ΜΕΘ που υποσχέθηκε.

Θέλω να είμαι σαφής και ειλικρινής, υπήρχαν και υπάρχουν και εξωγενείς παράγοντες, αυτό είναι κάτι που το βλέπουμε και στην Ευρώπη που φέρανε αυτή την επιδείνωση στο δεύτερο κύμα. Ακούγοντας, όμως, τους επιστήμονες τον Ιούνιο, τον Ιούλιο και τον Αύγουστο, σας θυμίζω τις προβλέψεις του ΑΠΘ από τις 19 Οκτωβρίου και ύστερα που είχαν δώσει κάτι νούμερα που τότε μας φαινόντουσαν ανατριχιαστικά, ακούγοντας αυτά που λένε οι επιστήμονες και τώρα για την τεράστια αβεβαιότητα που υπάρχει γύρω από τον ιό, είναι σαφές ότι την σφραγίδα της αποτυχίας και ότι εσπευσμένα φτάνουμε σήμερα σε αυτό το lockdown δεν μπορεί παρά να τη φέρνει η ίδια η κυβέρνηση. Άλλωστε, ο ίδιος ο πρωθυπουργός χθες, ανέλαβε πλήρως την πολιτική ευθύνη για το πως στο διάγγελμά του πριν από πέντε μέρες είπε άλλα πράγματα και μέσα σε πέντε μέρες προχωράει στο ριζικό lockdown. Είναι φανερό, λοιπόν, ότι δεν ελήφθησαν έγκαιρα μέτρα για τις εστίες πιθανής, και βέβαιης όπως φάνηκε, μετάδοσης και αναμετάδοσης του ιού, δεν ελήφθησαν μέτρα για την στήριξη του δημόσιου συστήματος υγείας, υπήρχε εφησυχασμός, υπήρχαν αυταπάτες ή υπήρχαν και διαφορετικές πολιτικές οπτικές για το τι έπρεπε να γίνει για την υγεία του κόσμου, για τα σχολεία, για τα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς, για τον τουρισμό, για την ενίσχυση των επιχειρήσεων που είναι πολύ κρίσιμο ζήτημα. Θεωρώ, λοιπόν, ότι πρόκειται για μια μεγάλη πολιτική αποτυχία πάνω σε ένα ζήτημα που είναι εξαιρετικά κρίσιμο για την υγεία του λαού, για την οικονομία. Κύματα νέας φτωχοποίησης μπορεί να έρθουν και από το δεύτερο lockdown. Γενικά, πιστεύω ότι η υπογραφή σε αυτό το δεύτερο lockdown είναι σε τελευταία ανάλυση της κυβέρνησης και του κ. Μητσοτάκη προσωπικά.

Η απόφαση του πρωθυπουργού να προχωρήσει σε lockdown, μέσα σε λίγες μόνο μέρες από τα προηγούμενα μέτρα, δείχνει, προφανώς, ότι ξέφυγε ο έλεγχος. Το lockdown αποφασίστηκε πριν καν περάσουν οι προβλεπόμενες μέρες για να αξιολογηθούν τα μέτρα. Κηρύχθηκε εσπευσμένα, κάτω από την πίεση της πραγματικότητας. Έχει ευθύνες, λοιπόν, η κυβέρνηση για την καλλιέργεια ενός κλίματος εφησυχασμού. Ο ίδιος ο Κ. Μητσοτάκης όλο το προηγούμενο διάστημα δήλωνε δεξιά κι αριστερά ότι αντιμετώπισε με επιτυχία την πανδημία, ενώ απέναντι στη συγκεκριμένη κριτική που ασκούνταν κάθε φορά στην κυβέρνηση, δεν απαντούσε ποτέ συγκεκριμένα. Για παράδειγμα, στα μέσα μαζικής μεταφοράς, στο άνοιγμα των σχολείων, με κορυφαίο βέβαια το θέμα της ενίσχυσης του ΕΣΥ, ενώ ήταν βέβαιο ότι πάμε σε ένα δεύτερο κύμα. Απαντούσαν στις ερωτήσεις μας, παρεμβάσεις μας κ.ά., ότι είναι επαρκώς θωρακισμένο και ξαφνικά ανακαλύπτουμε ότι σε ορισμένες περιοχές έχει ξεπεράσει τα όριά του. Δεν πρόκειται για αμέλεια, αλλά για την προσδοκία της κυβέρνησης, που αποδείχθηκε λανθασμένη, ότι η υγειονομική κρίση θα ήταν μια παρένθεση αλλά και για την ιδεοληπτική δυσανεξία της απέναντι στο δημόσιο σύστημα υγείας. Υπήρχε, όντως, μια διαρκής προσπάθεια εξωραϊσμού των προβλημάτων και της πραγματικότητας, ενώ ταυτόχρονα επέλεγαν να συγκρίνουν τις επιδόσεις της Ελλάδας μ’ αυτές άλλων χωρών. Αυτό βέβαια έχει μια σχετική αξία, διότι η σύγκριση οφείλει να γίνεται με την εικόνα που υπήρχε την προηγούμενη άνοιξη στη χώρα μας. Εμείς πολύ έγκαιρα και ορθώς είχαμε τα αντανακλαστικά έτσι ώστε να πάρουμε τα μέτρα που οδήγησαν στο πρώτο lockdown. Εκεί, ωστόσο, που ήταν η μεγάλη ευθύνη, ήταν ότι κατασπαταλήθηκε όλο το ενδιάμεσο διάστημα χωρίς μια καλύτερη οργάνωση για την αντιμετώπιση της πανδημίας.

Η Ν.Δ. δεν ενίσχυσε το δημόσιο σύστημα υγείας γιατί στόχος της είναι η ιδιωτικοποίησή του. Για αυτό σήμερα οδηγείται στο lockdown. Πάγωσε τον διαγωνισμό του ΣΥΡΙΖΑ για 750 νέα λεωφορεία και την προμήθεια 92 από την Περιφέρεια Αττικής διότι θέλει να βάλει τους ιδιώτες στα μέσα μαζικής μεταφοράς. Κλείνει σήμερα το γυμνάσιο και το λύκειο αντί να μειώσει, τόσο καιρό, τον αριθμό των παιδιών ανά τάξη. Παίρνει σήμερα τα μέτρα για τον τουρισμό που δεν πήρε τον Ιούλιο. Άφησε τους εργαζόμενους, τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά στην πρώτη φάση της πανδημίας χωρίς ουσιαστική ενίσχυση, ενώ διέθετε, όχι μόνον τα 37 δις που άφησε απόθεμα ο ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και τα 72 δις των ευρωπαϊκών πόρων και ενώ δεν είχε δημοσιονομικούς περιορισμούς. Έτσι, δημιούργησε την ύφεση  που τώρα, στο δεύτερο κύμα, θα βαθύνει, και θα μετατραπεί σε ανατροφοδοτούμενη από την οποία θα κάνουμε πολλά χρόνια να βγούμε. Ιδιαίτερα άφησε σχεδόν 2 εκ. νοικοκυριά χωρίς το Εισόδημα Έκτακτης Ανάγκης που πρότεινε ο ΣΥΡΙΖΑ (400 € στον πρώτο μέλος της οικογένειας, 200 στο δεύτερο και 100 σε κάθε παιδί),  ενώ γνώριζε ότι η πανδημία πολλαπλασιάζει τη φτώχεια, ιδιαίτερα στα μεσαία στρώματα. Όλα αυτά, η κυβέρνηση μπορούσε να τα είχε αποτρέψει. Δεν το έκανε, όχι μόνο διότι είναι ανεπαρκής και κατώτερη των περιστάσεων, ούτε διότι , επιχειρώντας να ελέγξει όλο το κράτος κομματικά, βάζει ανίκανους επικεφαλής, αλλά διότι έχει σχέδιο αναδιάρθρωσης της ελληνικής οικονομίας και ανακατανομής του πλούτου, υπέρ τραπεζών και ολιγαρχών που την έφεραν στην εξουσία, όπως αποτυπώνει το σχέδιο Πισσαρίδη.

Η κυβέρνηση είχε δύο βασικές δουλειές να κάνει: Να ενισχύσει το Εθνικό Σύστημα Υγείας και να πάρει όλα τα αναγκαία οικονομικά μέτρα για να στηρίξει την κοινωνία που χτυπήθηκε βίαια από το πρώτο lockdown. Δεν έκανε τίποτα από τα δύο. Αυτή τη στιγμή έχει ήδη ανακοινωθεί ότι ακυρώνεται το 80% των προγραμματισμένων χειρουργείων (κι αυτή ήταν η πρώτη, μεγάλη, απόδειξη αποτυχίας) κάνοντας «νοσοκομεία μίας νόσου», θαρρείς και δεν υπάρχει κανένα άλλο ιατρικό πρόβλημα παρά μόνο ο κορωνοϊός. Άρα, όποιος έχει λεφτά να πηγαίνει στα ιδιωτικά νοσοκομεία και όποιος δεν έχει να κρατάει την αναπνοή του και να περιμένει. (...) Εν μέσω πανδημίας ζητάς από τους εργαζόμενους να δουλεύουν απλήρωτοι, ζητάς από τους μικρομεσαίους επιχειρηματίες να κλείσουν χωρίς να πάρουν ενίσχυση αλλά μόνο επιστρεπτέα προκαταβολή, δηλαδή δάνεια, αλλά σε κάποιους δίνεις δώρα.

Μπορούν να κόψουν όλα τα λουλούδια, αλλά η άνοιξη θα ξανάρθει. Αυτός είναι ο δικός μου τρόπος να λέω στους ανθρώπους να μην απελπίζονται, να μη σταματούν να αγωνίζονται, να μην εγκαταλείπουν τις ευκαιρίες που ανοίγονται. Αυτοί που σήμερα αντιμετωπίζουν τις μεγαλύτερες δυσκολίες είναι όσοι έχουν προβλήματα ψυχικής υγείας και είναι κλεισμένοι στα σπίτια τους, με ένα φόβο γι’ αυτά που μπορεί να τους συμβούν στο μέλλον. Αν ο Ρίσι Σουνάκ το μόνο που μπορεί να κάνει είναι περικοπές στους προϋπολογισμούς για τις τέχνες, να προτρέπει τους καλλιτέχνες να φροντίσουν για την επανακατάρτισή τους, προκειμένου να καλύψουν θέσεις εργασίας που μπορεί να μην υπάρχουν, να μειώνει τη χρηματοδότηση των δημοτικών συμβουλίων και να προχωρά σε ιδιωτικοποιήσεις υπηρεσιών, τότε είναι βέβαιο ότι όπου να’ ναι θα επιστρέψουμε στην κατάσταση που υπήρχε στη δεκαετία του 1930. Και ξέρουμε ότι αυτή η κατάσταση οδήγησε στη συστημική ανεργία αρκετών εκατομμυρίων ανθρώπων μέχρι την έναρξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Η γνώμη μου είναι ότι δεν υπάρχει άλλος δρόμος από την πραγματοποίηση επενδύσεων και την εφαρμογή πολιτικών που έχουν στόχο το κοινό καλό. Πρέπει επίσης να αποφασίσουμε να ασχοληθούμε, με ένα συλλογικό τρόπο, με τα θέματα ψυχικής και συναισθηματικής υγείας που αντιμετωπίζουν κάποιοι άνθρωποι, καθώς και με τα περιβαλλοντικά προβλήματα που αντιμετωπίζουμε όλοι. Έχοντας μια ιδιαίτερη ευαισθησία στη συλλογική αντιμετώπιση των προβλημάτων, σήμερα αφιερώνω όλο το χρόνο μου σε όσα έκανα πάντα: στις καμπάνιες για την ειρήνη, τη δικαιοσύνη και τα ανθρώπινα δικαιώματα.