Macro

07
09

Πάνος Σκουρλέτης: Δεν θα αφήσουμε ούτε μία μέρα να μη βρεθούμε δίπλα σε όσους θα μας έχουν ανάγκη

Γείωση δεν είναι δημόσιες σχέσεις. Γείωση δεν είναι με έναν μηχανιστικό τρόπο να ενσωματώνεις στο πρόγραμμά σου ό,τι λέει η κάθε κοινωνική ομάδα ή και κάθε ξεπερασμένος και απαξιωμένος θεσμός. Γείωση είναι να απευθύνεσαι και σ’ αυτούς που δεν έχουν έκφραση και είναι οι περισσότεροι στους κοινωνικούς χώρους. Και να τους εμπνέεις, να έχεις ένα διάλογο μαζί τους για να φτιάχνεις πραγματικά ένα ριζοσπαστικό, ρωμαλέο, σύγχρονο, διεκδικητικό πρόγραμμα.
07
09

Θεανώ Φωτίου: Σχέδιο Πισσαρίδη στον προνοιακό τομέα: Πίσω ολοταχώς

Συνεπικουρούμενη από μία μηντιακή μονοφωνία υπέρ της, κρύβει την επερχόμενη κοινωνικοοικονομική κρίση, που οδηγεί σε αυτοτροφοδοτούμενη ύφεση και φτωχοποίηση μέσω συμπίεσης εισοδημάτων και καλπάζουσας ανεργίας. Η κυβέρνηση δεν ενίσχυσε τα εισοδήματα οικογενειών που βρίσκονται σε κίνδυνο φτώχειας, δίνοντας το Εισόδημα Έκτακτης Ανάγκης σε 1,9 εκ. οικογένειες που περιλάμβαναν μέλη τα οποία δεν πήραν καμία ενίσχυση λόγω κορωνοϊού και που κόστιζε, με βάση την πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ, 3,5 δις. Έτσι, έχασε πολλά δισεκατομμύρια από το ευρωπαϊκό πρόγραμμα SURE κατά της ανεργίας. Εξασφάλισε μόλις 2,7 δις έναντι 5,9 που πήρε η Πορτογαλία με τη μισή ανεργία. Κι αυτό γιατί τα ποσά αυτά δίνονται αναλογικά με τα χρήματα που η κάθε κυβέρνηση ξόδεψε για ενίσχυση εργαζομένων και νοικοκυριών. Ξόδεψε λίγα, πήρε πολύ λιγότερα. Το πιο επικίνδυνο όμως είναι ότι αυτή η πολιτική της ΝΔ δεν οφείλεται σε αιφνιδιασμό, απειρίας και άγνοιας των δεδομένων του κορωνοϊού. Είναι μια πολιτική καταστροφική για το κοινωνικό κράτος που θα ακολουθήσει η ΝΔ και στο μέλλον και αποτυπώνεται ανάγλυφα στο σχέδιο Πισσαρίδη. Το Σχέδιο Πισσαρίδη χαρακτηρίζεται από μεθοδολογικά προβλήμα, παρωχημένες νεοφιλελεύθερες αντιλήψεις και άγνοια της ελληνικής πραγματικότητας. (...) Χωρίς καμία πρόβλεψη των επιπτώσεων του κορωνοϊού στο κοινωνικό κράτος, χωρίς άμεσα μέτρα υπέρ των νοικοκυριών που πλήττονται και με εφαρμογή του σχεδίου Πισσαρίδη οδηγούμαστε κατά το επόμενο φθινόπωρο και χειμώνα σε έναν κοινωνικό Αρμαγεδδώνα.
07
09

Βγάλτε τα πέρα μόνοι σας

Απέναντι στο «πνεύμα της Φιλαδέλφειας», που διακήρυσσε ότι «η διαρκής ειρήνη δεν δύναται να εδραιωθεί, ειμή μόνον εάν βασίζεται επί της κοινωνικής δικαιοσύνης», ορθώθηκε το θατσερικό δόγμα: «Δεν υπάρχει κοινωνία, υπάρχουν άτομα που παλεύουν άγρια να επιβιώσουν». Απέναντι στα αιτήματα για κοινωνικές πολιτικές ενίσχυσης των φτωχότερων στρωμάτων, αντιτάχθηκε η αντίληψη ότι οι επιδοματικές πολιτικές κάνουν τους ανθρώπους νωθρούς, τεμπέληδες και βλάκες (εδώ και χρόνια τα επισημότερα κείμενα της Ε.Ε. μιλούν για την «παγίδα των επιδομάτων» ανεργίας και πρόνοιας). Απέναντι στην απαίτηση για αναδιανεμητική φορολογία, αντιπαρατάσσεται η απαίτηση απαλλαγής της επιχειρηματικότητας από τους επαχθείς φόρους που πνίγουν τις επενδύσεις. Με λίγα λόγια, το μήνυμα του συρφετού της ατομικής ευθύνης είναι απλό, όπως αυτό που περιμένει την κατά Θανάση Παπακωνσταντίνου Περσεφόνη στην είσοδο του Αδη: «Και να σου πλησιάζουνε, ανδρείκελα που μοιάζουνε./ Περίεργα κοιτάνε, μα δε με βοηθάνε./“Βγάλ’ τα πέρα μοναχή σου, όπως κάναμ’ όλοι μας,/ ωχ! ωχ! ω! γαμώ το πορτοφόλι μας”». Είμαστε στην αιχμή μιας τελικής αναμέτρησης. Η πανδημία, παρ’ ότι αποτελεί κατ’ εξοχήν πεδίο εθνικής και διεθνούς συνεργασίας, για το επιθετικότερο τμήμα του νεοφιλελεύθερου συρφετού θεωρείται ιδεώδης ευκαιρία απαλλαγής από τα «αντιπαραγωγικά καρκινώματα» της κοινωνικής δικαιοσύνης και της αλληλεγγύης· εξαφάνισής τους από κάθε θεσμό και μηχανισμό του κράτους και των διεθνών οργανισμών. Ο συρφετός διακηρύσσει ξεδιάντροπα: «Αφήνουμε προς το παρόν το κράτος να κάνει τη βρόμικη και δαπανηρή δουλειά αντιμετώπισης του Covid-19. Μετά θα λογαριαστούμε μια και καλή, ξηλώνοντας τα τελευταία απομεινάρια ψευδο-ανθρωπισμού. Μετά βγάλτε τα πέρα μόνοι σας! Είμαστε βέβαιοι ότι οι ευφυείς, υγιείς, ωραίοι, δυνατοί, ευέλικτοι και ανταγωνιστικοί θα τα καταφέρουν μια χαρά. Αληθινή δικαιοσύνη είναι η επιβίωση των άξιων».
07
09

Οι προπαγάνδες δεν λένε την αλήθεια

Το επίμαχο ζήτημα [ανάμεσα σε Ελλάδα και Τουρκία] είναι το διεθνές δίκαιο. Και οι δύο κυβερνήσεις το επικαλούνται. Και οι δύο κυβερνήσεις ισχυρίζονται ότι το εφαρμόζουν κατά γράμμα. Η μία κατηγορεί την άλλη ότι το παραβιάζει. Δεν γίνεται όμως να έχουν δίκιο και οι δύο πλευρές. Είναι το διεθνές δίκαιο το κριτήριο; Στο θεωρητικό επίπεδο είναι. Ωστόσο, όπως έχει αποδειχθεί σε πολλές περιπτώσεις, οι μικρές και αδύναμες στρατιωτικά χώρες δεν είναι σε θέση να το επιβάλουν στις διενέξεις τους με τις μεγάλες χώρες. Αυτές το καταστρατηγούν για να προωθήσουν τα συμφέροντά τους και τις ιμπεριαλιστικές επιδιώξεις τους, χωρίς μάλιστα να υπολογίζουν τις κυρώσεις. Στις διεθνείς σχέσεις, όπως και στην πολιτική, το θέμα είναι ποιος έχει το πάνω χέρι, δηλαδή ποιος αποφασίζει. Τα έχει πει ο Θουκυδίδης: «Οι ισχυροί πράττουν ό,τι τους επιτρέπει η δύναμή τους και οι αδύναμοι υποχωρούν και το αποδέχονται». Η Τουρκία έχει την πεποίθηση ότι είναι η ισχυρότερη χώρα στην περιοχή και πιστεύει ότι θα πετύχει τους στόχους της με τσαμπουκά. Στην προκειμένη περίπτωση πάντως χρειάζεται και συμμάχους για να εξασφαλίσει πλεονέκτημα. Για την ώρα δυσκολεύεται να βρει και αντί για μια κατάσταση «μηδενικών προβλημάτων με τους γείτονες» (δόγμα Νταβούτογλου), είναι σε σύγκρουση με τους πάντες.
05
09

Πίσω και πέρα από τη «δόμηση του βιογραφικού»

Ο ρόλος όμως που διαδραματίζει η ανεργία στην καθυστερημένη ενηλικίωση και αυτονόμηση των νέων από τη γονική οικογένεια είναι ηλίου φαεινότερος. Η νέα γενιά δεν γνωρίζει αν και πότε θα ξεφύγει από την οικογενειακή εστία και το παιδικό δωμάτιο και, εφόσον τα καταφέρει, δεν γνωρίζει πώς θα πληρώσει το ενοίκιο κάθε μήνα. Δεν γνωρίζει επίσης αν και πότε θα βρει δουλειά με αξιοπρεπείς συνθήκες. Όπως έχει γραφτεί χιλιάδες φορές, παραμένει η πρώτη γενιά μεταπολεμικά που ζει χειρότερα από τη γενιά των γονιών της και καλείται να έρθει αντιμέτωπη με τη μία οικονομική κρίση μετά την άλλη. Αυτή η θλίψη του αποκλεισμού, της περιθωριοποίησης, της ματαιότητας, της αποτυχίας, της αφάνειας, της αόρατης νέας γενιάς που δεν εκφράζεται, δεν εκπροσωπείται, δεν υπολογίζεται παρά μόνο ορισμένες φορές για να βρεθεί στο στόχαστρο είναι η πραγματική και μόνη αντιπαράθεση που έχει νόημα. Για να σωθεί ό,τι σώζεται, για να σωθεί η νιότη μιας σχεδόν χαμένης γενιάς.
03
09

David Graeber (1961-2020): Γιατί ο καπιταλισμός παράγει άχρηστες δουλειές

Ένα πρόσφατο ρεπορτάζ που συνέκρινε την εργασία στις ΗΠΑ μεταξύ 1910 και 2000 μάς δίνει μια ξεκάθαρη εικόνα (εικόνα που -υπογραμμίζω- αντανακλάται και στο Ηνωμένο Βασίλειο). Κατά τη διάρκεια του περασμένου αιώνα, ο αριθμός των εργατών που ασχολούνται με τα οικιακά, τη βιομηχανία και τον αγροτικό τομέα έχει υποστεί δραματική ύφεση. Την ίδια στιγμή, νέου τύπου «επαγγελματίες» όπως managers, υπάλληλοι, πωλητές και «εργαζόμενοι παροχής υπηρεσιών» έχουν τριπλασιαστεί, αυξανόμενοι, πλέον, «από το ένα στα τρία τέταρτα του συνολικού αριθμού απασχολουμένων». Με άλλα λόγια, όπως ακριβώς είχε προβλεφθεί, οι παραγωγικές δουλειές έχουν αυτοματοποιηθεί σε τρομακτικά μεγάλο βαθμό (ακόμη κι αν συνυπολογίσει κανείς τους βιομηχανικούς εργάτες που υπάρχουν παγκοσμίως, συμπεριλαμβανομένης της στρατιάς ανθρώπων που μοχθούν στην Ινδία και στην Κίνα, τέτοιου τύπου εργάτες δεν αγγίζουν ούτε μετά βίας ένα υπολογίσιμο ποσοστό του συνολικού παγκόσμιου πληθυσμού, όπως συνέβαινε παλαιότερα). Αλλά αντί η συγκεκριμένη εξέλιξη να οδηγήσει σε μια δραστική μείωση των ωρών εργασίας, απελευθερώνοντας τον πληθυσμό του πλανήτη προκειμένου να ασχοληθεί με τις προσωπικές του ασχολίες, τις απολαύσεις, τα οράματα και τις ιδέες του, αυτό που συναντούμε είναι η υπερδιόγκωση, όχι τόσο του τομέα των «υπηρεσιών», όσο του διοικητικού τομέα, έως το σημείο που δημιουργεί ολόκληρες νέες βιομηχανίες όπως αυτή των οικονομικών υπηρεσιών ή του telemarketing, ή την άνευ προηγουμένου επέκταση τομέων όπως το εταιρικό δίκαιο, η διοίκηση των ακαδημαϊκών ιδρυμάτων και της υγείας, του ανθρωπίνου δυναμικού και των δημοσίων σχέσεων. Και αυτοί οι αριθμοί δεν αντανακλούν καν όλους εκείνους τους ανθρώπους των οποίων η δουλειά είναι να παρέχουν διοικητική και τεχνική υποστήριξη ή ασφάλεια σε αυτές τις βιομηχανίες, ή, πολύ πιο πέρα από αυτά, μια πλειάδα υποστηρικτικών υπηρεσιών (κομμωτήρια σκύλων, ολονύκτιες διανομές πίτσας) που υπάρχουν μόνο και μόνο επειδή όλοι οι υπόλοιποι ξοδεύουν τόσο πολύ χρόνο στη δουλειά τους. Είναι αυτές που αποκαλώ «δουλειές του κώλου».
03
09

Ευκλείδης Τσακαλώτος: Η οικονομία καταρρέει. Θα πάψει επιτέλους η κυβέρνηση να εθελοτυφλεί;

Η κυβέρνηση έχει βάλει την οικονομία σε μια ελεύθερη πτώση και μονολογεί αυτάρεσκα «ως εδώ όλα καλά». Όμως όπως πολύ καλά γνωρίζουμε σημασία δεν έχει -μόνο- η πτώση αλλά -κυρίως- η πρόσκρουση. Και για να αποφευχθεί αυτή η πρόσκρουση η κυβέρνηση οφείλει να αλλάξει σήμερα λογική. Η οικονομία, οι εργαζόμενοι και οι επιχειρήσεις χρειάζονται στήριξη άμεσα. Οι λογικές περιστολής των δικαιωμάτων των εργαζομένων που η ΝΔ εμμονικά επιλέγει βαθαίνουν την ύφεση. Είναι αδιανόητο ότι η κυβέρνηση αυτή τη στιγμή, με το νομοσχέδιο για το πτωχευτικό που έχει βάλει στη διαβούλευση, επιλέγει να προωθήσει τις ρευστοποιήσεις έναντι της προστασίας. Αυτή τη στιγμή για να αλλάξουμε πορεία απαιτείται πολύ πιο γενναίο πρόγραμμα από αυτό που θα χρειαζόταν στην αρχή της πανδημίας. Έστω και τώρα ας μας ακούσει η κυβέρνηση. Αλλά σημασία δεν έχει μόνο το πόσο, αλλά και το πώς. Η κατάσταση δεν μπορεί να σωθεί με αποσπασματικές λύσεις. Χρειάζεται συνολική αλλαγή λογικής. Άμεσα. Με ζεστό χρήμα και όχι με δανεισμό. Με άμεσες ενισχύσεις. Που θα κατευθυνθούν στους εργαζόμενους, στους ευάλωτους, στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Που θα αποτρέψουν έναν νέο κύκλο χρέους. Και όπως πλέον γράφουν και οι Financial Times (που κανείς δεν μπορεί να κατηγορήσει ότι αποτελούν όργανο του ΣΥΡΙΖΑ) έχουμε μάθει ότι η δημοσιονομική επέκταση δεν θα προκαλέσει προβλήματα με το χρέος. Το αντίθετο. Γιατί η στήριξη της οικονομίας με πραγματικά μέτρα θα μειώσει την ύφεση και άρα τον λόγο Χρέους/ΑΕΠ. Γιατί ο μόνος τρόπος να ενισχυθούν οι ιδιωτικές επενδύσεις είναι να μειωθούν οι δημόσιες αποταμιεύσεις. Η κυβέρνηση έχει ήδη αργήσει. Τώρα πρέπει να αναλάβει τις ευθύνες της. Έχουμε ήδη μπει σε ύφεση, με ευθύνες της ΝΔ πριν από την πανδημία. Η ύφεση είναι ήδη εξαιρετικά βαθιά. Το ζήτημα είναι να μην γίνει και παρατεταμένη.
02
09

Η τυραννία της ευτυχίας

Μπορεί κάποιος να συλλάβει μια χίμαιρα; Μπορεί αυτή να τον οδηγήσει σε μονοπάτια απελευθέρωσης και προσωπικής πληρότητας; Είναι δυνατό να ξεπεράσουμε τα προσωπικά ψυχικά μας τραύματα και τα χτυπήματα της ζωής και να πετύχουμε την αυτοεξέλιξη και την αυτοβελτίωση; Μπορούμε να διαχειριστούμε τον εαυτό μας σαν εμπορικό μπραντ και να ευδοκιμήσουμε επαγγελματικά και κοινωνικά, αφήνοντας πίσω τα αρνητικά συναισθήματα και την ηττοπάθεια; Είναι η «ψυχική ανθεκτικότητα» (resilience) μια ιδιότητα που μπορούμε να χτίσουμε; Η απάντηση της Θετικής Ψυχολογίας -ενός κλάδου που άκμασε και ακμάζει στις ΗΠΑ (και όχι μόνο) τις τελευταίες δεκαετίες- σε αυτά τα ερωτήματα είναι απολύτως καταφατική. Οχι μόνο μπορούμε να τα πετύχουμε όλα αυτά, αλλά επιβάλλεται να τα επιχειρήσουμε με τη βοήθεια των «ειδικών» και μετά από προσωπική μας απόφαση. (...) Είναι χαρακτηριστικό ότι η έννοια του Ακαθάριστου Προϊόντος Ευτυχίας (Gross Happiness Product) εισήχθη για πρώτη φορά στην Χιλή «ενδεχομένως για να ελέγξει εάν το "δόγμα του σοκ", η βίαιη εφαρμογή νεοφιλελεύθερων οικονομικών και πολιτικών μεταρρυθμίσεων που πραγματοποίησε ο Αουγκούστο Πινοσέτ, υπό την καθοδήγηση του Μίλτον Φρίντμαν και άλλων οικονομολόγων της Σχολής του Σικάγου, συνέχιζε να αποφέρει καρπούς». Στη συνέχεια η έννοια αυτή, που προτείνεται να αντικαταστήσει το ΑΕΠ, υιοθετήθηκε από τον ΟΟΣΑ και τον ΟΗΕ. Αυτή η «τυραννία του θετικού», που ταυτίζει υπόρρητα την ευτυχία με την ηθική, απονευρώνει τα αρνητικά συναισθήματα, όπως ο θυμός και η οργή, τα οποία, σύμφωνα με τους συγγραφείς, μπορεί κατά περίπτωση να συμβάλλουν στην πολιτική κινητοποίηση και στην προσπάθεια κοινωνικής αλλαγής. Αρα η «θετικότητα» μπορεί να λειτουργεί και ως απολύτως συντηρητικό στοιχείο που υποκρύπτει και δικαιολογεί την κοινωνική ανισότητα και αποτρέπει τις σκέψεις και πράξεις αλλαγής του συστήματος, συμβάλλοντας στην περιχαράκωση στον «εαυτό φρούριο» και στις προσπάθειες βελτίωσής του ως μόνη εναλλακτική προσωπικής κινητοποίησης. Η «Ευτυχιοκρατία» είναι ένα πολύτιμο βοήθημα για την κατανόηση ρευμάτων εσωτερισμού, «αυτοβελτίωσης» και «προσωπικής ευδοκίμησης» -που αποτελούν μετεξέλιξη του ρεύματος του New Age της δεκαετίας του 1970- και πετυχαίνουν με ένα σμπάρο δυο τρυγόνια: και την αποχαύνωση του ατόμου, αλλά και την κοινωνική αδρανοποίησή του, αφού όλο το βάρος, οι ευθύνες και οι ενοχές μετατίθενται στους ώμους των μεμονωμένων ανθρώπων, οι οποίοι καλούνται να διαχειριστούν τον εαυτό τους σαν εμπορικό μπραντ, εάν θέλουν να ευδοκιμήσουν και να προκόψουν.
01
09

Το ημερολόγιο του Ευκλείδη Τσακαλώτου: Ο χυδαίος χαβαλές δεν είναι χιούμορ

Για την αριστερά η πρόοδος δεν είναι ποτέ γραμμική, δεν είναι ποτέ για όλους, καθορίζεται από τα άτομα που  σε κάθε φάση φτιάχνουν την ιστορία τους, αλλά όχι κάτω από συνθήκες που οι ίδιοι έχουν επιλέξει. (...) Σε διάφορες στιγμές της ιστορίας η Παναγία έπαιρνε όλες τις ιδιότητες που ανέφερε ο Αλέξης, κι άλλες πολλές.   Αλλά πιο πολύ μου έκανε εντύπωση η φεμινιστική ματιά. Την ίδια στιγμή που η Παναγία είχε την ικανότητα να παρηγορεί τις γυναίκες σε δύσκολες στιγμές, έβαζε τον πήχη ως πρότυπο γυναικείας συμπεριφοράς απλησίαστα υψηλά. Ιδιαίτερα δε, σε σχέση με το σώμα τους και την σεξουαλικότητα τους. Η αντίληψη της επίσημης εκκλησίας και της Δύσης και της Ανατολής για τη γυναίκα, για όλη τη χριστιανική περίοδο αποτέλεσε - και ίσως εξακολουθεί να αποτελεί - σοβαρότατο εμπόδιο στη χειραφέτηση των γυναικών.   Για πολλούς από τους Πατέρες της Εκκλησίας, όπως για τον Άγιο Γιάννη το Χρυσόστομο το γυναικείο σώμα παρουσιαζόταν ως πηγή δυσοσμίας - γεμάτο από χολή και αίμα-  όχι και τόσο χρυσόστομος όταν αναφερόταν στο γυναικείο φύλο.   Η γνωστή αντιπαράθεση παρθένας - πόρνης αποδείχθηκε καταστροφική όχι μόνο για την σεξουαλικότητα των γυναικών, αλλά και διαστρέβλωσε την άποψη των αντρών για τις γυναίκες. (...) Στους φοιτητές μου συνήθιζα να λέω ότι η δικαιολογία είναι πάντα χειρότερη από το αρχικό παράπτωμα. Βέβαια δεν είχα το Στέφανο Κασιμάτη ως φοιτητή. Έκανε την απαράδεκτη αναφορά στον Γ. Κατρούγκαλο και αντί να το διορθώσει με μια καθαρή δήλωση, μας λέει ότι φταίει ο ΣΥΡΙΖΑ που δεν τον αντικατέστησε στη συζήτηση που είχαμε στη Βουλή για τη στάση μας στη συμφωνία με την Αίγυπτο. Η εικόνα που έχει ο Κασιμάτης για τον εαυτό του είναι ενός ανθρώπου με χιούμορ και βρετανικό φλέγμα. Μόνο που η συγγνώμη είναι συστατικό στοιχείο της βρετανικής κουλτούρας. Επιπλέον άλλο το χιούμορ και άλλο χυδαίος χαβαλές.
01
09

Γιώργος Κυρίτσης: Είχαν μια δουλειά

Από την άνοιξη, οπότε λόγω της πανδημίας έκλεισαν τα σχολεία, μέχρι τώρα που θα ξανανοίξουν, δηλαδή επί σχεδόν έξι μήνες, η κυβέρνηση είχε όλο τον χρόνο στη διάθεσή της για να προετοιμάσει υποδομές, διαδικασίες, εκπαιδευτικούς, γονείς και μαθητές για το άνοιγμα των σχολείων. Δεν έκανε τίποτε απ' όλα αυτά, παρότι βρήκε χρόνο να περάσει ένα νομοσχέδιο για την Παιδεία, με το οποίο μάλιστα, αντί να μειώνει τον αριθμό των μαθητών στις τάξεις, αντιθέτως τον αύξησε. Έτσι, λίγες ημέρες πριν από το πρώτο κουδούνι, δεν γνωρίζουμε την ακριβή ημερομηνία έναρξης των μαθημάτων. Και δεν έχει διασφαλιστεί καν το αν στα σχολεία θα υπάρχουν μάσκες για τους μαθητές και τους εκπαιδευτικούς, παρά το γεγονός ότι η χρήση τους είναι υποχρεωτική. Πολλώ δε μάλλον δεν έχουν εξασφαλιστεί πρόσθετες αίθουσες και εκπαιδευτικοί ώστε να μειωθεί ο αριθμός των μαθητών ανά τμήμα ούτε έχει προσληφθεί πρόσθετο προσωπικό καθαριότητας ώστε να υπάρχει συνεχής καθαρισμός των αιθουσών διδασκαλίας και όχι άπαξ ημερησίως. Δεν έχουν γίνει σεμινάρια σε γονείς και εκπαιδευτικούς για το πώς θα είναι το σχολικό περιβάλλον σε συνθήκες πανδημίας. Πώς θα εκπαιδευτούν οι μαθητές στην αναγκαία υγειονομική πειθαρχία. Πράγματα που έκαναν ανεξαιρέτως όλες οι άλλες χώρες.