Macro

Οι εσωκομματικές ( ; ) εκλογές του ΚΙΝΑΛ, έχουν αναμφίβολα ενδιαφέρον. και τις παρακολουθούμε. Ωστόσο,…

Θα έλεγα να θυμήσετε στον κ. Σταικούρα αυτό που είχα πει στον κ. Πρωθυπουργό να μην κοιτάει το αχυράκι στο μάτι του άλλου αλλά το δοκάρι στο δικό του μάτι. Είστε αναγκασμένοι να τα λέτε αυτά γιατί δεν έχετε αφήγημα που μπορεί να ενσωματώσει τα λαϊκά και τα μεσαία στρώματα. Γιατί θεωρείτε ότι η κρίση θα ξεπεραστεί. Και άρα δεν χρειάζεται να κάνουμε τίποτα. Έχετε δει τα στατιστικά θανάτων από τον Αύγουστο και μετά; Θεωρείτε ότι δεν πρέπει να δαπανήσουμε παραπάνω γιατί πήγαμε καλά φέτος; Γιατί τελείωσε η πανδημία; Θέλετε να μην αλλάξει τίποτα από όσα υπήρχαν το 2009 όταν μας φέρατε σε αυτή τη κρίση. Έχετε γίνει προσωρινά κευνσιανοί αλλά ενας κευνσιανιμός χωρίς κοινωνικό κράτος. Έχετε ένα αφήγημα που λέει ότι είναι σημαντικό πράγμα οι μειώσεις των φόρων. Γιατί μέσα από αυτό θα αυξηθούν οι επενδύσεις, θα έχουμε ανάπτυξη και μετά θα βελτιωθεί η κατάσταση Καταθέτω ένα διάγραμμά που λέει γιατί αυτό δεν επιβεβαιώνεται από πουθενά. Που λέει πως αυξάνεται η παραγωγικότητα, όχι εντυπωσιακά αλλά αυξάνεται, στις χώρες του G20 για 20 χρόνια και πως οι μισθοί δεν ακολουθούν αυτή την αύξηση. Και καταθέτω το ίδιο για την Ελλάδα. Για να μείνει ίδιο το μερίδιο της εργασίας, για να μην μειωθεί αυτό που έχουν οι εργαζόμενοι, οι εργαζόμενοι πρέπει να πάρουν όλη την αύξηση της παραγωγικότητα και τον πληθωρισμό. Καταθέτω άλλα δυο διαγράμματα που δείχνουν πως μειώνονται παγκοσμίως οι φόροι στους πλούσιους τα τελευταία χρόνια. Έχουν αυξηθεί οι επενδύσεις παγκοσμίως; ¨Όχι. Πέφτουν. Οι επιχειρηματίες δεν επενδύουν. Προτιμούν να έχουν ευέλικτους εργαζόμενους! Έχετε μια άποψη ότι τίποτα δεν άλλαξε στην οικονομία μετά το 2009. Τίποτα στον κόσμο μετά την πανδημία από το 2019. Και είστε αυταρχικοί. Και αυτό είναι συστατικό στοιχείο της πολιτικής σας. Γιατί δεν μπορείτε να ενσωματώσετε τα μεσαία και τα λαϊκά στρώματα. Είναι ένας προϋπολογισμός που λέει business as usual. Προϋπολογισμός του «δεν αλλάζω τίποτα», «δεν μαθαίνω τίποτα» «ελπίζω αυτή τη φορά θα μου βγει.» Δεν θα σας βγει.

Ανάκαμψη η οποία δεν αφορά τις κοινωνικές ομάδες οι οποίες έχουν ανάγκη υπόσχεται η κυβέρνηση…

Η ψήφος, όπως και πολλές άλλες αποφάσεις των ανθρώπων, παίρνονται σε κοινωνικά περιβάλλοντα, όπως το οικογενειακό περιβάλλον. Το ζήτημα, λοιπόν, είναι να αντιληφθούμε την εσωτερική δυναμική αυτών των μικροσυστημάτων, ώστε να κατανοήσουμε γιατί οι νέοι εξακολουθούν να είναι οι εκλογικοί ρυθμιστές. Το 2012 ο ΣΥΡΙΖΑ έχασε γιατί (μεταξύ άλλων φυσικά) πρυτάνευσε σε μεγάλα κομμάτια των ηλικιωμένων η λογική «τουλάχιστον να έχουμε σταθερότητα, και άρα τη σύνταξή μας, ώστε να στηρίζουμε παιδιά και εγγόνια». Από το 2012 ως το 2015, όμως, σε κάθε οικογένεια έγιναν συζητήσεις για το κατά πόσον αυτό είναι βιώσιμο, με αποτέλεσμα να πρυτανεύσει η λογική των νέων και των παραγωγικών ηλικιών «το θέμα είναι να έχουν δουλειά οι νεότεροι και να στηρίζουν τους μεγαλύτερους και όχι οι πρώτοι να ζουν από την ελεημοσύνη των δεύτερων». Κοντολογίς, η αύξηση του ποσοστού του ΣΥΡΙΖΑ στις μεγαλύτερες ηλικίες δεν ήταν τόσο αποτέλεσμα της προγραμματικής μέριμνας που έλαβε ο ΣΥΡΙΖΑ γι’ αυτές, αλλά κυρίως αποτέλεσμα της σύγκρουσης και της συνεργασίας των γενεών που είχε ως επίδικο το μέλλον των παιδιών (20ρηδων, 30ρηδων, 40ρηδων) (προφανώς απλοποιώ, προκειμένου να καταστεί σαφές το επιχείρημα). Αν, λοιπόν, η αξιωματική αντιπολίτευση στραφεί προγραμματικά στους νέους, υπάρχει πιθανότητα να πετύχει «μ’ ένα σμπάρο, δυο τρυγόνια». Αλλά κάτι τέτοιο χρειάζεται όχι ανάγνωση των δημοσκοπήσεων, αλλά κατανόηση των αλληλεπιδράσεων στο εσωτερικό των μικροσυστημάτων της κοινωνίας. Την ώρα που ο ΣΥΡΙΖΑ αγωνιά για τη δυνατότητα διείσδυσής του σε μη νεανικά κοινά, τόσο εξ αριστερών όσο και εκ δεξιών αναπτύσσεται μέριμνα διεμβολισμού των νεανικών κοινών. Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν «παίζει» μόνος του εκεί. Από τη μία, το ΜέΡΑ25 δεν έχει κανένα πρόβλημα να υιοθετήσει τον λόγο του πρώιμου ΣΥΡΙΖΑ, ώστε να τον υπερφαλαγγίσει από τα αριστερά. Από την άλλη, η εξατομίκευση, η απαξίωση των συλλογικοτήτων, αλλά και των ανθεκτικών ανθρώπινων έργων και σχέσεων που αντιτίθενται στο δόγμα «όλα έχουν ημερομηνία λήξεως», «πρέπει να αλλάζεις για να είσαι κουλ, σύγχρονος, να μην είσαι καθυστερημένος», έχουν συμπαρασύρει κομμάτια της κεντρώας νεολαίας και των παραγωγικών ηλικιών που νιώθουν ότι απέκτησαν μια αποστολή ν’ αλλάξουν τον κόσμο («ο Μητσοτάκης είναι σύγχρονος, ο Τσίπρας όχι»). Δηλαδή, καθώς το προφίλ των millennials διαμορφώνεται από το γεγονός ότι είναι επισφαλής και ψηφιακή γενιά, ο ΣΥΡΙΖΑ κινδυνεύει να χάσει την αυθεντική εκπροσώπηση και των δύο κυρίαρχων χαρακτηριστικών της νεολαίας.

Μετά την κατάρρευση των συνομιλιών υπό τον ΟΗΕ, η στροφή της Τουρκίας αλλάζει ραγδαία και ανέκκλητα τα διχοτομικά τετελεσμένα. Στο εσωτερικό μέτωπο, για ημέρες τώρα, ο πρόεδρος Ν. Αναστασιάδης κάνει εκστρατεία απέναντι σε όσους εντός Κύπρου τον αμφισβητούν για τη στάση του στο Κραν Μοντανά το 2017 και τους μετέπειτα χειρισμούς του. Ολα μεθοδεύονται επικοινωνιακά για να ταιριάξουν στο αφήγημα Αναστασιάδη που βολεύει τη διαιώνιση της εξουσίας του και μετά το 2023. Μια νέα «περιρρέουσα» βρίσκεται σε εξέλιξη με πρωταγωνιστή τον ίδιο τον Ν. Αναστασιάδη: Επιθέσεις εναντίον «κάποιων» δημοσιογράφων, υπαινιγμοί για τον Γκουτέρες που του επέρριψε ευθύνες. Ασχέτως αν κανείς δεν τον πιστεύει διεθνώς, ο Ν. Αναστασιάδης ενδιαφέρεται μόνο να γίνει πιστευτός στο πιο συντηρητικό και το εθνικιστικό ακροατήριό του. Ο Κύπριος πρόεδρος θα δυσκολευτεί πολύ να διαγράψει τη δημόσια άρνησή του στην έκκληση Μ. Ακιντζί (4/5/2018) να συνυπογράψουν το Πλαίσιο Γκουτέρες ως στρατηγική συμφωνία. Μια πράξη που ερμηνεύει τις ακριβείς προθέσεις του και την κρίσιμη ιστορική στιγμή, αλλά και την τακτική του να ροκανίζει τον χρόνο στη συνέχεια. Αν προσέξει κανείς τις δηλώσεις Ν. Αναστασιάδη, δεν θα εντοπίσει ιδιαίτερη αγωνία για το σήμερα, μόνο άγχος για το χθες. Στο συνέδριο του «Economist» στη Λευκωσία, η Ελίζαμπεθ Σπέχαρ, αντιπρόσωπος του ΟΗΕ σημειώνει (16/11): «Διανύουμε εξαιρετικά δύσκολες στιγμές για την ειρηνευτική διαδικασία. Εμείς, ως ΟΗΕ, θεωρούμε ότι η μακροπρόθεσμη σταθερότητα και ένα βιώσιμο και ασφαλές μέλλον στην Κύπρο καθώς και στην περιοχή, συνδέονται άρρηκτα με την επίλυση του Κυπριακού». Η εκπρόσωπος του ΟΗΕ υπενθυμίζει στο ακροατήριο του «Economist» ότι οι συνομιλίες για το Κυπριακό βρίσκονται στο απόλυτο μηδέν από τον Ιούλιο του 2017. Στις Βρυξέλλες, ο ύπατος εκπρόσωπος Ζ. Μπορέλ έγινε ξανά δέκτης των «παραπόνων» της Κύπρου γιατί δεν ετοίμασε ακόμα τη λίστα των επιλογών για κυρώσεις. Κι αυτός –όπως ο ΟΗΕ– βλέπει την κλιμάκωση της αντιπαράθεσης, τη συγκρουσιακή πορεία και τον κίνδυνο αποσταθεροποίησης. Ο Μπορέλ δεν φαίνεται να μπορεί να σηκώσει μόνος του το βάρος ενός προβλήματος στο Συμβούλιο. Οι Χριστοδουλίδης και Δένδιας ζητούν «κυρώσεις», αλλά δεν ανοίγουν τα χαρτιά τους για το πώς θα λυθούν τα προβλήματα με την Τουρκία (Κυπριακό, Ελληνοτουρκικά). Για ορισμένους Ευρωπαίους εταίρους, ανάμεσά τους και οι πιο ισχυροί, το μόνο που επιτυγχάνουν είναι να τροφοδοτούν και να περιπλέκουν την κατάσταση. Από τον Μάρτιο του 2018, η Λευκωσία ζητά μέτρα αντίδρασης χωρίς ουσιαστικό αποτέλεσμα. Το Βαρώσι μπήκε στην ημερήσια διάταξη του Συμβουλίου, τέσσερις μήνες μετά το άνοιγμά του, στην κατηγορία «διάφορα». Ο Μπορέλ απέκρουσε με υπομονετικότητα τις διαμαρτυρίες της Λευκωσίας και της Αθήνας και έκανε μια σιβυλλική τοποθέτηση γύρω από τις «απτές επιλογές» που θα εξεταστούν τον Δεκέμβριο: Θα συνεχίσουμε την ευθυγράμμιση με τον ΟΗΕ, θα έχουμε τις κατευθύνσεις του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου», αλλά χρειαζόμαστε και μια ομόφωνη τοποθέτηση για μέτρα: «δεν θα ήθελα (να προτείνω κάτι) που να έχει την άρνηση κρατών-μελών. Οι μονομερείς ενέργειες είναι απαράδεκτες αλλά η αντίδραση πρέπει να συμβάλει στη συνολική επίλυση του Κυπριακού».

Μακράν του να αποτελεί εξαίρεση η Πολωνία για συγκεκριμένους ιστορικούς λόγους θέτει χωρίς προσχήματα ένα ερώτημα που όλοι το σκέπτονται αλλά κανείς δεν το θέτει ευθέως. Ποιο κράτος-μέλος της Ε.Ε. είναι σήμερα έτοιμο να θυσιάσει με μη αντιστρέψιμη, αμετάκλητη επιλογή την εθνική του κυριαρχία; Το ερώτημα της εθνικής κυριαρχίας με αφορμή την πολωνική ανταρσία αναμένεται να κυριαρχήσει στη Γαλλία στη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας με ορίζοντα την προεδρική εκλογή και τις βουλευτικές εκλογές της προσεχούς άνοιξης, μια εξέλιξη που σύμφωνα με προχθεσινή ανάλυση του Politico είναι κατά κύριο λόγο παρενέργεια ή παράπλευρη ζημιά της πολωνικής ανταρσίας. Ομως, παρά τις ψευδαισθήσεις που μπορεί να προκαλέσει μια ματιά στον χάρτη της Ευρώπης, η Βαρσοβία, όπου εδρεύει το Συνταγματικό Δικαστήριο της Πολωνίας, δεν είναι και τόσο μακριά από την Καρλσρούη όπου εδρεύει το Συνταγματικό Δικαστήριο της Γερμανίας. Το Συνταγματικό Δικαστήριο της Γερμανίας σε όλη τη διάρκεια της κρίσης της ευρωζώνης μετά την άνοιξη του 2010 είτε απέρριπτε είτε κήρυσσε εαυτόν αναρμόδιο για τις προσφυγές των ανησυχούντων ότι η ίδρυση του μηχανισμού EFSF, που μετεξελίχτηκε σε ESM στη συνέχεια, μέχρι και η ποσοτική χαλάρωση της ΕΚΤ που προαναγγέλθηκε από τον Ντράγκι στα μέσα του 2012 και άρχισε να υλοποιείται στις αρχές του 2015 συνιστούν παραβίαση της εθνικής κυριαρχίας της Γερμανίας.

Το βιβλίο της Μαρίας Καραμεσίνη "Γυναίκες, φύλο και εργασία στην Ελλάδα" παρουσίασε σε ειδική εκδήλωση…

Τώρα, τρεις επείγουσες προτεραιότητες: #1. Όπως δείχνει η εικόνα που παραθέτω (από το δελτίο ΕΟΔΥ), η πλειοψηφία των σοβαρά ασθενών σε ΜΕΘ και οι θάνατοι συγκεντρώνονται στις μεγάλες ηλικίες. Τι κάνουμε γι’ αυτό; Η κυβέρνηση απέτυχε στην εκστρατεία εμβολιασμού -και τώρα πια δεν έχουν αποτέλεσμα ούτε τα σποτάκια, ούτε οι καταχωρήσεις, ούτε βέβαια τα «δωρεάν ΜΒ» στους νέους. Στη μάχη πόρτα πόρτα να μπουν γιατροί, φαρμακοποιοί και άλλοι επαγγελματίες της Υγείας, για να πείσουν τους άνω των 65 ετών για τον εμβολιασμό τους. Και η εκκλησία να βοηθήσει: αντί για γραφειοκρατικές εγκυκλίους, να μπει από τον άμβωνα στη μάχη του εμβολίου. Ας εξετάσει η Πολιτεία κάθε κίνητρο, ακόμα και οικονομικό. Σημασία έχει να απελευθερωθούν ΜΕΘ και υγειονομικοί πόροι, να σωθούν ζωές. #2. Η κυβέρνηση έχει εγκαταλείψει την ιχνηλάτηση. Όπως προκύπτει από το ίδιο το ημερήσιο δελτίο του ΕΟΔΥ, η συντριπτική πλειοψηφία των κρουσμάτων είναι πλέον «ορφανά» και δεν ιχνηλατούνται. Από 30-50% το 2020, 70-95% (!) το 2021. Αλλά τα ορφανά κρούσματα σημαίνουν καθημερινή μετάδοση από άγνωστους φορείς. Τώρα (αύριο!) προσωπικό και πρόσθετοι πόροι για ιχνηλάτηση, για να περιοριστεί ξανά το ποσοστό ορφανών κάτω από το 50%. Έμφαση στα σχολεία, όπου η ανευθυνότητα του υπουργείου Παιδείας έχει επιβάλει τον κανόνα «50%+1» κρούσματα για να κλείνει το τμήμα! #3. Διεύρυνση, με αυστηρά επιστημονικά και επιδημιολογικά κριτήρια, των επαγγελματικών ομάδων που οφείλουν να είναι εμβολιασμένοι. Να εξεταστεί αν σε αυτές υπάγονται, για παράδειγμα, οδηγοί ΜΜΕ και ταξί, εργαζόμενοι σε καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος και άλλοι που έρχονται σε συνεχή επαφή με το κοινό. Χωρίς φυσικά να πετιούνται στο δρόμο με μηδενικό εισόδημα όσοι δεν εμβολιάζονται, όπως έγινε με τους υγειονομικούς.

Τα δέντρα κόβονται για να φτιαχτούν τα εργοτάξια του μετρό, όπως δείχνει η σημερινή φωτογραφία από την πλατεία στο Κολωνάκι. 2500 δέντρα θα χαθούν και δεκάδες πλατείες και πάρκα της Αθήνας θα παραμείνουν κλειστά για χρόνια. Κι αυτά την ώρα που η Αθήνα είναι στη κορυφή της λίστας, 1η μεταξύ των 31 ευρωπαϊκών πρωτευουσών, με υψηλότερη θνησιμότητα λόγω έλλειψης πρασίνου. Καλά, ο άνθρωπος που κυβερνάει την πόλη μαζί με τον θείο του που κυβερνάει τη χώρα δεν ενδιαφέρονται για αυτά. Στολίζουν ψεύτικα δέντρα και μοιράζουν απευθείας αναθέσεις. Το πρόβλημα είναι ότι δεν αναλαμβάνει δράση εναντίωσης η συντριπτική πλειοψηφία της κοινωνίας που φυσικά και δε θέλει να κοπεί κανένα δέντρο. Όλη η αδράνεια, η κοινωνική ακηδία συμπυκνώνεται σε αυτήν την μη ανάληψη δράσης. Ο Ηλίας Νικολακόπουλος στη συνέντευξή του στην εφημερίδα Η εποχή σημείωνε στην πρώτη του απάντηση: «Έχει διαρραγεί ο κοινωνικός ιστός. Είμαστε σε μία φάση που η κοινωνία νιώθει φοβισμένη. Από την άνοιξη του 2020, όταν έπεσε ο πανικός της πανδημίας και κλειστήκαμε σε λοκντάουν, οι συλλογικότητες και οι κοινωνικές δράσεις υποβαθμίστηκαν πάρα πολύ. Είναι φανερό ότι τείνει να διαμορφωθεί μια άλλου τύπου κοινωνία, την οποία προς το παρόν ψηλαφούμε. Φαίνεται ότι κυριαρχεί ο ατομισμός, και ο καθένας ασχολείται με την επιβίωσή του, ενώ εξασθενούν οι συλλογικότητες». ΥΓ Η θέα όμως ενός δέντρου που κόβεται θα έπρεπε να μας βγάζει από τα ρούχα μας όπως αν θα βλέπαμε να κακομεταχειρίζονται ή να σκοτώνουν ένα σκυλί. Δεν ξέρω γιατί δεν μας προκύπτει συναισθηματικά.

Έχουν επισημανθεί ομοιότητες στη θεματική του «Παιχνίδι του Καλαμαριού» με ταινίες όπως το “Βattle Royale” ή τα “Hunger Games”. Θα ρίξω μερικά πολύ πιο βαριά ονόματα στο τραπέζι, χωρίς να προβαίνω σε άλλου τύπου συγκρίσεις, χωρίς να παραγνωρίζω ότι στο «Καλαμάρι» και σεναριακά απιθανότητες που είναι πολύ δύσκολο να τις χωνέψεις υπάρχουν και χαρακτήρες που λειτουργούν σαν ενοχλητικές καρικατούρες υπάρχουν και γενικότερα δεν μπορείς να το πεις διακριτικό και υπαινικτικό, αλλά αβανταδόρικα εντυπωσιακό. Ε και; Έχει ταυτόχρονα και μια πρωτογενή θα έλεγε κανείς δύναμη, αναντίρρητα σαρωτική, χωρίς την οποία δεν θα είχε κάνει το μπαμ που έκανε. Και κυρίως, όλη η σαρωτική του δύναμη, στοχεύει κάπου, δείχνει κάπου και δεν ξέρω σε τι εξυπηρετεί να το προσπερνάμε αυτο με σηκωμένο φρύδι, επειδή η στόχευση γίνεται με όρους ποπ κουλτούρας. Για να έρθουμε λοιπόν στα πιο βαριά ονόματα, η επιστροφή στην παιδική ηλικία, την ανεμελιά της και την αθωότητά της ως ανάμνηση και κεντρί που μένει πιο ζωντανό απ’ όλα, φέρνει στο μυαλό το Rosebud του «Πολίτη Κέιν», όσο κι αν εδώ έχουμε να κάνουμε με τη διαστροφή της μετατροπής των παιδικών αθώων μνημών σε αιματοβαμμένα πεδία. Μάλλον δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι η πιο αιχμηρή κριτική στον υπαρκτό καπιταλισμό τα τελευταία χρόνια ήρθε πάλι απ’ τη Νότια Κορέα και τα αριστουργηματικά «Παράσιτα», ενώ το επίσης σπουδαίο «Σκοτώνουν τα Άλογα Όταν Γεράσουν» που μιλούσε για παλιότερες εποχές του υπαρκτού καπιταλισμού έχει πολλές αναλογίες με την κεντρική ιδέα του «Καλαμαριού». Και για να πω και κάτι πολύ πιο ακραίο -και τηρουμένων πάντα όλων των αισθητικών και καλλιτεχνικών αναλογιών- όπως το “Salo” μιλά για τον φασισμό εικονοποιώντας την απανθρωποποίηση που επιβάλλει, έτσι και το «Παιχνίδι του Καλαμαριού», μιλά για τον υπαρκτό καπιταλισμό εικονοποιώντας την απανθρωποποίηση που επιβάλλει. Κι αν στο “Salo” το σώμα ήταν πεδίο εξουσίας και διαστροφής, εδώ το σώμα είναι εμπορεύσιμο προϊόν και κιβωτός οργάνων. Αν για τον φασισμό το σώμα σου και η ψυχή σου έπρεπε να τσακιστούν για να επιβάλει πάνω τους την εξουσία ο φασίστας, για τον υπαρκτό καπιταλισμό το σώμα σου έχει την αξία που έχει ανάλογα με το που βρίσκεσαι στην τροφική αλυσίδα, ανάλογα με το ποια είναι η οικονομική σου δύναμη: όσο πιο μικρή είναι, τόσο περισσότερο φτηναίνει η αξία της ζωής σου. Και πέραν του καπιταλισμού ως συστήματος, πέραν της κοινωνικής, κρατικής και οικονομικής οργάνωσης που είναι σαφώς πρωταρχικής σημασίας, θα υπάρχει πάντα και το ζήτημα της προσωπικής στάσης του καθενός μας απέναντι στην αδυναμία του άλλου, το πώς παίζουμε το παιχνίδι ζωής και θανάτου καθημερινά και χωρίς τύψεις, αποδεχόμενοι ως φυσικές τις ανισότητες και τις βάναυσες συνέπειές τους. Σε καίριο σημείο της σειράς μπαίνει το ερώτημα αν θα ζητήσει κανείς βοήθεια για έναν άνθρωπο που είναι σωριασμένος στον δρόμο. Βγαίνω προχθές από το σούπερ μάρκετ και ένας άλλος άνθρωπος μου ζητάει σχεδόν επιτακτικά να του δώσω βοήθεια. Δεν του δίνω τίποτα. Ασκώ μια εξουσία επάνω του για την οποία δεν μου φταίει εκείνη την ώρα κανένας καπιταλισμός.