Κατερίνα Μπρέγιαννη

Το βιβλίο της Μαρίας Καραμεσίνη "Γυναίκες, φύλο και εργασία στην Ελλάδα" παρουσίασε σε ειδική εκδήλωση…

Αποτελεί μια καταγραφή της βιαιότητας του ακραίου νεοφιλελευθερισμού που ζούμε, με τις αγεφύρωτες κοινωνικές ανισότητες. Το βαθύ χάσμα μεταξύ φτωχών και πλουσίων που διογκώνεται στις κοινωνίες του απόλυτου ανταγωνισμού. Δείχνει χωρίς ωραιοποιήσεις ή περιττές εξηγήσεις την καθημερινή κόλαση για τους πρώτους και έναν χώρο αδιέξοδης, ανερμάτιστης, επίπλαστης ευτυχίας, επιτυχίας και ευδαιμονίας για τους δεύτερους, όπου όλα μπορούν να συμβούν αρκεί να έχεις το ύψιστο και μοναδικό αγαθό, το χρήμα. Η ανθρώπινη ζωή αποτιμάται σε χρήματα και γίνεται ένα προϊόν συναλλαγής, το οποίο αφαιρείται αν χάσεις στα παιχνίδια που οι πλούσιοι δημιουργοί του παιχνιδιού έχουν επιλέξει για τη διασκέδασή τους. Οι άνθρωποι, απλά πιόνια μιας σκακιέρας, καταδικάζονται εις θάνατον μόνο και μόνο γιατί δεν έφτιαξαν σωστά το σχήμα ενός αστεριού ή γιατί κουνήθηκαν στο «κόκκινο πράσινο φως». Κυρίαρχο ρόλο για να επιβιώσεις παίζει η τύχη και εκ των υστέρων η στρατηγική. Μήπως δεν είναι κάπως έτσι οι σύγχρονες καπιταλιστικές κοινωνίες, που καταδικάζουν στην ανέχεια εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο γιατί δεν είχαν την τύχη να σπουδάσουν (ειδικά με τα νέα τείχη και τους αποκλεισμούς που υψώνονται στην εκπαίδευση) ή να βρουν μια δουλειά ή χρεώθηκαν στις τράπεζες με βαρύτατα δάνεια, έχασαν τη δουλειά τους και δεν μπορούν να αποπληρώσουν; Το χρήμα είναι τα βαριά δεσμά που αλυσοδένουν τους αδύναμους. Είναι το δέλεαρ για το οποίο δεν διστάζουν να προσφέρουν τη ζωή τους. Η σκηνή με την κρεατομηχανή από το The Wall είναι ίσως ένας από τους πιο χαρακτηριστικούς τρόπους που μπορείς να περιγράψεις την απόγνωση και την παραίτηση, που κάνει τους παίκτες να συνεχίζουν να παίζουν ενώ τους δίνεται η επιλογή να μην το πράξουν.

Το συγκλονιστικό κίνημα του MeToo, αποκάλυψε το δομικό φαινόμενο της σεξουαλικής παρενόχλησης και κακοποίησης. Το κίνημα του MeToo μας κάνει να σκεφτούμε πώς συνδυάζονται τα φαινόμενα έμφυλης βίας, η πατριαρχία, οι σχέσεις εξουσίας μεταξύ των φύλων με αυτό που ονομάζουμε άναρχος καπιταλισμός και σκληρές σχέσεις ιεραρχίας μέσα σε συγκεκριμένους χώρους: ο αθλητισμός, ο πολιτισμός, τα μίντια είναι χώροι όπου συχνά είναι αρρύθμιστες οι εργασιακές σχέσεις, υπάρχουν σκληρές ιεραρχίες, δεν υπάρχουν εργασιακά δικαιώματα, τα θέματα ανέλιξης δεν είναι οριοθετημένα, όπως, για παράδειγμα, στο Δημόσιο ή σε μεγάλους εργασιακούς χώρους. Οι όροι εργασίας είναι όροι είτε υποταγής είτε μεγάλης επισφάλειας με τους οποίους διαπλέκονται και οι έμφυλες σχέσεις εξουσίας. Έχουμε δηλαδή το φαινόμενο της διαπλοκής της βίας που προκύπτει από τις έμφυλες σχέσεις εξουσίας με τις αρρύθμιστες εργασιακές σχέσεις και τις διαδικασίες ανέλιξης. Από το φαινόμενο αυτό δεν εξαιρείται φυσικά και το πανεπιστήμιο, στο οποίο παράγονται φαινόμενα σεξουαλικής παρενόχλησης και κατάχρησης εξουσίας. Εδώ προκύπτει και η ιδιαίτερη σημασία των επιτροπών ισότητας στους χώρους εργασίας και στα πανεπιστήμια και η ερώτησή μου αφορά την εμπειρία της Μ. Καραμεσίνη ως προέδρου της Επιτροπής Ισότητας του Παντείου Πανεπιστημίου, η οποία και εξηγεί τη λειτουργία αυτού του νέου θεσμού που ιδρύθηκε από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ: «Μόλις ξεκίνησαν οι καταγγελίες πρώην φοιτητριών στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο, στο Πάντειο, ως Επιτροπή Ισότητας των Φύλων, θεωρήσαμε υποχρέωσή μας να δηλώσουμε ότι δεχόμαστε καταγγελίες από όποιες-ους έχουν πέσει θύματα παρενόχλησης ή άλλης μορφής έμφυλης βίας. Δεχθήκαμε κάποιες καταγγελίες για τις οποίες δεν μας ζητήθηκε από τις καταγγέλλουσες να προχωρήσουμε. Ως Επιτροπή Ισότητας έχουμε τη δυνατότητα με βάση τον νόμο και να δεχόμαστε καταγγελίες, και να διερευνούμε, και να διαμεσολαβούμε στα αρμόδια όργανα του πανεπιστημίου για την εξέταση και την επιβολή κυρώσεων ανάλογα με τη σοβαρότητα του περιστατικού. Αυτή τη στιγμή διαμορφώνουμε το πρωτόκολλο όπου θα περιγράφεται αναλυτικά η διαδικασία αναφορών και θα αναλύονται οι διάφορες μορφές έμφυλης βίας και παρενόχλησης και οι αντίστοιχες διαδικασίες που θα ακολουθούνται μέχρι να πάμε στο επόμενο βήμα, που είναι η παραπομπή στα αρμόδια όργανα της Πολιτείας ή του Πανεπιστημίου».