Αναδημοσιεύσεις

Δεν είναι το δόγμα της ασφάλειας που πρέπει να προταχθεί, αλλά η επιδίωξη της ηρεμίας του πληθυσμού. Η αριστερά και ο προοδευτικός κόσμος γενικότερα, πρέπει να υπερβούν την ατζέντα του «αντιπάλου» και να επενδύσουν στην ειρήνη και όχι στον πόλεμο –που καλλιεργείται μέσα από το δόγμα της ασφάλειας. Για να γίνει αυτό, πρέπει το να λαμβάνεται υπόψη η οικονομική λειτουργία του οργανωμένου εγκλήματος. Από τη μία, η περιστολή της προσφοράς υπηρεσιών του μπορεί να γίνει μέσα από αποτελεσματικά κοινωνικά μέτρα πρόληψης (π.χ. μείωση της ανεργίας και της επισφαλούς εργασίας), την ανάπτυξη ενός συστήματος αστυνομίας και απονομής δικαιοσύνης, που να μπορεί να αποδώσει ουσιαστικά. Από την άλλη, η ζήτηση για τις υπηρεσίες του οργανωμένου εγκλήματος, αναπτύσσεται εκεί που το κράτος υποχωρεί υποστηρίζει ο Φεντερίκο Βαρέζε. Η αποδυνάμωση του κρατικού μονοπωλίου της βίας και η ιδιωτικοποίηση της δημοσίας ασφάλειας, η απόσυρση του κράτους από τον έλεγχο της οικονομίας και της διοίκησης επιτείνουν την παρουσία του οργανωμένου εγκλήματος, καθώς αφήνει πεδία υπό τον έλεγχο των κάθε φορά ισχυρών (π.χ. καρτέλ, παράνομες αγορές λιανικής κλπ), ανεξάρτητα αν ο νόμος θεωρεί ποινικό ή αστικό αδίκημα, πολλές τέτοιες περιπτώσεις ή δέχεται για αυτές τον όρο εγκληματικές οργανώσεις.

Από το 2011 μέχρι την αρχή της πανδημίας που το θέατρο αναγκαστικά παρέμεινε κλειστό, παρουσιάστηκαν εκεί εκατοντάδες θεατρικές παραστάσεις, συναυλίες, εκθέσεις, εκδηλώσεις ενίσχυσης αυτοοργανωμένων εγχειρημάτων, κινηματικών πρωτοβουλιών, έγιναν ομιλίες και διαλέξεις, παρουσιάσεις βιβλίων, αφιερώματα και φεστιβάλ. Ο χώρος έγινε προσβάσιμος για τα ανάπηρα άτομα, αλλά και για τους ανάπηρους καλλιτέχνες. Τα χρόνια που η Χρυσή Αυγή σάρωνε το κέντρο της Αθήνας και οι χρυσαυγίτες βρίσκονταν με ποσοστά που πλησίαζαν το 10% στη Βουλή, το Εμπρός οργάνωσε για αρκετές χρονιές το Αντιφασιστικό Φεστιβάλ Παραστατικών Τεχνών με τεράστια συμμετοχή καλλιτεχνών και κοινού. Οργανώθηκαν εκδηλώσεις για το προσφυγικό, με σημαντικότερη μια διημερίδα μετά το ναυάγιο στο Φαρμακονήσι. Το επισκέφθηκαν διάσημοι ξένοι στοχαστές όπως ο Τζόρτζιο Αγκάμπεν, που συνομίλησε με το κοινό σε ένα κατάμεστο θέατρο τον Νοέμβριο του 2014, ή ο Ραούλ Βανεγκέμ. Οργανώθηκαν εκδηλώσεις για θέματα αιχμής και επικαιρότητας, για τα κοινά της πόλης αλλά και τα ψηφιακά κοινά, για το queer, για την απεργία πείνας του Νίκου Ρωμανού, για τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα και του Ζακ Κωστόπουλου. Συναντήθηκαν άνθρωποι, δημιουργήθηκαν σχέσεις, έγιναν ομηρικοί καυγάδες, κάποιοι έφυγαν και νέα πρόσωπα μπήκαν στο χώρο. Το εγχείρημα του Εμπρός κίνησε το ενδιαφέρον ξένων μέσων ενημέρωσης αλλά και ερευνητών και πανεπιστημιακών του εξωτερικού. Επηρέασε τα πολιτιστικά πράγματα με έναν τρόπο που μένει ακόμη να ερευνηθεί και να καταγραφεί. Σε μια άλλη ευρωπαϊκή χώρα, η κατάληψη θα είχε κάποια στιγμή νομιμοποιηθεί και ο χώρος θα είχε παραχωρηθεί στις συλλογικότητες. Εδώ, οι εικόνες του εκκενωμένου, σφραγισμένου, τσιμεντωμένου θεάτρου σηματοδοτούν ένα τέλος εποχής, αλλά και μια απορία (με την πλήρη σημασία της λέξης), ένα αναπάντητο ερωτηματικό όχι μόνο για την τύχη που επιφυλάσσεται στο συγκεκριμένο κτίριο, αλλά και σε όσα διαδραματίστηκαν όλα αυτά τα χρόνια στο εσωτερικό του.

Είναι όλοι οι πατεράδες κακοποιητές και ανίκανοι να μεγαλώσουν ένα παιδί. Όχι, βέβαια. Γι’ αυτό και υπάρχει η συνεπιμέλεια ως επιλογή ανάμεσα στα χωρισμένα ζευγάρια. Θα πούνε ότι η πικρόχολη μάνα στερεί τα παιδιά από τον πατέρα, θα το πούνε και θα έχουν παταγωδώς άδικο. Αλλά η συνεπιμέλεια του Τσιάρα ανοίγει τον δρόμο όχι στους καλούς πατεράδες, αλλά στους πατεράδες που δεν θα είχαν απολύτως καμία πιθανότητα μπροστά στο δικαστήριο. Αν σας ενδιαφέρει το δικαίωμα του παιδιού, τότε προφυλάξτε το.

Αν δεν ήταν διαδεδομένη η αντίληψη του «δεν βαριέσαι, έτσι κι αλλιώς συμβαίνει ήδη», δεν θα τολμούσαν ο πρωθυπουργός και ο υπουργός Εργασίας να νομιμοποιούν τη γενικευμένη ανομία στους χώρους εργασίας και ταυτόχρονα να διατείνονται ότι η ατομική διαπραγμάτευση αποτελεί πραγματική ελευθερία του εργαζόμενου, που θα μπορεί πλέον «να μαζεύει ελιές», να έχει παραπάνω διακοπές ή τετραήμερη εργασία, ο φοιτητής να διαβάζει για τις εξετάσεις κ.ο.κ. Αν τα συνδικάτα ως απαραίτητος θεσμός συλλογικής διεκδίκησης είχαν διατηρήσει την αξιοπιστία τους και οι εργαζόμενοι είχαν επίγνωση, ότι σε συνθήκες μαζικής ανεργίας και επισφάλειας, χωρίς συνδικάτα, συλλογικές διαπραγματεύσεις και ελεγκτικούς μηχανισμούς κανένα ατομικό δικαίωμα δεν μπορεί να ασκηθεί πραγματικά στους χώρους εργασίας, δεν θα μπορούσε η κυβέρνηση εύκολα να ισχυρίζεται ότι η ευελιξία είναι ατομικό δικαίωμα, η ανεργία θέμα βιογραφικού, η μετανάστευση επιλογή των άξιων για να αδράξουν ευκαιρίες. Η «μάχη για το οκτάωρο» είναι κάτι περισσότερο από μια κοινωνική και πολιτική αντιπαράθεση γύρω από ένα νομοσχέδιο. Αποτελεί πρωτίστως ιδεολογική διαμάχη γύρω από τις έννοιες, τις αξίες, τις στάσεις ζωής. Είναι σύγκρουση μεταξύ της ατομοκεντρικής και της συστημικής ερμηνείας των κοινωνικών προβλημάτων, είναι αγώνας κατάδειξης της διαλεκτικής σχέσης μεταξύ ατομικών και συλλογικών δικαιωμάτων, είναι μάχη υπεράσπισης της αξίας της συνδικαλιστικής οργάνωσης και δράσης των εργαζομένων και μιας διαφορετικής μορφής συνδικαλισμού που να εμπνέει τη συμμετοχή και την ενότητα.

Η οπτική των διαφόρων ιδρυμάτων “πολιτισμού”, ιδιοκτησία πολυεθνικών επιχειρηματικών κολοσσών, είναι ο μόνος δρόμος με τον οποίον ο καλός καπιταλιστής μπορεί να αντιληφθεί το καλλιτεχνικό γίγνεσθαι. Και ο μόνος τρόπος να το ανεχτεί, αφού πια το θέτει υπό τον πλήρη έλεγχο των συμφερόντων του. Το φιλοθεάμον κοινό γίνεται μια χαρά “πελατάκι” πρόθυμο να αγοράσει ό,τι του σερβίρεται. Όσοι δε, ως δημιουργοί, βιοπορίζονται από την τέχνη τους, ελέγχονται: τα φρονήματα, πολλάκις, καθορίζουν τις καριέρες. Η παντοδυναμία των “μαικήνων” εκβράζει ό,τι δεν μπορεί να εμπορευματοποιήσει. Ο κύκλος του κέρδους είναι ο μοναδικός ορίζοντας. Αν, λοιπόν, το καλλιτεχνικό πάθος είναι κατεξοχήν αναρχικό και αντιεξουσιαστικό, να το τσιμεντώνεις, μαζί με όλα τα κοινωνικά συμπαρομαρτούντα, είναι η συνήθης πρακτική της εξουσίας. Η κυβέρνηση της δεξιάς του Κυριάκου Μητσοτάκη δεν θα μπορούσε να αποτελεί εξαίρεση. Δεν είναι μοναχά που που δεν θέλει, είναι και που δεν μπορεί: για τον/ην καθαρόαιμο/η δεξιό/α, τίποτε, μα τίποτε, δεν κατανοείται έξω από τη συνθήκη του πουλάω–αγοράζω, έξω από τη συνθήκη του κέρδους από κάθε προσφορά, έξω από τη συνθήκη της αναπαραγωγής της υπάρχουσας τάξης πραγμάτων. Μπορεί να καταργεί ως άχρηστο ό,τι ακόμη δεν κατέστη εμπόρευμα, μπορεί και να καταστρέφει ό,τι φοβάται, μπορεί και τα δύο μαζί. Ο οραματικός χαρακτήρας ενός αυτοδιαχειριζόμενου χώρου πολιτισμού, όπως το Εμπρός, που δίνει τη δυνατότητα μιας άλλης, συνολικής οπτικής και προοπτικής, ως προεικόνιση μιας κοινωνίας ισότιμης συμμετοχής, δεν είναι μόνο φαινόμενο ακατανόητο, είναι και εχθρικό. Το τσιμεντώνουμε λοιπόν εδώ και τώρα, για να μην βρει μιμητές.

Ο ρόλος ισχυρής μερίδας ελεγχόμενων και ισχυρά πριμοδοτούμενων ΜΜΕ, έχει προφανώς στρατηγική σημασία για την επιβολή των (...) πολιτικών και δεν αποτελεί μια συγκυριακή κυβερνητική επιλογή για να ικανοποιείται το προφανές, δηλαδή η απόκρυψη κυβερνητικών ευθυνών και ο εξωραϊσμός νομοθετικών παρεμβάσεων μέχρι αγιογραφίας για τις πράξεις και παραλείψεις του Πρωθυπουργού, των στελεχών της ΝΔ και του «ακραίου Κέντρου». Πώς θα γίνουν όμως τα παραπάνω συνείδηση στην κοινωνική πλειοψηφία, ιδιαίτερα στην πολυπληθή νέα γενιά που υπέστη και υφίσταται τις δυο επάλληλες κρίσεις στη χώρα μας; Πώς θα ωριμάσει και θα μετασχηματιστεί σε μια νέα κοινωνική- πολιτική πλειοψηφία με αυτοπεποίθηση, με ελπίδα και άρα με διάθεση συμμετοχής σε αγώνες, αλλά και με απόφαση εκλογικής παρουσίας και παρέμβασης, όταν θα έρθει η ώρα; Προφανώς στα ερωτήματα αυτά δεν απαντάει η στρατηγική του «ώριμου φρούτου». Γιατί ο ΣΥΡΙΖΑ- ΠΣ δεν είναι ούτε θα γίνει μέρος ενός ελεγχόμενου συστηματικού δικομματισμού και βεβαίως γιατί απαιτείται η οικοδόμηση μιας νέας εμπιστοσύνης αυτής της κοινωνικής πλειοψηφίας και ιδιαίτερα της νεολαίας προς την ίδια την πολιτική πράξη και συμμετοχή, μια πίστη στην ανάπτυξη μαζικών αγώνων και κινημάτων, μια νέα σχέση, όχι ανάθεσης, αλλά επιλογής και εμπιστοσύνης προς την Αριστερά, τον ΣΥΡΙΖΑ- ΠΣ ως βασική δύναμη της ευρύτερης προοδευτικής, δημοκρατικής παράταξης. Σε αυτή τη μεγάλη πρόκληση επιχειρούμε να απαντήσουμε με μια πολιτική ανοικτού πνεύματος και οριζόντων που μεταφράζεται σε προγραμματικές θέσεις με σαφήνεια και κοινωνικό αριστερό πρόσημο. Με μαχητική προγραμματική τεκμηριωμένη αντιπολίτευση και με ενίσχυση της παρουσίας μας στα πολλά ιδεολογικά μέτωπα τα οποία ανοίγονται και από την ίδια τη Δεξιά της κυβέρνησης του κ. Μητσοτάκη. Για να είναι αποτελεσματική η απάντηση μας σε αυτή την πρόκληση πρέπει ακριβώς να έχει αυτά τα στοιχεία που προφανώς ενσωματώνουν την αποκάλυψη σκανδάλων και αντιδημοκρατικών πρακτικών του «επιτελικού κράτους των αρίστων», αλλά δεν εξαντλούνται σε τακτικούς επικοινωνιακούς ελιγμούς, σε πολιτικές «ατάκες» και σε επιφανειακές αντιπαραθέσεις. Είμαι αισιόδοξος ότι σε αυτό το δρόμο πορευόμαστε και ότι θα ανταποκριθούμε, για μια ακόμα φορά. Με όρους ανάκτησης της ηγεμονίας των προοδευτικών απόψεων στην «κοινωνία των πολλών» για την πιο γρήγορη και αποτελεσματική αποδόμηση των νεοφιλελεύθερων πολιτικών και την απομάκρυνση της κυβέρνησης Μητσοτάκη από την εξουσία.

Παρατηρεί κανείς ότι η κοινή γραμμή των ευρωπαϊκών κοινοβουλευτικών θεσμών είναι ότι τα κοινοβούλια οφείλουν να ελέγχουν την καταλληλότητα και την αναλογικότητα των περιοριστικών μέτρων λόγω της πανδημίας, καθώς και των σχετικών αποφάσεων της εκτελεστικής εξουσίας και των επιτροπών των ειδικών εμπειρογνωμόνων. Στην ελληνική περίπτωση, όμως, διαπιστώνει κανείς το αντίστροφο: όταν, με το που άνοιξαν οι οικονομικές και κοινωνικές δραστηριότητες για τον γενικό πληθυσμό –ελέω τουρισμού και με μια εκτός λογικής απαγόρευση νυχτερινής κυκλοφορίας να παραμένει επ’ αόριστον– τέθηκε το ζήτημα της άρσης των περιορισμών στη λειτουργία της Βουλής, ιδίως όσον αφορά στη φυσική παρουσία των βουλευτών τόσο κατά τις συνεδριάσεις όσο και στις ψηφοφορίες, η απάντηση από την πλευρά του προέδρου ήταν ότι δεν μπορεί να γίνει αυτό προς το παρόν, εν αναμονή των εισηγήσεων των ειδικών. Με άλλα λόγια, ενώ οι ξένοι επισκέπτες κυκλοφορούν ανεμπόδιστα απολαμβάνοντας τις ξέγνοιαστες διακοπές τους, η Βουλή πρέπει να περιμένει το πράσινο φως μιας επιτροπής για να λειτουργήσει κανονικά ως σώμα. Ακόμα και παραβλέποντας το πόσο προβληματική θεσμικά είναι μια τέτοια εξάρτηση (και, σίγουρα, δεν είναι προς παράβλεψη), είναι να απορεί κανείς ποιο είναι το ανυπέρβλητο κώλυμα της εν λόγω επιτροπής, ώστε να καθυστερεί την εισήγηση που περιμένει ο πρόεδρος της Βουλής. Είναι, μήπως, λιγότερο σημαντική η υπολειτουργία του κοινοβουλίου από τον τουρισμό; Είναι, μήπως, μεγαλύτερη η απειλή για τη δημόσια υγεία από μια αίθουσα ολομέλειας με παρόντες τους βουλευτές, παρά από την εστίαση ή τα σχολεία της χώρας; Οποιοσδήποτε θα δυσκολευόταν πολύ να δει τη λογική σε κάτι τέτοιο. Επομένως, η αιτία πρέπει να αναζητηθεί αλλού: ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά του νεοφιλελευθερισμού είναι η αντιπάθειά του στις δημοκρατικές διαδικασίες και η προτίμησή του στην τεχνοκρατική διαχείριση της πολιτικής. Η υποβάθμιση του κοινοβουλίου είναι ένα ακόμα σύμπτωμα αυτής της αντιπάθειας. Προφανώς, η κυβέρνηση προτιμά να «νομοθετεί» χωρίς τον «ενοχλητικό» έλεγχο της Βουλής. Αντιλαμβάνεται τον κοινοβουλευτισμό, στην καλύτερη περίπτωση, σαν μια καθαρά διεκπεραιωτική διαδικασία που απλώς πρέπει να ακολουθείται για τους τύπους. Μια δημοκρατία «τύποις».

Μια δικαστής που προσπαθεί να δείξει ένα ανθρώπινο, δημοκρατικό, προοδευτικό πρόσωπο, φαίνεται να μην μπορεί να υπερβεί την «υποχρέωση» που αισθάνεται έναντι αυτών που την πρότειναν για το αξίωμα. Προκειμένου να μη δυσαρεστήσει την κυβέρνηση της ΝΔ, επιλέγει την ενασχόληση με θέματα «ανώδυνα», αλλά και «δημοφιλή» στην κοινή γνώμη, σιωπώντας, σε βαθμό παρεξηγήσεως, για άλλα στα οποία ο λόγος της θα μπορούσε να κάνει τη διαφορά. Εκτός –πράγμα ακόμη πιο ανησυχητικό– αν μπροστά στη γοητεία του προεδρικού θώκου έχει πλήρως ενσωματώσει μια συγκεκριμένης απεύθυνσης ατζέντα. Που τη θέλει να φωτογραφίζεται μπροστά σε φράχτες, να σιωπά μπροστά σε πολυήμερες απεργίες πείνας, να σβήνει με τρόπο αυταρχικό –όχι από τον προσωπικό της λογαριασμό, αλλά από τους λογαριασμούς της προεδρίας της Δημοκρατίας στο διαδίκτυο– τα σχόλια χιλιάδων πολιτών που ζητούσαν εφαρμογή του νόμου. Είναι δικαίωμα της κυρίας προέδρου να επιλέξει τους δικούς της συμβολισμούς. Με διευρυμένη πλειοψηφία αναδείχθηκε, η ίδια αποφασίζει πώς θα υπηρετήσει το ύπατο αξίωμα. Είναι, όμως, και δικαίωμα όλων να την κρίνουμε. Γιατί όπως επικροτούμε την απόφασή της να επισκεφθεί την οικογένεια της δολοφονημένης Ελένης Τοπαλούδη, όπως την υπερασπιζόμαστε στο «σπάσιμο» του πρωτοκόλλου σε σχέση με τον σύντροφό της, όπως προσπερνάμε την υπερέκθεση της γλυκύτατης γάτας Καλυψώς στα ΜΜΕ και χαμογελάμε με την εικόνα της, άλλο τόσο λυπόμαστε, οργιζόμαστε, ντρεπόμαστε με τη φωτογραφία στο φράχτη που θα στιγματίζει τη θητεία της. Η Κατερίνα Σακελλαροπούλου έχει ευθύνες. Είναι η πρώτη πολίτισσα της χώρας και η πρώτη γυναίκα στην ελληνική ιστορία που έγινε αρχηγός του κράτους και αρχηγός του στρατεύματος. Θα μπορούσε να αποτελέσει παράδειγμα για πολλές γυναίκες, μεγαλύτερες, αλλά κυρίως νεώτερες. Παράδειγμα ουσίας και όχι τύποις. Μένει να αποδειχθεί αν επιθυμεί να ανταποκριθεί στην πρόκληση.

Η ηγεσία της ΕΔΑ, καθώς και τα μέλη της Επιτροπής Πόλης στην Θεσσαλονίκη, γνώριζαν, ή, σε κάθε περίπτωση, όφειλαν να γνωρίζουν, ότι ο Γρηγόρης Λαμπράκης είχε, σταδιακά από τις αρχές Απριλίου [1963], στοχοποιηθεί, από τους εξουσιαστικούς μηχανισμούς του «Παλατιού», από διωκτικές υπηρεσίες του κράτους, καθώς και από τις –οργανωμένες και κατευθυνόμενες απευθείας από το Κράτος– παρακρατικές ομάδες, και ότι, με γνωστή τη διαρκή ύπαρξη και δράση αυτών των μηχανισμών στην Θεσσαλονίκη ήδη α π ό τις αρχές της δεκαετίας του 1930 [«Ε.Ε.Ε.»] και συνεχώς έκτοτε δεν επιτρεπόταν να υπάρχει η παραμικρή αμφιβολία περί του ότι κάτι θα επιχειρείτο εις βάρος του, πολύ δε περισσότερο που θα πήγαινε [και θα ερχόταν] να μιλήσει, σε προαναγγελθείσα και γνωστή σε όλους συγκέντρωση, όχι οπουδήποτε, αλλά στην Θεσσαλονίκη, στη γνωστή σε όλους ως πόλη των πολιτικών δολοφονιών. (...) Οι εφημερίδες [Θεσσαλονίκης και Αθηνών] της Πέμπτης, 23/5, είχαν αλληλοσυγκρουόμενες πληροφορίες όσον αφορούσε στα πραγματικά περιστατικά της συγκέντρωσης και του τραυματισμού του Λαμπράκη, καμία, όμως, δεν αναφερόταν στην πραγματική αιτία της κωματώδους καταστάσεως στην οποία είχε περιπέσει, από την πρώτη στιγμή του τραυματισμού του, ο Λαμπράκης. Τις απογευματινές ώρες της Πέμπτης άρχισε να διαχέεται, μεταξύ όσων -ήδη πολλών εκατοντάδων- είμαστε συγκεντρωμένοι, σε «πηγαδάκια», στον προαύλιο χώρο, η πληροφορία ότι οι γιατροί του ΑΧΕΠΑ εντόπισαν εκτεταμένη ρωγμή στο πίσω μέρος του κρανίου του Λαμπράκη, δηλαδή σημείο τραυματισμού που δεν ήταν «τεχνικώς» δυνατόν να αποδοθεί σε επαφή του τρικύκλου με το -εντελώς όρθιο, κατά τη στιγμή της εφορμήσεως-σώμα του Λαμπράκη. Από τη δημοσιογραφική έρευνα αρχικώς, πού επιβεβαιώθηκε στη συνέχεια και από την ανακριτική διαδικασία, προέκυψε και αποδείχθηκε, ότι ο Λαμπράκης-προφανώς λόγω των εξαιρετικά ανεπτυγμένων ανακλαστικών πού, ως αθλητής, είχε αναπτύξει-αντιλήφθηκε έγκαιρα το κατευθυνόμενο εναντίον του τρίκυκλο, και μπόρεσε να το αποφύγει, αλλά, την ίδια χρονική στιγμή, το ακόμα όρθιο σώμα του βρέθηκε, σε σχέση με το τρίκυκλο, σε τέτοιο σημείο που ο επιβαίνων στην καρότσα Εμμανουηλίδης, με μακρύ σιδηρολοστό, με τον οποίο τον είχαν εφοδιάσει οι ασφαλίτες οργανωτές της δολοφονίας, μπόρεσε να του καταφέρει ισχυρό χτύπημα –και να του προκαλέσει συντριπτικό κάταγμα– στην κεφαλή του.