Αναδημοσιεύσεις

παρά τις αντιδράσεις αριστερών κομμάτων και συλλογικοτήτων, κι ενώ οι αξίες της ελληνικής κοινωνίας συχνά είναι ισχυρές, με κυρίαρχη την αλληλεγγύη, ο επιθετικός εθνικισμός που γαλούχησε γενιές στη χώρα μας, ο αντισημιτισμός, η ξενοφοβία, η ομοφοβία, ο αντιτσιγγανισμός που περιθωριοποιούν το μειονοτικό, το διαφορετικό, καταλαμβάνουν μεγάλη διάσταση της πολιτικής κουλτούρας, με το φαινόμενο να σημειώνει έξαρση τα δύο τελευταία χρόνια, που εντείνεται λόγω φιλελευθερισμού. Δια στόματος του ίδιου του πρωθυπουργού μαθαίνουμε ότι «δεν μπορούν να υπάρξουν κοινωνίες χωρίς ανισότητες –κάτι τέτοιο είναι αντίθετο στην ανθρώπινη φύση» ή των δηλώσεων του υπουργού Προστασίας του Πολίτη ως απάντηση στη δολοφονία του Νίκου Σαμπάνη για αυστηροποίηση των ποινών που συνήθως κατηγορούνται Τσιγγάνοι/Ρομά ή στη δημόσια κατάθεση της ικανοποίησής του που η «ανεξάρτητη δικαιοσύνη έκρινε και αποφάσισε να αφεθούν ελεύθεροι οι 7 αστυνομικοί χωρίς περιοριστικό όρο». Στον δημόσιο λόγο των ΜΜΕ κυριαρχεί η αντίληψη ότι οι Τσιγγάνοι δεν έχουν κανέναν στο πλευρό τους, σαν να μην μιλούμε για έλληνες πολίτες κι ας αφορούν ένα ποσοστό πλέον του 2% του πληθυσμού κι ένα σημαντικό τμήμα της πολιτισμικής παράδοσης και ιστορίας μας. Στα πιο δραματικά περιστατικά, που ο ρόλος των ΜΜΕ γίνεται πιο κρίσιμος, τα τελευταία χρόνια έχουμε δει ζητήματα δομικού ρατσισμού να παίρνουν περισσότερο χώρο στην κάλυψη των ειδήσεων. Οι Τσιγγάνοι/Ρομά στα δελτία ειδήσεων δεν έχουν όνομα, παρά μόνο την αναφορά της καταγωγής τους, είτε κλέβουν, είτε δολοφονούνται. Κι έτσι, απολύτως απροσχημάτιστα, κυνικά, ολοκληρωτικά, απαξιώνεται η δημοκρατία. Γιατί η δημοκρατία δεν είναι μια στιγμή, είτε αυτή είναι η στιγμή που χύνεται αίμα στο όνομά της, είτε είναι η στιγμή που αποφασίζει γι’ αυτήν ένα πολιτικό κέντρο λέγοντας ότι το πολίτευμα είναι δημοκρατικό. Η δημοκρατία είναι διαρκής, καθημερινός αγώνας για την αλλαγή κουλτούρας, νοοτροπίας, για την αποδοχή του διαφορετικού, την ενθάρρυνση της ανεκτικότητας από κάτω προς τα πάνω, χωρίς αποκλεισμούς, χωρίς εκπτώσεις σε ανθρώπους και αξίες.

Ο αρμόδιος για την εσπευσμένη και εν πολλοίς ατεκμηρίωτη μεταρρύθμιση των ποινικών κωδίκων Υπουργός Δικαιοσύνης δηλώνει ότι «η αυστηροποίηση των ποινών αποτελεί μία "πολύ δύσκολη άσκηση ισορροπίας", ανάμεσα στη φιλοσοφία που υπάρχει στο μεγαλύτερο τμήμα της Ευρώπης για σχετικά χαμηλές ποινές και "δεύτερη ευκαιρία” σε όλους τους ανθρώπους που έχουν μια παραβατική συμπεριφορά, και από την άλλη πλευρά "στο δικαίωμα του Έλληνα πολίτη να αισθανθεί ασφαλής και να μη βλέπει κακοποιούς ή παραβάτες να μην τιμωρούνται καν"». Φαίνεται ότι, εκτός από τις θέσεις του μέχρι πρότινος υπουργού Προστασίας του Πολίτη, ο υπουργός Δικαιοσύνης αγνοεί και τις διαπιστώσεις - υποδείξεις του Συμβουλίου της Ευρώπης ότι «η Ελλάδα έχει το υψηλότερο ποσοστό μακροχρόνιων και πολύ μακροχρόνιων ποινών στερητικών της ελευθερίας στην Ευρώπη, ενώ τα ποσοστά εγκληματικότητας είναι χαμηλότερα ή ίσα με την ευρωπαϊκή διάμεσο. Μια πιο μετριοπαθής ποινική πολιτική είναι δυνατή χωρίς να επηρεάζεται η προστασία της κοινωνίας από το έγκλημα». Επίσης, μια κοινωνική πολιτική που θα παρενέβαινε προληπτικά και θα βασιζόταν στον εντοπισμό των πηγών που παράγουν και ενισχύουν την εγκληματικότητα που ο νομοθέτης επιλέγει αποκλειστικά να καταστείλει, μπορεί να εξασφάλιζε μεγαλύτερη προστασία στα (δυνάμει) ευάλωτα θύματα αυτής της εγκληματικότητας από τη μετατόπιση όλο και μεγαλύτερου βάρους της διαχείρισής της στην ποινική καταστολή και στις φυλακές.

Έχουν περάσει 3 μήνες από την πύρινη καταστροφή στη Β. Εύβοια, και ενώ αναμένεται ο χειμώνας το επιτελικό κράτος επιβεβαιώνει την ανεπάρκειά του, καθώς έχουν γίνει πολλά σε επίπεδο εικόνας και επικοινωνίας, αλλά ελάχιστα σε επίπεδο ουσίας. Οι άνθρωποι που ζουν εκεί, βιώνουν είναι αλήθεια την επίθεση αγάπης και ενδιαφέροντος της «Επιτροπής Μπένου» - τον οποίο προσωπικά εκτιμώ για το παλαιότερο μεταρρυθμιστικό του έργο στην κεντρική διοίκηση και την αυτοδιοίκηση - , αλλά όσο ωραία ακούγεται η «οραματική» προσέγγιση της εν λόγω επιτροπής για κάτι σπουδαίο και μεγάλο, άλλο τόσο ανησυχητικό είναι ότι για την ώρα εμφανίζεται ως ο καλός μύλος που όλα τα αλέθει. Γιατί η «επιτροπή Μπένου» όσο εύκολα μπορεί να ανοίξει την αγκαλιά της για να υποδεχτεί την αγωνία των ρητινοσυλλεκτών που έχουν μείνει χωρίς αντικείμενο εργασίας, αλλά τόσο εύκολα μπορεί να βρει ως εξαιρετική την ιδέα του Συνδέσμου Επιχειρήσεων Στερεάς Ελλάδας να προσφέρει κατά προτεραιότητα δουλειά στη βιομηχανική ζώνη Οινοφύτων σε κατοίκους της Β. Εύβοιας (Σημειώνω ότι έχουν περάσει πολλές δεκαετίας από τότε που η μετανάστευση αποτέλεσε τελευταία φορά κεντρικό εργαλείο στην πολιτική απασχόλησης της χώρας).

Συντηρητικοί ηγέτες του «ανθρακικού» μπλοκ, όπως για παράδειγμα ο Πρωθυπουργός της Ουγγαρίας, Βίκτορ Όρμπαν, έφτασε να χαρακτηρίσει την κλιματική πολιτική της ευρωπαϊκής ένωσης ως μία «φανταστική ουτοπία», στη Σύνοδο Κορυφής της Ε.Ε. της 21ης Οκτωβρίου, σε μία προσπάθεια να υποδείξει την πολιτική της Ε.Ε. για την Πράσινη Μετάβαση ως τον ένοχο για την εκτίναξη των τιμών ενέργειας και ειδικά ηλεκτρισμού. Η πραγματικότητα όμως βρίσκεται στο ότι η μη δράση απέναντι στην κλιματική κρίση και η εξάρτηση των ευρωπαϊκών χωρών σε ορυκτά καύσιμα, καθώς και το ειδικό βάρος του φυσικού αερίου στην ευρωπαϊκή στρατηγική της μετάβασης, μάς οδήγησε στη σημερινή κρίση. Η επιστροφή ή μάλλον η παράταση της χρήσης άνθρακα στην ηλεκτροπαραγωγή που ακούγεται τελευταία ως υποτιθέμενη «λύση» είναι παντελώς παράλογη ακόμη και με οικονομικούς όρους και αναδεικνύεται παράλληλα ότι η επιλογή του φυσικού αερίου ως «μεταβατικού» καυσίμου για την Πράσινη Μετάβαση της Ε.Ε. ήταν μία επισφαλής επιλογή σε όρους ενεργειακής ασφάλειας και κόστους. Αντί λοιπόν να κάνουμε βήματα πίσω, η σημερινή ενεργειακή κρίση θα μπορούσε να μετατραπεί σε μία ευκαιρία ώστε να απεξαρτηθούμε ταχύτερα από τα ορυκτά καύσιμα (άνθρακα, φυσικό αέριο) και να απαιτήσουμε από την Ε.Ε. και τα κράτη μέλη να επιταχύνουν τη μετάβαση στις ΑΠΕ μαζί φυσικά με αποθήκευση, με συμπεριληπτικότητα και κοινωνική δικαιοσύνη.

Αντιπροσωπεία του Τομέα Δικαιωμάτων του ΣΥΡΙΖΑ Προοδευτική Συμμαχία συναντήθηκε χθες 8 Νοεμβρίου με αντιπροσωπεία της κίνησης "Εκστρατεία Ενημέρωσης για την Απελευθέρωση του Α. Οτσαλάν" (FREEDOM INITIATIVE FOR OCALAN), μετά από πρωτοβουλία της δεύτερης και στο πλαίσιο ενημέρωσης που πραγματοποιεί σε πολιτικά κόμματα και κοινωνικούς φορείς σε όλη την Ευρώπη. Στην αντιπροσωπεία της «Εκστρατείας Ενημέρωσης» μετείχαν βουλευτές και κεντρικά στελέχη του HDP Eyyüp Doru /Κούρδος Πολιτικός), Ertugrul Kürkçü /Βουλευτής του HDP, Besime Konca /Βουλευτής του HDP, Leyla imret/ βουλευτής του HDP και Bercem Mordeniz / Εκπρόσωπος του Πολιτιστικού Κέντρου Κουρδιστάν. Η αντιπροσωπεία μετέφερε το κλίμα που επικρατεί στην γείτονα χώρα, τους συνεχείς διωγμούς, τις αναίτιες συλλήψεις και φυλακίσεις. Σύμφωνα με την ενημέρωση πάνω από έξι χιλιάδες μέλη και στελέχη του HDP ανάμεσά τους και ο π. συμπρόεδρος του κόμματος Σελαχαρτίν Ντεμιρτάς, βρίσκονται στις φυλακές, ενώ εκπαιδευτικοί, διανοούμενοι, άνθρωποι της αυτοδιοίκησης και εργαζόμενοι διώκονται καθημερινά για τις ιδέες και τη δράση τους. Επίσης, ο Α. Οτσαλάν κρατείται εδώ και 22 χρόνια σε φυλακή στο Ιμραλί και σύμφωνα με την ενημέρωση της αντιπροσωπείας, χωρίς να έχει τη δυνατότητα επικοινωνίας με τους δικηγόρους και την οικογένειά του. Η αντιπροσωπεία ζήτησε τη συμπαράσταση του δημοκρατικού κόσμου της Ελλάδας και της Ευρώπης και εξέφρασε την πεποίθησή της ότι αν σπάσει η απομόνωση θα είναι ένα σημαντικό βήμα για τη δημοκρατία και την ειρήνη. Οι εκπρόσωποι του τομέα Δικαιωμάτων του ΣΥΡΙΖΑ Προοδευτική Συμμαχία εκδήλωσαν την αλληλεγγύη τους στους διωκόμενους, τους φυλακισμένους και στο HDP, με το οποίο υπάρχουν ισχυροί δεσμοί φιλίας και συντροφικών σχέσεων. Υποστήριξαν δε, πως η υπόθεση των δικαιωμάτων για όλους, του κράτους δικαίου και της δικαιοσύνης είναι κοινή υπόθεση και ασφαλώς δεν έχει σύνορα. Στην αντιπροσωπεία του τομέα Δικαιωμάτων μετείχαν: Αννέτα Καββαδία μέλος της ΚΕ, πρώην βουλεύτρια και π. αντιπρόεδρος της κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του Συμβουλίου της Ευρώπης, Πάνος Λάμπρου μέλος του ΠΣ του ΣΥΡΙΖΑ, υπεύθυνος Δικαιωμάτων, Μανώλης Σαρρής μέλος της ΚΕ, Μαρία Παναγούλη, Κορίνα Ρεπούση και Νίκος Τσιγώνιας μέλη του Τομέα Δικαιωμάτων.

Ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ λοιπόν θεωρεί ότι στη σημερινή φάση της πανδημίας , αυτό που χρειάζεται είναι μια νέα πολυπεπίπεδη υγειονομική στρατηγική με προτεραιότητα : 1. Πειστικό εμβολιαστικό restart , με διερεύνηση του κοινωνικού προφίλ των ανεμβολίαστων και στοχευμένη παρέμβαση Αγωγής Υγείας στην κοινότητα και στους πληθυσμούς υψηλής ευαλωτότητας (ηλικιωμένοι, καρκινοπαθείς , πρόσφυγες-μετανάστες , Ρομά, άστεγοι, τοξικοεξαρτημένοι κλπ) . Το στοίχημα είναι να αποκατασταθεί η αξιοπιστία του εμβολιαστικού εγχειρήματος και να «εμβολιάσουμε» με εμπιστοσύνη και ασφάλεια την κοινωνία . Η κρίση εμπιστοσύνης ενός σημαντικού τμήματος της κοινωνίας προς την κυβέρνηση, αλλά ευρύτερα προς Πολιτεία , τους θεσμούς και την Επιστήμη , δεν μπορεί να ξεπεραστεί με μέτρα μη αναλογικά και άδικα (πχ υποχρεωτική αργία μη εμβολιασμένων εργαζομένων στο ΕΣΥ και στην Πρόνοια) ή με ρυθμίσεις εκβιαστικές και τιμωρητικές , που ενισχύουν το αντιεμβολιαστικό ρεύμα. 2. Αναβαθμισμένη επιδημιολογική επιτήρηση στην κοινότητα , με έμφαση στην πρόληψη της διασποράς , στην έγκαιρη ανίχνευση και ιχνηλάτηση κρουσμάτων, στην πρόβλεψη και κατάλληλη φροντίδα (νοσηλευτική-φαρμακευτική) των περιστατικών με πιθανότητα σοβαρών παρενεργειών , στη δραστική ενίσχυση και αναδιοργάνωση των κρίσιμων «κρίκων» του συστήματος (ΠΦΥ, προνοσοκομειακή φροντίδα, ΤΕΠ, κλινικές και ΜΕΘ-covid, αποθεραπεία–αποκατάσταση για το σύνδρομο longcovid) , και , φυσικά , στη σοβαρή ενίσχυση του ΕΣΥ και των υπηρεσιών Δημόσιας Υγείας της χώρας . Χρειάζεται επειγόντως αλλαγή της επιδημιολογικά αστήρικτης και υγειονομικά επισφαλούς γραμμής ότι έχουμε «πανδημία ανεμβολίαστων» και άρα τα μέτρα πρέπει να αφορούν μόνο αυτούς . Είναι λάθος μήνυμα ότι οι εμβολιασμένοι έχουν «διαβατήριο ελευθερίας» και μπορούν να επιστρέψουν στην κανονικότητα τους χωρίς κίνδυνο και χωρίς κανένα περιορισμό . Όταν έχεις κρίση Δημόσιας Υγείας σε έξαρση , δεν είναι κανένας ασφαλής και δεν υπάρχει κανονικότητα για κανένα. Αντίθετα, απαιτείται αυστηροποίηση των υγειονομικών μέτρων στους κλειστούς χώρους ( εστίαση, διασκέδαση, αμφιθέατρα, συνέδρια, αθλητικές και κοινωνικές εκδηλώσεις ), μείωση των ποσοστών πληρότητας( πχ 70% ) και περιορισμοί στα ωράρια , ακόμα και για τους εμβολιασμένους , ειδικά στις «κόκκινες» περιοχές. Προφανώς δεν μπορούν να υπάρχουν εξαιρέσεις ( πχ εκκλησίες) από την υποχρέωση αρνητικού τεστ . Και τέλος , χρειάζονται αυστηρά μέτρα και συστηματικοί έλεγχοι στους χώρους εργασίας , στα σχολεία , στα πανεπιστήμια , στα μέσα μαζικής μεταφοράς και στις κλειστές δομές . 3. Σχέδιο έκτακτης ανάγκης μπροστά την αιχμή του 4ου επιδημικού κύματος (ειδικά στη Βόρειο Ελλάδα ) με αξιοποίηση όλων των διαθέσιμων υγειονομικών δομών και δυνάμεων , με επίταξη ιδιωτικών κλινικών και αξιοποίηση των στρατιωτικών νοσοκομείων , αποτρέποντας την «κοβιντοποίηση» του ΕΣΥ και τη λειτουργική κατάρρευση των δημόσιων δομών υγείας , που δημιουργεί ακάλυπτες ανάγκες και ανισότητες στη φροντίδα (βλ. ΕΛΣΤΑΤ : τον τελευταίο χρόνο το 37% του πληθυσμού δηλώνει ότι δεν υποβλήθηκε σε αναγκαίες ιατρικές εξετάσεις και θεραπείες , ποσοστό που στα φτωχά στρώματα φτάνει στο 51% ) . 4. Αξιοποίηση καλών πρακτικών άλλων ευρωπαϊκών χωρών (πχ Γαλλία, Πορτογαλία) , στο θέμα της οργάνωσης του συστήματος υγείας και των εμβολιασμών . Εκτός από την αγορά φρεγατών και αεροσκαφών , μπορούμε να πάρουμε τεχνογνωσία από τη Γαλλία για την εμπλοκή της ΠΦΥ και των οικογενειακών γιατρών στην εξωνοσοκομειακή φροντίδα περιστατικών covid , για την επίταξη των ιδιωτικών κλινικών που ανέλαβαν το 30% των νοσηλειών των ασθενών με SARS-CoV-2 , για τα σύγχρονα ψηφιακά «εργαλεία» ανίχνευσης ασθενών υψηλού κινδύνου , για τη μη πολιτική εκμετάλλευση των εμβολιασμών από την κυβέρνηση. 5. Δέσμη μέτρων για την ενδυνάμωση του ΕΣΥ που θα δίνουν το σήμα μια γενναίας επένδυσης στο ανθρώπινο δυναμικό του και τις υποδομές του και όχι της υπονόμευσης του δημόσιου χαρακτήρα του μέσω των ΣΔΙΤ . Τέτοιες παρεμβάσεις είναι η αυτόματη προκήρυξη όλων των κενούμενων λόγω συνταξιοδότησης θέσεων στα νοσοκομεία-ΚΥ ,η διασφάλιση της μόνιμης εργασιακής προοπτικής των συμβασιούχων , ένα πολυετές πλάνο τουλάχιστον 15.000 μόνιμων προσλήψεων στο ΕΣΥ και , κυρίως, μια σοβαρή αναβάθμιση των συνθηκών αμοιβής , εργασίας και εκπαίδευσης στο σύστημα , με νέο πλαίσιο κινήτρων προσέλκυσης γιατρών σε άγονες περιοχές και ειδικότητες . Μόνο έτσι μπορεί να αντιμετωπιστεί η κρίση στελέχωσης στο Δημόσιο Σύστημα Υγείας και να αντιστραφεί το braindrain των νέων γιατρών-επαγγελματιών υγείας . Όλα τα παραπάνω προαπαιτούν επιπλέον δημοσιονομικό χώρο και στρατηγική σύγκλισης με το μέσο όρο της Ευρώπης στις δημόσιες δαπάνες υγείας( 7% του ΑΕΠ) .

Οι τεράστιες ανατιμήσεις σε πετρέλαιο, φυσικό αέριο, ηλεκτρική ενέργεια, συμπαρασύρουν μεγάλες ανατιμήσεις και στα τρόφιμα καθώς και σε όλα τα ειδή βασικών αναγκών για μια οικογένεια. Ήδη πολλά νοικοκυριά αδυνατούν να πληρώσουν το ρεύμα μετά τους τεράστιους λογαριασμούς που παραλαμβάνουν και αναμένεται να υπάρξει διακοπή ρεύματος σε χιλιάδες νοικοκυριά. Μέσα σε αυτές τις συνθήκες σε ένα διαρκώς συρρικνωμένο εργατικό εισόδημα και στον αντίποδα της συσσώρευσης ενός τεράστιου πλούτου για τις πολυεθνικές και τους μεγαλοκαπιταλιστές, τα συνδικάτα πρέπει επιτέλους να διεκδικήσουν : Και επιστροφή του χαμένου εισοδήματος . Και Αυτόματη Τιμαριθμική Αναπροσαρμογή εν όψει της μεγάλης αύξησης του πληθωρισμού. Τα κόμματα της Αριστεράς πρέπει να κάνουν κτήμα τους αυτά τα δυο αιτήματα. Γιατί σωστό είναι να αυξηθεί ο κατώτερος μισθός στα 800 ευρώ αλλά αν δεν θωρακιστεί παράλληλα με την Α.Τ.Α σε λίγο θα εξανεμιστεί η όποια αύξηση. Παράλληλα πρέπει να μιλήσουμε πάλι για την αναπλήρωση της χαμένης απώλειας εισοδήματος, κάτι για το οποίο δυστυχώς και τα συνδικάτα και η Αριστερά σιωπούν. Αυτή η σιωπή πρέπει να σπάσει.

Γενικά, οι θεμελιώδεις μετασχηματισμοί των βασιζόμενων στην ανισότητα καθεστώτων, που καταγράφονται στην ιστορία, προϋποθέτουν κοινωνικές συγκρούσεις και μεγάλες πολιτικές κρίσεις. Οι αγροτικές εξεγέρσεις των ετών 1788-1789 και τα γεγονότα της Γαλλικής Επανάστασης είναι εκείνα που οδήγησαν στην εξάλειψη των προνομίων της αριστοκρατίας. Οπως είναι η εξέγερση των σκλάβων στον Αγιο Δομίνικο το 1791 εκείνη που προκάλεσε την απαρχή του τέλους του ατλαντικού δουλοκτητικού συστήματος, και όχι οι χαμηλόφωνες λογομαχίες στα παρισινά σαλόνια. Στη διάρκεια του 20ού αιώνα, οι κοινωνικές και συνδικαλιστικές κινητοποιήσεις παίζουν σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη νέων συσχετισμών δύναμης μεταξύ κεφαλαίου και εργασίας και στη μείωση των ανισοτήτων. Οι δυο παγκόσμιοι πόλεμοι μπορούν με τη σειρά τους να ιδωθούν ως η συνέπεια των κοινωνικών εντάσεων και των αντιθέσεων που συνδέονται με την απαράδεκτη ανισότητα που υπήρχε πριν από το 1914, τόσο σε εθνικό όσο και σε διεθνές επίπεδο. Στις Ηνωμένες Πολιτείες χρειάστηκε ένας αιματηρός εμφύλιος πόλεμος για να τερματιστεί, το 1865, το δουλοκτητικό σύστημα. Εναν αιώνα μετά, το 1965, μια μεγάλη αφροαμερικανική κινητοποίηση κατορθώνει να πετύχει την κατάργηση του συστήματος φυλετικών διακρίσεων. Τα παραδείγματα θα μπορούσαν να πολλαπλασιαστούν. Στις δεκαετίες 1950 και 1960, οι πόλεμοι ανεξαρτησίας συμβάλλουν καθοριστικά στην ήττα της ευρωπαϊκής αποικιοκρατίας. Χρειάστηκαν δεκαετίες εξεγέρσεων και κινητοποιήσεων για να καταργηθεί, το 1994, το νοτιοαφρικανικό απαρτχάιντ κ.ο.κ. Εκτός από τις επαναστάσεις, τους πολέμους και τις εξεγέρσεις, κομβικό ρόλο παίζουν συχνά και οι οικονομικές κρίσεις, στις οποίες αποκρυσταλλώνονται οι κοινωνικές συγκρούσεις και επαναπροσδιορίζονται οι συσχετισμοί δυνάμεων. Η κρίση της δεκαετίας 1930 συμβάλλει πάρα πολύ στη βαθμιαία απώλεια νομιμοποίησης του οικονομικού φιλελευθερισμού και στην αποδοχή νέων μορφών κρατικής παρέμβασης. Πιο κοντινές σε μας, η οικονομική κρίση του 2008 και η παγκόσμια επιδημική κρίση των ετών 2020-2021 διέλυσαν και διαλύουν πολλές βεβαιότητες που μέχρι πριν από λίγο καιρό θεωρούνταν απαραβίαστες: αναφορικά, για παράδειγμα, με το αποδεκτό επίπεδο του δημόσιου χρέους ή με τον ρόλο των κεντρικών τραπεζών. Στις αρχές της δεκαετίας 2020, τα κινήματα Black Lives Matter, MeToo και Fridays For Future εντυπωσιάζουν με την ικανότητά τους για κινητοποίηση, πέρα από σύνορα και γενεές, σχετικά με ανισότητες εθνικές, φύλου, κλίματος. Αν πάρουμε υπόψη μας τις ιδιαίτερες κοινωνικές και περιβαλλοντικές αντιφάσεις του τωρινού οικονομικού συστήματος, είναι πιθανό οι εξεγέρσεις, οι συγκρούσεις και οι κρίσεις να συνεχίσουν να παίζουν και στο μέλλον κεντρικό ρόλο, σε περιστάσεις που είναι αδύνατο να προβλέψουμε με ακρίβεια. Το τέλος της ιστορίας είναι ακόμα μακρινό. Η πορεία προς την ισότητα έχει να διανύσει μακρύ δρόμο, κυρίως σε έναν κόσμο στον οποίο οι φτωχότεροι (ιδίως οι φτωχότεροι των φτωχότερων χωρών) προετοιμάζονται να υποστούν με όλο και μεγαλύτερη βιαιότητα τις κλιματικές και περιβαλλοντικές ζημιές που προκαλούνται από το μοντέλο ανάπτυξης των πλουσιότερων. Είναι σημαντικό να επιμείνουμε και σε ένα άλλο δίδαγμα που μας προσφέρει η Ιστορία: οι αγώνες και οι συσχετισμοί δυνάμεων δεν επαρκούν από μόνοι τους. Είναι μια αναγκαία προϋπόθεση για να ανατραπούν οι θεσμοί που βασίζονται στην ανισότητα και οι εξουσίες που ευθύνονται γι’ αυτήν, αλλά δεν εγγυώνται με κανέναν τρόπο ότι οι νέοι θεσμοί και οι νέες εξουσίες που θα τους αντικαταστήσουν θα είναι πάντα εξισωτικοί και υποστηρικτικοί της ελευθερίας, όπως θα μπορούσαμε να ελπίζουμε.

Βασικό χαρακτηριστικό της τωρινής μεταρρύθμισης αποτελεί ότι αυτή σε ένα Κώδικα ήδη υπέρβαρο από ποινές ισόβιας κάθειρξης εισάγει κι άλλες σωρηδόν, μια σωστή πλημμυρίδα. Το θέμα μάλιστα δεν είναι μόνο ποσοτικό αλλά και ποιοτικό: Καθιερώνονται σήμερα και απειλούνται ισόβιες καθείρξεις ως ποινές αποκλειστικές, χωρίς δηλαδή διάζευξη με άλλες πρόσκαιρης διάρκειας, πράγμα που αποστερεί από το δικαστή τη δυνατότητα να εξατομικεύει και να διαβαθμίζει. Τιμωρούνται μάλιστα εξίσου με ισόβια αφενός άδικες πράξεις που έχουν τελεστεί δόλια (πχ ανθρωποκτονία εκ προθέσεως), κι αφετέρου άλλες όπου το βαρύτερο αποτέλεσμά τους έχει επέλθει από αμέλεια (πχ θανατηφόρα ληστεία ή επικίνδυνη οδήγηση). Έτσι αντί αναλογικότητας έχουμε ισοπέδωση, αφού αγνοείται η σαφής ποιοτική κλιμάκωση της βαρύτητας μεταξύ υπαιτιότητας δόλου και αμέλειας. Εξάλλου, η μεταρρύθμιση εξαρτά τη διάγνωση σοβαρών εγκλημάτων όπως τα κοινώς επικίνδυνα (εμπρησμός, πλημμύρα κλπ) όχι από σαφέστερες περιγραφές των άδικων πράξεων, αλλά ίσα-ίσα από χαλαρότερες: Δεν απαιτείται η απόδειξη του κινδύνου, αλλά μιας (πιο ρευστής αποδεικτικά) δυνατότητας να προκύψει κίνδυνος σε πράγματα και ανθρώπους. Πολυάριθμες ακόμα μεταρρυθμίσεις του «πολυνομοσχεδίου» είναι εξόχως προβληματικές, όπως η επικίνδυνη για τις ελευθερίες ασάφεια στη διαμόρφωση της διάταξης για διασπορά ψευδών ειδήσεων καθώς και άλλες πολλές. Μια πλήρης αναφορά δεν χωρά σε ένα άρθρο. Στην ιστορία πάντως η σχεδιαζόμενη μεταρρύθμιση μπορεί να καταγραφεί και για ένα ακόμη χαρακτηριστικό της: Προωθείται μέσω ψευδών και μυθευμάτων. Θυμίζω τη συνειδητή παραπλάνηση, ότι δήθεν τον Ποινικό Κώδικα του 2019 τον είχαν συντάξει νομικοί του Σύριζα, ενώ στην πραγματικότητα στη νομοπαρασκευαστική επιτροπή μετείχαν δικαστές, εισαγγελείς, δικηγόροι και καθηγητές χωρίς καμιά κομματική ταυτότητα. Μύθευμα συνιστούν και οι λαϊκίστικες κορώνες για δήθεν εκρηκτική αύξηση της εγκληματικότητας: Ούτε τα ευρωπαϊκά συγκριτικά στοιχεία ούτε η διαχρονική εξέλιξη επιτρέπουν αυτές τις εκτιμήσεις. Φυσικά η κυβέρνηση δεν θα μπορούσε να πει την αλήθεια, ότι δηλαδή η καλλιέργεια ενός διογκωμένου φόβου του εγκλήματος ήταν και είναι βασικό της πολιτικό εργαλείο. Ο Ιαβέρης είχε βέβαια και κάποιες εσωτερικές ευαισθησίες. Ως προς αυτές, διέφερε.