Συνταγματική αναθεώρηση

Η λειτουργία του πολιτεύματος βρίσκεται στο επίκεντρο της επικείμενης αναθεώρησης του Συντάγματος. Μπορεί οι σχέσεις κράτους-εκκλησίας να μονοπώλησαν τη δημόσια συζήτηση, αλλά αυτό ήταν απλώς ένα πιασάρικο θέμα, έπειτα από τις αντιδράσεις ορισμένων ιεραρχών και του κατώτερου κλήρου. Στην πραγματικότητα είναι δευτερεύον ζήτημα, επειδή ο πολιτικός συσχετισμός δεν επιτρέπει ρηξικέλευθες αποφάσεις, όσο επίκαιρες κι αν είναι αυτές.

Η ομιλία του Κ. Μητσοτάκη στην προχθεσινή συζήτηση για τη συνταγματική αναθεώρηση αξίζει να μελετηθεί διεξοδικά. Μια προσεκτική ανάλυση των όσων είπε - ή νομίζει ότι είπε ο πρόεδρος της Ν.Δ., μπορεί να οδηγήσει σε ενδιαφέροντα συμπεράσματα σε ό,τι αφορά τόσο τις επιδιώξεις της αξιωματικής αντιπολίτευσης όσο και τον τυχοδιωκτισμό και τη σοβαρότατη πολιτική της ανεπάρκεια.

Η εσκεμμένη προσπάθεια να εμφανιστεί η οποιαδήποτε αλλαγή ως διωγμός της θρησκευτικής πίστης των πολιτών συγχέει επίτηδες τον θεσμό της Εκκλησίας με την πίστη. Η συνταγματική αναθεώρηση σε αυτό το συγκεκριμένο θέμα δεν έχει καμία αναφορά στις θρησκευτικές αντιλήψεις των πολιτών ούτε επιχειρεί να περιορίσει το δικαίωμά μας να πιστεύουμε σε οποιοδήποτε θρησκευτικό δόγμα. Επιχειρεί όμως να διαχωρίσει ρόλους και θέσεις ανάμεσα στην Εκκλησία και στην Πολιτεία έτσι ώστε να υπάρξει αυτοτέλεια ανάμεσα στις δύο πλευρές, να μην παρεμβαίνει το κράτος στις θρησκευτικές υποθέσεις και το αντίστροφο, να δώσει την ευκαιρία και στις δύο πλευρές να εκπληρώνουν τους σκοπούς για τους οποίους δημιουργήθηκαν χωρίς επικαλύψεις. Σε κάθε περίπτωση, οι θρησκευτικές πεποιθήσεις είναι ένα ανθρώπινο δικαίωμα, όπως όμως είναι ανθρώπινο και το δικαίωμα της άρνησης της θρησκευτικής πίστης, και υπερασπίζεται ως τέτοιο από το σύνταγμα και τους νόμους της χώρας. Η συνταγματική αναθεώρηση βάζει ένα λιθαράκι προς τη μεγαλύτερη εκκοσμίκευση του κράτους, προς τον απεγκλωβισμό της Εκκλησίας από τον κρατικό εναγκαλισμό και προς την ελεύθερη επιλογή του καθενός και της καθεμιάς μας να πιστεύουμε, ή όχι, σε όποιον θεό θέλουμε, χωρίς να μας υποδεικνύει καμία κρατική οντότητα την οποιαδήποτε θρησκευτική επιλογή.

Τα τελευταία οκτώ χρόνια η χώρα είχε την εμπειρία μιας πολύ βαθιάς πολιτικής οικονομικής ανθρωπιστικής και πολιτιστικής κρίσης. Η κρίση αυτή είχε ως αιτία κατ΄ αρχήν τη βαθιά κρίση εκπροσώπησης η οποία σωβούσε πολλά χρόνια πριν εκδηλωθεί με τις επιλογές που ακολούθησαν την κρίση του 2010. Αυτή η εμπειρία άφησε πολύ σημαντικά αποτυπώματα στο πολιτικό σύστημα και στη Δημοκρατία μας. Υπ΄ αυτή την έννοια, είναι απολύτως χρήσιμο και ώριμο, τώρα, που βγαίνουμε στο ξέφωτο, να δούμε προς τα πίσω και να κάνουμε κάποιες διορθώσεις στον καταστατικό μας χάρτη, οι οποίες, θα βελτιώσουν την ποιότητα της Δημοκρατίας μας και θα αποτρέψουν, στο μέλλον, κάποια από τα φαινόμενα, τα οποία την πλήγωσαν.

Ενώ, φυσικά, τον τελικό λόγο για τη Συνταγματική Αναθεώρηση θα τον έχει η Βουλή, κοινοβουλευτικές δυνάμεις, κοινωνικοί και επιστημονικοί φορείς θα πρέπει να συμβάλουν σε μια καμπάνια ενημέρωσης και διαλόγου για τα επίμαχα ζητήματα. Μια καμπάνια που δεν θα λαϊκίζει, υποβαθμίζοντας το Σύνταγμα σε απλό νόμο, ούτε θα μετατρέψει τον καταστατικό χάρτη του δημοκρατικού μας πολιτεύματος σε αδιάφορο, ψυχρό κείμενο χωρίς έμπνευση και, σε κάθε περίπτωση, απόμακρο από τα κοινωνικά και δημοκρατικά κεκτημένα και απαιτήσεις που μας κληροδότησε η κρίση, που σιγά σιγά αφήνουμε πίσω μας.