Τασία Χριστοδουλοπούλου

Σήμερα ζούμε την παλινόρθωση του αυταρχικού και ξενοφοβικού κράτους της Δεξιάς. Η ιδεοληψία του νόμου και της τάξης, με μαθηματική ακρίβεια, μας γυρίζει στα χρόνια του 2014. Αντί της αλληλεγγύης, καλλιεργείται και πάλι ηθικός πανικός. Δεν είναι τυχαίο ότι μιλούν πλέον για «εισβολείς» και για «κίνδυνο για την εσωτερική ασφάλεια». Ένα dejà vu οργανώνεται και πάλι από το υπουργείο Δημόσιας Τάξης και το υφυπουργείο Εθνικής Άμυνας, που ανέλαβαν όλη την ευθύνη του μεταναστευτικού-προσφυγικού, μόνο που αυτή τη φορά η χώρα αντιμετωπίζει αυξημένες ροές, με τα ευρωπαϊκά σύνορα κλειστά. Δέσμια του ρατσισμού και της κινδυνολογίας που καλλιέργησε τα προηγούμενα χρόνια για αντιπολιτευτικούς λόγους, η κυβέρνηση δίνει όλη την έμφαση στον έλεγχο των συνόρων, στις επιστροφές και στα κέντρα κράτησης. Παλινωδεί συνεχώς, στέλνοντας αλλοπρόσαλλα μηνύματα, πότε ότι αντιμετωπίζει εισβολή μεταναστών, πότε ότι αντιμετωπίζει θέμα εσωτερικής ασφάλειας, δικαιώνοντας έτσι την απραξία των χωρών της Ε.Ε. Και τα τρία μέτρα, που φανατικά υποστηρίζουν, ελπίζουν ότι θα κάνουν τους μετανάστες και τους πρόσφυγες αόρατους, ώστε να καθησυχάσουν τους πολίτες, που τους έχουν φοβίσει. «Κλειστά σύνορα», γιατί έτσι δήθεν θα μειωθούν οι ροές. Επιστροφές ώστε να μην γεμίζουν τα νησιά και η ενδοχώρα με «επικίνδυνους». Άσυλο φαστ- τρακ για να μην παραμένουν για πολύ χρόνο στη χώρα και στρατόπεδα συγκέντρωσης. Η κυβέρνηση γνωρίζει καλά ότι όλα τα μέτρα που εξαγγέλλει δεν θα επιλύσουν τα πραγματικά προβλήματα. Αντίθετα, θα γεννήσουν νέα. Κι όμως επιμένει. Παραλήπτες των αυταρχικών και ακροδεξιών μέτρων της δεν είναι ούτε οι πρόσφυγες ούτε οι μετανάστες. Ούτε η Ευρώπη ούτε η Τουρκία. Παραλήπτες είμαστε όλοι εμείς. Όλες οι ευρωπαϊκές κοινωνίες, που αποδέχονται να γίνουν πειραματόζωα άνθρωποι κυνηγημένοι από τον πόλεμο και τη φτώχεια, που δικαιολογούν τις πολιτικές στέρησης της ελευθερίας και τις πρακτικές βιοπολιτικής για όσους περισσεύουν και για όσους δεν περιλαμβάνονται στα νεοφιλελεύθερα σχέδια μείωσης της εργασίας και του κοινωνικού κράτους. Πολιτικές που παράγουν ηθικό πανικό και όχι αλληλεγγύη. Πολιτικές που περιφρονούν την ανθρώπινη ζωή και καθιστούν ακόμα και τα ασυνόδευτα παιδιά εχθρούς. Γι’ αυτό και η πολιτική για το προσφυγικό - μεταναστευτικό δοκιμάζει κόμματα και πολιτικές δυνάμεις σε ολόκληρο τον κόσμο. Γι’ αυτό, αν θέλουμε να παραμείνουμε ανθρώπινη κοινωνία, έχουμε επείγουσα ανάγκη για ένα κοινωνικό και πολιτικό μέτωπο «ανθρώπινης νομιμότητας» στην Ελλάδα και στην Ευρώπη.

Χάρη στην αδυσώπητη πραγματικότητα της κυβερνητικής ευθύνης, ανακάλυψαν επιτέλους ότι οι αυξημένες ροές και των τελευταίων ημερών έχουν ως αιτία γεωπολιτικούς και άλλους σοβαρότατους λόγους. Ο αιφνιδιασμός τους από τις σημερινές ροές τους εκθέτει απέναντι στο άθλιο αφήγημα ότι ο ΣΥΡΙΖΑ έφταιγε για τις ροές του 2015 και τους υποχρεώνει σήμερα σε ανώμαλη προσγείωση. Στα ΚΥΤ των νησιών αυξάνεται ο υπερπληθυσμός και οξύνεται η αθλιότητα. Σε καταυλισμούς φιλοξενίας στην ενδοχώρα, κάτοικοι και δήμαρχοι αντιδρούν δυναμικά. Τα τοπικά στελέχη της Ν.Δ. πρωτοστατούν στην ξενοφοβία. «Καλώς ήλθατε στην έρημο του πραγματικού»!

Ό,τι κι αν αποφασίσει η κυβέρνηση, η ελληνική κοινωνία έχει πειστεί για το σκάνδαλο της Novartis και το σκάνδαλο του φαρμάκου, που πραγματοποιήθηκε στην εποχή της μεγάλης επίθεσης στο εισόδημα και στα δικαιώματα από το πολιτικό προσωπικό των κατεστημένων πολιτικών δυνάμεων. Η ΝΔ καταβάλει προσπάθειες ώστε, από θέση ισχύος που της δίνει η κυβερνητική πλειοψηφία, να διασκεδάσει τις πολιτικές ευθύνες που αναμφισβήτητα φέρει, καθώς το σκάνδαλο υπερτιμολόγησης και αθέμιτου ανταγωνισμού της Novartis, συνέβη επί των ημερών διακυβέρνησής της. Παράλληλα, επιχειρεί να μεταφέρει ένα διπλό μήνυμα, τόσο προς τη δικαστική εξουσία, όσο και προς την αντιπολίτευση: Όποιος επιχειρεί να ερευνήσει θεσμικά τις ποινικές ευθύνες, το ενδεχόμενο εμπλοκής πολιτικού προσωπικού και συστημικής διαφθοράς -φαινόμενα τα οποία, ούτως ή άλλως, αποτελούν διαχρονικά την πιο δυσαπόδεικτη ύλη του εγκληματικού φαινομένου, αλλά και μια από τις μόνιμες παθογένειες αυτού του τόπου- κινδυνεύει να βρεθεί ο ίδιος κατηγορούμενος για «σκευωρία». Πράξη εκφοβισμού και αντεκδίκησης.

Το πολιτικό υποκείμενο δεν μπορεί ούτε να ταυτίζεται ούτε να υποκαθιστά τα κοινωνικά υποκείμενα. Είναι μεγάλη παγίδα να φέρουμε την κοινωνία στο κόμμα, αντί να πάει το κόμμα στην κοινωνία και μάλιστα όσο η κοινωνία δεν είναι σε κίνηση. Οι σχέσεις εκπροσώπησης με τα κοινωνικά υποκείμενα διαμορφώνονται στην πράξη. Από αυτές τις ζωντανές σχέσεις κρίνεται και ο χαρακτήρας του πολιτικού υποκειμένου. Η διεύρυνση του ΣΥΡΙΖΑ με ανθρώπους με διαφορετική πολιτική καταγωγή, με διαφορετικές διαθεσιμότητες και ευαισθησίες, με διαφορετικά επίπεδα στράτευσης και εμπειρίας, αποτελεί και προτεραιότητα και ανάγκη. Μέσα από μια τέτοια συνύπαρξη-συνομιλία θα προκύψουν οι αναγκαίες συνθέσεις, αλλά και η ταυτότητα του ΣΥΡΙΖΑ. Στόχος μας δεν μπορεί να είναι να επανακάμψουμε μόνο στην κυβέρνηση, αλλά να διαμορφώσουμε και νέες κοινωνικές προτεραιότητες. Βέβαια οι ρυθμοί και η πρόοδος του εγχειρήματος θα κριθούν και από το πόσο επιθετικές και ρεβανσιστικές θα είναι οι επιλογές της κυβέρνησης Μητσοτάκη, του αυθεντικού εκφραστή του νεοφιλελεύθερου υποδείγματος. Καταναλώσαμε πολύ το εφικτό όλα αυτά τα χρόνια. Τώρα, η «ηθική του φρονήματος», σε αρμονία με την «ηθική της ευθύνης», απαιτεί να μην ξεχνάμε το ανέφικτο, αλλά να του δώσουμε την… τιμητική θέση που του αντιστοιχεί και του αξίζει. Δύσκολη δουλειά!

Το «Ποινικό Δίκαιο του Εχθρού», το οποίο έχει προαναγγείλει με κάθε τρόπο ο Πρωθυπουργός, θα εφαρμοστεί συλλήβδηνστους πρόσφυγες και στους μετανάστες, στους μπαχαλάκηδες και στους χούλιγκαν, στις μαφίες εντός και εκτός φυλακών, στους δράστες ήπιων και βαριών εγκλημάτων. Χωρίς στάθμιση, χωρίς ανάλυση των κοινωνικών φαινομένων, χωρίς διάκριση, χωρίς εγγυήσεις. Όλοι αυτοί θα εξαιρεθούν συλλήβδην από δικαιώματα στο όνομα της τάξης. Το κράτος δικαίου θα λειτουργεί δήθεν για τους νοικοκυραίους ή για εκπροσώπους των ελίτ, που τυχαίνει να έχουν ανοικτούς λογαριασμούς με τον νόμο, ή για τη «νύχτα», που παραδοσιακά διαπλέκεται με το κράτος της Δεξιάς, ή για όσους έχουν τη δυνατότητα να υποστηριχθούν από καλοπληρωμένους δικηγόρους. Το πλήγμα για τη δημοκρατία θα είναι μεγάλο.

Στο πεδίο του ποινικού δικαίου, η ψήφιση του νέου Ποινικού Κώδικα και του νέου Κώδικα Ποινικής Δικονομίας αποτελεί το επιστέγασμα και την ολοκλήρωση της δικονομικής πολιτικής του ΣΥΡΙΖΑ, με την προσαρμογή των ποινών στα αποδεκτά ευρωπαϊκά επίπεδα, έναντι του ιδιαίτερα δυσανάλογου ελληνικού μοντέλου, και με την αναβάθμιση των τρόπων εναλλακτικής έκτισης της ποινής εκτός φυλακής, όπως η κοινωφελής εργασία.

Οι συνεχείς κοινοβουλευτικές ήττες της Ν.Δ., με την ψήφιση του προϋπολογισμού, με την ψήφο εμπιστοσύνης προς την κυβέρνηση, με την επικύρωση της Συμφωνίας των Πρεσπών και κυρίως με τη μη υποβολή της δικής της, εξαγγελθείσας πρότασης δυσπιστίας, έχουν οδηγήσει την αξιωματική αντιπολίτευση σε αποσταθεροποίηση και αδυναμία προσανατολισμού.

Πέρασε ένας μήνας από τον συγκλονιστικό θάνατο του Ζακ Κωστόπουλου και η ανάκριση δεν έχει ολοκληρωθεί, ούτε έχει διευκρινιστεί η αιτία του θανάτου του. Παρά ταύτα, γνωρίζουμε όλοι τις ανατριχιαστικές «λεπτομέρειες» αυτού του συμβάντος, όπως την αυτοδικία των δυο δραστών, τη σιωπηρή παρουσία των περαστικών, τη με «υπερβάλλοντα ζήλο» συμπεριφορά των αστυνομικών, τον κανιβαλισμό των τηλεοπτικών σταθμών και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Άλλος ένας μύθος για το πόσο κοινό είναι το αίσθημα δικαίου, που επαναλαμβάνουμε συχνά, ενώ ζούμε σε μια κοινωνία που δεν τη συνέχει ούτε η αξία της ανθρώπινης ζωής... Πενθούμε άραγε τις ψευδαισθήσεις μας ή κολακεύουμε τις προσδοκίες μας;