«Πολιτική σημαίνει να χτυπάς σκληρά σανίδια, αργά και σθεναρά, με πάθος και μέτρο ταυτόχρονα. Ισχύει άλλωστε απόλυτα, κι όλη η ιστορική πείρα το βεβαιώνει, ότι δεν θα κατόρθωνε κανείς το εφικτό, εάν δεν κυνηγούσε πάλι και πάλι μέσα σε τούτο τον κόσμο το ανέφικτο» (Μαξ Βέμπερ, «Η πολιτική ως κάλεσμα και ως επάγγελμα», εκδ. «Δώμα», σ. 103).
Ο διάλογος για την πολιτική και οργανωτική διεύρυνση του ΣΥΡΙΖΑ έχει ξεκινήσει και μάλιστα με δημόσιο τρόπο. Είναι βέβαιο ότι το επόμενο διάστημα θα γενικευτεί η συζήτηση οργανωμένα και συλλογικά σε όλο το κόμμα. Το αποτέλεσμα των πρόσφατων εκλογών, ναι μεν στέρησε τη διακυβέρνηση από τον ΣΥΡΙΖΑ, αλλά, αν και είχαν προηγηθεί η «ψυχρολουσία» των ευρωεκλογών και οι χαμηλές επιδόσεις στις δημοτικές και περιφερειακές εκλογές, το 31,5% μάς ανέδειξε κόμμα εξουσίας, έναν από τους δύο πόλους του πολιτικού συστήματος.
Επικαιροποιήθηκε όμως και η χρονίζουσα αναντιστοιχία μικρού αριθμού μελών και πλήθους ψηφοφόρων, όχι ασύνηθες πρόβλημα, λόγω και της κρίσης του κομματικού φαινομένου.
Πολλές φορές, ιστορικά, έχουν αναζητηθεί οργανωτικές απαντήσεις για να καλυφθούν πολιτικά και ιδεολογικά ερωτήματα. Τώρα δεν υπάρχει χώρος για κάτι τέτοιο. Στην περίπτωση του ΣΥΡΙΖΑ, το 2015, έγινε με «βίαιο» τρόπο η μετατροπή του από κόμμα κριτικής, από κόμμα των κινημάτων και των αγώνων, σε κόμμα κυβερνητικής ευθύνης, σε κόμμα προωθητικού ρεαλισμού. Το σύνολο σχεδόν των στελεχών του «μετακόμισε» από το κόμμα στην κυβέρνηση και από την κοινωνία στο κράτος.
Ταυτόχρονα, όταν μεγάλα θέματα της εφαρμοζόμενης κυβερνητικής πολιτικής περιορίζονταν από εξαναγκαστικές μνημονιακές επιλογές, ήταν σχεδόν αδύνατο η κομματική λειτουργία να επεξεργαστεί αυτοτελώς πολιτικές προτάσεις. Το Μνημόνιο δηλαδή οδηγούσε το κόμμα σε αυτοκατάργηση. Ηταν μοιραίο, με αυτό τον τρόπο, να υποβαθμιστεί η λειτουργία του και ο ρόλος του.
Ομως, οι μεγάλες θεσμικές αλλαγές που πραγματοποίησε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ και τα κοινωνικά μέτρα που πήρε για τους χαμένους της κρίσης αποτέλεσαν τη σταθερή βάση της επιβεβαίωσης της πολιτικής του ταυτότητας, ως λαϊκού-αριστερού κόμματος, ενώ η μεγάλη τομή έγινε με τη Συμφωνία των Πρεσπών. Αυτή η συμφωνία έγινε ο καταλύτης και για τη διάρρηξη του αντι-ΣΥΡΙΖΑ μετώπου και για την ενεργοποίηση των μελών και στελεχών του.
Βλέπετε, η ταυτότητα των κομμάτων, αυτό που λέμε αλλιώς «η ιδεολογία», οι κοινωνικές αναφορές, οι ταξικές, σε τελευταία ανάλυση, είναι εκείνες που προσδιορίζουν διαχρονικά το πολιτικό στίγμα του κόμματος, τη σχέση του με την κοινωνία, ακόμα και όταν είναι αναγκασμένο να επιλέγει στους πιο δυσμενείς και εκβιαστικούς συσχετισμούς.
Η ανασύνταξη του κόμματος φαίνεται σήμερα να αποτελεί κοινό αίτημα όλων. Η πολιτική συγκυρία είναι ευνοϊκή για ένα τέτοιο εγχείρημα. Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι πλέον αξιωματική αντιπολίτευση και το ποσοστό του αποτελεί εχέγγυο για τη διεκδίκηση της επανόδου του στη διακυβέρνηση της χώρας. Από την άλλη, τα περίπου πέντε χρόνια μάς χάρισαν μοναδικές εμπειρίες, τις οποίες οφείλουμε να αξιοποιήσουμε, στα κομβικά πολιτικά ζητήματα που συνεχίζουν να είναι επίδικα: οι πολιτικές συμμαχίες, η εναλλακτική ρεαλιστική πρόταση στον νεοφιλελευθερισμό, η σύνδεση με τα κοινωνικά υποκείμενα.
Ο στοχασμός και η εμβάθυνση και στα τρία πιο πάνω πεδία μπορεί να συγκροτήσει τη νέα μας τακτική, αλλά και τους βασικούς πυλώνες της ανανεωμένης αριστερής ταυτότητάς μας.
Απλοϊκά διλήμματα του τύπου «Ποιοι είναι με τη διεύρυνση του ΣΥΡΙΖΑ και ποιοι εναντίον;» ή «Ποιοι είναι υπέρ ή κατά της εκλογής του προέδρου του κόμματος από το σύνολο των μελών που θα εγγραφούν;» είναι προφανές ότι δεν βοηθούν τον διάλογο. Αντίθετα, εκτός από τα προαναφερθέντα πολιτικά προτάγματα, πρέπει να προσεχθούν επίσης ιδιαίτερα κάποια ζητήματα ιστορικής, οργανωτικής και πολιτικής πείρας, τα οποία και σήμερα εξακολουθούν να έχουν μεγάλη σημασία.
Το πολιτικό υποκείμενο δεν μπορεί ούτε να ταυτίζεται ούτε να υποκαθιστά τα κοινωνικά υποκείμενα. Είναι μεγάλη παγίδα να φέρουμε την κοινωνία στο κόμμα, αντί να πάει το κόμμα στην κοινωνία και μάλιστα όσο η κοινωνία δεν είναι σε κίνηση. Οι σχέσεις εκπροσώπησης με τα κοινωνικά υποκείμενα διαμορφώνονται στην πράξη. Από αυτές τις ζωντανές σχέσεις κρίνεται και ο χαρακτήρας του πολιτικού υποκειμένου.
Η διεύρυνση του ΣΥΡΙΖΑ με ανθρώπους με διαφορετική πολιτική καταγωγή, με διαφορετικές διαθεσιμότητες και ευαισθησίες, με διαφορετικά επίπεδα στράτευσης και εμπειρίας, αποτελεί και προτεραιότητα και ανάγκη. Μέσα από μια τέτοια συνύπαρξη-συνομιλία θα προκύψουν οι αναγκαίες συνθέσεις, αλλά και η ταυτότητα του ΣΥΡΙΖΑ.
Στόχος μας δεν μπορεί να είναι να επανακάμψουμε μόνο στην κυβέρνηση, αλλά να διαμορφώσουμε και νέες κοινωνικές προτεραιότητες. Βέβαια οι ρυθμοί και η πρόοδος του εγχειρήματος θα κριθούν και από το πόσο επιθετικές και ρεβανσιστικές θα είναι οι επιλογές της κυβέρνησης Μητσοτάκη, του αυθεντικού εκφραστή του νεοφιλελεύθερου υποδείγματος.
Καταναλώσαμε πολύ το εφικτό όλα αυτά τα χρόνια. Τώρα, η «ηθική του φρονήματος», σε αρμονία με την «ηθική της ευθύνης», απαιτεί να μην ξεχνάμε το ανέφικτο, αλλά να του δώσουμε την… τιμητική θέση που του αντιστοιχεί και του αξίζει. Δύσκολη δουλειά!
Τασία Χριστοδουλοπούλου
Πηγή: Εφημερίδα των Συντακτών
