μακεδονικό

Έχει περάσει σχεδόν ένας μήνας από όταν ο σεβάσμιος παπαροκάς τρανσάς π. Αλέξιος Καρυπίδης, ιερέας στον ναό Αγ. Τριάδας του Βαλτερού Σερρών, εκφώνησε στο συλλαλητήριο της 20ής Ιανουαρίου του σωτηρίου έτους 2019 μ.Χ. τον νέο εθνικό μας ύμνο με τίτλο «Μην παραχαράσσετε την ιστορία», αλλάζοντας μια για πάντα τον ρου της διπλωματίας και της ιστορίας. Για το ότι για μια ακόμη φορά στη νεότερη ελληνική ιστορία, η μία Αγία και Καθολική Εκκλησία μας θα έβγαζε ασπροπρόσωπο τον νεοελληνικό πολιτισμό και θα μεταλαμπάδευε το φως της εθνικής μας αλήθειας σε όλο το σκοτάδι των Βαλκανίων δεν αμφιβάλλαμε ποτέ και καθόλου.

Αν και στις δύο πλευρές επικρατούν ακραίες εθνικιστικές δυνάμεις καμία ρύθμιση και καμία συμφωνία δεν μπορεί να εξασφαλίσει τίποτα, το θέμα είναι να υπάρχει η πολιτική βούληση και από τις δύο πλευρές. Κανένας από τον ΣΥΡΙΖΑ δεν πιστεύει ότι δύναμη ειρήνης είναι ένας πολιτικοστρατιωτικός συνασπισμός που προωθεί τα συμφέροντα των μελών του κυρίως των μεγαλύτερων μελών του. Δεν είναι ούτε μηχανισμός σταθεροποίησης γενικά. Όμως στο συγκεκριμένο τόπο και χρόνο που δεν θέλει ούτε μεγάλες Αλβανίες, Βουλγαρίες και δεν θέλει να ξεκινήσει το ξήλωμα του πουλόβερ στα Βαλκάνια πολύ περισσότερο στα σύνορά μας άρα στην συγκεκριμένη περίπτωση έχει ένα τοπικό, σταθεροποιητικό χαρακτήρα.

Αν τους κακότεχνους στίχους του τραγουδιού τους έφτιαξε όντως κάποιος δάσκαλος (σαν μετωνυμία του εκπαιδευτικού συστήματος), δεν έχει αποδειχθεί. Η μουσική του πάντως, κατά τον μουσικολόγο Μάρκο Δραγούμη, αντλεί από σεφαραδίτικο τραγούδι, που δημιουργήθηκε για τα εγκαίνια του πρώτου εβραϊκού σχολείου της Θεσσαλονίκης, το 1873. Η προσέγγιση του Δραγούμη, τονίζει η Ρόμπου-Λεβίδη, «δείχνει ότι μια μελωδία που πρωτοακούστηκε στην πολυεθνοτική Θεσσαλονίκη του τέλους του 19ου αιώνα επικράτησε σταδιακά στο συγκεκριμένο αστικό κέντρο της Μακεδονίας και παρείχε το βασικό υλικό για τη διαμόρφωση ενός μουσικού, στιχουργικού και χορευτικού συνόλου που αντιμετωπίστηκε από τα πάνω σαν υποσχόμενο σύμβολο της φαντασιακής μακεδονικότητας και ελληνικότητας». Και αυτή η μουσική πτυχή θα μπορούσε να ενδιαφέρει τον Μίκη Θεοδωράκη. Κάποιον από τους πολλούς πολιτικούς εαυτούς του τέλος πάντων.

Το Μακεδονικό είναι μια πληγή. Είναι όμως και πολιτικό εργαλείο. Υποστηρίζω σταθερά πως το Μακεδονικό είναι μια μεγάλη επιχείρηση με τεράστια κέρδη, πολιτικά και οικονομικά. Το Μακεδονικό έφτιαξε πολιτικές και εκκλησιαστικές καριέρες. Το Μακεδονικό κατέστησε την εκκλησία συνδιαμορφωτή της εξωτερικής πολιτικής, οδήγησε σε ακόμα πιο σφιχτό εναγκαλισμό με το κράτος και, με την έννοια αυτή, με κάποιον τρόπο προετοίμασε τη μάχη των ταυτοτήτων. (...) Το Μακεδονικό επανανομιμοποίησε την Ακροδεξιά, για πρώτη φορά μετά τη Μεταπολίτευση. Έγινε κολυμπήθρα του Σιλωάμ. Λίγοι θυμούνται ότι στο μακεδονικό συλλαλητήριο της 10ης Δεκεμβρίου 1992 μια ομάδα ροπαλοφόρων έκανε οργανωμένες επιθέσεις στο κέντρο της Αθήνας αφήνοντας πίσω της αντιπάλους -ανθρώπους που επέλεγε με κριτήριο την εμφάνιση- βαριά τραυματίες στα πεζοδρόμια. Ήταν η Χρυσή Αυγή που αποφάσισε να ξεπλύνει το ναζιστικό στίγμα και να ανοιχτεί στα πελάγη του αναδυόμενου εθνικισμού. Σε αυτά τα πελάγη πλέει και σήμερα, ιδίως όσο στριμώχνεται από την επικείμενη ετυμηγορία για τις εγκληματικές της δραστηριότητες. Το Μακεδονικό καλλιέργησε συλλογικά σύνδρομα, παρόξυνε την εθνική αυτοθυματοποίηση, επιτάχυνε την αποκοπή από τη διεθνή πραγματικότητα. Στον τόπο μας φούντωσε ένας ιδιότυπος «αμυνόμενος μεγαλοϊδεατισμός». Οι πλατείες σείστηκαν από το μυριόστομο σύνθημα «Ο γιαλός είναι στραβός, εμείς καλά αρμενίζουμε». Όσοι ανέβαιναν στην εξέδρα χτυπούσαν τα πλήθη γλυκά στην πλάτη: «Δεν πα’ να τη λένε όλοι Μακεδονία, μη τους ακούς. Εμείς θα κλείνουμε τα αυτιά μας. Θα σπαταλήσουμε διπλωματικό κεφάλαιο, θα κάνουμε πείσματα, θα αποσυρόμαστε από καλλιστεία και τουρνουά σκακιού, θα σβήνουμε τα αρχικά της ακατονόμαστης χώρας από την οθόνη σου όταν θα βλέπεις μπάσκετ, θα τους κρατάμε μούτρα, θα κάνουμε μποϊκοτάζ στο ένταμ και εμπάργκο στο πετρέλαιο. Θα καταψηφίζουμε στη Γιουροβίζιον. Θα γεμίζουμε ψησταριές και ΚΤΕΛ με αστέρια της Βεργίνας. Θα μιλάμε με δάκρυ στη φωνή, θα τεντώνουμε ορθόδοξα τόξα».

Πρέπει να πιστέψουμε οι ίδιοι στα όσα ωραία λέμε για τον ηγετικό μας ρόλο στα Βαλκάνια. Να κατανοήσουμε πως το εθνικό μας συμφέρον και ο ρόλος του ηγέτη είναι να βοηθούμε τις χώρες αυτές στον ευρωπαϊκό τους δρόμο, να στηρίζουμε τις δημοκρατικές τους δυνάμεις ενάντια στον αυταρχισμό, τη διαφθορά και τον εθνικισμό, να σεβόμαστε τους πολίτες τους. Δεν είναι να αυτοαναγορευόμαστε σε κλειδοκράτορες της Ευρώπης, να αναζητούμε την παραμικρή αφορμή για να κραδαίνουμε βέτο και απειλές, να καταδικάζουμε -και ορθά- κάθε αλυτρωτισμό εκεί, αλλά να «κατανοούμε» και να ανεχόμαστε τον αλυτρωτισμό εδώ, όταν στρέφεται εναντίον τους.(...) Ολόκληρη η ευρωπαϊκή ιστορία, απώτερη και πρόσφατη, διδάσκει πως η υποχώρηση στην ακροδεξιά ιδεολογία, η υιοθέτηση της ατζέντας της, οδηγεί στο δυνάμωμα και όχι στην εξασθένησή των εχθρών της δημοκρατίας. Όσοι δε στην Ελλάδα εργαλειοποιούν σήμερα τον εθνικισμό, υπολογίζοντας πως αυτά θα ξεχαστούν όταν πετύχουν τον κομματικό τους στόχο, παίζουν εν ου παικτοίς, διότι αναπαράγουν την οπισθοδρόμηση, διαδίδουν ένα επικίνδυνο δηλητήριο, και νομιμοποιούν ακραίες πολιτικές και ιδεολογίες με τη σφραγίδα δημοκρατικών κομμάτων. Η στάση, λοιπόν, απέναντι στη Συμφωνία των Πρεσπών σηματοδοτεί το πού και με ποιους θα συμπαραταχθεί η χώρα μας και οι δημοκρατικές πολιτικές της δυνάμεις στην μεγάλη σύγκρουση που διεξάγεται σήμερα διεθνώς και ιδιαίτερα στην Ευρώπη: με τις δυνάμεις της εθνικής αναδίπλωσης, των εθνικών και κοινωνικών εγωισμών και του μίσους, της διάλυσης της Ευρώπης, ή με όσες αποβλέπουν σε κοινωνίες ανοικτές και αλληλέγγυες στο πλαίσιο μιας προοδευτικής Ευρώπης. Στις κρίσιμες εθνικές και ευρωπαϊκές αναμετρήσεις που βρίσκονται μπροστά μας, έχει ζωτική σημασία η χώρα μας να παραμείνει στο ευρύτερο ευρωπαϊκό προοδευτικό στρατόπεδο. Για τη δημοκρατική της ανάπτυξη, για την ειρήνη και τη σταθερότητα στην περιοχή μας, για το μέλλον της Ευρώπης. Η λύση του Μακεδονικού είναι αναπόσπαστο τμήμα αυτού του αγώνα.

Η ΝΔ του κ. Σαμαρά επιστρέφει στην εποχή της ΕΡΕ και θέλει να μας γυρίσει στον εμφύλιο. Είναι αυτό που έχει πει άλλο κορυφαίο στέλεχός της για τις «ελαττωματικές ιδέες της Αριστεράς» που πρέπει με κρατική παρέμβαση να εμποδιστεί να κυβερνά. Υπάρχει χειρότερη απειλή για το έθνος από τον εθνικό διχασμό και τα πραξικοπήματα; Απέναντι σε αυτή την εφιαλτική πρόκληση ποιος μπορεί να παραμένει επιτήδειος ουδέτερος ή ακόμη χειρότερα χρήσιμος ηλίθιος;

Δεν πιστεύω ότι η Συμφωνία βάζει οριστικό τέλος στη διαμάχη και τον εθνικισμό ούτε ότι εγγυάται ένα ανέφελο μέλλον. Πώς θα μπορούσε, άλλωστε; Πιστεύω όμως ότι είναι ένα αποφασιστικό βήμα και ότι μπορεί να δημιουργήσει νέες πραγματικότητες και δυνατότητες, θετικές για τους δύο λαούς, στις δύο κοινωνίες και εντός της καθεμιάς. Δεν φρονώ ότι η Συμφωνία δημιουργεί μια «παιδική χαρά» όπου θα παίζουν ευτυχισμένοι οι δυο λαοί με πεταλουδίτσες και μελισσούλες να πετάνε ολούθε, έχοντας εξορίσει στα Τάρταρα τους εθνικισμούς, αλλά ούτε ότι διανοίγει μια λεωφόρο όπου θα κόβουν αμέριμνα βόλτες και θα αλωνίζουν το ελληνικό κεφάλαιο και οι νατοϊκοί (που αλώνιζαν και τώρα, άλλωστε). Έχω τη γνώμη ότι το νέο τοπίο που δημιουργεί η Συμφωνία είναι ευνοϊκότερο και δίνει πολλές δυνατότητες για όσους αγωνίζονται κατά του εθνικισμού και υπέρ της αλληλεγγύης, της συμφιλίωσης και των δικαιωμάτων των δύο λαών. Γι’ αυτό, ακόμα και αν κάποιος είναι ριζικά αντίθετος στην κυβέρνηση (την ελληνική ή τη φυρομιανή), αυτό δεν συνεπάγεται, αυτομάτως και αντακλαστικά, ότι οφείλει να είναι αντίθετος σε κάθε πράξη της, άρα και στις Πρέσπες. Γιατί κάτι τέτοιο, αν μη τι άλλο, είναι πολιτικός ετεροκαθορισμός. Με λίγα λόγια, πιστεύω ότι οι αριστεροί και οι αριστερές, οι αντιεθνικιστές και οι αντιεθνικίστριες, και ευρύτερα οι δημοκράτες, ακριβώς με βάση τα κριτήρια, τις επιδιώξεις και τις αρχές τους, έχουν ισχυρούς λόγους να υποστηρίξουν τη Συμφωνία των Πρεσπών.

Σήμερα ήταν ο τελευταίος σπασμός του Μακεδονικού. Τα εκατομμύρια των διαδηλωτών δεν εμφανίστηκαν ποτέ. Παρά την ανοικτή υποστήριξη της πλειοψηφίας των κομμάτων, σε πείσμα της κυνικής προώθησης των καναλιών. Το πλήθος μικρό, το κλίμα ακόμη πιο υποτονικό. Τον τόνο τον έδωσαν οι χρυσαυγίτες με τους ναζιστικούς χαιρετισμούς, την απόπειρα εισβολής στη Βουλή, τις επιθέσεις σε δημοσιογράφους. Τον έδωσε επίσης η αδερφή του Κατσίφα με το εθνικιστικό της παραλήρημα και ο Πέτρος Γαϊτάνος με τη γελοιοποίηση του εθνικού ύμνου. Η αποφασιστική συγκέντρωση που θα σάρωνε τους εχθρούς της αποδείχτηκε μια κωμικοτραγική φούσκα, ένα γκροτέσκο καρναβάλι ζωντανών νεκρών που έζεχνε ασχήμια και θανατίλα. Η επιθυμία, η ζωτική ενέργεια χιλιάδων ανθρώπων παγιδευμένες σε ένα βαλσαμωμένο πτώμα, μια μούμια που πασχίζουν να την αναστήσουν με εθνικιστικά ξόρκια και μίσος. Μίσος αβυσσαλέο, που μετατρέπει καθημερινούς ανθρώπους σε αδηφάγα ζόμπι, έτοιμα να ξεσκίσουν όποιον δεν ορκίζεται πίστη στο πτώμα που με δέος περιφέρουν ως Άγιο Δισκοπότηρο. Αυτό το πτώμα σήμερα θάφτηκε στους δρόμους της Αθήνας. Η δυσωδία του ήδη διαλύεται, δεν θα χτίσει άλλες πολιτικές καριέρες, δεν θα κάνει άλλα μηδενικά νούμερα. Τα ζόμπι έφυγαν πεινασμένα, δεν υπήρχαν ζωντανοί να κατασπαράξουν. Το μίσος σιγά σιγά θα κοπάσει και πολλοί απ’ αυτούς, που σήμερα έψαχναν μεθυσμένοι φαντάσματα να πολεμήσουν, θα αναζητήσουν αλλού παρηγοριά. Θα ρίξουν τους σπόρους της επιθυμίας τους σε νέα εδάφη, εκεί που αντί για σκουλήκια μπορεί και να φυτρώσουν λουλούδια.

Ξέρουμε ότι δεν μπορεί ο εθνικισμός να είναι η απάντηση απέναντι στην κατάρρευση του νεοφιλελευθερισμού και του μεσαίου χώρου, του κέντρου. Μπορεί να υπάρχει και άλλη λύση πέρα από τον Σαλβίνι, τον Σαμαρά και τον Όρμπαν. Και αυτή τη λύση πρέπει να αναζητήσουμε» επισήμανε. Ο κ. Τσακαλώτος υποστήριξε πως για να βρούμε αυτόν τον δρόμο πρέπει πρώτα να μελετήσουμε πέρα από τα σύνορά μας, ώστε να κατανοήσουμε καλύτερα τον εαυτό μας. «Αν είμαστε πολίτες του κόσμου, κατανοούμε καλύτερα πώς μπορούμε να δώσουμε λύσεις στα προβλήματα. Δεν υπάρχει μεγαλύτερο εμπόδιο στην προσπάθεια επίλυσης προβλημάτων, από τον φραξιονισμό και τον τοπικισμό. Μπορούμε να είμαστε πολίτες του κόσμου γιατί μόνο τότε καταλαβαίνουμε ποιες αξίες μπορούν να ενώνουν τον κόσμο» υπογράμμισε για να συμπληρώσει: «Προφανώς και δεν λύνονται τα προβλήματα εξωτερικής πολιτικής με αυτόν τον τρόπο μόνο. Ασφαλώς και πρέπει να υπάρξει και ρεαλισμός. Υπάρχουν και όρια -όμως- και στον ρεαλισμό. Γιατί οποιαδήποτε συμφωνία αφήνει το ένα μέρος σε κακή κατάσταση, δεν είναι συμφωνία, θα σου ξαναβγεί μπροστά».