μακεδονικό

[Όσοι εχθρεύονται τη Συμφωνία] έχουν κάνει τις επιλογές τους. Θέλουν μια Ελλάδα φοβική που θα τρέφεται από τα έτοιμα του ένδοξου παρελθόντος, αδύναμη να γράψει στο σήμερα τη δική της ιστορία και το μέλλον της. [Ο λόγος] δεν ήταν ποτέ ούτε τα ζητήματα της εθνότητας ή της γλώσσας, τα οποία άλλωστε κατέρρευσαν οριστικά μετά και τη ρηματική διακοίνωση από τη γείτονα. Ο λόγος είναι ότι όσοι εμπορεύονται τον εθνικισμό μένουν μετά την κύρωση της Συμφωνίας χωρίς πραμάτεια και στις δύο πλευρές των συνόρων. Για τους εδώ, τελειώνει οριστικά και αμετάκλητα η φαντασίωση της μεγάλης απειλής από τον Βορρά. Για τους εκεί, μπαίνει τέλος στο ανιστόρητο και πολιτικάντικο αφήγημα του αλυτρωτισμού.

Είδαμε, ή μάλλον ακούσαμε, τη ρητορική, τα επιχειρήματα, την ένδεια των επιχειρημάτων, αλλά δυστυχώς και τις κραυγές πολλών ομιλητών. Βγάλαμε συμπεράσματα, εμείς και ο λαός. Σε λίγες ώρες θα κληθούμε να ψηφίσουμε. Και θα ήθελα να πιστεύω ότι, έστω και την τελευταία στιγμή, θα επικρατήσει η υπευθυνότητα απέναντι στην ιστορική στιγμή. Το έχω ξαναπεί, θα ήθελα όμως να το επαναλάβω : Για μας στην Αριστερά, αυτή είναι μια εμβληματική μάχη. Μια μάχη αξιακή, στην οποία – ήδη από τις αρχές τις δεκαετίας του ’90, μέσα σε ένα κλίμα ακραίου εθνικισμού γύρω από το μακεδονικό ζήτημα – κάποιοι και κάποιες τάχθηκαν, χωρίς αστερίσκους. Τότε που το να ορθώσεις ανάστημα και να αρθρώσεις έναν άλλο λόγο μπορούσε να σε σύρει μέχρι και στα δικαστήρια και να σε καταδικάσει.

Η θέση της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ είναι ξεκάθαρη και δεν έχει κανένα θολό σημείο. Είμαστε υπέρ της συμφωνίας των Πρεσπών και θεωρούμε ότι η διαπραγμάτευση και το τελικό αποτέλεσμα θα αποτελέσει πρότυπο για τις διεθνείς και διακρατικές σχέσεις και είμαστε περήφανοι γι’ αυτό. Πιστεύουμε ότι τα Βαλκάνια μπορούν να συμβιώσουν και να αναπτυχθούν μέσα σε ένα ειρηνικό πλαίσιο αλληλοκατανόησης και αλληλεγγύης, υπερνικώντας τους εθνικισμούς απ’ όπου κι αν προέρχονται. Τέλος, και για να γίνει κατανοητό σε όλους και όλες που θεωρούν πως οι απειλές, οι εκφοβισμοί, οι εθνικιστικές κραυγές είναι μέσο για να πειστούμε και να αλλάξουμε θέση, τους απαντάμε ότι αδίκως κουράζονται και ξοδεύουν χρόνο και χρήματα. Η πίστη μας στην ορθότητα και τη χρησιμότητα της συμφωνίας των Πρεσπών για το καλό της πατρίδας μας, αλλά και συνολικά του βαλκανικού χώρου δεν πρόκειται να αλλάξει.

Στην εποχή του νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού, κατά την οποία η (καπιταλιστική) οικονομία απογυμνώνεται από τα ιδεολογικο-πολιτικά της φτιασίδια και προβάλλει ως αυτό που πράγματι είναι, δηλαδή ένα σύστημα ανελέητου ανταγωνισμού και αντίστοιχων κανονιστικών αρχών όπου το δέον είναι η επικράτηση των ισχυρότερων, το οικονομικό επίπεδο δεν επικαθορίζει απλώς τα άλλα δύο, τείνει να τα υποκαταστήσει. Σε περιόδους κρίσης και συνακόλουθης κοινωνικής πόλωσης, τα ιδεολογικά και πολιτικά ζητήματα επανακάμπτουν κυρίως από την Αριστερά –όπου αυτή καθίσταται επαρκώς ισχυρή εννοείται. Τότε προκύπτει η εξής ενδιαφέρουσα κατάσταση: όσον αφορά το κυρίαρχο κοινωνικό καθεστώς, ο επικαθορισμός μεταξύ επιπέδων συνίσταται στον τρόπο με τον οποίο το οικονομικό στοιχείο συναρθρώνει τα άλλα δύο επίπεδα ούτως ώστε να εξυπηρετούνται οι στρατηγικοί του στόχοι. Στην πολιτική διαμάχη τα αστικά κόμματα αφήνουν κατά μέρος τις μεταξύ τους έριδες και διαφορές και συνενώνουν τις δυνάμεις τους έναντι του κοινού εχθρού, που είναι το κόμμα ή τα κόμματα της Αριστεράς (στον βαθμό που αυτά κρίνονται αρκούντως απειλητικά για το καθεστώς εννοείται –δεν αναφέρομαι σε περιπτώσεις όπως το σημερινό ΚΚΕ). Και στη σφαίρα της ιδεολογίας ανευρίσκεται κάποιο ιδεολόγημα ικανό να υπερκεράσει τις όποιες προσπάθειες της Αριστεράς για δική της ιδεολογική ηγεμόνευση. Το οικονομικό στοιχείο εδώ είναι εκείνο που ενοποιεί τις ετερογενείς και συχνά αντιφατικές πολιτικές και ιδεολογικές στοχεύσεις και πρακτικές. Με τον όρο «οικονομικό στοιχείο» δεν αναφέρομαι σε χρηματοπιστωτικά μεγέθη αλλά στις ταξικές (εξ ορισμού) σχέσεις παραγωγής. Η ταξική αλληλεγγύη που επιδεικνύεται στις μέρες μας μεταξύ των ποικιλόμορφων αστικών πολιτικών και ιδεολογικών δυνάμεων είναι σχεδόν συγκινητική. Αναρωτιέμαι πόσοι εξ όσων μετείχαν στο συλλαλητήριο της Κυριακής είχαν επίγνωση του ταξικού χαρακτήρα αυτής τους της μέθεξης.

Η αντιπολίτευση με την τυφλή στάση της απέναντι στην κυβέρνηση με κορμό τον ΣΥΡΙΖΑ, δεν κατανόησε ότι με την συμφωνία των Πρεσπών ανατρέπονται πολλά από τα στερεότυπα που λέγονταν, ιδίως για τον ΣΥΡΙΖΑ: κόμμα λαϊκιστικό, αντιευρωπαϊκό, καιροσκοπικό, προσκολλημένο στην εξουσία, άτολμο κ.τ.λ. κ.τ.λ. Ποιος τα πιστεύει, πλέον, όλα αυτά; Κανείς ούτε εδώ, ιδίως μετά το διαζύγιο, λόγω των Πρεσπών, με τους ΑΝΕΛ, ούτε στο εξωτερικό. Είναι πραγματικά κωμικό να διαβάζει κανείς αναλύσεις στον αντικυβερνητικό Τύπο, οι οποίες να εγκαλούν τους ξένους ηγέτες, όπως π.χ. την κ. Μέρκελ, ότι «μετά τον Αύγουστο του 2015 δεν ενδιαφέρθηκαν να παρακολουθήσουν, πίσω από τους δημοσιονομικούς δείκτες, τη μοίρα της ελληνικής μεσαίας τάξης. Τη μοίρα των θεσμών και των πανεπιστημίων». Το πιο πιθανό είναι η ψηφοφορία για τη Συμφωνία των Πρεσπών την ερχόμενη Παρασκευή να διαψεύσει για μια ακόμη φορά την αντιπολίτευση, της οποίας η βλάβη βάθους στο κύρος της δεν θα μετρηθεί με τους 151 ή παραπάνω ψήφους ή έστω με τη σχετική πλειοψηφία που θα πάρει η συμφωνία. Η αδυναμία των κομμάτων να πειθαρχήσουν τους βουλευτές τους είναι φανερή. Είτε με αποφάσεις για την ψήφο κατά συνείδηση (Το Ποτάμι), είτε με απειλές (ΚΙΝΑΛ), το ίδιο είναι. Ιδίως το ΚΙΝΑΛ, μετά την ανοιχτή διαφωνία του πρώην πρωθυπουργού Γ. Παπανδρέου και τη διαφοροποίηση του προέδρου της ΔΗΜΑΡ Θ. Θεοχαρόπουλου, είναι πολύ δύσκολο να διατηρήσει την ίδια, έως τώρα, επιθετική στάση έναντι στην κυβέρνηση. Οι Πρέσπες ήταν, και θα φανεί σύντομα μετά την έγκρισή της, τομή στο πολιτικό σύστημα.

Μισές αλήθειες από τον καθηγητή Μπαμπινιώτη για την αναγνώριση της Μακεδονικής γλώσσας στη διάσκεψη του '77, καθώς ο ίδιος ήταν το δεύτερο όνομα της Ελληνικής αντιπροσωπείας που έδωσε την έγκρισή της.

Μόνο και μόνο επειδή θα αγνοούσαμε ο ένας τον άλλον, αν δεν υπήρχε πίεση από τα κέντρα της ευρωπαϊκής γεωπολιτικής εξουσίας (καθώς και τις ΗΠΑ), μόνο και μόνο γι αυτό, το να καθίσουμε στο τραπέζι και να λύσουμε τις διαφορές μας, για τους δικούς μας λόγους και για εμάς, όχι για τη Δύση, συνιστά αντιϊμπεριαλιστική πράξη. Γι αυτό το λόγο, καθ’ όλη την περίοδο της εκστρατείας που σχετίζεται με το δημοψήφισμα, δεν χρησιμοποίησα ποτέ το επιχείρημα «υπέρ της Ε.Ε.» και «υπέρ του ΝΑΤΟ». Είναι μια καλή συμφωνία διότι επιτίθεται και καταστρέφει τον πυρήνα της κοινής μας δυσπιστίας. Όχι, όταν εμείς (στη Δημοκρατία της Μακεδονίας) λέμε «είμαστε Μακεδόνες» δεν εννοούμε Αρχαίοι Μακεδόνες. Όχι, δεν έχουμε αξιώσεις προς την ελληνική αρχαιότητα. Είμαστε Μακεδόνες διαφορετικού είδους, σύγχρονοι και σλαβόφωνοι. Και αντιστρόφως, όταν η ελληνική πλευρά επιμένει ότι η Μακεδονία είναι Ελληνική το κάνει από μια διαφορετική σκοπιά. Το συνδέει με μια πολιτισμική κληρονομιά που δεν είναι δική μας και αυτό το επιβεβαιώνουμε και στη Συμφωνία (παρά τις αρκετά πρόσφατες προσπάθειες κάποιων ανακαινισμένων Μακεδόνων εθνικιστών για την αποσλαβοποίηση των Μακεδόνων). Οι δύο πλευρές τελικά συμφώνησαν ότι είναι δυνατόν να υπάρχει μόνο ένα σημαίνον αλλά δύο διαφορετικά σημασιολογικά περιεχόμενα στα οποία να αναφέρεται. Φτάσαμε στη συνειδητοποίηση μιας παλιάς κοινοτοπίας, αυτής που δηλώνει πως κανένα σημαίνον δεν είναι μονοσήμαντο. Αυτή η συνειδητοποίηση είναι κάτι αυταπόδεικτο για πολλούς πολιτισμούς στην Ευρώπη τον τελευταίο αιώνα, όμως, προφανώς, όχι για εμάς στα Βαλκάνια. Ένα παραδοσιακό μακεδονικό τραγούδι λέει «υπάρχει μόνο μια αλήθεια, υπάρχει μόνο μια Μακεδονία...». Λοιπόν, αυτή η συμφωνία αποδεικνύει το προφανές: δεν υπάρχει καμία «μία αλήθεια» (για τίποτα σε αυτό τον κόσμο) και προφανώς δεν υπάρχει μόνο μία Μακεδονία. Δυστυχώς, οι ακαδημαϊκοί θεσμοί και στις δύο χώρες διδάσκουν και διακηρύττουν ακόμη το αντίθετο.