ΣΥΡΙΖΑ

Δεν είναι αυτονόητο ότι χρειάζεται να αποτιμήσουμε κρίσιμες πλευρές της οικονομικής μας πολιτικής που σε συνθήκες αφόρητης πίεσης επιχείρησε να εφαρμόσει μια διαφορετική προσέγγιση, π.χ. στη στήριξη του παιδιού; Αλλά και μιας πολιτικής που πιθανόν δεν «μέτρησε» πολιτικά-οικονομικά τις επιπτώσεις μιας φορολογικής πολιτικής αλλά και τον συνδυασμό με τα ασφαλιστικά σε ένα τμήμα της «μεσαίας τάξης», ιδιαίτερα σ’ αυτούς που συνειδητά είναι συνεπείς στις φορολογικές τους υποχρεώσεις είτε δεν «μπορούν» να φοροδιαφύγουν (π.χ. φαρμακοποιοί, ασφαλιστές, αγρότες κ.λπ.) Δεν είναι αυτονόητο να μιλήσουμε για τα πρωτογενή πλεονάσματα, αλλά και την αναπτυξιακή μας πολιτική; Αν π.χ. θα μπορούσαμε και πώς να περιορίσουμε τα υπερπλεονάσματα; Αν καθυστερήσαμε και γιατί σε κρίσιμες επιλογές στην αναπτυξιακή μας πολιτική, όπως π.χ. στη δημιουργία της αναπτυξιακής τράπεζας; Δεν είναι αυτονόητο να κουβεντιάσουμε πώς καταφέραμε ουσιαστικές παρεμβάσεις σε όλη την κλίμακα του κοινωνικού κράτους, που φαίνεται να αντέχουν τουλάχιστον ορισμένες από αυτές ακόμη και σε συνθήκες σκληρής νεοφιλελεύθερης επέλασης, αλλά ταυτόχρονα αποτελούν στέρεες βάσεις επικοινωνίας μας με τα λαϊκά στρώματα;

Δεν υπάρχει τίποτε πιο εσωστρεφές –στην κυριολεξία κιόλας– από το να αποφασίζεται η τύχη του κόμματος και η μετάλλαξή του πίσω από κλειστές πόρτες – είτε από μη εκλεγμένα όργανα είτε σε «πρωινούς (ή απογευματινούς) καφέδες» με «προσωπικότητες» και «ειδικούς συμβούλους». Δεν υπάρχει πιο άγονη ομφαλοσκόπηση από τη μάταιη προσπάθεια εξεύρεσης λύσης στο άλυτο πρόβλημα διοργάνωσης συνεδρίου ενός φορέα που δεν θα είναι ούτε κόμμα ούτε συμμαχία, αλλά κάποιο απίθανο «υβρίδιο» μεταξύ των δύο. Δεν υπάρχει πιο μίζερη εσωκομματική «φαγωμάρα» από το να αναλώνονται Νομαρχιακές Επιτροπές στο πώς θα «διευρυνθούν» κατά τρόπο ούτως ή άλλως αυθαίρετο, ώστε να συμπεριλάβουν άτομα τα οποία θα συναποτελούν μη εκλεγμένα όργανα του κόμματος, που θα υποκαθιστούν στην πράξη τα ήδη υπάρχοντα εκλεγμένα. Το αντίθετο της εσωστρέφειας είναι η επικέντρωση όλων των δυνάμεων του ΣΥΡΙΖΑ στα επίμαχα πολιτικά ζητήματα που απασχολούν την κοινωνία σε παγκόσμιο επίπεδο και που ήδη έχουν εντοπιστεί ως τέτοια: κοινωνικές ανισότητες, κλιματική κρίση, προσφυγικό ζήτημα, άνοδος της Ακροδεξιάς – και πιο συγκεκριμένα όσον αφορά την Ελλάδα, στη νεοφιλελεύθερη και αυταρχική ολομέτωπη επίθεση που έχει εξαπολύσει εναντίον της ελληνικής κοινωνίας η κυβερνώσα Δεξιά. Ολα αυτά βέβαια όχι ανεξάρτητα από το συνέδριο αλλά σε άμεση συνάφεια με αυτό. Το άνοιγμα στην κοινωνία εν προκειμένω συνίσταται στη συνεργασία με τους κοινωνικούς φορείς κατά τη διαδικασία της κατάρτισης του προγράμματος που θα παρουσιαστεί και θα συζητηθεί στο συνέδριο.

Αυτοί συνεπώς που προκρίνουν αρχηγικά κόμματα, υπηρετούν άριστα την κυρίαρχη αστική ιδεολογία και τα συμφέροντα που εκφράζει. Οπως, δε, η Ιστορία μάς έχει δείξει, τέτοια αρχηγικά κόμματα είναι οι κατεξοχήν καλοί αγωγοί του λαϊκισμού και του αυταρχισμού, εύκολα καταπατούν προγράμματα και προεκλογικές δεσμεύσεις, με τελικό αποτέλεσμα τη φθορά ή και την εξαφάνισή τους.

Οι συμμαχίες απαιτείται να είναι αμφίπλευρες. Να συμπαρασύρεις, με επαναστατικό οίστρο, εκείνους τους πεπλανημένους που βρίσκονται δεξιότερα των θέσεών σου, είναι η μία πλευρά του αγώνα. Η άλλη, η ίσως σημαντικότερη, είναι να εντάσσεις στις γραμμές σου όλες εκείνες τις δυνάμεις της σκόρπιας, ας πούμε, αριστεράς, οι οποίες στέκουν κριτικά απέναντί σου. Η κίνηση μοιάζει αντιφατική: μεταξύ πρώτων και δεύτερων χάσμα μέγα εστήρικται, ιδεολογικοπολιτικής υφής, που εκτείνεται από τις φιλοσοφικές κληρονομιές, πώς διαβάζει κανείς την ιστορία, μέχρι τις οραματικές πολιτικές για την κοινωνία του αύριο. Η σχάση είναι επίσης υπόθεση κουλτούρας, εγγίζει δε πλείστα όσα θέματα: από κείνα που θα έλεγε κανείς «χαμηλής πολιτικής» ή και από κείνα που δεν ομολογούνται. Από τη θέση που λαμβάνει κανείς απέναντι στη βία ως εναντίωση στο σύστημα -το διαβόητο «καταδικάστε τη βία από όπου κι αν προέρχεται»- έως τους τρόπους του αγωνίζεσθαι, τις μορφές του αγώνα. Αλλά όλα τούτα -πρέπει να- ξεπερνιούνται. Όταν, μάλιστα, οι δυνάμεις της δεξιάς συντήρησης επελαύνουν δυναμικά, να θεωρείς μοναδική ρωγμή εναντίον του συστήματος να του κλέβεις περσόνες, που κατ’ επανάληψη το στήριξαν, η δε δράση τους υπήρχε έως χτες μοναχά στις μηχανές αναζήτησης του διαδικτύου, μοιάζει ματαιοπονία. Όχι πως περισσεύει κανείς, απεναντίας. Δεν φτάνει όμως. Δίχως αναφορές, δίχως αντιστοίχηση με το κοινωνικό εκείνο σώμα που βρίσκεται στην πρωτοπορία, δίχως εκείνες τις μειοψηφίες που επεξεργάζονται τις πλειοψηφικές θέσεις του αύριο -τούτο έπραξε ο κόσμος ΣΥΡΙΖΑ του πολύπαθου 3%-, δίχως βροντώδες κάλεσμα των αποκαλούμενων ανένταχτων, ή και των ενταγμένων, αριστερών, η «πρόοδος» των συμμαχιών εύκολα μπορεί, παρά τις καλές προθέσεις, να κατρακυλήσει σε άλλες ατραπούς.

Οι απαντήσεις στα επίδικα ζητήματα που αφορούν το πολιτικό υποκείμενο του ΣΥΡΙΖΑ είναι μονοσήμαντες. Για παράδειγμα, ένα από τα κεντρικά διλήμματα που τον απασχολούν μετά τις εκλογές είναι το ερώτημα «μετασχηματισμός η ανασυγκρότηση». Στην τελευταία διακήρυξή της η Κεντρικής Επιτροπής απάντησε στο δίλημμα αυτό με «την τομή σε συνέχεια», με ένα σύνολο εκδοχών και προϋποθέσεων που παραπέμπουν σε μία σύγχρονη εκδοχή κεντροαριστεράς που να συμπεριλάβει μια ευρύτερη συμμαχία κοινωνικών και πολιτικών δυνάμεων που θα εκπροσωπεί την προοδευτική αντιδεξιά παράταξη ως αντίπαλο δέος της ΝΔ. Όμως μια προσεκτική ανάγνωση των όσων λέγονται από τα στελέχη που υποστηρίζουν την άποψη αυτή και από τον τρόπο με τον οποίον ασκείται σήμερα αντιπολίτευση προκύπτει ξεκάθαρα μία στρατηγική που καθορίζεται από τις διαφορές και τις αντιθέσεις που εγγράφονται μόνο στη σφαίρα της πολιτικής ενός Βοναπαρτικού Κράτους. «Εμείς που βγάλαμε τη χώρα από τα μνημόνια και κρατήσαμε την κοινωνία όρθια, χωρίς όμως να θίξουμε το νεοφιλελεύθερο πυρήνα της καπιταλιστική εξουσίας και εκμετάλλευσης, είμαστε καλύτεροι διαχειριστές από την δεξιά. Μπορούμε να εμπεδώσουμε μία κανονικότητα με μοναδική ρυθμιστική αρχή τον ορθό λόγο και την αλήθεια, ο οποίος αν επικοινωνείται αντικειμενικά θα επιλύει τις κοινωνικές αντιθέσεις προς όφελος των εργαζομένων». Η πολιτική του ΣΥΡΙΖΑ στη νέα περίοδο οργανώνεται γύρω από το ίδιο λάθος που διαπερνούσε την πολιτική του στην πεντάχρονη διακυβέρνηση του. Αυτό που διακήρυττε τότε ο ΣΥΡΙΖΑ η ανάγκη να υλοποιεί χωρίς να υιοθετεί τα μνημόνια μέχρις ότου ξεπεράσουμε την κρίση για να εφαρμόσει στο ακέραιο το μελλοντικό κοινωνικό του πρόγραμμα. Όπως τότε έτσι και τώρα αποσιωπούσε τις ταξικές διαφορές που είναι σε τελευταία ανάλυση η «απούσα» αιτία της κατάστασης των κυριαρχούμενων τάξεων, ακυρώνοντας έτσι μία κοινωνική δυναμική απαραίτητη για να προκαλέσει πραγματικές κοινωνικές εξελίξεις. Τα επιχειρήματα ήταν η σύγχρονη μορφή του παγκόσμιου καπιταλισμού, η παντοδυναμία των χρηματοπιστωτικών αγορών και η ηγεμονία των κρατικών μηχανισμών σε συνδυασμό με το επίπεδο συνείδησης και οργάνωσης του κόσμου της εργασίας, γεγονότα που δεν επέτρεπαν κάτι περισσότερο. Αυτό, έχοντας απέναντι ένα παντοδύναμο σύστημα ενημέρωσης, σχολιασμού και κριτικής που ακύρωνε τα επιχειρήματα του ορθού λόγου τον οποίον επικαλούταν ο ΣΥΡΙΖΑ. Οι προσπάθειες να οργανώσει ένα φιλικό μιντιακό περιβάλλον με τον τρόπο και τα μέσα των αντιπάλων του κατέληξε σε Βατερλό. Αν στην νέα περίοδο συνεχίσει το ίδιο λάθος η κατάληξη θα είναι μοιραία και αν ακόμη συμβεί να επανέλθει στην εξουσία πχ. εξαιτίας της αναζωπύρωσης της οικονομικής κρίσης, γεωπολιτικών συγκρούσεων, ή της απογοήτευσης της κοινωνίας από την πολιτική της ΝΔ. εδώ να τονισθεί ότι αυτό μέχρι στιγμής δεν προκύπτει εφόσον ο ΣΥΡΙΖΑ κληροδότησε στη ΝΔ ένα δημοσιονομικό χώρο έτσι ώστε να μην είναι αναγκασμένη να προβεί σε αιματηρές περικοπές και μειώσεις αφού τουλάχιστον τα πράγματα έχουν ρυθμιστεί για τη νέα δεκαετία. Και αν ακόμη λοιπόν συμβούν όλα αυτά και επανέλθει στην κυβέρνηση μέσα από το σχήμα της προοδευτικής παράταξης και συμμαχικών κυβερνήσεων, το τελικό σκηνικό δεν θα αφορά σε καμία περίπτωση τίποτα από όσα η αριστερά περιλαμβάνει στο ιδεολογικό της οπλοστάσιο. Εάν ο ΣΥΡΙΖΑ δε μετασχηματισθεί και ανασυγκροτηθεί ως συλλογικό πολιτικό υποκείμενο με την δομή και τη λειτουργία ενός κόμματος της μαρξιστικής ριζοσπαστικής αριστεράς, η μάχη θα είναι χαμένη εκ των προτέρων. Επομένως το ερώτημα «μετασχηματισμός η ανασυγκρότηση» είναι παραπλανητικό. Ο ΣΥΡΙΖΑ, εάν συνεχίσει να πολιτεύεται με τον ίδιο τρόπο που έκανε μέχρι τώρα αποϊδεολογικοποιώντας τις ταξικές αντιθέσεις στο όνομα μιας ρεαλιστικής πολιτικής που έχει ανάγκη το «Έθνος και η Πατρίδα» για τη σωτηρία του, θα πάρει οριστικό διαζύγιο με την αριστερά. Έχει ανάγκη λοιπόν από την ανασυγκρότηση και μετασχηματισμό στην παραπάνω κατεύθυνση διότι η θέση στην οποία βρίσκεται σήμερα δεν χαρακτηρίζεται ως αριστερή, με εξαίρεση κάποιες λεπτές αποχρώσεις και κοινωνικές ευαισθησίες.