Macro

Μόνο το κράτος μπορεί να ενεργοποιήσει διαθέσιμους πόρους για επενδύσεις, που μετά ο ιδιωτικός αλλά και ο κοινωνικός τομέας θα ακολουθήσει. Γιατί μόνο το κράτος μπορεί να λειτουργήσει ως συντονιστής μιας νέας πολιτικής οικονομίας. Να λύσει προβλήματα συντονισμού όπου κάποιος θα επένδυε αν κάποιος άλλος ήταν επίσης διαθέσιμος να επενδύσει αλλά κανείς δεν τους φέρνει μαζί, γιατί μόνο το κράτος μπορεί να εξασφαλίσει επενδύσεις στις υποδομές (και όχι μόνο στους δρόμους και το τσιμέντο γενικότερα) ή στο ανθρώπινο κεφάλαιο ή στο κοινωνικό κεφάλαιο, η απουσία των οποίων καθιστά μη ελκυστικές πολλές άλλες επενδύσεις. Τέλος, το κράτος θα κληθεί ενδεχομένως πάλι να παρέμβει στο τραπεζικό σύστημα, όχι μόνο για να μην τεθεί σε αμφισβήτηση η βιωσιμότητά του, αλλά και να εξασφαλίσει το πλαίσιο παρέμβασής του για να ενισχύσει τις ανάγκες της κοινωνίας και της πραγματικής οικονομίας Και κάπου εδώ ερχόμαστε στο θέμα της διαδικασίας, Γιατί αυτό που λείπει και έλειπε τις τελευταίες δεκαετίες, είναι η σοφή διαχείριση της γνώσης, ο προγραμματισμός και το σχέδιο. Και όταν λέμε το σχέδιο, εννοούμε και τη δίκαιη κατανομή των αναγκαίων για την κοινωνική και παραγωγική ανασυγκρότηση βαρών. Μεγάλες και μικρές επιχειρήσεις (και όχι μόνο οι τράπεζες) θα έχουν πρόβλημα επιβίωσης και άρα μπαίνει με οξύτατο τρόπο το θέμα με ποιους όρους θα παρασχεθεί η βοήθεια γιατί δεν μπορεί να είναι εσαεί αποδεκτό ιδιωτικά κέρδη σε καλούς καιρούς και κοινωνικοποίηση των ζημιών σε εποχές κρίσης. Το επιτελικό κράτος της Ν.Δ. είναι εμφανώς ανίκανο να αντιμετωπίσει τέτοιες προκλήσεις, πρωτίστως γιατί δεν το αφορά η σοφή διαχείριση της γνώσης. Γνώση δηλαδή και για τη φύση του προβλήματος αλλά και για τον σχεδιασμό και υλοποίηση των λύσεων, που είναι διάσπαρτη στην κοινωνία, σε επιμελητήρια, σε συνδικάτα και κινήματα, στην Τοπική Αυτοδιοίκηση και αλλού. Είναι ανίκανο να εμπλακεί με την κοινωνία για το κοινωνικό κόστος που θα υπάρχει ενώπιον μιας άλλης μεγάλης οικονομικής κρίσης και να διαβουλευτεί ένα νέο κοινωνικό συμβόλαιο. Χρειάζεται ένας άλλος οικονομικός κοινωνικός και πολιτικός συσχετισμός που να βασίζεται στην αξία του δημοσίου, της κοινωνικής αλληλεγγύης και την ικανότητα να σκέφτεται κανείς out of the box. 

Κατά την περίοδο του κορωνοϊού παρατηρήθηκε μια αυξημένη χρήση ποδηλάτων από τους πολίτες στις περισσότερες ευρωπαϊκές πόλεις, όπως το Βερολίνο, το Παρίσι, η Μαδρίτη, ακόμη και η Αθήνα. Τώρα που φαίνεται να ανοίγουν και πάλι σιγά-σιγά οι οικονομίες, σε συνδυασμό με τα μέτρα προστασίας που θα ληφθούν στα μέσα μαζικής μεταφοράς και με το φόβο των πολιτών να τα χρησιμοποιήσουν, υπάρχει κίνδυνος να υπάρξει επέλαση των αυτοκινήτων στα αστικά κέντρα, με ό,τι συνεπάγεται αυτό περιβαλλοντικά και για την καθημερινότητα των πολιτών. Ο δήμος Μιλάνου, για να αποφευχθεί αυτό το πρόβλημα, σχεδιάζει να υλοποιήσει ένα ιδιαίτερα φιλόδοξο πρόγραμμα προσβασιμότητας και ευκολότερης μετακίνησης που θα βασίζεται σε ποδηλατοδρόμους και μεγάλα πεζοδρόμια. Ο δήμος του Μιλάνου είναι πυκνοκατοικημένος, αλλά και σχετικά μικρός σε γεωγραφική έκταση, με πολύ εκτεταμένα τα περίχωρα. Αυτό, σε συνδυασμό με την έντονη βιομηχανική δραστηριότητα και με το κακό υγρό κλίμα με απουσία ρευμάτων αέρα, είχε ως αποτέλεσμα ως τη δεκαετία του ’90, να είναι από τις πόλεις με τη μεγαλύτερη ατμοσφαιρική ρύπανση στην Ευρώπη. Η μεγάλη εξάπλωση της επιδημίας σε όλη την περιφέρεια της Λομβαρδίας είναι πιθανό να οφείλεται και στους παραπάνω παράγοντες, όπως αναφέρουν πολλοί επιδημιολόγοι.

Η επόμενη ώρα έχει έρθει. Χρέος μας είναι να οργανώσουμε την πολιτική σύγκρουση ανάμεσα στην πρόοδο και τη συντήρηση, ανάμεσα στη Δεξιά και την Αριστερά. Η έκβαση αυτής της μάχης θα κριθεί από το πώς θα διαμορφώσουμε μια αντίπαλη ηγεμονική πρόταση που θα στηρίζεται στην εμπιστοσύνη και την ορμή της κοινωνίας. Οι δύο πρώτοι μήνες της πανδημίας σφραγίστηκαν από τον φόβο των πολιτών για την υγεία που έχει εξωπολιτικά χαρακτηριστικά. Τώρα παρατηρούνται σκιρτήματα κοινωνικής παρέμβασης. Η κινητοποίηση των περιβαλλοντικών οργανώσεων για το αντιπεριβαλλοντικό νομοσχέδιο. Η κινητοποίηση των καλλιτεχνών κατά της πολιτικής που τους μετατρέπει σε επαίτες και η διάχυτη ανησυχία των πολιτών για το βεβιασμένο άνοιγμα των σχολείων, συνιστούν σήματα ότι στη νέα φάση συνειδητοποιείται η ευρύτητα της κρίσης. Τώρα έρχεται η ώρα να αναπτύξουμε τη δική μας προγραμματική πρόταση, τεκμηριωμένη επιστημονικά και εδραζόμενη σε επείγουσες κοινωνικές ανάγκες. Αυτή η συνάντηση προγράμματος-κοινωνίας υπονομεύεται από τον λαϊκιστικό λόγο, που διαστρέφει τη λαϊκότητα, παραμορφώνει την  Αριστερά, συχνά μεταστρέφει την πρωτογενή λαϊκή διαθεσιμότητα σε απολίτικες συμπεριφορές και τελικά διευκολύνει τον συντηρητισμό. Από την κρίση δεν θα βγούμε με δημαγωγίες χωρίς κοινωνικό αντίκρυσμα.

Ψηφίστηκε και το νομοσχέδιο του Μηταράκη, που προβλέπει επιτέλους μυστικά κονδύλια για το προσφυγικό. Το κακό με τα μυστικά κονδύλια είναι ότι ποτέ δεν ξέρεις πού πάνε και υπάρχει πάντα μια αγωνία μήπως δεν απορροφηθούν και μείνουν αναξιοποίητα. Αλλά έχουμε εμπιστοσύνη στο επιτελικό κράτος. Θα τα καταφέρει. Δεν λένε τι ακριβώς σκοπεύουν να τα κάνουν, αλλά δεν έχει σημασία. Αρκεί που θα υπάρχει διαφάνεια και όλα τα άλλα θα τα βρούμε. Γι’ αυτό άλλωστε προβλέπεται μια Επιτροπή στο υπουργείο που θα ελέγχει τον Μηταράκη και την οποία μάλιστα θα διορίζει ο ίδιος. Ώστε να έχουν την οικειότητα να είναι αδέκαστοι μαζί του. Για περισσότερη διαφάνεια θα μπορούσε μάλιστα να διορίσει και συγγενείς του. Από τη διείσδυση της Οχράνα στο χαρέμι του Σάχη της Περσίας είχαμε να δούμε τόση διαφάνεια. Λογικό είναι να έχει 50% δημοτικότητα ο Μητσοτάκης. Τον σπρώχνει και η αισιοδοξία του οικονομικού κλίματος. Με προβλέψεις για 10% ύφεση και 20% ανεργία, δεν θα μπορούσαμε να είμαστε καλύτερα. Άλλωστε είναι κοινωνικά δίκαιη αυτή η κυβέρνηση. Τι νομίζετε, σαν τους άλλους τους αλήτες το ‘13-’14 που πήγαν να τα βγάλουν κλείνοντας νοσοκομεία, απολύοντας δημόσιους υπαλλήλους και μειώνοντας τον κατώτατο μισθό; Α, οι ίδιοι ήτανε;

Οταν η συσσώρευση πλούτου δεν θα έχει πια υψηλή κοινωνική σημασία, θα υπάρξουν μεγάλες αλλαγές στον ηθικό κώδικα. Θα είμαστε ικανοί να απαλλαγούμε από πολλές από τις ψευτο-ηθικές αρχές που μας έχουν ταλαιπωρήσει με εφιάλτες εδώ και διακόσια χρόνια, με βάση τις οποίες έχουμε ανεβάσει στα ουράνια μερικές από τα πιο αντιπαθητικά ανθρώπινα χαρακτηριστικά στη θέση των πιο ανώτερων αρετών. Θα είμαστε σε θέση να τολμήσουμε να αποτιμήσουμε το κίνητρο του χρήματος στην πραγματική του αξία. Η αγάπη για το χρήμα ως περιουσία -που ξεχωρίζει από την αγάπη για το χρήμα ως μέσο για τις απολαύσεις και τις πραγματικότητες της ζωής- θα εκτιμηθεί για αυτό που όντως είναι, μια μάλλον σιχαμερή νοσηρότητα, μια από εκείνες τις μισο-εγκληματικές, μισο-παθολογικές ροπές που κάποιος θα παρέδιδε με μια ανατριχίλα σε ειδικούς διανοητικών ασθενειών. Θέλουμε να στηρίξουμε με κάθε κόστος όλα τα είδη των κοινωνικών εθίμων και των οικονομικών πρακτικών που επηρεάζουν την κατανομή του πλούτου και των οικονομικών ανταμοιβών και ποινών, όσο αντιπαθητικά και άδικα μπορεί να είναι από μόνα τους, επειδή είναι πάρα πολύ χρήσιμα στην προώθηση της συσσώρευσης του κεφαλαίου, που στο τέλος θα είμαστε επιτέλους ελεύθεροι να εγκαταλείψουμε.

Τελικά, το πολιτικό σύστημα της τραπεζοκρατίας που σε λίγο θα καταργούσε και επίσημα την καχεκτική μνημονιακή δημοκρατία ορίζοντας πρωθυπουργό τον Παπαδήμο, έπαιξε τα ρέστα του, επένδυσε ανενδοίαστα στη φρίκη της δολοφονίας. Το πολιτικό σύστημα της εποχής εκείνης, το πολιτικό σύστημα που αυτή τη στιγμή επιχειρεί την παλινόρθωσή του, επέρριψε άλλοτε ρητά και άλλοτε άρρητα την ευθύνη συλλήβδην στο κίνημα που αντιστάθηκε στην καταβαράθρωση του βιωτικού επιπέδου των πολιτών. Τώρα, μία κυβέρνηση που εξαρτά την ύπαρξή της από ένα παραπολιτικό σύστημα, από τις εκδουλεύσεις της και από τα κλειστά στόματα που τη σώζουν από θύελλες τύπου Novartis, υπενθυμίζει με υπονοούμενα στις οργανωμένες κοινωνικές δυνάμεις που θα τολμήσουν να αντιπαρατεθούν μαζί της ότι από τη Marfin μπορεί να ξανατρέξει αίμα. Και ότι αν κάτι τέτοιο ξανασυμβεί, θα είναι και πάλι αυτές υπεύθυνες. Το φόβητρο της βίας και της τρομοκρατίας ήταν πάντα ο καλύτερος συνεργός νεοφιλελεύθερων και υπερσυντηρητικών κυβερνήσεων στην προσπάθειά τους να καταστείλουν ή να προλάβουν κοινωνικές αντιδράσεις.

ένα μαζικό πρόγραμμα επιδότησης του εσωτερικού τουρισμού θα ήταν αποτελεσματικότερο εργαλείο αύξησης της ζήτησης, με πολλαπλά οικονομικά και κοινωνικά οφέλη. Θα μπορούσε να παρέχει σε όλους τους νόμιμους κατοίκους της χώρας (για πρώτη φορά) τη δυνατότητα να κάνουν πληρωμένες διακοπές στην Ελλάδα, συμβάλλοντας ταυτόχρονα στη διάσωση θέσεων εργασίας, στη μείωση της ανεργίας των συμπολιτών τους και στη διατήρηση εν ζωή των επιχειρήσεων που εμπλέκονται άμεσα στην εξυπηρέτηση των τουριστών αλλά και του μεγάλου πλέγματος των επιχειρήσεων που διασυνδέονται με τις τελευταίες ως προμηθευτές προϊόντων ή πάροχοι υπηρεσιών. Λαμβάνοντας κανείς υπόψη του, ότι πέρσι το 51% των Ελλήνων δεν μπόρεσε να πάει διακοπές ούτε μία εβδομάδα και, από αυτούς που μπόρεσαν, περισσότεροι από τους μισούς πήγαν σε εξοχικά ή «στο σπίτι στο χωριό», η παροχή της δυνατότητας - για πρώτη φορά ιστορικά - σε όλους τους πολίτες και νόμιμους κατοίκους της χώρας να κάνουν πληρωμένες διακοπές στην Ελλάδα, θα αποτελέσει σημαντική κοινωνική κατάκτηση εν μέσω μιας πρωτόγνωρης κρίσης, που έχει ήδη αρχίσει από την περίοδο του lockdown να διαβρώνει το εισόδημα της πλειονότητας των νοικοκυριών και απειλεί με ανεργία και φτωχοποίηση μεγάλες κοινωνικές κατηγορίες, μισθωτούς και αυτοαπασχολούμενους, αλλά κατά προτεραιότητα τις οικονομικά ασθενέστερες κοινωνικές τάξεις και στρώματα. Ένα πρόγραμμα επιδότησης των διακοπών του πληθυσμού, ώστε να μπορούν όλοι να κάνουν πληρωμένες διακοπές, επιδότηση της οποίας το ύψος θα κυμαίνεται ανάλογα με το εισόδημα, θα έδινε ψυχική ανακούφιση και ανάταση στους πολίτες, τη στιγμή που βγαίνουν από τον εγκλεισμό και αντιμετωπίζουν συνθήκες ριζικής αβεβαιότητας για το μέλλον. Θα μπορούσε επίσης να καλλιεργήσει αίσθημα κοινωνικής αλληλεγγύης για την αντιμετώπιση της κρίσης. Μιας ανορθόδοξης κρίσης, που απαιτεί ανορθόδοξα εργαλεία κρατικής παρέμβασης, εν προκειμένω του κράτους ως «αγοραστή ύστατης καταφυγής».

Δεν είναι η πρώτη φορά που υπουργοί της ΝΔ όπως ο Αδωνης και η Μενδώνη εκδηλώνουν την εχθρότητά τους απέναντι στον πολιτισμό και τους ανθρώπους που τον τίμησαν και τον τιμούν και μερικοί έκαναν γνωστή την Ελλάδα στον κόσμο. Παραφράζοντας την ρήση του Χαρίλαου Φλωράκη ότι σε 100 χρόνια κανείς δεν θα μας θυμάται ενώ τον Μίκη θα τον θυμούνται όλοι, θα μπορούσαμε να πούμε ότι σε 50 χρόνια κανείς δεν θα θυμάται τον Αδωνη Γεωργιάδη και τη Μενδώνη ενώ θα θυμούνται αυτούς που ο Αδωνης βρίζει από τα κανάλια και η Μενδώνη μορφάζει απαξιωτικά ακούγοντας το όνομά τους.

Βγήκαν και κάτι στοιχεία από την «Εργάνη» για την ανεργία και νομίζουν ότι έτσι θα πλήξουν το απολύτως φιλολαϊκό προφίλ του πρωθυπουργού, που ο Φρίντμαν να μας κόβει μέρες και να του δίνει κολλητούς επιχειρηματίες. Και τι έγινε αν χάθηκαν 103.690 θέσεις εργασίας από τον Απρίλιο του 2019 και καταγράφηκαν και 41.350 απολύσεις τον Απρίλιο του 2020; Θαμπώνουν αυτά τα στοιχεία τη λάμψη της καλύτερης κυβέρνησης της υφηλίου; Επειδή, λέει, ο φετινός Απρίλιος ήταν ο χειρότερος εδώ και 20 χρόνια για την αγορά εργασίας… Αυτά τα επικαλούνται κάποιοι ακραίοι και καμιά ΓΣΕΒΕΕ, που επιμένει ότι θα χαθούν 250.000 θέσεις εργασίας και ότι πιθανόν μία στις οκτώ μικρές επιχειρήσεις να μειώσει το προσωπικό της μετά την άρση των περιοριστικών μέτρων. Και να βγαίνει κι από πάνω ο Πάνος ο Σκουρλέτης να λέει ότι η πολιτική Μητσοτάκη είναι κοινός εχθρός για μισθωτούς, αυτοαπασχολούμενους, μικρομεσαίους. Άντε μην ανοίξω το στόμα μου και με δαύτον. Αλλά, θα μου πείτε, και γιατί να μην το ανοίξω… Εδώ καν και καν αναλυταράδες ασχολούνται μαζί του, εγώ θα σωπάσω; Λέει, λοιπόν, ο κ. Γραμματέας ότι η κυβέρνηση μεθοδεύει να πετάξει εκτός αγοράς τα «κουφάρια», τους αδύναμους κρίκους, ώστε λίγοι και ισχυροί να μοιραστούν τη μικρότερη πίτα. Και, λοιπόν; Πού είναι το κακό; Λίγοι και καλοί (φίλοι). Έτσι γίνονται τα καλύτερα πάρτι. Η μεσαία τάξη ήταν καλή για τη Ν.Δ. μόνο προεκλογικώς. Τώρα να πάει να κουρεύεται. Γι’ αυτό η κυβέρνηση φρόντισε να ανοίξει πρώτα τα κομμωτήρια και τα κουρεία. Πώς τολμάει ο κ. Σκουρλέτης και μιλάει για «εμμονικότητα της κυβέρνησης Μητσοτάκη στα όσα νομοθετεί ή σχεδιάζει να νομοθετήσει»; Επειδή δεν παρακολουθεί τους διεθνείς προβληματισμούς; Σιγά μη γίνει κοτζάμ άριστος Σαϊκούρας ίσα κι όμοια με τους τριτοδεύτερους ξένους. Λογικό είναι η κυβέρνηση ό,τι νεοφιλελεύθερο σχεδίαζε και είχε αρχίσει να υλοποιεί και πριν από την πανδημία να συνεχίζει να το κάνει και τώρα. Στο κάτω κάτω η κυβέρνηση ήρθε πρώτη, η πανδημία ήρθε μετά… Αν τώρα ο κ. Σκουρλέτης θέλει τη μεσαία τάξη να την πάρει στο σπίτι του ή στο κόμμα του…