Macro

Προφανώς, δεν ταυτίζεται η ΝΔ με την ΧΑ, αλλά έχει σοβαρότατες πολιτικές ευθύνες, για να χαδεύσει το ακροδεξιό της ακροατήριο. Ας θυμηθούμε μερικές, μόνο, θέσεις και πράξεις στελεχών της ΝΔ: Μητσοτάκης: «η βία προέρχεται σχεδόν αποκλειστικά την Αριστερά τα τελευταία χρόνια» (Politico, 26.6.2017) O βουλευτής ΝΔ  Μπ. Παπαδημητρίου: ζητούσε «μία σοβαρή Χρυσή Αυγή» για «να συνεργαστεί με τη ΝΔ». Ο βουλευτής ΝΔ Πλεύρης είχε συμμετάσχει σε πορεία μελών της Χρυσής Αυγής στη κρίση των Ιμίων και στο κρέμασμα αγκυλωτού σταυρού στην Ακρόπολη (1996). Ο Μπαλτάκος ΓΓ του Υπουργικού Συμβουλίου επί Σαμαρά συνωμοτούσε με τη ΧΑ, μέχρι τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα. Γεγονός που ξεσήκωσε έντονο κίνημα διαμαρτυρίας, που ανάγκασε τη κυβέρνηση Σαμαρά, να την παραπέμψει στη Δικαιοσύνη. Ακόμα και ο Economist (7/10/2020) «καρφώνει» την υποκριτική στάση της κυβέρνησης Σαμαρά, αναφέροντας πως μέχρι τη δολοφονία Φύσσα έκανε τα «στραβά μάτια» στη Ναζιστική οργάνωση. Τα παιδιά του Παπαδόπουλου και Παττακού, Γεωργιάδης-Βορίδης, βουλευτές, υπουργοί-κομματικά στελέχη της Ν.Δ κτλ χέρι-χέρι με τους ναζί στις πορείες εναντίον της Συμφωνίας των Πρεσπών ή σε ξενοφοβικές συγκεντρώσεις.

Αν κάποια πράγματα αποσαφηνίζονται όλο και περισσότερο, τρεις βδομάδες πριν την ημέρα των προεδρικών εκλογών στις ΗΠΑ, είναι ότι ο μεν Τζο Μπάιντεν βαδίζει προς τον Λευκό Οίκο, ο δε Ντόναλντ Τραμπ, σαν άρρωστο και χτυπημένο ζώο, μαζεύει όσες δυνάμεις του έχουν απομείνει και με σπασμωδικές κινήσεις προσπαθεί να δείξει ότι θα πουλήσει ακριβά το τομάρι του. Ειδικά το τελευταίο χρονικό διάστημα που έχει απογυμνωθεί τελείως ο ίδιος και, με τα συνεχή δημοσιεύματα αναφορικά με την πραγματική οικονομική του κατάσταση, έχει συνθλιβεί ο μύθος του πετυχημένου επιχειρηματία που ο ίδιος καλλιεργούσε, αυτό που του έχει μείνει είναι να λειτουργεί με τον τρόπο που γνωρίζει καλά: ακρότητες, υπερβολή όχι μόνο στην έκφραση αλλά ακόμα και στην πράξη, fake news, και όλα αυτά καθημερινά, ορισμένες φορές με πολλαπλά χτυπήματα την ίδια ημέρα. Όπως ομολόγησε Αμερικανός αναλυτής σε τηλεοπτική ειδησεογραφική εκπομπή: «Είναι δύσκολο πλέον να παραδώσω στην ώρα του το κείμενο μου στην εφημερίδα. Όταν νομίζω ότι έχω τελειώσει, γίνεται κάτι που τα ανατρέπει όλα και πρέπει να το γράψω απ’ την αρχή».

Η πολιτική στο επίπεδο της κυβέρνησης καθίσταται ολοένα και περισσότερο τέχνη της διαχείρισης των κρίσεων και η συγχώνευση θεάματος και πολιτικής το επικυρώνει. Δηλαδή, αν δεν αντιμετωπιστούν οι ενδημικές κρίσεις με επικοινωνιακή υπεροπλία (δηλαδή, στην εποχή μας με θέαμα, δραματοποίηση), τότε η απόδοση υπαιτιότητας για αυτές θα καταστρέψει πολιτικά αυτούς που κυβερνούν. Οι πολίτες αδυνατούν -μπουκωμένοι με εικόνες διαρκούς «βιβλικής καταστροφής»- να αντιληφθούν πως η κυρίαρχη πολιτική τάξη, σε αγαστή συνεργασία με μερίδες κεφαλαιούχων που κατέχουν τα ΜΜΕ, ευθύνονται για τον αποπροσανατολισμό τους. Εδώ το ψέμα, ανάμεσα σε άλλα, εδράζεται στην αναπαραγωγή «εικόνων που σοκάρουν», δηλαδή στο «τι» και στο «πώς» έγινε το κακό που μας βρήκε και ουδόλως στο «ποιοι έχουν την ευθύνη» και στο «ποιο σχέδιο θα εκπονήσουμε για να μην ξανασυμβεί». Τούτα θα έπλητταν καίρια τους εντολείς της θεαματικής αυτής αναπαραγωγής και ίσως τους ανάγκαζαν σε απόσυρση, κατάσχεση περιουσίας, φυλάκιση. Λόγου χάρη, ο Κυριάκος Μητσοτάκης και η κυβέρνησή του έχει επενδύσει με όρους μονοκαλλιέργειας σχεδόν στην επικοινωνία γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο. Η κυβερνώσα παράταξη δεν έχει ευθύνες για τον κορονοϊό, δεν έχει ευθύνες για τις Μυκήνες, για την Καρδίτσα κ.ο.κ. Για όλα φταίει κάτι αδύνατον να το αντιμετωπίσουμε, αλλά ακόμα κι αν έτσι είναι, δεν θα εκπονήσουμε σχεδιασμό για να το αντιμετωπίσουμε στο μέλλον. Η παθολογική αγάπη της Δεξιάς για την αύξηση της επικράτειας του εμπορεύματος καθιστά ευπώλητο εμπόρευμα την καταστροφή, εργαλείο αναπαραγωγής της ή έστω αποποίησής των ευθυνών της. Το τέλος και οι προεικονιστικές του παρουσίες στις λογιών λογιών καταστροφές είναι εκ της παρουσίασής τους η βαλβίδα αποσυμπίεσης της κοινωνικής οργής: φυτεύεις θέαμα δια της κοινοτοπίας του Κακού (που μας βρήκε), θερίζεις ησυχία.

Το ότι η ΧΑ είχε φτάσει να είναι το τρίτο πολιτικό κόμμα αποτελεί στίγμα ανεξίτηλο. Για την ελληνική κοινωνία, το πολιτικό σύστημα, το κράτος δικαίου και τους θεσμούς του. Πώς να ξεχάσουμε πολιτικούς, δημοσιογράφους, κανάλια προσωπικότητες και ιεράρχες που την ανέχονταν, την πριμοδοτούσαν ή την εγκωμίαζαν; Είναι πολύ βαριά όλα αυτά και δεν τα σβήνει η χαρά της απόφασης. Πρέπει να μιλάμε γι’ αυτά, κοιτάζοντας όμως μπροστά, κι όχι αυτάρεσκα, φωνάζοντας «εμείς εμείς οι μόνοι συνεπείς». Η αντιφασιστική νίκη χρειάστηκε γενναίες ρήξεις αλλά και ευρύτερες συμμαχίες. Θα θυμάμαι πάντα τον Αμβρόσιο Καλαβρύτων που έλεγε τη ΧΑ «γλυκιά ελπίδα». Αλλά δεν θέλω να μιλήσω γι’ αυτόν σήμερα, τη στιγμή της νίκης. Δεν είναι θέμα αβρότητας. Είναι θέμα ηγεμονίας. Με καίει τι θα κάνουμε απέναντι στο χάλι της Εκκλησίας, αυτού του πυλώνα της ελληνικής Ακροδεξιάς –που ακόμα και σήμερα δεν έχει ψελλίσει κουβέντα ως θεσμός για τη ΧΑ–, όχι απλώς να χλευάσουμε τον Αμβρόσιο.

Ούτε πρέπει να μας παραξενεύει η προσφυγή της δεξιάς στη γνωστή «θεωρία των δύο άκρων», ως ενός επιπλέον στοιχείου και του αντιΣΥΡΙΖΑ μετώπου. Πολύ καλά κάνει η αριστερά και αντιστρατεύεται αυτή τη «θεωρία», που επιχειρεί να την εξομοιώσει με τη φασιστική δεξιά. Όμως οι υποστηριχτές της είναι εκείνοι που οφείλουν να εξηγήσουν πώς γίνεται να συμπέφτουν σε αντιφασιστικές τοποθετήσεις με το ένα «άκρο». Στην πραγματικότητα, η «θεωρία» τους συνιστά αμυντική τοποθέτηση. Είναι ένα φύλλο συκής για να κρύψουν την ανάγκη να αποστούν από την ταξική και ιδεολογική θέση τους ότι ένας είναι ο εχθρός, ο κομμουνισμός. Η ιστορικά βεβαιωμένη αλήθεια είναι πως εμφανίστηκε και εξακολουθεί να μας και τους απειλεί ένας εχθρός από τη δικιά τους, τη δεξιά παράταξη βγαλμένος, με τον οποίο, αφού είδαν ότι δεν μπορούν να συμμαχήσουν χωρίς τεράστιο κόστος, επιλέγουν να του αντιπαρατεθούν τελικά, συμβαδίζοντας μερικές φορές ακόμα και με τον ταξικό αντίπαλό τους. Για να συμβιώσουν μ’ αυτή την αντίφαση, χρειάζονται το κατασκεύασμα των «δύο άκρων». Όπως και να ’χει, τη «θεωρία» αυτή χρειάζεται να την πολεμάμε και όχι να της δίνουμε έδαφος για πολιτική και επικοινωνιακή κερδοσκοπία, με αστόχαστες παρεμβάσεις, όπως του σύντροφου Κοντονή. Όσες πραγματικές διαφορετικές προθέσεις κι αν επικαλεστεί, αυτό που δυστυχώς θα μετρήσει, είναι ότι την ώρα που το δικαστήριο καταδίκαζε την εγκληματική Χρυσή Αυγή, εκείνος θύμισε τη διαφωνία του για διατάξεις του νέου ποινικού κώδικα, την οποία ήταν προβλέψιμο ότι θα αξιοποιούσε η κυβέρνηση της ΝΔ. Όχι απλώς για να βλάψει η Νέα Δημοκρατία τον ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος πρέπει να μάθει να αντιδρά ψύχραιμα σε τέτοιες προκλήσεις, να μην εγκαταλείπει τις εσωκομματικές του διαδικασίες αλλά να αφήνει τα όργανά του να λειτουργήσουν, να υπερασπίζεται τις ιδέες του, όπως το σκεπτικό πίσω από την μεταρρύθμιση του Ποινικού Κώδικα και όχι επιδεινώνοντας τη θέση του, αλλά για να μειώσει τη σημασία και την απήχηση μιας αντιφασιστικής νίκης μ’ ένα ρεσιτάλ μικροκομματικού ευτελισμού. Αυτό είναι που όφειλε να αποφύγει.

Η επανεξέταση του ρόλου της εργασίας είναι επίσης ένα πολύ σημαντικό θέμα για τη δημιουργία «καλών κοινωνιών». Κατά τον ίδιο τρόπο που ο ιός έκανε σαφές με οδυνηρό τρόπο ποιοι είναι οι «βασικοί εργαζόμενοι», έχει επίσης αποδειχθεί ότι πολλές από τις εργασίες που κάνουμε δεν είναι αναγκαίες ή ευχάριστες – τις κάνουμε αποκλειστικά για να έχουμε κάποια λεφτά να ζήσουμε. Αυτή η εργασία που σπαταλιέται δεν είναι μόνο κοινωνικά άχρηστη αλλά και πραγματικά καταστροφική, τόσο για την ευζωία μας όσο και για το φυσικό περιβάλλον. Πρέπει να τα καταφέρουμε να απαλλαγούμε από τις άχρηστες δουλειές, χωρίς όμως να πέσουν στη φτώχεια εκατομμύρια άνθρωποι. Το ενιαίο βασικό εισόδημα, παράλληλα με την παροχή καθολικών υπηρεσιών και τη μείωση της εργάσιμης εβδομάδας, είναι ένα καλό σημείο εκκίνησης. Ίσως το σημαντικότερο θέμα είναι η ανάγκη να εγκαταλείψουμε το στόχο της μεγέθυνσης του ΑΕΠ, στρεφόμενοι σε οικονομίες που θα βασίζονται περισσότερο στη φροντίδα. Αυτό σημαίνει να μειώσουμε την κατανάλωση και τη σπατάλη εκείνων που βρίσκονται σε καλύτερη κατάσταση, και να γίνουμε πιο εφευρετικοί ως προς το τι και πόσο να παράγουμε παγκοσμίως. Μπορούμε να είμαστε πολύ πιο αποδοτικοί στη χρήση των διαθέσιμων πόρων χρησιμοποιώντας αποκεντρωμένα εργαλεία σχεδιασμού, όπως αυτά που χρησιμοποιούν οι πολυεθνικές εταιρείες. Το πιθανότερο είναι ότι η θυσία που θα υποστούν οι περισσότεροι από εκείνους που θα χρειαστεί να τους μειώσουμε την κατανάλωση δεν θα είναι τόσο μεγάλη. Η επιδίωξη της διαρκούς συσσώρευσης κερδών έχει ως αποτέλεσμα να φορτωνόμαστε, μέσω της διαφήμισης, περιττά σκουπίδια που είναι φτιαγμένα να απαξιώνονται πολύ γρήγορα, προϊόντα που στην πραγματικότητα ούτε θέλουμε, ούτε χρειαζόμαστε. Δημιουργώντας πράγματα που έχουν μεγάλη διάρκεια ζωής και προβλέποντας να υπάρχουν κοινωνικοί χώροι όπου δεν είναι υποχρεωτικό να καταναλώνουμε, θα κάνουμε καλύτερη τη ζωή μας. Από όλα αυτά προκύπτει ότι ο βασικός στόχος είναι να πετάξουμε έξω το κέρδος από ένα σημαντικό αριθμό οικονομικών δραστηριοτήτων και να φέρουμε μέσα τη δημοκρατία. Η οικονομική μεγέθυνση δεν είναι αυτή που ευθύνεται για την περιβαλλοντική καταστροφή και την ανισότητα. Την ευθύνη φέρει η επιδίωξη που βρίσκεται πίσω από την οικονομική μεγέθυνση: η συσσώρευση κεφαλαίου και το κίνητρο του κέρδους. Αυτό σημαίνει ότι είναι αναγκαία η μετάβαση από τον καπιταλισμό σε μετακαπιταλιστικές κοινωνίες. Η επιστροφή της δημόσιας ιδιοκτησίας είναι ψηλά στην ατζέντα, αλλά η διαχείρισή της πρέπει να γίνεται με έναν πιο δημοκρατικό, αποκεντρωμένο τρόπο από αυτόν που γνωρίσαμε στο παρελθόν. Ειδικότερα, η οικονομία των βασικών αγαθών πρέπει να τεθεί υπό δημοκρατικό έλεγχο. Ξέρουμε ποια είναι αυτά τα βασικά αγαθά, μάς τα αποκάλυψε ο ιός – η υγεία, η τροφή, το νερό, η ενέργεια, η εκπαίδευση, η στέγαση, η φροντίδα. Οι «καλές κοινωνίες» μας θα είναι επίσης απελευθερωμένες από την τυραννία του ιδιωτικού χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου – με τη δημιουργία δημόσιων και συνεταιριστικών τραπεζών, καθώς και με την απαγόρευση του μεγαλύτερου μέρους των κερδοσκοπικών δραστηριοτήτων, και το κλείσιμο των φορολογικών παραδείσων. Η δημιουργία χρήματος μπορεί να τεθεί υπό δημόσιο και δημοκρατικό έλεγχο.

Ζούμε μια ανείπωτη χαρά. Τώρα είναι η ώρα να στοχαστούμε τους νέους στόχους αυτού του πλατιού και ορμητικού ποταμιού που από πολλά ρυάκια πότισε το δέντρο της ελπίδας. Το κίνημα «Δεν είναι αθώοι», που ενέπνευσε ξανά τη μαζική συμμετοχή της νεολαίας, και ειδικά των μαθητών, πρέπει να μετατραπεί σε κίνημα διαρκούς εκδημοκρατισμού και ξηλώματος των θεσμικών αποτυπωμάτων που έχει αφήσει η άνοδος της Χ.Α. Άμεση αιχμή μια τέτοιας δράσης είναι το μεταναστευτικό και η ακροδεξιά πολιτική που ασκεί η κυβέρνηση της Ν.Δ. Μια δεύτερη αιχμή είναι η αντιπολεμική - αντιεθνικιστική συγκρότηση όλων των δυνάμεων που συσπειρώθηκαν στη μάχη εναντίον της Χ.Α. Κεντρικός άμεσος στόχος, η ματαίωση του νέου προγράμματος υπερεξοπλισμών. Μια τρίτη αιχμή πρέπει να είναι η κατάργηση στην πράξη τού χουντικής εμπνεύσεως Νόμου Χρυσοχοΐδη για τις διαδηλώσεις και η αποφασιστική εναντίωση στην αστυνομική βία. Η νίκη εναντίον της Χρυσής Αυγής μπορεί να τροφοδοτήσει ένα πλατύ μέτωπο για την υπεράσπιση της κοινωνίας και της δημοκρατίας. Μ’ αυτό το μέτωπο πρέπει να αντιστοιχηθεί ο ΣΥΡΙΖΑ - Προοδευτική Συμμαχία. Τα υλικά της μεγάλης διεύρυνσης, η νέα γενιά αγώνων του μέλλοντος είναι εκεί και όχι στις ξεθυμασμένες ιδέες των παλιών αρχηγικών κομμάτων. Ας τολμήσουμε μ’ αυτά τα φρέσκα υλικά να φτιάξουμε τον ΣΥΡΙΖΑ της νέας εποχής, τον ΣΥΡΙΖΑ της νεολαίας.

Η Νέα Δημοκρατία υποδύεται εκ των υστέρων τον διώκτη του ναζισμού και του φασισμού, με την άνεση που της δίνει το μαξιλαράκι της καταδικαστικής απόφασης. Όμως, όσοι εργαστήκαμε στη δίκη και γνωρίζουμε από τα μέσα τη διαδικασία, δεν μπορούμε να πειστούμε τόσο εύκολα για την ειλικρίνεια των σχετικών δηλώσεων. Και όχι γιατί είμαστε κακόπιστοι. Οι συνήγοροι πολιτικής αγωγής του Κομμουνιστικού Κόμματος κλήτευσαν, ως μάρτυρες, βουλευτές από όλα τα κοινοβουλευτικά κόμματα, με προφανή σκοπό να επαναβεβαιώσουν όλα όσα είχαν ειπωθεί στην προδικασία για τον ναζιστικό και εγκληματικό χαρακτήρα του συγκεκριμένου μορφώματος. Πράγματι, οι μάρτυρες προσήλθαν και κατέθεσαν. Όχι όμως όλοι. Το μοναδικό κόμμα που δεν προσήλθε στη διάρκεια της δίκης ήταν η Νέα Δημοκρατία. Κλητευθείς ήταν ο Βασίλης Κικίλιας, ο νυν Υπουργός Υγείας, ο οποίος ήταν άφαντος και ξεγλίστρησε από την υποχρέωση προσέλευσης στο δικαστήριο. Για την ιστορία, να πούμε ότι προσήλθαν και κατέθεσαν η Μαρία Κανελλοπούλου, πρώην βουλεύτρια του ΣΥΡΙΖΑ, ο Παναγιώτης Ρήγας, βουλευτής του ΚΙΝΑΛ, ο Σπύρος Λυκούδης, βουλευτής τότε με το Ποτάμι και ο Χρήστος Κατσώτης, βουλευτής του ΚΚΕ. Ας μαζευτούν λοιπόν κάποιοι, γιατί δεν είμαστε λωτοφάγοι.

Το 2012 η Χρυσή Αυγή μπήκε στη Βουλή με τη στήριξη ενός μεγάλου κομματιού ψηφοφόρων της Ν.Δ.  Έκτοτε η δράση της αποχαλινώθηκε, προκαλώντας φρίκη και τρόμο στη δημοκρατική κοινωνία, που έβλεπε το φασιστικό φαινόμενο να δυναμώνει εντυπωσιακά.  Έχοντας στο μυαλό του τις χαμένες ψήφους, ο Σαμαράς, εντελώς συνειδητά, απέφυγε να ανοίξει οποιουδήποτε είδους πολιτικό μέτωπο απέναντι στη Χρυσή Αυγή. Δεν ήθελε να κόψει την επικοινωνία με την εκλογική της βάση. Και, εκτός αυτού, στα βασικά πολιτικά συμφωνούσαν. Το μυαλό του Σαμαρά ήταν στο πώς θα αποτρέψει τον κίνδυνο από τα αριστερά και την άνοδο του ΣΥΡΙΖΑ. Είχε ήδη επιλέξει την ατζέντα του μεταναστευτικού κηρύσσοντας πανστρατιά για μια «ριζική λύση» πάνω στο πρόβλημα. «Οι πόλεις μας έχουν καταληφθεί από παράνομους μετανάστες...» δήλωνε τον Μάρτιο του 2012. «Εμείς θα τις ανακαταλάβουμε...». Ενώ τον Ιούνιο του 2012 άνοιξε το θέμα των νηπιαγωγείων: «Έχουν γεμίσει τα νηπιαγωγεία με παιδιά μεταναστών και οι  Έλληνες δεν μπορούν να μπουν. Αυτό, τέρμα!». Η κυβέρνησή του έβαλε μπροστά το σχέδιο. Ξεκίνησε μαζικές επιχειρήσεις - σκούπα κλείνοντας δικαίους και αδίκους στην Αμυγδαλέζα. Τα κανάλια που στήριζαν αναφανδόν την κυβέρνηση Σαμαρά - Βενιζέλου σήκωσαν το θέμα παρουσιάζοντας καταστάσεις εκτός ελέγχου και  Έλληνες σε απόγνωση στις γειτονιές της Αθήνας. Μέσα σ’ αυτό το κλίμα, η Χ.Α. κινήθηκε σαν το ψάρι στο νερό. Η εγκληματική της δράση απογειώθηκε. Πολλαπλασίασε τις επιθέσεις της και έφτασε μέχρι οργανωμένα πογκρόμ εναντίον μεταναστών και κοινωνικών χώρων. Ούτε εισαγγελείς, ούτε αστυνομία, ούτε φυσικά τα κανάλια ενόχλησαν τη φασιστική συμμορία ή έστω κάποιο μέλος της. Αντίθετα, περίσσεψαν τα φιλοτεχνημένα πορτρέτα για την ασφάλεια που παρείχε, τα συσσίτια που διένειμε και τα γυμνασμένα της μπράτσα. Και η κυβέρνηση, κάθε φορά που πιεζόταν, απαντούσε με τη θεωρία των δύο άκρων: ναι, είναι ακραίοι αυτοί, αλλά γιατί δεν μιλάμε για την Αριστερά, που είναι επίσης ακραία; Αυτή ήταν η συνεισφορά της Ν.Δ. Σαμαρά στον αντιφασιστικό αγώνα.