Αναδημοσιεύσεις

Στο πρώτο κύμα της πανδημίας δημιουργήθηκε μια πολύ κρίσιμη και ουσιαστική συναίνεση και από την κοινωνία και από το πολιτικό σύστημα. Αυτό που βλέπω ότι αλλάζει τώρα, καθώς κρίνω ότι η κοινωνική και η πολιτική συναίνεση δεν θα διατηρηθούν, είναι ότι αντιστρέφεται το κοινωνικό κλίμα. Όπως δείχνουν και οι κοινωνικές έρευνες, έχουμε μια μετατόπιση σε μια κατεύθυνση ματαίωσης, απογοήτευσης, άγχους και οικονομικής ανασφάλειας. Σε πρόσφατη έρευνα της διαΝΕΟσις, τα πέντε πρώτα αισθήματα που αναφέρονται από τους ερωτώμενους έχουν αρνητική χροιά (αβεβαιότητα, ανασφάλεια, άγχος, απογοήτευση, φόβος), ενώ τον Μάρτιο, πριν από το πρώτο κύμα της πανδημίας, η αισιοδοξία –από τη θετική πορεία της οικονομίας, και από ψηφοφόρους που έβλεπαν θετικά την κυβερνητική αλλαγή, κ.λπ.- συμπορευόταν με το αίσθημα της ανασφάλειας. Το στοιχείο της αισιοδοξίας ενυπήρχε στο κοινωνικό σώμα. Τώρα το αίσθημα αυτό έχει καταβαραθρωθεί (η αισιοδοξία από την πρώτη θέση μεταξύ των αισθημάτων τον Απρίλιο 2020 με 39,8%, έχει υποχωρήσει τον Σεπτέμβριο του 2020 στην έκτη θέση με 15,8%). Πρόκειται για αρνητικά συναισθήματα που αν και προκαλούν ένα κινητοποιητικό μούδιασμα, θα εκδηλωθούν με άλλους τρόπους και μπορούμε εδώ να σκεφτούμε την πτώση της κυβερνητικής αξιοπιστίας, τη φθορά και την εκλογική μετατόπιση ψηφοφόρων. Ένα ακόμα στοιχείο που θα πρέπει να συνεκτιμήσουμε είναι ότι ακριβώς επειδή η πανδημία δεν είναι το πρώτο θέμα στα θέματα που απασχολούν τους πολίτες –αν δούμε και πάλι τις έρευνες (π.χ. διαΝΕΟσις) η πανδημία δεν θεωρείται από τους πολίτες η σημαντικότερη απειλή που αντιμετωπίζει η χώρα, πρώτη είναι η οικονομία, δεύτερο το μεταναστευτικό-προσφυγικό και τρίτο οι ελληνοτουρκικές σχέσεις- έχουμε ένα μείγμα, που θα εκφραστεί κοινωνικά. Και εδώ γεννάται ένα καίριο ερώτημα: Μπροστά στην οργή κατά τη δεκαετία της οικονομικής κρίσης, είχαμε την ελπίδα, που δημιούργησε μια ανάταση των προσδοκιών. Ποιος είναι αυτός ο δείκτης σήμερα που μπορεί να αντιστρέψει το κοινωνικό κλίμα; Θα έλεγα ότι μια πολύ σημαντική παράμετρος είναι η εμπιστοσύνη. Πρόκειται για ένα πολύ σημαντικό δείκτη δημοκρατικής εμβάθυνσης. Η οικοδόμηση της εμπιστοσύνης μπορεί να είναι μια συνθήκη, η οποία θα μπορέσει να αναδιατάξει το πολιτικό σκηνικό. Εμπιστοσύνη σημαίνει σκέφτομαι με μεγαλύτερη βεβαιότητα, σχεδιάζω, ονειρεύομαι, πλαισιώνω τις ανάγκες μου με μια πιο σταθερή πυξίδα. Ας μην ξεχνάμε, άλλωστε, πως η εμπιστοσύνη ήταν από τους πρώτους δείκτες που κατέρρευσαν στη διάρκεια της κρίσης, απέναντι στα κόμματα, την πολιτική, τα ΜΜΕ.

Μιλώντας για τη Γαλλία υπάρχουν σημεία ομοιότητας και σημεία που διαφέρουν. Δεν μπορούμε να ταυτίσουμε πλήρως τις καταστάσεις. Τα σημεία σύγκρισης μου έρχονται βέβαια πολύ συχνά στο μυαλό. Μετά βέβαια προσπαθώ να σκεφθώ ξανά τα πράγματα και λέω ότι “όχι, δεν μπορούμε να συγκρίνουμε όλα”. Για παράδειγμα, σήμερα το πρωί, άκουσα τον Ζεράρ Νταρμανέν (σ.σ.: υπουργό Εσωτερικών) να λέει, ότι θα γίνουν έρευνες σε οργανώσεις, σε ιδιώτες, μετά τη δολοφονία του καθηγητή, προσθέτοντας το “ακόμη κι αν δεν έχουν καμία σχέση με τον αποκεφαλισμό”! Θα τιμωρηθούν δηλαδή κατά κάποιον τρόπο άνθρωποι που δεν έχουν καμία σχέση με το γεγονός. Όλο αυτό μου φέρνει έντονα στον νου τη Νύχτα των Κρυστάλλων, το 1938, όταν ένας νεαρός Εβραίος σκότωσε έναν Γερμανό διπλωμάτη στο Παρίσι και σε αντίποινα οι ναζί πυρπόλησαν συναγωγές, κακοποίησαν Εβραίους, απέσπασαν χρήματα από την εβραϊκή κοινότητα, από ανθρώπους δηλαδή που δεν είχαν καμία ευθύνη για τη δολοφονία του διπλωμάτη. Οι άνθρωποι που θα γίνουν σήμερα αντικείμενα των ερευνών στη Γαλλία θα βρεθούν αντιμέτωποι και με άλλα προβλήματα, που δεν θα σταματήσουν στις έρευνες. Πρόκειται για μια αντίδραση τιμωρητική ανθρώπων που δεν ευθύνονται για ό,τι τους καταλογίζεται. Αυτού του είδους οι συγκρίσεις μου έρχονται συχνά στο μυαλό. Βέβαια πάντα πρέπει να βάζουμε τα πράγματα στη σειρά. Και φυσικά η Γαλλία σήμερα δεν είναι στην κατάσταση της Γερμανίας το 1933. Ο γαλλικός Τύπος είναι σε πολύ διαφορετική κατάσταση από ό,τι ήταν ο ξένος Τύπος στη Γερμανία το 1933... Οι καταστάσεις δεν είναι ίδιες. Εκείνο που πιστεύω όμως είναι ότι μπορεί να υπάρξει σύγκριση μεταξύ των μηχανισμών. (...) Ακριβώς. Και αυτός είναι ο λόγος που οι δημοσιογράφοι πρέπει να κάνουν καλά τη δουλειά τους. Είναι ένα σημαντικό επάγγελμα που πρέπει να ασκείται σωστά. Σήμερα ανησυχώ για την κατάσταση της δημοσιογραφίας διότι ζούμε σε μια περίοδο μεγάλης αστάθειας. Τα καταξιωμένα ΜΜΕ είναι πάρα πολύ αποσταθεροποιημένα από το Διαδίκτυο και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, που σήμερα έχουν γίνει τα μέσα ενημέρωσης των νέων ανθρώπων. Μπορεί κανείς να πει ότι διαδραματίζουν μονοπωλιακό ρόλο στην ενημέρωση των νέων. Ελάχιστοι είναι οι νέοι που επισκέπτονται τις ιστοσελίδες των μεγάλων ΜΜΕ. Ακόμη λιγότεροι εκείνοι που αγοράζουν εφημερίδες, έντυπα ή βλέπουν τηλεόραση σε πραγματικό χρόνο. Προς το παρόν καμία αξιόπιστη πηγή δεν έχει πάρει τη θέση των μεγάλων ΜΜΕ. Βρισκόμαστε ακόμη σε μια κατάσταση που δεν ξέρουμε ποιον να πιστέψουμε, ποιον να εμπιστευθούμε. Δεν υπάρχει κάποια δομή πιστοποίησης. Και αυτή η κατάσταση είναι πηγή αστάθειας. Την ίδια στιγμή διαπιστώνουμε ότι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν μια απίστευτη ισχύ. Μια ισχύ που προκαλεί φόβο. Και το διαπιστώνουμε αυτό και τώρα, σήμερα, με τη δολοφονία του καθηγητή. Πράγματι λοιπόν όλα αυτά είναι πάρα πολύ ανησυχητικά.

Για πρώτη φορά στο ελληνικό νομοθετικό πλαίσιο, προκύπτει η πτώχευση ενός φυσικού προσώπου. Δηλαδή ένας ιδιώτης, ένας εργαζόμενος, ένας έμπορος θα πτωχεύει κανονικά, όπως πτωχεύει μία επιχείρηση. Τι σημαίνει αυτό; Θα ρευστοποιείται το σύνολο της περιουσίας του, μαζί και η πρώτη κατοικία. Και όχι μόνο θα ρευστοποιείται το σύνολο της περιουσίας, αλλά και για τα επόμενα τρία χρόνια θα είσαι σε μία διαδικασία στην οποία θα συνεχίζεις να χρωστάς ακόμα κι αν έχεις χάσει τα πάντα. Επί ΣΥΡΙΖΑ, σε κάθε περίπτωση υπήρχε νομοθετικό πλαίσιο προστασίας πρώτης κατοικίας. Όταν έληξε ο νόμος Σταθάκη – Κατσέλη, αντικαταστάθηκε από έναν συγκεκριμένο νόμο. Χαρακτηριστικά μπορώ να σας πω ότι, αν κάποιος έμπαινε και πήγαινε στην ιστοσελίδα της ειδικής γραμματείας διαχείρισης ιδιωτικού χρέους, που είναι δημόσιος κρατικός φορέας, διαβάζω ότι μέχρι τις 31 Ιουλίου του 2020 οι πολίτες μπορούσαν να προστατεύσουν την πρώτη κατοικία, υποβάλλοντας ηλεκτρονικά αίτηση και κάνει αναφορά στο συγκεκριμένο νόμο του 2019. Γ Ολομέλεια των δικηγορικών συλλόγων, που νομίζω ότι δεν μπορεί κάποιος να τους κατηγορήσει ότι δε γνωρίζουνε καλά το νομοθετικό πλαίσιο ή διότι έχουνε κάποιο άγχος να υπερασπιστούνε την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, αυτό το οποίο είπε, είναι ότι καταργείται κάθε πλαίσιο προστασίας της πρώτης κατοικίας.

Εάν δεν υπήρχε όλο αυτό το μιντιακό “πέπλο” προστασίας, ενδεχομένως η κυβέρνηση να είχε καταρρεύσει. Δεν υπάρχει τέτοιο προηγούμενο προστατευτικών, ειδικών συνθηκών, μέσα στις οποίες κυβερνάει. Ας το λάβουμε κι εμείς υπόψη μας αυτό, έτσι ώστε να είναι πιο στοχευμένες, πιο δυναμικές και συγκεκριμένες, οι παρεμβάσεις μας. Όλοι ξέρουμε ότι η “φούσκα” του χρηματιστηρίου, των ακινήτων, της υπερχρέωσης των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων, ήταν η άλλη πλευρά της λεγόμενης ισχυρής Ελλάδας εκείνων των δεκαετιών, όπου εμφάνιζε τους υψηλότερους ρυθμούς ανάπτυξης η Ελλάδα, αλλά ουσιαστικά υποθήκευε τα εισοδήματα των μελλοντικών γενεών, χωρίς ταυτόχρονα να χτίζεται ένα ανταγωνιστικό παραγωγικό σύστημα στη χώρα μας. Το πιο κωμικοτραγικό είναι η δήλωση που έκανε χτες ο πρωθυπουργός, με αφορμή την ημέρα κατά του καρκίνου του μαστού. Για φανταστείτε να το είχε πει αυτό κάποιο στέλεχος του ΣΥΡΙΖΑ. Να είχε καταθέσει μία πρόταση η οποία ήδη εφαρμόζεται βάσει άλλου νομικού πλαισίου που ψηφίστηκε από τον ΣΥΡΙΖΑ, σε σχέση με τις δωρεάν μαστογραφίες. Θα τον είχαν πάρει με τις “λεμονόκουπες” και εδώ δεν ασχολήθηκε κανείς. Μας έδειξαν και το βράδυ, ενώ είχε διαψευστεί, πάλι το βίντεο της συνάντησης του πρωθυπουργού με κάποιες γυναίκες, στο Μαξίμου. Ακριβώς λόγω αυτών των 37 δισ. ευρώ η χώρα δεν έχει χρεοκοπήσει. Ακριβώς λόγω αυτών των 37 δισ. η χώρα μπορεί και δανείζεται τώρα χαμηλότοκα. Αυτό για το οποίο υπερηφανεύτηκε ο κ. Σταϊκούρας στη Βουλή, είναι το αποτέλεσμα της ύπαρξης αυτών των 37 δισ. Όταν ξέρουν οι δανειστές ότι, ούτως ή άλλως, τα έχεις αυτά τα λεφτά για να αποπληρώσεις τα δάνεια, τις υποχρεώσεις σου, τα επόμενα δυο – τρία χρόνια και είναι ρυθμισμένο το χρέος, προφανώς σε δανείζουν άφοβα. Αλλά υπάρχει, βεβαίως και ένα γενικότερο περιβάλλον μείωσης των επιτοκίων, που βοηθάει αυτή τη στιγμή και που δεν υπήρχε επί των ημερών μας.

Για πρώτη φορά στον ελληνικό πτωχευτικό κώδικα προβλέπεται η πτώχευση φυσικών προσώπων, ένας ιδιώτης θα αντιμετωπίζεται σαν επιχείρηση και θα ρευστοποιείται το σύνολο της περιουσίας του. Ακόμη και η πρώτη κατοικία! Και δεν τελειώνει εκεί, αφού για τα επόμενα τρία χρόνια ο κάθε πολίτης που χάνει το σπίτι του μπαίνει σε ένα καθεστώς οικονομικής φυλακής, καθώς το… εύλογο καθεστώς οικονομικής διαβίωσής του ορίζεται στα 610 ευρώ. Σε οποιοδήποτε εισόδημα πάνω από αυτά θα μπορεί να βάλει χέρι η τράπεζα. Ακόμα και όσοι χαρακτηρίζονται ευάλωτοι θα χάνουν το σπίτι τους και θα έχουν μόνο τη δυνατότητα να το  νοικιάζουν  και να το επαναγοράσουν μετά από 12 χρόνια, χωρίς όμως να μετράει ούτε ένα ευρώ από όσα έδωσαν αρχικά, ούτε από τα ενοίκια τα οποία κατέβαλαν για να συνεχίσουν να μένουν σε αυτό μετά την απώλεια της ιδιοκτησίας του. Εν μέσω πανδημίας σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες είτε γίνεται ένα μορατόριουμ ώστε καμία οικογένεια να μη βρεθεί στο δρόμο, είτε το κράτος αναλαμβάνει να πληρώσει δανειακές υποχρεώσεις, η Ελλάδα για άλλη μια φορά πρωτοπορεί στην αντίθετη κατεύθυνση. Ο ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία θα συνεχίσει τη συζήτηση για το τί προβλέπει αυτός ο νόμος με την κοινωνία, καθώς έχουμε και σοβαρές ενστάσεις για τη συνταγματικότητά του. Εξετάζουμε, εν ολίγοις, το ενδεχόμενο προσφυγής στο ΣτΕ.