Αναδημοσιεύσεις

Ο ναζιστικός Untermensch, ο εκφυλισμένος υπάνθρωπος, εκείνος που πρέπει να μας αδειάζει τη γωνιά, τώρα δεν είναι ο Εβραίος, ο αθίγγανος ή κομμουνιστοσυμμορίτης. Είναι ο χαμένος, ο συντετριμμένος από την κυρίαρχη ιδεολογία, αυτός που αποδέχεται μαρτυρικά την εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο, που θεωρεί τη “τελική λύση” των συστημικών εκκαθαρίσεων της φτωχολογιάς αναπόδραστη μοίρα. Διότι, στην καπιταλιστική ολοκλήρωση, θύματα της αποδόμησης των δημόσιων συστημάτων υγείας και περίθαλψης δεν είναι, φυσικά, οι ευγενείς του Μωυσέως. Είναι όλοι εκείνοι, οι πεπλανημένοι, με ευθύνη επιστημόνων και πολιτικών, ίσως αντιεμβολιαστές, ίσως και όχι, αλλά και οι άλλοι του ορθού λόγου, των οποίων όμως η ταξική προέλευση δεν προβλέπει προνόμια “αριστείας”. Η ιδεολογία που θεωρεί τους θανάτους από κορονοϊό μια μορφή μαζικής αυτοκτονίας των πολιτών είναι εδώ, ήταν πάντα εδώ: οι υποστηρικτές της, ξεδιάντροπα, τινάζουν κάθε ευθύνη, ως κόκκο σκόνης, από τους ώμους τους. Δεν υπάρχουν ελλείμματα πολιτικής αλλά μοναχά στοχοπροσήλωση σε έναν δαρβινισμό σύμφωνα με τον οποίο θα επιβιώσουν οι “καλύτεροι”, οι “σώφρονες”, οι “δυνατοί”. Ποιος/α νοιάζεται εξάλλου για τον Untermensch; Ο πιο τρομακτικός ολοκληρωτισμός έρχεται, πάλι και πάλι, να μας θυμίσει τις σκοτεινές διασυνδέσεις του με το παρόν σύστημα. “Τέρμα, εγώ δεν μπορώ να ασχοληθώ άλλο. Κουράστηκα. Δεν μπορεί να κάνει κάτι παραπάνω το Κράτος για το θέμα. Τα έχει κάνει όλα", κατέληξε ο πολιτικός που, στην αλήστου μνήμης υπουργεία του στη Υγεία, επέβαλε το διαβόητο 5ευρω στα νοσοκομεία, έβαλε λουκέτα, πετσόκοψε κλίνες και πέταξε εκτός συστήματος όλους τους ανασφάλιστους πολίτες, οι οποίοι, εν καιρώ μνημονίων πλήθαιναν καθημερινά.

Άρα λοιπόν τι λέτε; Ότι εμείς από την πλευρά μας έχουμε εχθροπάθεια στους δημοσιογράφους και στη δημοσκοπική εταιρεία; Αυτή, ξέρετε από ποιους θα ελέγχετο; Και θα κλείσω με αυτό, κύριε Πρόεδρε. Αυτός ο νόμος που αναφέρεστε, του κ. Ρουσόπουλου, του 2007 ή του 2008, τι κάνει; Λέει πως υπεύθυνοι για τον έλεγχο και για τη διαμόρφωση τιμωρητικού πλαισίου και ανάδειξη ζητημάτων είναι -εκτός από τις Επιτροπές της Βουλής, Θεσμών και Διαφάνειας κ.λπ., που είναι εκ παραλλήλου, μην το συζητάτε, δεν μπαίνουν ιεραρχικά- είναι μια εταιρεία η οποία συνίσταται από τους ίδιους δημοσκόπους. Περί αυτού πρόκειται. Μάλιστα. Πόσες φορές τα δεκατρία χρόνια έγινε χρήση και πήρε μέτρα αυτή η εταιρεία, όπου έγιναν ενδιάμεσα έξι εκλογές, αν θυμάμαι καλά, και υπήρξαν όλα τα προβλήματα, που από όλες τις πλευρές αναφύησαν εδώ πέρα μέσα, σήμερα, στη συζήτηση; Ξέρετε πόσες φορές παρενέβη; Καμία, μηδέν. Πήγαμε λοιπόν στη Θεσμών και Διαφάνειας και μας είπανε ότι βεβαίως δεν έχει υπάρξει κανένας έλεγχος ποτέ, αλλά σταματά η συζήτηση. Δεν μπορεί να συζητήσει η Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής -της Βουλής, αν είναι δυνατόν!- για τα πορίσματα και για τον τρόπο που έγινε μια συγκεκριμένη μέτρηση από αυτήν την εταιρεία, ακριβώς διότι υπάρχει μια άλλη εταιρεία και είμαστε αναρμόδιοι. Αυτήν την ανευθυνότητα, που είναι αλαζονεία, και είναι αλαζονεία διότι ξέρατε πια -τώρα πλέον δεν περνάει αυτό- πως όλα αυτά θα καλύπτονταν από πέπλο του ότι δεν θα βγαίνανε στη δημοσιότητα. Αυτή η αλαζονεία οδήγησε τη στρατηγική σας, και για την πανδημία, και για τα θέματα της δημοκρατίας, και για τα ζητήματα που αφορούν τα μέσα ενημέρωσης, εκεί που τα οδήγησε. Η εξεταστική επιτροπή αυτή θα πρέπει να υπερψηφιστεί από το σύνολο των Βουλευτών ως μια ελάχιστη, προς όλους τους Έλληνες πολίτες και ιδιαίτερα αυτούς που έπαθαν ό,τι έπαθαν, απόδειξη ότι το πολιτικό σύστημα είναι τολμηρό και μπορεί και στα δικά του λάθη ή στις δικές του επισημάνσεις να μπορούν να προχωράνε και να βγάζουν πορίσματα.

Η μεθοδολογία μου, κάτι που φαντάζομαι ότι δεν θα προκαλέσει εν προκειμένω έκπληξη στους αναγνώστες και τις αναγνώστριες, υπερβαίνει κατά πολύ το πεδίο της οικονομικής και πολιτικής ανάλυσης. Προσπαθώ να δείξω γιατί πρέπει να λαμβάνουμε σοβαρά υπόψη τον ρόλο της οικογένειας και τις ανησυχίες των φεμινιστριών· γιατί οι πολιτικές εξελίξεις διεθνώς, όπως το Brexit, ή πιο κοντά μας, όπως η εθνικιστική αντίθεση στη Συμφωνία των Πρεσπών, μπορεί να γίνουν κατανοητές όχι μόνο μέσω της πολιτικής ανάλυσης, αλλά και μέσω της λογοτεχνίας· αλλά και γιατί ένα σχέδιο της Αριστεράς, απέναντι στο ηγεμονικό σχέδιο της Δεξιάς, πρέπει μαζί με τις οικονομικές και κοινωνικές προτάσεις –όπου ο ΣΥΡΙΖΑ υπήρξε εξαιρετικά παραγωγικός στα δυο χρόνια από την ήττα στις εκλογές του 2019– να περιλαμβάνει και όλο το φάσμα της πολιτισμικής ατζέντας. Συχνά λέγεται ότι οι άνθρωποι ψηφίζουν σύμφωνα με το πορτοφόλι τους. Ωστόσο, ο τρόπος που βλέπουν την πραγματικότητα, ποιον κατηγορούν όταν τα πράγματα πάνε στραβά, ποιος αισθάνονται ότι έχει περισσότερα να τους πει σε σχέση με τις προοπτικές τους, όλα αυτά απαιτούν μια απάντηση που υπερβαίνει κατά πολύ την οικονομική σφαίρα. Για την Αριστερά, αυτό σημαίνει διάφορα πράγματα. Το πρώτο, και ίσως το πιο σημαντικό απ’ όλα, είναι ότι χρειαζόμαστε κάποιο αφήγημα για ένα ρεαλιστικό μέλλον. Η εναλλακτική οικονομική και κοινωνική πολιτική πρόταση δεν θα πείσει κανέναν εάν οι άνθρωποι δεν πιστεύουν στην πιθανότητα ριζικής αλλαγής, εάν θεωρούν ότι η ισορροπία δυνάμεων –εντός της Ευρωπαϊκής Ενωσης και της Ελλάδας– είναι τέτοια που θα εκτροχιάσει οποιαδήποτε κίνηση προς μια πιο ριζοσπαστική κατεύθυνση. Ενα δεύτερο ζήτημα, που προκύπτει από το πρώτο, είναι ο σημαντικός ρόλος ενός αριστερού κόμματος, και ιδιαίτερα ο παιδαγωγικός ρόλος που πρέπει να παίζει. Μια εναλλακτική λύση δεν μπορεί ποτέ να οικοδομηθεί στη βάση ενός συνασπισμού δυσαρεστημένων. Αντίθετα, η προτεινόμενη εναλλακτική λύση οφείλει να αναδεικνύει προτεραιότητες που μπορεί μεν να εξελίσσονται και να επεκτείνονται με την πάροδο του χρόνου, είναι όμως από τώρα απαραίτητες για να αρχίσουν οι άνθρωποι να σκέφτονται διαφορετικά απ’ ό,τι στο παρελθόν. Ελπίζω ότι οι αναγνώστες και οι αναγνώστριες αυτού του ημερολογίου θα πειστούν για τη σοβαρότητα αυτών των εγχειρημάτων, καθώς και για ορισμένους από τους θεμέλιους λίθους που χρειαζόμαστε για να τα οικοδομήσουμε.

«Η δημοσιογραφική ηθική της Ingeborg Beugel αποτέλεσε την αφορμή για να ξεκινήσει ένα πραγματικό κυνήγι μαγισσών, εξαιτίας της ερώτησης που απηύθυνε στον Πρωθυπουργό της χώρας, Κυριάκο Μητσοτάκη, σχετικά με τις επαναπροωθήσεις των προσφύγων στο Αιγαίο και τον Έβρο. Την ίδια στιγμή, ωστόσο, που το προοδευτικό κομμάτι της ελληνικής κοινωνίας εντυπωσιάζεται από την τόλμη της, το ζήτημα των επαναπροωθήσεων αποτελεί αντικείμενο συζήτησης σε διεθνή μέσα, όπως το περιοδικό Spiegel και η Guardian και ερευνητικά κέντρα όπως το Lighthouse Reports ή το Forensic Arhitecture, ενώ δεν είναι λίγες οι προσφυγές ενώπιον του Ευρωπαϊκού δικαστηρίου για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, κάτι που έχει φέρει το ζήτημα και στο Ευρωκοινοβούλιο και τα όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η ερώτηση, λοιπόν, της Ολλανδής Beugel πίεσε για πρώτη φορά τον Πρωθυπουργό να παραδεχτεί εν μέρει την παράνομη και ενάντια στο διεθνές δίκαιο πολιτική που ακολουθεί, μιλώντας για «αναχαίτιση» του προσφυγικού ζητήματος και κατηγορώντας την δημοσιογράφο για προσβλητική συμπεριφορά. «Στην Ολλανδία έχετε την παράδοση να ρωτάτε ευθέως τους πολιτικούς» της απαντά ενοχλημένος, αποκαλύπτοντας το πώς ένα αυτονόητο δημοσιογραφικό ερώτημα, βασισμένο σε μαρτυρίες, τεκμήρια και αποδεικτικά υλικά, που είχε συγκεντρώσει ήδη η δημοσιογράφος, μπορεί να θεωρηθεί ριζοσπαστικό. Ωστόσο, η αντιμετώπιση αυτή, ενδεικτική του αυταρχισμού που χαρακτηρίζει την ελληνική κυβέρνηση, ήταν μόνο η κορυφή από το παγόβουνο της επίθεσης που δέχτηκε η Beugel, προκειμένου να εξουδετερωθεί ως «αντίπαλος», με αποτέλεσμα τα ΜΜΕ αντί να κάνουν έρευνα γύρω από τις επαναπροωθήσεις και την αντιευρωπαϊκή πολιτική της κυβέρνησης, να ερευνούν ποια είναι η «Ολλανδή δημοσιογράφος» που απείλησε την αξιοπιστία της ελληνικής κυβέρνησης. Το γεγονός, μάλιστα, ότι πρόκειται για ΓΥΝΑΙΚΑ, πυροδότησε μια άνευ προηγουμένου επίθεση στο ηθικό πρόσωπο της Beugel, προκειμένου να αφανιστεί από κάθε πλευρά, καθιστώντας την πρωταγωνίστρια μιας οργουελιανής δυστοπίας. Έτσι, ακόμα και μετά από τρία κύματα φεμινισμού και πολύ πρόσφατα κινήματα, όπως το #metoo, που άνοιξαν έναν ευρύ κοινωνικό διάλογο γύρω από το ζήτημα του σεξισμού στην κοινωνία μας, χαρακτηρισμοί όπως «γεροντοκόρη», «γραφική» και «σεσημασμένη», ακόμα και η αποφυγή οποιασδήποτε αναφοράς στο όνομα της Beugel, κάνοντας την γνωστή σε ολόκληρη την ελληνική κοινωνία σύμφωνα με τους ως άνω χαρακτηρισμούς, έκαναν την εμφάνισή τους με στόχο την πλήρη αποδόμηση της προσωπικότητας και του ρόλου της, σε μια προσπάθεια να στρέψουν την προσοχή από την πολιτική ευθύνη της κυβέρνησης στην δήθεν ταπεινότητα του χαρακτήρα της. Η δολοφονία, μάλιστα, της προσωπικότητάς της πραγματοποιήθηκε ακόμα και με διαστρέβλωση της πραγματικότητας, με πολλά δημοσιεύματα να αναφέρουν ότι έχει δύο σκυλιά που τα βγάζουν βόλτα οι Πακιστανοί υπηρέτες της, την ίδια στιγμή που η ίδια η δημοσιογράφος σε συνέντευξή της έχει δηλώσει όχι μόνο ότι δεν έχει υπηρέτες, αλλά έχει φιλοξενήσει στο σπίτι της Έλληνα άστεγο, ένα παιδί από το Αφγανιστάν, την κόρη ενός φιλικού ελληνικού ζευγαριού κατά την διάρκεια της κρίσης, ενώ φροντίζει τα αδέσποτα της γειτονιάς της σε καθημερινή βάση. Χαρακτηριστική είναι και η χυδαία επίθεση του Τσιάρα, που σε ανάρτησή του αναφέρεται σε εκείνην ως «γριά Ολλανδέζα» που υποστηρίζει «επιβήτορες», αλλά ακόμα και φωνές που την παρουσιάζουν ως «πράκτορα της Τουρκίας», κάτι που προκάλεσε την διεθνή κατακραυγή της ελληνικής κυβέρνησης από το Διεθνές Δίκτυο Ανεξάρτητης Δημοσιογραφίας (IPI). Καθίσταται, λοιπόν, φανερό ότι η υπόθεση της Ingeborg Beugel έρχεται να αποκρυσταλλώσει με γλαφυρότητα ότι γνωρίζαμε από πάντα, ήτοι ότι η πολιτική εξουσία είναι στην πραγματικά πατριαρχικά πλασμένη και ότι το κράτος όχι μόνο δεν έχει ουδέτερο πρόσημο φύλου, όπως θα έπρεπε, αλλά έχει φωνή ανδρική και όταν νιώσει να απειλείται εξαπολύει ανεπιφύλακτα τη μισογύνικη ρητορική μίσους του. Πράγματι, στην περίπτωση της Ολλανδής δημοσιογράφου, το πολιτικό κατεστημένο ένιωσε απειλή και αυτός ο φόβος του ξεντροπιάσματός του εκκίνησε έναν ολόκληρο μηχανισμό προκειμένου να εξουδετερωθεί ο χαρακτήρας της. Ως προς αυτό το σκοπό χρησιμοποιήθηκαν ασφαλώς καθολικά και παραδοσιακά μέσα προπαγάνδας, όπως η δημιουργία μιας ολόκληρης φιλολογίας γύρω από την ανθελληνικότητα της δημοσιογράφου, η οποία αποτελεί δάκτυλο της Τουρκίας, αλλά κυρίως το κράτος και οι ιδεολογικοί μηχανισμοί του, ήτοι τα ΜΜΕ, από τα οποία αυτό αποκτά τη φωνή του, εστίασαν σε ένα πολύ συγκεκριμένο στοιχείο: το φύλο της! Πραγματικά, θα μπορούσαμε εύλογα να πούμε ότι αυτό που ενόχλησε το ελληνικό πολιτικό κατεστημένο είναι το γεγονός ότι μια γυναίκα κατάφερε να το φέρει ενώπιον των ευθυνών του, ωστόσο αυτό αποτελεί μόνο μια μικρή πτυχή της αλήθειας. Πολύ περισσότερο, πρόκειται για μια ακόμα πιο μισογύνικη προσέγγιση του ζητήματος, αφού αυτό που έκαναν τα φερέφωνά της πολιτικής εξουσίας είναι να εντοπίσουν την αδυναμία της «εχθρού» και να τη στρέψουν εναντίον της. Με ευκολία, λοιπόν, έκριναν ότι η αδυναμία της Beugel είναι το γεγονός ότι είναι γυναίκα! Με αυτή την κατεύθυνση κατά νου αποφάσισαν να την εξευτελίσουν, κρίνοντας ότι δεν υπάρχει κάτι χειρότερο από μια γυναίκα που δεν έχει κάνει οικογένεια, δεν έχει παντρευτεί και έχει πολλούς ερωτικούς συντρόφους και ,δη, αλλοδαπούς! Η σχέση, άλλωστε, της γυναικείας συμπεριφοράς με το σεξ και την ικανοποίηση που παίρνει από αυτό αποτελεί καραμέλα στο στόμα της πατριαρχίας αιώνες τώρα. Ως εκ τούτου, ο μισογυνισμός, ο ηλικιακός ρατσισμός, η συνομωσιολογία περί ανθελληνικότητας και μια βαθύτατη πουριτανική αντίληψη γύρω από τις σχέσεις των δύο φύλων, αποτέλεσαν τη βάση του κατηγορητηρίου της Ingeborg Beugel, επειδή αυθαδίασε απέναντι στην εξουσία, καταδικάζοντάς την επειδή είναι γυναίκα».

Η Χάουγκεν μίλησε με στοιχεία –που έχει καταθέσει εδώ και καιρό στην Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς των ΗΠΑ– για το πώς ο τεχνολογικός γίγαντας του Ζούκερμπεργκ βάζει συνειδητά το κέρδος πάνω από όλα, ασκεί τοξική επιρροή στους εφήβους, ευνοεί τη διάδοση της παραπληροφόρησης και του μίσους και εν κατακλείδι απειλεί τη δημόσια ασφάλεια και τη δημοκρατία παγκοσμίως. Προ ημερών, το παράδειγμά της ακολούθησε –σύμφωνα με τη Washington Post– και δεύτερος μάρτυρας δημοσίου συμφέροντος: ένας πρώην εργαζόμενος στο Facebook και μάλιστα στην ομάδα πολιτικής ακεραιότητας, όπου η Χάουγκεν ήταν διευθύντρια προϊόντος. Η δική του γραπτή κατάθεση στην Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς των ΗΠΑ αφορά, σύμφωνα με το δημοσίευμα, τις πρακτικές της εταιρείας το 2017, μετά τον σάλο περί ρωσικής ανάμειξη στις αμερικανικές προεδρικές εκλογές του 2016. «O άμεσος αντίκτυπος της ακρόασης Χάουγκεν στην τελική νομοθεσία της Ε.Ε. είναι ασαφής», σχολιάζει ο ευρωπαϊκός ιστότοπος Politico. Σε κάθε περίπτωση, η ίδια δηλώνει αποφασισμένη να συνεχίσει τον αγώνα της. Στον λογαριασμό που άνοιξε πρόσφατα στο Twitter δηλώνει «υπέρμαχος της δημόσιας εποπτείας των μέσων κοινωνικής δικτύωσης». Σχεδιάζει μάλιστα να ιδρύσει ΜΚΟ. «Θα μπορούσαν να μου κάνουν φρικτά πράγματα», απάντησε στο Politico, όταν ρωτήθηκε εάν φοβάται την αντίδραση του Facebook. «Θα μπορούσαν, ξέρετε, να αμαυρώσουν το όνομά μου, να χρηματοδοτήσουν στρατούς τρολ, να με μηνύσουν». Προς το παρόν, συγκεντρώνει χρήματα μέσω crowdfunding προς στήριξη του Whistleblower Aid: έναν μη κερδοσκοπικό οργανισμό, που αναλαμβάνει την νομική εκπροσώπηση πληροφοριοδοτών, όπως έκανε και με την ίδια.

Ολοι φοβούνται αυτόν τον καιρό, αλλά ο φόβος του καθενός είναι διαφορετικός. Δεν μιλάμε για τον τρόμο που συνεχίζει να προκαλεί στην ανθρωπότητα η πορεία της πανδημίας, αλλά για τις ανησυχίες που τροφοδοτούν η εξωφρενική άνοδος του πληθωρισμού και οι ευρύτερες εξελίξεις στην ανακάμπτουσα παγκόσμια οικονομία. Οι μεγάλες αλυσίδες του λιανικού εμπορίου προειδοποίησαν έτσι πρόσφατα για ενδεχόμενες ελλείψεις αγαθών στα ράφια τους ενόψει του παγκόσμιου καταναλωτικού ντελίριου της Black Friday και των χριστουγεννιάτικων εορτών. Κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου μήπως ξεμείνουμε από… I-phones, κονσόλες παιχνιδιών και τηλεοράσεις... χιλίων τόσων ιντσών. Τα φτωχότερα νοικοκυριά από την πλευρά τους -που αποτελούν και την πλειονότητα την ανθρωπότητας- καίγονται για άλλα πράγματα. Η ακρίβεια ροκανίζει συνεχώς το πενιχρό τους εισόδημα κάνοντας τον βίο τους αβίωτο. Στη Βρετανία, 1,6 εκατομμύριο νοικοκυριά δήλωσαν πρόσφατα ότι θα αναγκαστούν αυτόν τον χειμώνα να επιλέξουν μεταξύ θέρμανσης και φαγητού. Στις ΗΠΑ, τα συσσίτια δεν επαρκούν για να γεμίσουν τα στομάχια των φτωχών. Η ακρίβεια εξαναγκάζει τις τράπεζες τροφίμων σε διανομή λιγότερων μερίδων στις φτωχές οικογένειες και τις φιλανθρωπικές οργανώσεις στη σίτιση λιγότερων πεινασμένων. Ο φόβος του πλουσιότερου ανθρώπου στον κόσμο, Ελον Μασκ, είναι όμως πολύ διαφορετικός. Η μεγαλύτερή του ανησυχία είναι μην αναγκαστεί να πληρώσει φέτος υψηλότερο φόρο. Επιχείρησε έτσι το περασμένο Σαββατοκύριακο να πιέσει την αμερικανική κυβέρνηση -που προωθεί τον νέο «φόρο των δισεκατομμυριούχων»- κινητοποιώντας εναντίον της την «κοινή γνώμη του Twitter». Ρώτησε τα 63 εκατομμύρια -«αλογομούρηδες» στην πλειονότητά τους- ακολούθους του αν πρέπει να πουλήσει το 10% των μετοχών του στην εταιρεία του Tesla για να πληρώσει τους φόρους του. Αυτοί του είπαν «πούλα». Αυτός πούλησε και η μετοχή βούτηξε. Και έχασε... 50 δισ. δολάρια σε ένα διήμερο. Ωστόσο τον Μασκ δεν τον καίει το δίλημμα φαγητό ή θέρμανση. Εχει αφάγωτα ακόμη 288 δισ. δολάρια.

Παρακολουθώντας τη συγκεκριμένη τοπική οικονομία και κοινωνία σε μια κρίσιμη εποχή πολύ μεγάλων αλλαγών, βλέπουμε πώς αναπτύσσεται και πώς συγκροτείται όλο το πλέγμα των κοινωνικών σχέσεων, πώς εξελίσσεται η κοινωνική συμπεριφορά των ανθρώπων, πώς οργανώνονται οι συλλογικές/κοινωνικές διαδικασίες και οι πολύμορφες σχέσεις των ανθρώπων με αυτές, πώς συγκροτείται η αστική τάξη, σε συνδυασμό με το θέμα της γαιοκτησίας αλλά και με το σύνολο των παραγωγικών σχέσεων που διαμορφώνονταν τότε. Παρακολουθούμε, ταυτόχρονα, και το πώς η αναδυόμενη αστική τάξη συνδέεται με μηχανισμούς και δομές κύρους και εξουσίας. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει η μελέτη των μηχανισμών κυριαρχίας, δεδομένου ότι μετά την Επανάσταση επικρατούν στην πόλη δύο κυρίαρχες κοινωνικές ομάδες που επαναπροσδιορίζουν τη θέση τους: οι πρόκριτοι της οθωμανικής περιόδου και οι ετερόχθονες έμποροι που έχουν έρθει στην περιοχή. Ο συγγραφέας σκιαγραφεί τη συγκρότηση της αστικής ταυτότητας, σε μια εποχή και σε μια περιοχή που παραδοσιακά επιβίωναν τα πελατειακά δίκτυα και τα πολιτικά τζάκια, συζητώντας ταυτόχρονα πώς η οικονομική και κοινωνική ανισότητα (όπως αποτυπώνεται σε καταλόγους ενόρκων ή πιστωτικούς καταλόγους) αντικατοπτρίζεται και στο πολιτικό επίπεδο. Στο πλαίσιο αυτό, βέβαια, διερευνά και τα ιδεολογικά πλαίσια τα οποία υπηρέτησε το πολιτικό προσωπικό της εποχής στις διάφορες εκδοχές του. Κρίσιμο ρόλο, καθώς σταδιακά συγκροτούνται πολιτικές ομάδες με πιο μόνιμα χαρακτηριστικά, παίζει ο Τύπος και οι εφημερίδες που αρχίζουν να κυκλοφορούν. Επίσης ξεχωριστό ενδιαφέρον έχει η μελέτη της πορείας «ηθικοποίησης» της κοινωνίας, μέσα σε ένα γενικότερο πνεύμα συντηρητικοποίησής της, μετά τα μέσα του 19ου αιώνα, καθώς αναπτύσσεται μια φιλανθρωπία που δεν περιορίζεται σε μια πατερναλιστική προστασία των φτωχότερων, αλλά «εντάσσεται σε ένα φιλελεύθερο αστικό πνεύμα, που θεωρεί τον “πάσχοντα” κύριο υπεύθυνο των πράξεών του». Ως εκ τούτου, «η εκδήλωση φιλανθρωπικών αισθημάτων συνιστά ένα ισχυρό μέσο ελέγχου της συμπεριφοράς των κατώτερων στρωμάτων, αλλά και ηγεμόνευσης των κυρίαρχων αστικών ιδεών στο επίπεδο της καθημερινότητας». Αναπτύσσεται λοιπόν ένας «ηθικός λόγος» που συνέβαλε καθοριστικά στην ιδεολογική κυριαρχία της αστικής τάξης. Παράλληλα, μια άλλη πτυχή της ορατής παρουσίας των φτωχών στην πόλη, είναι ότι από τους οικονομικά ισχυρούς της πόλης αλλά και από τις στήλες των εφημερίδων, βέβαια, αρχίζει να δίνεται ιδιαίτερο βάρος στις έννοιες της «ησυχίας» και της «ασφάλειας», ενώ ο κίνδυνος από τους φτωχούς συνδέεται άμεσα με την κατοχή ή όχι ιδιοκτησίας. Αυτή η συντηρητικοποίηση, μάλιστα, συνοδευόταν και από ένα κλίμα για αυταρχικοποίηση της κοινωνίας, που έφτανε μέχρι και τη διατύπωση από κάποιους φόβων για την καθολική ψηφοφορία και μέχρι την αμφισβήτηση του κοινοβουλευτικού συστήματος.

Η παραγωγή πιέζεται, όπως διαπιστώνει και η έρευνα PMI του Οκτωβρίου, από τις ελλείψεις σε υλικά και τους ρυθμούς - ρεκόρ του πληθωρισμού. Οι δε χρόνοι παράδοσης προμηθειών επιμηκύνθηκαν με τη δεύτερη μεγαλύτερη ταχύτητα που έχει καταγραφεί σε ανάλογες έρευνες στο παρελθόν, έχοντας ως αποτέλεσμα ρυθμό - ρεκόρ αύξησης του όγκου αδιεκπεραίωτων εργασιών, καθώς οι εταιρείες συνάντησαν δυσκολίες στην προμήθεια υλικών. Επιπλέον καταγράφονται σοβαρά προβλήματα στην αλυσίδα εφοδιασμού, καθώς έχουν πληθύνει οι αναφορές για ελλείψεις σε υλικά και καθυστερήσεις παραδόσεων Ταυτόχρονα, παρότι η απασχόληση αυξήθηκε τον Οκτώβριο, ο όγκος αδιεκπεραίωτων εργασιών αυξήθηκε με τον ταχύτερο ρυθμό που έχει καταγραφεί ποτέ. Με εξαίρεση τη σημαντική επιδείνωση τον περσινό Απρίλιο, τα στοιχεία Οκτωβρίου έδειξαν τη μεγαλύτερη καταγεγραμμένη επιμήκυνση του χρόνου παράδοσης εισροών. Οι εταιρείες την αποδίδουν στους μεγαλύτερους χρόνους παράδοσης προμηθειών, στη συμφόρηση στις μεταφορές και στις ελλείψεις από την πλευρά των προμηθευτών. (...) Η διεθνής έκρηξη τιμών και η εκτίναξη του ενεργειακού κόστους εξακολουθούν να συμπαρασύρουν τις τιμές βασικών προϊόντων στο καλάθι της νοικοκυράς και κυρίως στα αγαθά πρώτης ανάγκης. Σχεδόν το σύνολο των προϊόντων στα ράφια των σούπερ μάρκετ έχουν ανατιμηθεί. Για τον λόγο αυτόν έντονο είναι το ενδιαφέρον για το πώς καταγράφεται με επίσημο τρόπο η πορεία των ανατιμήσεων στα ράφια των σούπερ μάρκετ δεδομένου ότι με βάση την Οργάνωση Τροφίμων και Γεωργίας του ΟΗΕ (FAO) οι τιμές των τροφίμων έχουν αυξηθεί πάνω από το ένα τρίτο μέσα σε έναν χρόνο.