Αναδημοσιεύσεις

14
02

Ούτε κόμμα-χυλός ούτε κόμμα-άθροισμα φραξιών

Σιγά σιγά ο ΣΥΡΙΖΑ βάζει το νερό στ’ αυλάκι. Το σχέδιο απολογισμού που κατατέθηκε στην Πολιτική Γραμματεία ως βάση συζήτησης είναι μια καλή αρχή. Περιέχει μπόλικη αυτοκριτική για τα λάθη και τις παραλείψεις της περιόδου 2012-2019, αποφεύγει τους εξωραϊσμούς και τις μεγαλοστομίες -σύνηθες φαινόμενο στα κομματικά κείμενα της Αριστεράς- και περιγράφει την κατάσταση με την επιβαλλόμενη αυστηρότητα. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η ενότητα που αναφέρεται στο κόμμα. Για την Αριστερά ο ρόλος του κόμματος είναι αναντικατάστατος, συνιστά θεμελιώδη συνθήκη της ύπαρξής της. Σήμερα, από τη θέση της αντιπολίτευσης ο ΣΥΡΙΖΑ οφείλει να συζητήσει σοβαρά και σε βάθος το θέμα της δομής και της λειτουργίας του κόμματος, αφού όπως αναφέρεται στο σχέδιο απολογισμού, «το κόμμα συνιστά το πεδίο όπου σχηματίζεται και διαπλάθεται δημοκρατικά η συνολική πολιτική μας, το πεδίο όπου δοκιμάζονται και κρίνονται πάντα δημοκρατικά οι ιδέες και οι προτάσεις που αφορούν τη στρατηγική και την τακτική μας». Για να συμβεί αυτό απαιτείται να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις που θα επιτρέπουν τη συμμετοχή των μελών και των στελεχών στις διαδικασίες συζήτησης και κυρίως στη λήψη των αποφάσεων. Αναρωτιέμαι όμως τι είδους συζήτηση μπορεί να γίνει σ’ ένα συνέδριο στο οποίο, όπως υπολογίζει η ηγετική ομάδα, θα λάβουν μέρος 6.000 σύνεδροι. Το Κομμουνιστικό Κόμμα Κίνας με 80 εκατομμύρια μέλη οργανώνει λιγότερο μαζικά συνέδρια. Αυτό δεν θα είναι συνέδριο, θα είναι διαδήλωση. Και ως γνωστόν στις διαδηλώσεις δεν συζητούν, φωνάζουν συνθήματα και χειροκροτούν. Επίσης πόσο αποτελεσματικό θα είναι και πόσο συχνά θα συνέρχεται ένα όργανο -η Κεντρική Επιτροπή, δηλαδή το ανώτερο καθοδηγητικό όργανο- που θα έχει 251 μέλη. Ο γιγαντισμός δεν είναι η απάντηση στο πρόβλημα. Αν ο στόχος είναι να μη γίνει ο ΣΥΡΙΖΑ «κόμμα-χυλός», όπως ήταν το ΠΑΣΟΚ στη δεύτερη φάση του, ή «κόμμα-άθροισμα φραξιών», όπως ήταν ο ΣΥΡΙΖΑ μέχρι τη διάσπαση το 2015, κάποιο άλλο μοντέλο πρέπει να επινοηθεί.
13
02

Οι «παράξενοι καρποί» στα δέντρα του Νότου…

«Τα δέντρα του Νότου βγάζουν παράξενους καρπούς / αίμα στα φύλλα και αίμα στη ρίζα», τραγουδούσε το 1939 η Μπίλι Χόλιντεϊ για τους λιντσαρισμένους Μαύρους που αιωρούνταν απαγχονισμένοι στα δέντρα. «Strange fruit», ένα παλιότερο ποίημα του Έιμπελ Μέροπολ, που το υπέγραψε με ψευδώνυμο, αφού από τη μια οι στίχοι ήταν «επικίνδυνοι», από την άλλη ο ίδιος ήταν μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος των ΗΠΑ. Το 1955, ωστόσο, η ρατσιστική βία και το συστηματικό λιντσάρισμα Μαύρων στον Νότο των ΗΠΑ απέκτησε πρόσωπο, ένα εφιαλτικό πρόσωπο που το είδαν οι πάντες, όταν δολοφονήθηκε με τον πιο βάρβαρο τρόπο ο Έμετ Τιλ και η φωτογραφία του κυκλοφόρησε σε ολόκληρη τη χώρα.
13
02

Θεανώ Φωτίου: Η Χρυσή Αυγή και οι πολιτικοί λόγοι της κατάρρευσής της

Όταν ο ΣΥΡΙΖΑ εκλέγεται, το 2015, ο πρώτος νόμος που ψηφίζει αφορά την αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης: Με κάρτα αλληλεγγύης για τρόφιμα, με επανασύνδεση του ρεύματος σε 100.000 νοικοκυριά, με 300 δωρεάν kwh το μήνα και με επιδότηση ενοικίου. Η κάρτα αλληλεγγύης καταργεί τις εξευτελιστικές σακούλες. Τα σχολικά γεύματα ξεκινούν στο Πέραμα. Πολύ σύντομα 2,5 εκατομμύρια ανασφάλιστοι έχουν δωρεάν πρόσβαση σε νοσοκομεία και φάρμακα. 650.000 άτομα που βιώνουν την ακραία φτώχεια εντάσσονται για πρώτη φορά στο δίχτυ προστασίας που δημιουργεί το Κοινωνικό Εισόδημα Αλληλεγγύης (ΚΕΑ). Η ανεργία μειώνεται στο 17% και η ανάπτυξη, αναιμική μεν αλλά υπαρκτή, επιστρέφει. Παράλληλα η ενίσχυση με 3,5 δις από 789 εκατομμύρια του προνοιακού κράτους και η ψηφιακή του λειτουργία δίνουν αξιοπρέπεια στον πολίτη και τη σιγουριά ότι το κράτος τον φροντίζει χωρίς να δημιουργεί πελατειακές σχέσεις. Αυτά όλα δημιουργούν μία νέα πραγματικότητα στο υλικό πεδίο που παύει να τρέφει τη Χρυσή Αυγή
12
02

Δώρα Κοτσακά: Πώς οι πατέντες και τα πνευματικά δικαιώματα υπερέβησαν τον ρόλο τους σε βάρος της ανθρωπότητας

Δεν υπάρχει καμία αποδεδειγμένη συσχέτιση ανάμεσα στα πνευματικά δικαιώματα και τα κίνητρα για την καινοτομία. Στην πραγματικότητα, οι αποφάσεις για την εφαρμογή των ιδιοκτησιακών δικαιωμάτων τη δεκαετία του ‘80 στις ΗΠΑ μείωσαν την καινοτομία και μεταφράστηκαν σε μείωση της έρευνας και της ανάπτυξης στις βιομηχανίες και τις εταιρείες που ήταν πιο δραστήριες στο πατεντάρισμα του έργου τους. Την ίδια στιγμή, στη φαρμακευτική βιομηχανία η κύρια αιτία που οδήγησε σε απαιτήσεις για αύξηση της παραγωγής ήταν η ανάγκη αύξησης των κερδών σε ένα περιβάλλον σημαδεμένο από τη μείωση της καινοτομίας από τα μέσα της δεκαετίας του ‘70. Η ενίσχυση του συστήματος πνευματικής ιδιοκτησίας -ακόμα και αν ο αγώνας ταχύτητας για την ιδιοκτησία της πατέντας είναι θέμα επιβίωσης για κάποιες εταιρείες- με πολλούς τρόπους συνιστά μπλοκάρισμα της κίνησης κυκλοφορίας της παραγωγής γνώσης. Πολιτισμικοί ή γνωσιακοί πόροι, όπως τα αποτελέσματα της ακαδημαϊκής έρευνας, η γνώση, ο κώδικας, και το σχέδιο, μπορούν να διαμοιραστούν ελεύθερα και γενναιόδωρα, διότι καθίστανται περισσότερο χρήσιμα για όλους όσο περισσότερο τα μοιραζόμαστε. Το μόνο που μας εμποδίζει από το να μοιραζόμαστε τη γνώση γενναιόδωρα είναι το κοινωνικο-οικονομικό μοντέλο που μας περιβάλλει και απαιτεί ολοένα και περισσότερα αποκλειστικά δικαιώματα για την αυτοσυντήρησή του. Όσο υιοθετούμε το νεοφιλελεύθερο ιδεολόγημα ότι δεν είμαστε τίποτα περισσότερο από μεγιστοποιητές της ατομικής μας ωφέλειας και του ατομικού κέρδους, το νομικό πλαίσιο που θα συγκροτούμε θα διατρέχεται από αυτή τη λογική και αυτό τον τύπο ανθρώπου θα αναπαράγει. Πέραν της κοινωνικής αδικίας και της ανισότητας, το ανθρώπινο είδος με αυτή την αυτοεικόνα μπλοκάρει την πραγμάτωση των δυνατοτήτων του.
12
02

Στέφανος Δημητρίου: Ισότητα της ψήφου, Μια αδιανόητη προϋπόθεση;

Η πραγματική αδιανόητη προϋπόθεση, που γι’ αυτό δεν την διανοήθηκε ο υπουργός Επικρατείας, είναι ότι αυτή η σχέση, ανάμεσα στην αρχή της ισότητας της ψήφου και της αρχής της λαϊκής κυριαρχίας, καθιστά την απλή αναλογική ως το πλέον αρμόζον, προς τη συνταγματική τάξη και τις αρχές του πολιτεύματος, εκλογικό σύστημα. Σαφώς και δεν είναι το μόνο λειτουργικό. Είναι, όμως, το μόνο που επιτρέπει τη νοηματική πληρότητα της αρχής της ισότητας της ψήφου. Είναι επίσης το μόνο υπέρ του οποίου συνηγορεί το προαναφερθέν απροσμάχητο αποδεικτικό στοιχείο, όπως αυτό προκύπτει από την εγγραφή της αρχής της ισότητας της ψήφου στο εννοιολογικό και κανονιστικό πεδίο της αρχής της λαϊκής κυριαρχίας. Και είναι και το μόνο που συστοιχεί πλήρως στην αξίωση να ικανοποιείται η συνθήκη της αριθμητικής σχέσης ψήφων και εδρών, ώστε να εναρμονίζονται, άρα και να επιτυγχάνεται, διά της αναλογικής εκπροσώπησης των κομμάτων, η ικανοποίηση της αντιπροσωπευτικής αρχής. Το αναλογικό σύστημα είναι το πλέον καλώς συνταιριασμένο και προς τη δημοκρατική και προς την αντιπροσωπευτική αρχή. Τώρα λοιπόν φτάνουμε στην πραγματικά αδιανόητη, για τον υπουργό Επικρατείας, προϋπόθεση: δηλαδή ότι μπορεί η απλή αναλογική να είναι όλα τα παραπάνω, χωρίς να είναι το μόνο θεμιτό εκλογικό σύστημα. Συνεπώς, θα είναι δυνατόν να προταθεί και κάποιο άλλο εκλογικό σύστημα, όπως αυτό που πρότεινε η κυβέρνηση, το οποίο να συνιστά απόκλιση από την αρχή της πολιτικής ισότητας. Αυτή η πρόταση, όμως, θα πρέπει να στηρίζεται σε επαρκώς ισχυρούς δικαιολογητικούς λόγους, οι οποίοι να εξαρτώνται από τις θεμελιώδεις αξιακές και οργανωτικές αρχές του δημοκρατικού, κοινοβουλευτικού μας πολιτεύματος. Αυτή είναι η πραγματικά αδιανόητη προϋπόθεση για τον κ. υπουργό Επικρατείας και το κόμμα του, το οποίο, αντί να εξελιχθεί σε μια πολιτικά φιλελεύθερη και ρεπουμπλικανικά δημοκρατική Κεντροδεξιά -αναγκαία και χρήσιμη για τη χώρα-, επιμένει να παραμένει μια Δεξιά που δεν ξεχνά τι σημαίνει Δεξιά. Και αυτό, από την άλλη, μας οδηγεί και στον ρόλο τού ΣΥΡΙΖΑ - Προοδευτική Συμμαχία, που, ως αξιωματική αντιπολίτευση και μελλοντική κυβερνητική δύναμη, οφείλει να ενεργεί, όπως και κάνει, ως δύναμη θεσμικής ευθύνης, έχοντας τις αποσκευές του γεμάτες με την κοινοβουλευτική, πολιτική παρακαταθήκη του Ηλία Ηλιού και του Αλέξανδρου Σβώλου. Και μας τιμά -και μας δοκιμάζει- το να σηκώνουμε το βάρος τέτοιων αποσκευών.
11
02

Κύρκος Δοξιάδης: Ο ΣΥΡΙΖΑ και η σύγχρονη μιντιοκρατία

Δεν είναι τυχαίο βέβαια ότι στη νεοφιλελεύθερη εποχή μας κρίνονται ιδιαίτερα ευκολοχώνευτα τα προπαγανδιστικά σχήματα που στηρίζονται στην προσωποποίηση. Η παρουσίαση του όποιου εσωκομματικού διαλόγου ως διαμάχης μεταξύ προσωπικοτήτων ταιριάζει γάντι στη νεοφιλελεύθερη κοσμοαντίληψη που βλέπει τα πάντα με όρους ατομοκεντρικού ανταγωνισμού. Η ερμηνεία των διαφορετικών τάσεων ως «καπετανάτων» που «ελέγχονται» από ισχυρούς κομματάρχες και των διαφοροποιήσεων μεταξύ απόψεων ή πολιτικών θέσεων ως προσωπικών ανταγωνισμών μεταξύ «αρχηγού» και «δελφίνων» δεν είναι παρά η εφαρμογή της εν λόγω κοσμοαντίληψης στην «ανάλυση» ενός κόμματος της Αριστεράς. Οταν η «ανάλυση» προέρχεται από δεδηλωμένους δεξιούς και νεοφιλελεύθερους αντιπάλους της Αριστεράς, ουδέν πρόβλημα. Οταν όμως συγκροτεί την προσέγγιση κάποιων «φίλων» της Αριστεράς, απλώς αποκαλύπτεται σε τι είδους «Κεντροαριστερά» θέλουν να μετατραπεί ο ΣΥΡΙΖΑ.
11
02

Σάρα Λέοναρντ: Ο Σάντερς διεξάγει την πιο ριζοσπαστική εκστρατεία τα τελευταία τριάντα χρόνια

Υπάρχει μεγάλη συζήτηση για το αν ο Σάντερς μπορεί να νικήσει τον Τραμπ, και αν έχουμε μάθει κάτι από τις τελευταίες εκλογές είναι ότι οι δημοσκοπήσεις και οι ειδήμονες δεν μπορούν να μας πουν πολλά. Είναι σαφές ότι «η δυνατότητα επιλογής» δεν είναι αυτό που νομίζουμε ότι είναι. Ο Σάντερς, με οποιοδήποτε μέτρο έχουμε, μπορεί απολύτως να νικήσει τον Τραμπ. Ανταγωνίζεται μαζί του μεταξύ των ψηφοφόρων της εργατικής τάξης και των γυναικών της μικρομεσαίας τάξης. Και ίσως το πιο σημαντικό, είναι ότι εμπνέει για μια παθιασμένη στήριξη που θα μπορούσε να ενισχύσει την προσέλευση σε κρίσιμες πολιτείες, όπως το Μίσιγκαν, το Ουισκόνσιν, και το Οχάιο. Όπως έχουμε δει σε διάφορες χώρες, από την Ελλάδα στο Ηνωμένο Βασίλειο και το 2016 στις ΗΠΑ, η οικονομική κρίση μπορεί να οδηγήσει σε κυβερνήσεις, δεξιές και αριστερές, που κανείς δεν μπορούσε να προβλέψει πριν από μια δεκαετία. Από αυτή την άποψη, το αμερικανικό πολιτικό τοπίο του 2020 δεν θα πρέπει να μας εκπλήσσει, και η νίκη του Σάντερς δεν πρέπει να θεωρείται ουτοπική. Διαφορετικά, όπως και στην Ελλάδα, αν παρεμποδιστεί η αριστερά θα υποστούμε μια όλο και πιο τρομακτική κυριαρχία της δεξιάς, με τους κεντρώους συντηρητικούς να παραχωρούν τον έλεγχο σε μια νέα, ρατσιστική, εθνικιστική, και ευθυγραμμισμένη με το κεφάλαιο, δεξιά. Μιλώντας για τον τρόπο με τον οποίο θα μπορούσε να κυβερνήσει ο Σάντερς, οι αμερικανοί ακτιβιστές πρέπει να εξετάσουν την εμπειρία του ΣΥΡΙΖΑ, όπου μια νέα αριστερή συμμαχία ήρθε στην κυβέρνηση χωρίς στήριξη από το κατεστημένο και χωρίς κυβερνητική εμπειρία, αντιμέτωπη με την πλήρη δύναμη του διεθνούς κεφαλαίου. Δεδομένου ότι οι κυβερνητικές εξουσίες ενός αμερικανικού προέδρου έχουν πολύ λιγότερους περιορισμούς από αυτούς που είχε ο Αλέξης Τσίπρας, που περιορίζονταν από το χρέος και από την τρόικα, τώρα είναι η στιγμή να σκεφτούμε στρατηγικά για το πως μπορούμε να κυβερνήσουμε με έναν τρόπο που θα φέρνει την ουτοπία πιο κοντά στο σήμερα.
10
02

Χριστόφορος Παπαδόπουλος: Πρωτεύουσα υποχρέωση η σύνδεση με την κοινωνία

Δεν είναι παράδοξο, ούτε πρωτότυπο ένα ρεύμα ιδεών να δέχεται επιθέσεις από τους έξω και κριτική από μέσα. Το παράξενο θα ήταν να υπήρχε αφωνία, να σε αγνοούν. Λέω ότι θα ήταν παράξενο, γιατί οι 53+ παράγουν πολιτικό λόγο, πολιτικό επιχείρημα και ταυτόχρονα σαφήνεια στην ιδεολογία και τη θεωρία. Έχετε δίκιο ότι υπάρχουν συγκλίσεις, κοινές εκτιμήσεις και ταυτίσεις για το παρελθόν και το μέλλον του ΣΥΡΙΖΑ, την πολιτική ύλη, δηλαδή, του Συνεδρίου, από πολύ περισσότερο κόσμο από αυτόν που αναφέρεται στους 53+. Δείγμα πολιτικής ωριμότητας, κατά τη γνώμη μου, αφού πολύς κόσμος, μέλη και φίλοι του ΣΥΡΙΖΑ, δεν δέχονται την κατασκευή του εσωτερικού εχθρού, δοκιμάζουν ιδέες και κρίνουν συμπεριφορές. Δεν είναι, επίσης, πρωτοφανές δημοσιογραφικά συγκροτήματα να ανακαλύπτουν μάχες χαρακωμάτων, αιματοχυσίες, εμφύλιους στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ. Τη δουλειά τους κάνουν και όταν τα ρεπορτάζ τους δεν ταιριάζουν με την πραγματικότητα, τόσο χειρότερο για τη δημοσιογραφία και την αλήθεια. (...) Να διευκρινίσω από την αρχή ότι είμαι υπέρ των εσωκομματικών δημοψηφισμάτων, όπως και κάθε άλλου τρόπου που αυξάνει τη συμμετοχή των μελών στη λήψη των αποφάσεων. Δεν μου αρέσουν τα κούφια δημοψηφίσματα, που εκλαμβάνονται συνήθως ως επικοινωνιακό τρικ. Τα σπουδαία πολιτικά θέματα αξίζουν. Το ζήτημα είναι ότι αυτά θα συζητηθούν εκτενώς στην προσυνεδριακή διαδικασία και στο ίδιο το Συνέδριο. Καταλαβαίνω, βέβαια, ότι δεν είναι μικρό πράγμα η τόνωση του πολιτικού ενδιαφέροντος του κόσμου που μας παρακολουθεί, αν θέλετε και ως ένα σήμα δημοκρατίας και συμμετοχής, ένα μήνυμα ότι τα λάθη του παρελθόντος δεν θα επαναληφθούν. Δεν συμφωνώ, όμως, σε εσωκομματικό δημοψήφισμα για το όνομα του κόμματος. Όχι μόνο γιατί είναι στην ύλη του συνεδρίου, αλλά γιατί επίσης δημιουργεί τεχνική πόλωση, εντάσεις και άγονα δίπολα. Δεν μου αρέσει η αλλαγή του ονόματος του κόμματος, δεν αλλάζεις το ισχυρό brand name, όπως λέει και ο Αλέξης. Σε προηγούμενη ΚΕ θύμισα ότι στο παρελθόν και άλλες φορές προσθέσαμε πράγματα στον τίτλο μας. Ποιος τα θυμάται; Ποιος θυμάται τον ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ; Οι επικοινωνιολόγοι λένε ότι όσο πιο πολύ μεγαλώνεις τον τίτλο, τόσο περισσότερο δείχνεις επικοινωνιακή αμηχανία και μικρή εμπιστοσύνη στην ταυτότητα σου.
10
02

Άγγελος Τσέκερης: Επισημάνσεις

Εντάξει, παιδιά, τα έκανε λίγο μαντάρα ο υπουργός Εθνικής Άμυνας στην επικοινωνιακή διαχείριση, μην το κάνουμε τώρα ολόκληρο θέμα. Στα συλλαλητήρια των μακεδονομάχων έχει μάθει επικοινωνιακή διαχείριση ο άνθρωπος. Τι είδους επικοινωνιακή διαχείριση περιμένατε να ξέρει; Δηλαδή το ότι διέψευσε τις μυστικές συνομιλίες με την Τουρκία και μετά διέψευσε ότι τις διέψευσε, δεν σας φαίνεται επαρκής επικοινωνιακή διαχείριση; Με SMS, γιατί είναι και εξαφανισμένος. Εντάξει, μυστικές συνομιλίες γίνονται και μεταξύ εμπολέμων. Το πρόβλημα είναι η άνεση με την οποία τους έδωσε ο Ερντογάν. Μάλλον τον έχουμε στριμώξει πολύ και κάνει κινήσεις απελπισίας. Τον έχει κλονίσει η διεθνής απομόνωση. Το παρέσυραν τα 5 μποφόρ το “Ουρούτς Ρέις” και πήγε πάνω από την υφαλοκρηπίδα μας. Εντάξει, πολύ λογικό ακούγεται. Δεν έχετε βρεθεί ποτέ σε καράβι με 5 μποφόρ, να δείτε τι χαμός γίνεται; Ξεκινάς για Πάρο και δύο φορές στις τρεις σε αποβιβάζει στην Ανάφη. Παρ’ όλο πάντως που όλα οφείλονται στον αέρα, ο υπουργός Εθνικής Άμυνας μας ενημέρωσε ότι πήρε τον πρωθυπουργό και του συνέστησε ψυχραιμία. Φοβήθηκε μην κάνει καμιά τρέλα και συγκαλέσει το ΚΥΣΕΑ. Μια φορά το συνεδρίασε το ΚΥΣΕΑ για το προσφυγικό. Έκτοτε το έχει αποθηκεύσει στην συσκευασία του, μαζί με το χριστουγεννιάτικο δέντρο.
09
02

Γιώργος Κυρίτσης: Η θάλασσα και το αλάτι

 Το ποδόσφαιρο, ο υπουργός Άμυνας, οι ΜΚΟ, είναι όλα περιπτώσεις παιδαριωδών λαθών, αντιφάσεων, παλινωδιών, πολυγλωσσίας και σε τελική ανάλυση πλήρους αποτυχίας. Ο πολύς υπουργός κ. Γεραπετρίτης, που ανέλαβε να λύσει το θέμα που δημιούργησε ο κ. Αυγενάκης, τροποποιεί την τροπολογία του κάθε μερικές ώρες, προσπαθώντας να τετραγωνίσει τον κύκλο. Οι υπουργοί Άμυνας και Εξωτερικών είναι σε διαφορετική γραμμή και αλληλοεκτίθενται, ενώ ο Ερντογάν τους κάνει πλακίτσα. Στη Μόρια, μετά την Άγκυρα και τον Πολάκη, αποφάσισαν ότι φταίνε οι ΜΚΟ και μετά τρέχανε να τα μαζέψουνε αφού βέβαια διασύρθηκαν για μια ακόμη φορά από τον διεθνή Τύπο. Όλα αυτά είναι εσοδεία της τελευταίας εβδομάδας, άντε δεκαημέρου. Η ανικανότητα και η ασχετοσύνη του επιτελικού κράτους, δηλαδή του Κ. Μητσοτάκη και των κολλητών του στο Μαξίμου, είναι μεν πανθομολογούμενη και παροιμιώδης, αυτή η ερμηνεία όμως δεν επαρκεί για να εξηγήσει την αδυναμία τους, όχι να χειριστούν τα δύσκολα, αλλά να μοιράσουν έστω δύο γαϊδάρων άχυρο. (...) Το μεγαλύτερο πρόβλημα της κυβέρνησης δεν είναι ότι κάνει γκάφες στην πολιτική της. Το μεγαλύτερο πρόβλημα για την κυβέρνηση και τη χώρα είναι ότι, αν εξαιρέσουμε το ποδόσφαιρο, που απλώς δείχνει ότι ο Μητσοτάκης τρέμει τους ολιγάρχες, πρόκειται για τομείς που άπτονται της εξωτερικής πολιτικής και των εθνικών θεμάτων, οπότε το κάθε λάθος μετράει διπλό. Μια φορά εναντίον της χώρας και μια φορά υπέρ των αντιπάλων της, οι οποίοι με κάθε στραβοτιμονιά κεφαλαιοποιούν τα κέρδη, διαμορφώνουν τετελεσμένα, σπρώχνουν τη χώρα ακόμα πιο πολύ στη γωνία.