Συνεντεύξεις

Ασφάλεια σημαίνει να ζούμε σε μια πόλη χωρίς φόβο. Και για μας το γεγονός ότι ένας άνθρωπος λιντσαρίστηκε μέρα μεσημέρι στο κέντρο της πόλης, είναι ζήτημα ασφάλειας. Και αυτό το λιντσάρισμα συνεχίστηκε για δύο μήνες τηλεοπτικά, και δυστυχώς και στο δικό σας σταθμό υπήρξε άνθρωπος, που θεώρησε σωστό να κάνει γκάλοπ για το αν οι πολίτες δικαιολογούν ή όχι αυτό το λιντσάρισμα, και αυτά είναι ζητήματα ασφάλειας.

Η κυβέρνηση «Υλοποίησε ένα πρόγραμμα αποτροπής της ανθρωπιστικής κρίσης, ανασύνταξης και βαθμιαίας εξόδου από την χρεοκοπία. Αυτό μόνο η Αριστερά μπορούσε να το κάνει. Και αυτό είναι ένα ιστορικό δεδομένο με τεράστια σημασία όχι μόνο για το παρόν που ζούμε αλλά και για το μέλλον και το ιστορικό της Ελλάδας και το ιστορικό της Ευρώπης».

Αυτό που προσπάθησε, επί τρία χρόνια, να κάνει ο κ. Μητσοτάκης φτάνει στο τέλος του: να επιτεθεί στην κυβέρνηση με όλο το μιντιακό σύστημα πίσω του, είτε με παραπληροφόρηση και fake news, είτε με κριτική που δεν άντεχε στην πραγματικότητα, αποκρύπτοντας, ταυτόχρονα, το πραγματικό του πρόγραμμα. Τώρα, στην ευθεία για τις εκλογές, όπου εκ των πραγμάτων, κάθε πολιτική δύναμη, είναι υποχρεωμένη να παρουσιάσει το πρόγραμμά της, γίνεται, νομίζω, εμφανής η ουσία του προγραμματικού λόγου του κ. Μητσοτάκη. Δεν είναι ότι δεν έχει πρόγραμμα. Το αποκρύπτει. Τώρα σιγά – σιγά αποκαλύπτεται και οφείλουμε να αντιπαρατεθούμε, πλέον, προγραμματικά. Προσωπικά, δεν είμαι κατά της πόλωσης, αρκεί να έχει πολιτικά, προγραμματικά χαρακτηριστικά. Έχουμε τεράστιο πλεονέκτημα εδώ χάρη σε όλα όσα πετύχαμε τα προηγούμενα χρόνια, ότι καταφέραμε να βγάλουμε τη χώρα από το μνημόνιο, να επιλύσουμε ιστορικές εκκρεμότητες, να πάρουμε μέτρα στήριξης των ασθενέστερων και της κοινωνικής πλειοψηφίας, αλλά και όσων δρομολογούμε το επόμενο διάστημα για την αναπτυξιακή προοπτική της χώρας, την αυτοδιοίκηση, τα δικαιώματα, το κοινωνικό κράτος, τον παραγωγικό και οικολογικό μετασχηματισμό της οικονομίας. Σ’ αυτά πρέπει να επενδύσουμε, γι αυτά πρέπει να συζητήσουμε με τον κόσμο.

Η αντιπολίτευση μας κατηγορεί ότι καταστρέψαμε τη μεσαία τάξη. Η πραγματικότητα είναι κάπως διαφορετική. Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ το ετήσιο εισόδημα μιας οικογένειας της μεσαίας τάξης μειώθηκε από το 2011 έως το 2014 κατά 5.258€. Τα έτη 2015-16 αυξήθηκε κατά 146€. Το 2018 η αύξηση αναμένεται σαφώς μεγαλύτερη λόγω και της ανάπτυξης. Και η -μικρή αυτή έστω- αύξηση από το 2015 και μετά έγινε την στιγμή που προτεραιότητά μας ήταν η αναχαίτιση της ανθρωπιστικής κρίσης ενώ είχαμε παραλάβει την κατάσταση που σας ανέλυσα προηγουμένως. Αντιλαμβάνεστε ότι τώρα έχουμε πολύ περισσότερο χώρο για να ενισχύσουμε αυτά τα στρώματα. Αλλά δεν είναι μόνο εκεί το θέμα. Η μεσαία τάξη πιέζεται παντού - ιδιαίτερα στην Ευρώπη και τη Β. Αμερική- από τις πολιτικές του νεοφιλελευθερισμού. Πολιτικές δηλαδή που θέλει να φέρει στο προσκήνιο ξανά ο κ. Μητσοτάκης. Οι ελίτ δεν έχουν καταλάβει ότι το φαινόμενο των κίτρινων γιλέκων, του Brexit, του Trump και πολλά άλλα είναι ακριβώς αποτέλεσμα της συρρίκνωσης της μεσαίας τάξης. Μια συρρίκνωση που δεν αντιμετωπίζεται μόνο από τη μείωση της φορολογίας αλλά από ένα συνδυασμό πολιτικών που μαζί με φοροελαφρύνσεις τοποθετεί το κοινωνικό πρόβλημα στο κέντρο της στρατηγικής. Οι μεσαίες τάξεις θέλουν καλύτερες θέσεις απασχόλησης, ένα σταθερό πλαίσιο που δεν φοβούνται τον κίνδυνο της κοινωνικής υποβάθμισης με καλά σχολεία για τα παιδιά τους και καλά νοσοκομεία. Η εισαγωγή κοινωνικών κριτηρίων στο ευρωπαϊκό εξάμηνο θα ήταν μια καλή αρχή, ακριβώς γιατί θα έθετε το κοινωνικό ζήτημα, την ανισότητα, τη φτώχεια, τον κοινωνικό αποκλεισμό και την έλλειψη προοπτικής για τις μεσαίες τάξεις στο ίδιο επίπεδο με τη δημοσοσιονομική σταθερότητα. Αλλά πιο σημαντικό θα ήταν να υπάρχει ένα ευρωπαϊκό πλαίσιο στο οποίο ευρωπαίοι πολίτες μπορούν να συνδέσουν ευρωπαϊκή πολιτική με παρεμβάσεις που αντιμετωπίζουν το κοινωνικό και το περιφερειακό ζήτημα.

Υπάρχει, βεβαίως, σήμερα μια αμυντική, και τελικά αντιδραστική, τάση να φανταζόμαστε ότι η έννοια του «συνόρου», ως μια γραμμή «κυριαρχικού αποκλεισμού», μπορεί να μεταφερθεί από τα έθνη – κράτη σε μια Μείζονα Ευρώπη, αλλά διαπιστώνουμε ότι αυτό το σχέδιο ήδη καταρρέει πριν καν εφαρμοστεί. Η μόνη λύση είναι να εφεύρουμε μια διαφοροποιημένη έννοια των συνόρων, πιο δημοκρατική και πιο πολύπλευρη, η οποία να έχει το σαφή στόχο να οργανώσει και να κανονικοποιήσει τις συνδιαλλαγές με τον έξω κόσμο και όχι να τις θέσει υπό έλεγχο.

Για μία ακόμη φορά ο κ. Μητσοτάκης τρέχει ασθμαίνοντας για να βγει δεύτερος. Η κυβέρνηση θα φέρει στη Βουλή νέα μέτρα υπέρ της κοινωνικής πλειοψηφίας και η Νέα Δημοκρατία θα βρεθεί στη δυσάρεστη θέση να τα ψηφίσει». Τα μέτρα αυτά δεν είναι προεκλογικές παροχές αλλά γίνονται με ορίζοντα τετραετίας και συγκροτούν το πρόγραμμα της επόμενης μέρας. Αποκαθιστούν τις αδικίες που δημιούργησε η κρίση και είναι πλήρως κοστολογημένα, εντός του δημοσιονομικού χώρου που έχουμε δημιουργήσει. Δεν πρόκειται να επιστρέψουμε σε λογικές δημοσιονομικού εκτροχιασμού των κυβερνήσεων ΝΔ-ΠΑΣΟΚ.

Όταν έχεις απέναντί σου τον Σαλβίνι και τον Όρμπαν, τον Βέμπερ και τον Μητσοτάκη, την άνοδο της άκρας δεξιάς, ακόμα και των ναζιστικών συμμοριών, χρειάζεται επαγρύπνηση, ενότητα μέσα από τις διαφορές, όλων αυτών των δυνάμεων από την αριστερά της αριστεράς έως τις δυνάμεις της ριζοσπαστικής οικολογίας και της αριστερής σοσιαλδημοκρατίας. Έχουμε διαφορές μεταξύ μας; Ασφαλώς. Αλλά αυτό δεν πρέπει να μας εμποδίσει να βρεθούμε και να συνεργαστούμε ενάντια στις πολιτικές της λιτότητας, στις πολιτικές που διευρύνουν τις ανισότητες και τις διακρίσεις. Όταν η ξενοφοβία και ο ρατσισμός σηκώνουν κεφάλι και ενίοτε γίνονται επίσημη κρατική πολιτική, όπως στην γειτονική μας Ιταλία ή την Ουγγαρία, δεν μπορεί εσύ να αναζητάς την καθαρότητά σου. Αναζητάς συμμαχίες, συνθέσεις, χωρίς βεβαίως να χάνεις την ταυτότητά σου, τη φυσιογνωμίας σου. Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι το μεγάλο κόμμα της ριζοσπαστικής αριστεράς, με λάθη και αδυναμίες, αλλά και με εμβληματικές κινήσεις που μας κάνουν υπερήφανους και υπερήφανες. Αυτό δεν αλλάζει. Ούτε έχουμε σκοπό να διαχυθούμε σε ένα ασαφές και θολό μέτωπο. Ο ΣΥΡΙΖΑ ανήκει στο κόμμα της Ευρωπαϊκής Αριστεράς και εκεί θα παραμείνει. Ξέρουμε ότι σε πολλές χώρες της Ευρώπης, οι άνθρωποι του μόχθου, κοιτούν εμάς του ΣΥΡΙΖΑ με ελπίδα. Αλλά και εμείς εδώ στην Ελλάδα παρακολουθούμε με ενδιαφέρον, με ελπίδα, με προσδοκία την αριστερά στην Ισπανία, την Πορτογαλία, την Ιταλία, την Γερμανία. Και κοιτάμε, επίσης με ελπίδα, τα κίτρινα γιλέκα στην Γαλλία, τα κόκκινα μολύβια, τις μωβ φεμινιστικές απεργίες, τις πράσινες κινητοποιήσεις για την κλιματική αλλαγή. Τον αγώνα των τούρκων και κούρδων αγωνιστών, τις σφεντόνες του παλαιστινιακού λαού, τους χιλιάδες διαδηλωτές στις ΗΠΑ ενάντια στην πολιτική Τραμπ, το κίνημα στην Βραζιλία… Ξέρουμε ότι το σπίτι μας είναι η Ευρώπη και η γειτονιά μας ο πλανήτης Γη. Όλοι είμαστε μια αλυσίδα, κανείς δεν μπορεί μόνος του. Δεν υπάρχουν «εθνικές» λύσεις. Άλλωστε η αριστερά ή θα είναι διεθνιστική ή δεν υπάρχει ως τέτοια.

Σε αντίθεση με την Ισπανία και την προσπάθεια των Σοσιαλιστών να διατηρήσουν την παλιά ταυτότητα των κομμάτων που προτάσσουν τις υποχρεώσεις του κράτους προς τον πολίτη (...) στην Ελλάδα το ΠΑΣΟΚ έχει τελείως ξεκοπεί από την κοινωνική του βάση (…) δεν έχει άλλη δυνατότητα παρά να προσκολληθεί σε όσους υπόσχονται ότι ίσως μπορούν να ξανακυβερνήσουν, να ξαναπιάσουν (…) το νήμα της καταστροφής, πολιτικής, κοινωνικής και οικονομικής, της χώρας, όπως το ξέραμε ως το 2015.

Πάρα πολύς κόσμος καταλαβαίνει ότι τα πράγματα πάνε καλύτερα, έχει επιστρέψει η ανάπτυξη, πάνε πολύ καλά οι εξαγωγές, αρχίζουν και γίνονται επενδύσεις, αλλά συγχρόνως και η κυβέρνησή μας καταλαβαίνει ότι πάρα πολύς κόσμος είναι ζορισμένος ακόμα. Δηλαδή τα πράγματα πάνε προς τη σωστή κατεύθυνση θα πηγαίνουν όλο και καλύτερα αλλά δεν μπορούμε να κρύψουμε ότι ένας κόσμος είναι πολύ ζορισμένος και δεν θα μπορούσε να είναι αλλιώς όταν μία χώρα έχει χάσει σχεδόν το ένα τέταρτο του ΑΕΠ δηλαδή μία κρίση που δεν έχει προηγούμενο στον δυτικό κόσμο εκτός από τον πόλεμο. Εμείς αυτά που υποσχεθήκαμε το Σεπτέμβρη του 15 στις εκλογές νομίζω ότι τα κάναμε σιγά σιγά, έχουμε πρόσβαση στις αγορές, δεν μειώθηκαν οι συντάξεις, αποκτούμε βαθμούς ελευθερίας και για αυτό μπορούμε να πούμε τώρα ότι, ό,τι ανακοίνωσε ο Αλέξης Τσίπρας στη ΔΕΘ έγινε πράξη, δηλαδή ανακοίνωσε ένα πακέτο λίγο πάνω από 900 εκατομμύρια όλα αυτά τα μέτρα γίνανε είτε ήταν από τη μεριά της φορολογίας και των ασφαλιστικών εισφορών που κάναμε αρκετά πράγματα και για τους ελεύθερους επαγγελματίες είτε για να χτίσουμε το κοινωνικό κράτος αυτό που λένε οι αντίπαλοί μας παροχές και εμείς λέμε ότι ένα σύγχρονο κράτος πρέπει να έχει μία ισχυρή κοινωνική πτυχή. Άρα μέσα σε αυτό το πλαίσιο είμαστε σε θέση να σχεδιάσουμε και το μέλλον.

Τείνει να γίνει κλισέ να λέμε κάθε φορά ότι οι επικείμενες εκλογές είναι οι πιο σημαντικές, ωστόσο πολύ φοβάμαι ότι οι ευρωεκλογές του 2019 είναι όντως οι πιο σημαντικές που διεξάγονται, καθότι η άνοδος της ακροδεξιάς πανευρωπαϊκά είναι οφθαλμοφανής. Έχουμε κυβερνήσεις στην Ευρώπη οι οποίες είναι καθαρά ακροδεξιές, ρατσιστικές, αντιμεταναστευτικές, κλείνουν σύνορα και προβαίνουν σε μία σειρά από κινήσεις οι οποίες έχουν σαφές ακροδεξιό πρόσημο. Άρα, λοιπόν, το διακύβευμα των ευρωεκλογών και για την Ελλάδα και συνολικά για ολόκληρη την Ευρώπη είναι το ίδιο. Το σίγουρο είναι ότι δεν έχουμε να κάνουμε απλώς με ένα θέμα ιδεολογικό. Πρέπει να καταπολεμήσουμε τις αιτίες πάνω στις οποίες έχει αναδυθεί η ακροδεξιά ατζέντα. Και δεν είναι άλλες από το νεοφιλελευθερισμό και τη λιτότητα, που ασκήθηκαν συστηματικά σε πολλές χώρες της Ευρώπης. Και βεβαίως να καταπολεμήσουμε και το τεράστιο θεσμικό δημοκρατικό έλλειμμα που υπάρχει στην ΕΕ και δημιουργεί πολλά προβλήματα. Υπάρχει ένα θέμα για το πώς λειτουργεί η ΕΕ. Υπάρχουν θεσμοί που λειτουργούν άνευ δημοκρατικής νομιμοποίησης κι αυτά είναι θέματα που αν δεν επιλυθούν άμεσα, η κατάσταση θα χειροτερεύσει. Συνεπώς, όσο κλισέ κι αν ακούγεται, οι επικείμενες ευρωπαϊκές εκλογές είναι κρίσιμες για όλη την Ευρώπη.