Συνεντεύξεις

Η συνολική άποψή μου για τις πηγές προέλευσης του αυξανόμενου ευρωσκεπτικισμού στην ΕΕ είναι ότι αυτό το φαινόμενο δεν οφείλεται σε μία και μόνο αιτία. Η κύρια πηγή σχετίζεται με κάποιες ατέλειες στο θεσμικό σχεδιασμό της ΕΕ και στην κακή διαχείριση της κρίσης του ευρώ κατά την περίοδο 2008 – 2011, η οποία οφείλεται εν μέρει σε αυτές τις αδυναμίες/ατέλειες. Συγκεκριμένα, μια νομισματική ένωση χωρίς μια, τουλάχιστον μερική, δημοσιονομική ένωση, έχει αποδειχθεί ότι είναι πολύ ασταθής. Αυτό εξηγεί την υποστήριξή μου στην περαιτέρω εμβάθυνση της Ένωσης, με κοινούς φόρους και μεγαλύτερο ομοσπονδιακό προϋπολογισμό. Η μεγαλύτερη πηγή του ευρωσκεπτικισμού είναι ότι το σημερινό επίπεδο ομοσπονδίας της ΕΕ αντιπροσωπεύει ένα ασταθές μείγμα. Τα θεσμικά όργανά της είναι αρκετά ισχυρά, ώστε να θεωρηθούν ως σημαντικοί περιορισμοί στην εθνική κυριαρχία, αλλά δεν είναι επαρκώς ισχυρά για να αντιμετωπίσουν τα υπερεθνικά προβλήματα και τις κρίσεις από μόνα τους. Όταν τα πράγματα φαίνονται σχετικά καλά, αυτό δεν είναι συνήθως πρόβλημα. Αλλά όταν υπάρχει μια κρίση, η ΕΕ μπορεί να θεωρηθεί περισσότερο ως μέρος του προβλήματος και όχι της λύσης, περιορίζοντας τους μόνους, μάλλον, αποτελεσματικούς θεσμούς, τις εθνικές κυβερνήσεις, και χωρίς να λύνει τα ίδια τα προβλήματα. Επομένως, σε περιόδους κρίσης μπορεί να έχει νόημα για τους ανθρώπους να επιστρέψουν στην εθνική κυριαρχία. Αλλά, βεβαίως, αυτό είναι μια χίμαιρα, όταν τα προβλήματα βρίσκονται σε υπερεθνικό επίπεδο.

Η προσέγγιση ότι η αύξηση των μισθών θα αυξήσει την ανεργία είναι τόσο εσφαλμένη όσο και η θέση ότι η μείωση των μισθών και η εν γένει συμπίεση των εργατικών δικαιωμάτων τονώνει την εθνική οικονομία, θέση που δυστυχώς εφαρμόστηκε στη χώρα μας την περίοδο 2010-2014 και αποδείχθηκε ολέθρια. Δείτε το παράδειγμα του κατώτατου μισθού: Το 2012 ο κατώτατος μισθός περικόπτεται με νόμο κατά 22% και ενάμιση χρόνο μετά η ανεργία εκτοξεύεται στο 27,9%. Το ίδιο συνέβη και με τον υπο-κατώτατο μισθό. Το 2012 η τότε κυβέρνηση θεσπίζει τον υπο-κατώτατο μισθό για τους νέους, με πρόσχημα τη δήθεν ευκολότερη πρόσβασή τους στην αγορά εργασίας και έναν χρόνο μετά η ανεργία των νέων εκτοξεύεται στο 60%. Αποδείχτηκε, έτσι, στην πράξη ότι η ισοπέδωση των μισθών όχι απλώς δεν προστάτεψε τις θέσεις εργασίας αλλά υπήρξε στην πραγματικότητα υφεσιακός παράγοντας. Η δική μας πάγια θέση είναι ότι η αύξηση των μισθών και η ενίσχυση της διαπραγματευτικής θέσης των εργαζομένων αποτελούν ταυτόχρονα αναπτυξιακούς παράγοντες, αλλά και παράγοντες κοινωνικής δικαιοσύνης. Είναι αναπτυξιακοί παράγοντες διότι τονώνουν την εσωτερική ζήτηση, μεταβλητή εξαιρετικά κρίσιμη σε μια οικονομία όπως η ελληνική. Είναι συγχρόνως και παράγοντες κοινωνικής δικαιοσύνης διότι σχηματικά συμβάλλουν στη δικαιότερη κατανομή του παραγόμενου πλούτου. Γι’ αυτούς τους λόγους επιμείναμε για την επαναφορά των συλλογικών διαπραγματεύσεων στη χώρα. Για τους ίδιους λόγους εντός του Ιανουαρίου θα αυξήσουμε τον κατώτατο μισθό, που θα ισχύει πλέον χωρίς ηλικιακές διακρίσεις.

- Πρώτα απ' όλα η επανάσταση πρέπει να είναι αντιεγωιστική δεδομένου ότι η ιδεολογία που κυριαρχεί στις μέρες μας είναι ο εγωισμός, προσωπικός, εθνικός, σεξικός εγωισμός. Πιστεύω ότι ο εγωισμός μπορεί να σκοτώσει όλη την ανθρωπότητα.

Οι εθνικόφρονες δυνάμεις το παιχνίδι του εθνικισμού το έχουν σε πρώτη ζήτηση εδώ και ενάμιση αιώνα και δεν πρέπει να μας κάνει εντύπωση το γεγονός ότι η Νέα Δημοκρατία προκειμένου να εξυπηρετήσει έναν στρατηγικό σχεδιασμό, βάζει μπροστά τέτοια θέματα, το έχουν κάνει, το έχουν ξανακάνει και το έχουμε πληρώσει. Η αλήθεια είναι ότι όλες τις περιπτώσεις που αυτός ο υψιπρεπής εθνικισμός παίρνει κεφάλι μετά συνήθως έχουμε να διαχειριστούμε κάποιου είδους εθνική ήττα, τραγωδία, συντριβή και πάει λέγοντας. Ελπίζουμε ότι αυτή τη φορά δεν θα έχουμε αυτού του είδους κατάληξη.

Σε κάθε περίπτωση, όπως είπε ο κ. Μαντάς, «η κυβέρνηση έχει πολύ χρόνο μπροστά της» και «είναι ένας αναγκαίος χρόνος όχι μόνο για να αποτυπωθεί το στίγμα που δώσαμε, τηρώντας και ψηφίζοντας τις δεσμεύσεις του πρωθυπουργού στη ΔΕΘ που θα έχουν άμεση αντανάκλαση στη ζωή των συμπολιτών μας, αλλά και γιατί έχουμε να κάνουμε πολλά πράγματα τη νέα χρονιά». Ανέφερε ενδεικτικά πως κομβικής σημασίας είναι η αύξηση του κατώτατου μισθού, όπως και ρυθμίσεις που αφορούν τα ζητήματα πρώτης κατοικίας και τις εισφορές στα ασφαλιστικά ταμεία. «Έχουμε πολλή δουλειά μπροστά μας να κάνουμε κι αυτό πρέπει να γίνει με όρους σταθερότητας και δημοκρατικής ομαλότητας», υπογράμμισε ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΣΥΡΙΖΑ.

Πάντα ο καθένας κρίνεται από τις προτεραιότητες που θέτει. Όταν κάποιος σε μια πόλη που έχει περάσει όλα αυτά που έχει περάσει μέσα στην κρίση, που βλέπει τις πληγές της κρίσης, που βλέπει τις τεράστιες ανισότητες θεωρεί ότι το πρώτο ζήτημα είναι το ζήτημα - ούτε καν της ασφάλειας – είναι της αστυνόμευσης, γιατί η ασφάλεια είναι πολύ ευρύτερη έννοια, αυτομάτως υπάρχει ένα θέμα. (...) με όποια πλευρά, με όποια ματιά και να δούμε το ζήτημα της ασφάλειας πρέπει να συνεννοηθούμε κάτι, ότι οι νεοναζί και η Ακροδεξιά είναι πρόβλημα για το ζήτημα της ασφάλειας, είναι κομμάτι του προβλήματος δεν είναι κομμάτι της λύσης. Το να επιλέγει ο κ. Μπακογιάννης η πρώτη του εμφάνιση, που αναδεικνύει αυτό το ζήτημα, να γίνει σε μια γειτονιά, που αποτέλεσε το εργαστήριο για την ανάδειξη της Χρυσής Αυγής στην Αθήνα και των νεοναζί, στον Άγιο Παντελεήμονα είναι αντικειμενικά μια στρατηγική που δείχνει, κουμπώνει αυτομάτως με την κεντρική στρατηγική της Νέας Δημοκρατίας.

Η απήχηση της Νέας Δημοκρατίας έχει όρια, τα οποία δεν μπορεί να υπερβεί. Η Νέα Δημοκρατία είναι ένα κράμα νεοφιλελευθερισμού και συντηρητισμού, που εκφράζει τα κομμάτια της ελληνικής κοινωνίας που συντηρητικοποιούνται. Όμως, δεν μπορεί να εκφράσει την ελπίδα της κοινωνικής αλλαγής. Το διακύβευμα για το μέλλον είναι αυτή η ελπίδα να μεταφραστεί σε ένα αφήγημα που αμφισβητεί τον μονόδρομο του νεοφιλελευθερισμού και θέτει ως προτεραιότητα τις ανάγκες των πολλών.

Είμαστε προβληματισμένοι και ανησυχούμε. Υπάρχουν θέματα που αφορούν το θεσμικό πλαίσιο της μεταναστευτικής πολιτικής στην Ε.Ε. και όλο το θεσμικό πλαίσιο που έχει φτιαχτεί και συγκροτείται γύρω από αυτό που λέμε εξωτερικοποίηση των συνόρων της Ε.Ε., όπως η συμφωνία Ε.Ε. - Τουρκίας. Στην ουσία, αυτό που έχουν κάνει οι χώρες της Ε.Ε. είναι να εξαγοράσουν διά της οικονομικής τους δυνατότητας τις νομικές τους υποχρεώσεις, όπως αυτές απορρέουν από το διεθνές δίκαιο και τις διεθνείς συμβάσεις. Δίνουν τα χρήματα σε χώρες που έχουν και ανάγκες ρευστότητας, όπως η Τουρκία και η Λιβύη, και με αυτό τον τρόπο κρύβουν τους πρόσφυγες κάτω από το χαλί. Έχουμε μια συνολική προσπάθεια ποινικοποίησης της αλληλεγγύης, η οποία πολλές φορές λαμβάνει χώρα είτε μέσω έρευνας και διάσωσης είτε διά της έμπρακτης αλληλεγγύης, σε μια προσπάθεια αποτροπής. Στην ουσία, γίνεται προσπάθεια να καταστεί πιο δύσκολη η ζωή των προσφύγων μέσα σε αυτές τις χώρες.

Θεωρώ πως και ο κ. Καμίνης λειτούργησε περισσότερο με το βλέμμα στην κεντρική πολιτική σκηνή και πολύ λιγότερο στα προβλήματα των ανθρώπων της πόλης. Η Αθήνα δεν είναι μια πόλη που μπορεί να είναι ικανοποιημένη με την κατάσταση των υπηρεσιών που προσφέρει. Το ζήτημα του πρασίνου, των ελεύθερων χώρων και των υποδομών του δήμου ή η κοινωνική πολιτική που ασκήθηκε δεν φέρουν δυστυχώς θετικό πρόσημο. Ο Δήμος διαχειρίζεται κάθε χρόνο ένα πολύ σημαντικό προϋπολογισμό που προσεγγίζει το ένα δισ. Μετά από δύο θητείες θα μπορούσαν να είχαν γίνει πολλά περισσότερα. Η εικόνα της εκτέλεσης του προϋπολογισμού για το 2018 και η πρόβλεψη για το 2019 αναδεικνύει σοβαρά προβλήματα στο πεδίο της κοινωνικής πολιτικής αλλά και μεγάλη υστέρηση σε ζητήματα υποδομών. Υπήρξαν επιμέρους πεδία όπως το ζήτημα της ένταξης μεταναστών που νομίζω ότι έχουν γίνει κάποια θετικά βήματα, αλλά δυστυχώς τέτοια παραδείγματα αποτελούν την εξαίρεση και όχι τον κανόνα. (...) Από την πρώτη στιγμή συλλογικά ως κυβέρνηση είπαμε ότι δίκαιη ανάπτυξη σημαίνει προστασία της εργασίας. Ακριβώς για αυτό δώσαμε την μάχη της επαναφοράς των συλλογικών διαπραγματεύσεων. Κάτι που έχει ήδη συμβεί με την επέκταση των πρώτων δέκα κλαδικών συμβάσεων. Οι συλλογικές διαπραγματεύσεις μαζί με την αύξηση του κατώτατου μισθού και την κατάργηση του υποκατώτατου διαμορφώνουν ένα νέο πλαίσιο για τους εργαζόμενους. Αποδεικνύεται στην πράξη ότι η έξοδος από το πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής δεν αποτελεί μια τυπική διαδικασία. Αποδείξαμε ότι ακόμα και μέσα σε ένα εχθρικό περιβάλλον μπορείς να δίνεις μάχες για τα συμφέροντα της μεγάλης κοινωνικής πλειοψηφίας. Η ενίσχυση της επιθεώρησης εργασίας και η καταπολέμηση της αδήλωτης και υποδηλωμένης εργασίας αποτελεί ένα σημαντικό παράδειγμα προστασίας των εργαζομένων.

Τα θετικά μέτρα που φέρνει κυβέρνηση με την ψήφιση του Προϋπολογισμού (...) δεν είναι παροχές αλλά μέτρα που τα αντέχει η ελληνική κοινωνία και έχουν εγκριθεί από το Eurogroup. Είναι μέτρα που στηρίζουν το κοινωνικό κράτος. Η συζήτηση περί παροχών είναι εκτός πραγματικότητας. Κάνει εντύπωση ότι η Ν.Δ., ενώ λέει ότι είναι παροχές, τα ψηφίζει.