Συνεντεύξεις

Το νομοσχέδιο του κυρίου Χατζηδάκη είναι οδοστρωτήρας. Έχει διατάξεις που καταργούν ό,τι γνωρίζαμε για το εργατικό δίκαιο. Και είναι λογικό ο κύριος υπουργός μαζί με αυτό το νομοσχέδιο που καταργεί όλα τα εργασιακά δικαιώματα, να θέλει να απαλλαγεί και από την ευθύνη των πράξεων του. Δηλαδή να θέλει να απαλλαγεί από τη λογοδοσία στη Βουλή των εργατικών ατυχημάτων που θα φέρει η αύξηση του ωραρίου, των μη αμειβόμενων υπερωριών, των καταπατήσεων όλων των δικαιωμάτων. Το πρώτο τετράμηνο του 2021 είχαμε διπλάσια θανατηφόρα εργατικά ατυχήματα από το 2020. Καταλαβαίνετε τι θα γίνει με την πλήρη απελευθέρωση του ωραρίου, ειδικά των ευάλωτων εργαζομένων.

“Έζησα από κοντά τη γέννηση της Κίνησης Πολιτών για την προστασία της Πολιτιστικής Κληρονομιάς και μοιράζομαι μαζί τους τον θαυμασμό για τα ευρήματα της Bενιζελου και τον θυμό για την τροπή που έλαβε η υπόθεση το καλοκαίρι του 2019. Με μεγάλη προθυμία προσχώρησα στην ομάδα. Με συνεπήρε από την αρχή ο κόσμος τους. Είναι άνθρωποι ώριμης ηλικίας, που δεν ξαφνιάζονται εύκολα και έχουν δει πολλά. Ωστόσο το θέμα αυτό σα να αποτέλεσε την κόκκινη γραμμή τους, συσπειρώθηκαν δυναμικά, με στόχο την ανατροπή της απόφασης της κυβέρνησης για τεμαχισμό και απόσπαση των αρχαιοτήτων.” (...) Πιστεύω ότι η επιμονή του σκληρού πυρήνα των ανθρώπων της Κίνησης, που δουλεύουν ασταμάτητα για τον σκοπό αυτό, επιμένοντας να ενημερώνουν, με μια δυναμική σελίδα στο facebook, με τις ιδιαίτερα δημοφιλείς ξεναγήσεις, με ευφάνταστες εκδηλώσεις, που κατά καιρούς -όπως τώρα, που χαλαρώνουν τα μέτρα, γίνονται όλο και πιο συχνά, -η επιμονή αυτή δημιούργησε τελικά μία συνείδηση του πολίτη. Ως δημοσιογράφος, με πονάει το έλλειμμα που διαπιστώνω στην κάλυψη του θέματος από τα ΜΜΕ και θέλω να αποδώσω τα εύσημα στη δουλειά της Κίνησης. (...) Ακούμε συχνά την άποψη, ότι ο πρωθυπουργός δέχθηκε εσφαλμένες συμβουλές. Ακόμα υπάρχει περιθώριο να αλλάξει γνώμη. Το γεγονός ότι τα μισά μέλη του Συμβουλίου της Επικρατείας αποστασιοποιήθηκαν από την κυβερνητική επιταγή είναι από μόνο του αισιόδοξο και ενισχύει την ηθική διάσταση της κατά χώραν παραμονής. Όμως, μετά τη διαρροή της απόφασης του ΣτΕ, όποτε περνώ από το πολύπαθο σταυροδρόμι, νιώθω το στομάχι μου να σφίγγεται.

Από τη μια υπάρχει μια επέκταση της περιόδου χάριτος λόγω της πανδημίας, η οποία δημιουργεί μια τάση συσπείρωσης γύρω από τη πολιτική ηγεσία, ενώ παράλληλα τα μέτρα αντιμετώπισής της, όπως η χαλάρωση των δημοσιονομικών περιορισμών από την ΕΕ, αποτελούν ένα ανάχωμα στη δυσαρέσκεια. Από την άλλη, η ΝΔ απολαμβάνει μια άνευ προηγουμένου ασυλία από τα ΜΜΕ. Όμως αυτή η στρατηγική έχει κοντά ποδάρια. Όταν τα αδιέξοδα των πολιτικών της ΝΔ έρθουν στην επιφάνεια η μεταστροφή του κλίματος θα είναι απότομη. Όχι όμως αυτόματη. Ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ ως αντιπολίτευση έχει παρουσιάσει συγκεκριμένες προτάσεις τόσο για την αντιμετώπιση της πανδημίας, όσο και για την πιο μεσοπρόθεσμη πορεία της χώρας. Αλλά βγαίνοντας από την πανδημία θα είναι όλα ανοιχτά. Και για να πάμε μπροστά πρέπει να είμαστε ξεκάθαροι.  Ξεκινώντας  από την εμπειρία μας στον απολογισμό, να πούμε τι μπορούμε να κάνουμε τώρα που οι συνθήκες δεν επέτρεπαν πριν κάποια χρόνια, να εξετάσουμε τι θέλουμε να κάνουμε αλλά θεωρούμε ότι δεν μπορεί ακόμα να γίνει, και κυρίως να πούμε τι είναι στη γκρίζα ζώνη μεταξύ των δύο. Και εκεί οφείλουμε να αμφισβητήσουμε τα όρια, να προσπαθήσουμε την ίδια στιγμή που είμαστε εντός ενός συγκεκριμένου πλαισίου να δώσουμε μάχη εναντίον του. Και επειδή δεν είμαστε λαϊκιστές οφείλουμε να πούμε ότι δεν μπορούμε να υποσχεθούμε τα πάντα στους πάντες. Μπορούμε πολλά σε πολλούς, αλλά και εκεί θα υπάρχουν συγκεκριμένες και εκπεφρασμένες προτεραιότητες και χρονικότητες. Αυτές είναι που δίνουν ταυτότητα και αξιοπιστία σε ένα κόμμα. Αυτές είναι που κερδίζουν εκλογές. (...) Δεν υπάρχει τρόπος που δεν πρέπει να δοθεί η μάχη. Δρόμος, πεζοδρόμιο, χώροι δουλειάς, συνδικαλιστικές οργανώσεις, βουλή, κοινωνικά δίκτυα, πολιτιστικά δρώμενα, παντού. Θα κάνουμε πραγματικά τα πάντα για να το σταματήσουμε. Και σε αυτή τη μάχη θέλουμε συμμαχίες. Ακόμη με κόσμο που δεν συμφωνεί σε όλα μαζί μας τον καλούμε να δώσουμε μαζί τη μάχη. Η αρχή μιας συνολικής αντεπίθεσης, ο τρόπος ανάδειξης ενός άλλου μοντέλου. Δεκάωρο αυτοί; Τριανταπεντάωρο εμείς. Ελαστικοποίηση αυτοί; Συλλογικές συμβάσεις εμείς. Απαξίωση του ΣΕΠΕ αυτοί; Ενίσχυσή του εμείς. Δύο δρόμοι, δύο κόσμοι. Μια κρίσιμη επιλογή.

Ο κ. Μητσοτάκης έλεγε, στη ΔΕΘ, το 2017, ότι μια κοινωνία χωρίς ανισότητες είναι αντίθετη στη φύση. Ο ίδιος, δήλωνε ότι τα εργασιακά δικαιώματα είναι ξεπερασμένα. Και φτάσαμε σήμερα ο υπουργός Εργασίας να δηλώνει ότι ο εργαζόμενος θα δουλεύει δέκα ώρες χωρίς πρόσθετη αμοιβή και θα «πληρώνεται» για τις επιπλέον ώρες με...ρεπό ! Φέρνει ένα νομοσχέδιο που ούτε η πιο μνημονιακή κυβέρνηση δεν θα τολμούσε να παρουσιάσει. Διότι, η κατάργηση του οκταώρου, η απλήρωτη υπερωριακή εργασία, ο περιορισμός των συνδικαλιστικών ελευθεριών, ο περιορισμός του, συνταγματικά κατοχυρωμένου, δικαιώματος στην απεργία, η κατάργηση του ΣΕΠΕ, για να αναφερθώ μόνο σε κάποιες από τις πτυχές του νομοσχεδίου, είναι ζητήματα που πλήττουν όλους τους εργαζόμενους, τόσο του ιδιωτικού, όσο και του δημόσιου τομέα, και ιδίως τη νέα γενιά, η οποία καταδικάζεται σε ένα μέλλον εργασιακής επισφάλειας, χωρίς δικαιώματα. Δεν αποτελεί βέβαια κεραυνό εν αιθρία, αφού η ΝΔ, από την πρώτη στιγμή που έγινε κυβέρνηση, έχει θεσπίσει μια σειρά από αντικοινωνικές και αντεργατικές πολιτικές. Ο λόγος για τον οποίο φέρνει τώρα προς ψήφιση το συγκεκριμένο νομοσχέδιο, εν μέσω πανδημίας και περιοριστικών μέτρων, είναι γιατί φοβάται την αντίδραση της κοινωνίας, φοβάται τη λαϊκή κινητοποίηση. Και δικαίως ανησυχούν, γιατί, όση προπαγάνδα κι αν εκπέμπουν τα συστημικά μέσα της λίστας Πέτσα, οι πολίτες έχουν καταλάβει την κοινωνική καταστροφή που θα επιφέρει στη ζωή τους και στο μέλλον τους, ο νόμος Χατζηδάκη. Ο ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία θα αγωνιστεί με όλες του τις δυνάμεις, μέσα κι έξω από τη Βουλή, για να μην περάσει αυτό το βαθύτατα αντεργατικό και κοινωνικά καταστροφικό νομοσχέδιο. Και βέβαια έχουμε δεσμευτεί ότι ως κυβέρνηση, εφόσον τότε είναι νόμος του κράτους, θα το καταργήσουμε.

«Οι ασθενείς με χρόνια νοσήματα απομακρύνθηκαν από το σύστημα υγείας, λόγω του φόβου της πανδημίας, επιβαρύνοντας την υγεία τους» «Ο Κύκλος Αλληλεγγύης είναι σε λειτουργία από τις 10 Μαΐου και αποτελεί ένα δίκτυο υγειονομικών και εθελοντών οι οποίοι παρέχουν τηλεφωνική συμβουλευτική σε ανθρώπους που πάσχουν από Covid και βρίσκονται στο σπίτι, βοηθώντας τους να διαχειριστούν την κατάσταση», είπε Στο Κόκκινο και στον Νίκο Ξυδάκη, η Χαρά Ματσούκα, διευθύντρια στην Αιματολογική Κλινική στο Νοσοκομείο «Αλεξάνδρα».  «Στο εγχείρημα, συμμετέχουμε περίπου 50 γιατροί, ψυχίατροι, ψυχολόγοι, κοινωνικοί λειτουργοί και εθελοντές που αναλαμβάνουν τη γραμματειακή δουλειά. Είμαστε όλοι έμπειροι καθώς έχουμε δουλέψει από το 2013 στα κοινωνικά ιατρεία και στις δομές αλληλεγγύης και δίνουμε πληροφορίες σε ανθρώπους που πάσχουν από Covid αλλά και σε ανθρώπους που αισθάνονται ψυχικά πιεσμένοι, να τους βοηθήσουμε να νιώθουν καλύτερα. Δουλεύουμε καθημερινά τα απογεύματα και ήδη έχω την αίσθηση ότι είναι μία πολύ απαραίτητη λειτουργία.  Η τηλεφωνική γραμμή του Κύκλου Αλληλεγγύης είναι το 210 3802037. Απάντα είτε τηλεφωνητής είτε εθελοντής της γραμματείας προκειμένου να διασυνδέσει  τον αιτούντα βοήθειας με τους γιατρούς, τους ψυχιάτρους και ψυχολόγους για την καλύτερη αντιμετώπιση των προβλημάτων εγκλεισμού,ή των προβλημάτων λόγω Covid στους οποίους δίνουμε συγκεκριμένες οδηγίες για να μη χειροτερέψει η υγεία τους και να με χρειαστεί να διασωληνωθούν. 

Αυτό που προσπαθώ να δείξω στο βιβλίο μου είναι ότι η εκπτώχευση της γλώσσας δεν αφήνει χώρο για κανένα εναλλακτικό δόγμα ή θεωρία. Μιλάμε για «φιλελευθερισμό» επειδή δεν έχει απομείνει άλλο λεξιλόγιο. Ο κεϊνσιανισμός έχει καταστεί μια αρχαϊκή λέξη, σε βαθμό που οι άνθρωποι δεν τολμούν καν να μιλήσουν για μια επεκτατική πολιτική. Σήμερα οι κυβερνήσεις φαίνεται να έχουν αλλάξει ριζικά τις πολιτικές τους, αλλά χωρίς να το αναγνωρίζουν ρητά. Υπάρχουν επίσης νικητές και χαμένοι στην παρούσα κατάσταση και οι πρώτοι δεν έχουν κανένα συμφέρον να την αλλάξουν. Τελικά, η Ευρώπη είναι μια ειδική περίπτωση. Οικοδομήθηκε με τέτοιο τρόπο ώστε κάθε άλλη πολιτική πλην του νεοφιλελευθερισμού απαγορεύτηκε από τις Συνθήκες της. Αυτός ακριβώς είναι ο κίνδυνος που διατρέχει η δημοκρατία. Γιατί εάν η οικονομική και κοινωνική ζημιά που επιτυγχάνεται από τη νεογλώσσα και το αποτέλεσμα της μοναδικής σκέψης είναι σημαντική, η νεογλώσσα είναι επίσης ανεξέλεγκτη σε πολλούς τομείς που επηρεάζουν τον πολιτισμό μιας χώρας και τη λειτουργία της δημοκρατίας. Σε πολλά μέρη, ειδικά στα πανεπιστήμια, ο διάλογος είναι απαγορευμένος και τα άτομα των οποίων οι απόψεις διαφέρουν από εκείνες που γίνονται «αποκλειστικά» αποδεκτές αποκλείονται. Πρέπει να ακυρωθεί κάθε ορισμός πολιτισμού ή κινήματος που έχει σαν βασικό χαρακτηριστικό τον αποκλεισμό εκείνων που δεν υποστηρίζουν 100% το αφήγημα της θυματοποίησης. Η πολιτική ορθότητα στην εξουσία επί χίλια. Η διαφορετική σκέψη δεν είναι μόνο λανθασμένη, αλλά απαγορεύεται. Η σχέση με τη γλώσσα είναι καθαρή: είναι θέμα διαγραφής λέξεων όπως η αποκαθήλωση αγαλμάτων. Το παράδειγμα δεν είναι τυχαίο, γιατί με την αποκαθήλωση των αγαλμάτων ιστορικών μορφών ξαναγράφουμε την Ιστορία, εκπτωχεύοντας το λεξιλόγιό της. Τα ονόματα των δρόμων δεν ξεφεύγουν από τη μεγάλη γλωσσική και ιστορική εκκαθάριση. Η περιεκτική γραφή συμμετέχει στο ίδιο κίνημα. Αναγκάζοντας τους ανθρώπους να εκφραστούν σε μια καταστρατηγημένη γλώσσα, περιορίζουμε τον χώρο της σκέψης τους, ενώ δεν τους αφήνουμε άλλη διαφυγή παρά να ακολουθήσουν τη θέση που εκφράζει η ίδια η περιεκτική γραφή.

Ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ επικεντρώνει τη στρατηγική του στα χαμηλά και μεσαία στρώματα. Φαίνεται και στην προγραμματική αντιπολίτευση που ασκούμε, από το συνολικό πρόγραμμα του κόμματος και την πρόταση για το Ταμείο Ανάκαμψης, μέχρι τα πιο ειδικά προγράμματα για το ιδιωτικό χρέος, τη δημόσια υγεία κλπ. Η προτεραιότητά μας βέβαια είναι και παραμένει ο κόσμος της εργασίας, γι’ αυτό και δίνουμε πολύ μεγάλη βαρύτητα στις ανατροπές που φέρνει η ΝΔ στα εργασιακά, γιατί έχει αποφασίσει –και υπηρετεί με μεγάλη συνέπεια– το στόχο της υποτίμησης της αξίας της εργασίας, πιάνοντας το νήμα από εκεί που το είχε αφήσει το 2014. Ο οικονομικός σχηματισμός, όμως, στην Ελλάδα είναι τέτοιος που ένα μεγάλο μέρος της μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας, παραδοσιακά κατατασσόμενη στη μεσαία τάξη, δεν παρουσιάζει τα χαρακτηριστικά της κλασικής διάκρισης κεφαλαίου – εργασίας. Και η πανδημική κρίση το ανέδειξε αυτό με πολύ έντονο τρόπο. Διαμορφώθηκε, δηλαδή, ένα ενιαίο μέτωπο εργαζομένων και μικρομεσαίων επαγγελματιών, ως προς τις ανάγκες τους, την πίεση που δέχονταν από την πολιτική της κυβέρνησης και ως προς τα αιτήματά τους, τελικά, για οικονομική στήριξη, ώστε να διατηρηθούν και οι θέσεις εργασίας, χωρίς επιδείνωση των όρων τους. Είναι χαρακτηριστικό ότι στη μάχη τώρα για τα εργασιακά, οι μικρομεσαίοι επαγγελματίες είναι στην πλειονότητά τους στο πλευρό των εργαζομένων. Διαμορφώνεται μια κοινωνική συμμαχία, την οποία το πολιτικό σχέδιο της ΝΔ βάλλει ευθέως. Συνοπτικά αυτό το σχέδιο λέει: υποτίμηση της αξίας της εργασίας και εκκαθάριση της μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας, ώστε να προσελκυστούν επενδύσεις στη βάση του μειωμένου εργατικού κόστους, για να αυξηθεί, υποτίθεται, ο πλούτος και να λυθούν τα προβλήματα. Αυτό το μοντέλο έχει δοκιμαστεί και έχει αποδειχθεί και κοινωνικά καταστροφικό και οικονομικά αποτυχημένο. (...) Ο πυρήνας του είναι η υποτίμηση της αξίας της εργασίας και αποτελεί συνέχεια του σχεδίου που υλοποιεί εδώ και καιρό η ΝΔ, τόσο σ’ αυτή τη διακυβέρνηση όσο και στην προηγούμενή της. Είναι το πιο σφοδρό χτύπημα, αλλά δεν είναι το μόνο. Αν το δούμε συνολικά, από το 2000 επικρατούν οι πολιτικές της απορρύθμισης, που στόχο έχουν την υποβάθμιση του ορίου των αναγκών της εργατικής τάξης. Αυτές οι πολιτικές κυριάρχησαν και στην Ελλάδα και στην Ευρώπη, σε διαφορετικές ταχύτητες. Στη χώρα μας επιταχύνθηκαν ιδιαίτερα από το 2010 και έπειτα. Υπηρετήθηκαν και από την ΝΔ και από το ΠΑΣΟΚ. Το 2015 ο ΣΥΡΙΖΑ ανέκοψε αυτή την τάση και αυτό αποτελεί σημείο καμπής. Η ΝΔ όταν επανεξελέγη, ξανάπιασε το νήμα από εκεί που το άφησε το 2014, προσθέτοντας τώρα την κατάργηση του 8ωρου, τη μείωση κόστους υπερωριών, εν γένει του εργατικού κόστους, διευκολύνοντας τις απολύσεις, οδηγώντας στη μείωση των μισθών. Αυτές οι επιλογές δεν υποβαθμίζουν μόνο τους νυν εργαζόμενους, αλλά την εργασία συνολικά, δημιουργώντας τεράστια προβλήματα και στους ανέργους. Ο εργοδότης στο εξής θα προτιμά να εξαντλεί το υπάρχον προσωπικό παρά να προσλαμβάνει νέο. Πρόβλημα θα προκαλέσει και στο καλά εκπαιδευμένο εργατικό δυναμικό, αφού προωθώντας το μοντέλο της πολύ φθηνής εργασίας, θα οδηγήσει τους νέους ανθρώπους σε αναζήτηση εργασίας στο εξωτερικό, αναζωπυρώνοντας το brain drain.

Το νομοσχέδιο που φέρνει ο κ. Χατζηδάκης δεν είναι εκσυγχρονιστικό, είναι αναχρονιστικό. Είναι ένα νομοσχέδιο που νομιμοποιεί τα απλήρωτα 10ωρα. Θα φέρει μειώσεις μισθών και ένα νέο κύμα εξόδου νέων επιστημόνων προς την Ευρώπη. Στην βιομηχανία κινδυνεύουμε να δούμε αύξηση των εργατικών ατυχημάτων μέσα από την υπερβολική αύξηση των υπερωριών. Όλα τα παραπάνω συνδυάζονται με την διάλυση των ελεγκτικών μηχανισμών. Για να σας δώσω ένα συγκεκριμένο παράδειγμα, το 2017 συστημική τράπεζα αναγκάστηκε να πληρώσει πρόστιμο για παράνομες υπερωρίες 1,6 εκ., σήμερα για την ίδια παράβαση θα πλήρωνε μόλις 109.000 ευρώ. Ο κ. Μητσοτάκης δια του πάντα πρόθυμου σε τέτοια ζητήματα κ. Χατζηδάκη, προσπαθεί να γενικεύσει τις ατομικές συμβάσεις εργασίας, κάνει πιο εύκολες και φθηνές τις απολύσεις ενώ έχει ήδη καταργήσει το δικαίωμα των εργαζομένων στην προσφυγή σε διαιτησία. Εν τω μεταξύ παράλληλα με τις δηλώσεις τους φαίνεται πόσο πολύ υποτιμούν τη νοημοσύνη των εργαζομένων, καθώς μιλάνε για το νομοσχέδιο σαν να απευθύνονται σε ανθρώπους που δεν ξέρουν να διαβάσουν ή να κατανοήσουν στοιχειώδη πράγματα. Για εμάς το νομοσχέδιο Χατζηδάκη αποτελεί κορυφαία μάχη ενάντια στην κυβερνητική πολιτική και θα πρέπει να θεωρείται αυτονόητη η κατάργησή του από την επόμενη κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ. Αυτό που χρειαζόμαστε είναι αυξήσεις - πρώτα από όλα - στο βασικό μισθό, συλλογικές συμβάσεις εργασίας και ισχυρούς ελεγκτικούς μηχανισμούς. (...) Το κυρίαρχο ερώτημα είναι αν οι πόροι από το Ταμείο θα φθάσουν στην κοινωνία ή θα τους εκμεταλλευτούν ξανά λίγοι μεγάλοι επιχειρηματικοί όμιλοι. Η πανδημία δημιουργεί νέα δεδομένα στην οικονομία. Αν δούμε το ζήτημα αυστηρά από την οικονομική σκοπιά, χωρίς το κοινωνικό κόστος που συνεπάγεται, από την πρώτη στιγμή ο ΣΥΡΙΖΑ υποστηρίζει πως θα πρέπει γενναία να στηριχθούν οι μικρομεσαίοι προκειμένου να προλάβουμε λουκέτα και αύξηση της ανεργίας. Αν στο άμεσο μέλλον οι χρεοκοπίες επιχειρήσεων πολλαπλασιαστούν και ολοένα και περισσότερο κόσμος μένει χωρίς δουλειά, αυτό θα είναι κάτι που θα πρέπει να αντιμετωπιστεί μέσω του δημοσίου ταμείου, εκτός βέβαια από τη βέβαιη μείωση των φορολογικών εσόδων. Ως εκ τούτου θα πρέπει άμεσα η κυβέρνηση να δει τις προτάσεις του ΣΥΡΙΖΑ και να τις εντάξει στην πολιτική της. Τέλος η πρότασή μας σχετίζεται και με το παραγωγικό μοντέλο που επιθυμούμε. Μιλάμε για ένα μεγάλο πρόγραμμα για την δημιουργία θέσεων εργασίας για 50.000 νέους επιστήμονες γιατί πιστεύουμε σε ένα μοντέλο που στηρίζεται στη γνώση, την έρευνα και την καινοτομία.

Η πανδημία του κορονοϊού έχει δημιουργήσει μια φαινομενικά παράδοξη κατάσταση. Το παρεμβατικό κράτος επέστρεψε: ξαφνικά αυτό που φαινόταν να αποκλείεται για μεγάλο χρονικό διάστημα είναι δυνατό – δημιουργία κρατικού χρέους, από κοινού δανεισμός στην Ευρωπαϊκή Ενωση, επενδυτικά προγράμματα τρισεκατομμυρίων ευρώ για την ανοικοδόμηση της οικονομίας και δέσμευση για επενδύσεις στην ταχεία ψηφιοποίηση και πράσινη οικονομία. Αυτός ο νέος τύπος κρατικού παρεμβατισμού μπορεί πράγματι να γίνει η μαμή ενός «καπιταλισμού με νέο πρόσωπο». Από αυτή την άποψη, αντιπροσωπεύει μια υπέρβαση της πολιτικής μεσοβασιλείας που χαρακτήρισε τη δεκαετία μεταξύ της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης και της πανδημίας του κορονοϊού. Ωστόσο, το κράτος του Κορονοϊού δεν είναι εξοπλισμένο για να είναι πρωταγωνιστής σε μια πραγματική επανάσταση αειφορίας, επειδή δομικά είναι ένα φαντασματικό υποκατάστατο. Το πανδημικό κράτος είναι μια κατάσταση εξαίρεσης που, σύμφωνα με το σύνταγμα, περιορίζει τα θεμελιώδη δικαιώματα προκειμένου να αποφευχθεί μια υγειονομική καταστροφή. Με το τέλος της πανδημίας, η νομιμότητά του λήγει και οι δραστηριότητές του, ακόμη και κατά τη διάρκεια –στη Γερμανία μέχρι τώρα καταστροφικής– της διαχείρισης της πανδημίας, πρέπει να παρακολουθούνται κριτικά. Το οικονομικά παρεμβατικό κράτος πρέπει να κριθεί διαφορετικά. Η σταδιακή απομάκρυνση από τη δημοσιονομική λιτότητα, τους ισορροπημένους προϋπολογισμούς, το «Schwarze Null» [το Μαύρο Μηδέν] και –αν και ακόμη μόνο σαν υπαινιγμός– η παραδοσιακή απροθυμία να φορολογηθεί ο πλούτος και τα εισοδήματα, αντιπροσωπεύουν πρόοδο σε σύγκριση με την έννοια μιας «δημοκρατίας συμβατής με την αγορά» (Ανγκελα Μέρκελ) παλαιότερων χρόνων. Ωστόσο, αυτό δεν εγγυάται μια επανάσταση αειφορίας. Πολιτικά, το κράτος του κορονοϊού πατάει πάνω σε λεπτό πάγο, επειδή το υπερβολικό εθνικό χρέος που απαιτείται λειτουργεί μόνο εφόσον οι κεντρικές τράπεζες και οι χρηματοπιστωτικές αγορές παίζουν μαζί και εγγυώνται μια πολιτική χαμηλού επιτοκίου. Αυτό καθιστά ακόμη πιο σοβαρό το γεγονός ότι οι υπάρχοντες κρατικοί μηχανισμοί σε ευρωπαϊκό, ομοσπονδιακό και κρατικό επίπεδο χαρακτηρίζονται γενικά από έλλειψη φαντασίας στην οικονομική και βιομηχανική πολιτική. Αποκομμένοι από τη συνετή παρέμβαση, γνωρίζουν λίγα πράγματα για το τι πρέπει να κάνουν με την αναπάντεχη τύχη του προγράμματος επενδύσεων και ανοικοδόμησης. Ενα πρόβλημα της πολιτικής αριστεράς και των συνδικαλιστικών οργανώσεων είναι ότι συχνά το ίδιο ισχύει για αυτούς. Αυτό πρέπει να αλλάξει γρήγορα εάν η Αριστερά θέλει να επηρεάσει την πορεία που πρέπει τώρα να χαραχτεί.

Για εμένα κοινότητα είναι οι άνθρωποι με τους οποίους έχουμε κοινά όνειρα πώς θα αλλάξει αυτή η κοινωνία. Αν ένας γκέι είναι ακροδεξιός ή ρατσιστής, δεν μπορώ να πω ότι ανήκουμε στην ίδια κοινότητα. Έχουμε κοινή σεξουαλικότητα, από εκεί και πέρα δεν έχουμε την ίδια πρόσβαση ούτε στην εργασία, ούτε στη μόρφωση, ούτε στο να πετύχουμε τα ίδια πράγματα. Αυτός μπορεί να είναι αποδεκτός από την κοινωνία. (...) Άλλοι δεν είναι αποδεκτοί, αυτοί που δεν ανήκουν στους προνομιούχους. Άρα είμαι με αυτούς που είναι πιο αδύναμοι. Τα τρανς άτομα στη σημερινή κοινωνία είναι αόρατα, ειδικά με την κρίση. (...) Και με την οικονομική κρίση πιο πριν και κυρίως με τον κορωνοϊό γίναμε εντελώς αόρατοι. Πριν βγαίναμε στους δρόμους, δουλεύαμε, είχαμε κάποια λεφτά, νιώθαμε ότι υπάρχουμε. (...) Δεν υπάρχει καμία πρόνοια για αυτά τα άτομα, είμαστε αποκλεισμένα από την εργασία. Δεν το επιλέξαμε, κακά τα ψέματα το μεγαλύτερο ποσοστό των τρανς πηγαίνει στον δρόμο. Ίσως να είναι πιο εύκολο για τα νέα παιδιά, αν όμως έχουν στήριξη από την οικογένειά τους.