Macro

06
07

Παλιό πολιτικό κατεστημένο σε απόγνωση

Αυτοί που είχαν δηλώσει άνευ όρων υποταγή στους Ευρωπαίους, αυτοί που φώναξαν “βάστα, Σόιμπλε” και “Γερούν, γερά”, νιώθουν τώρα προδομένοι από εκείνους που θεωρούσαν αφεντικά τους. Γι' αυτό τα βάζουν πλέον ανοιχτά με τις ευρωπαϊκές πολιτικές τους οικογένειες και με τους ευρωπαϊκούς θεσμούς. Ή το ρίχνουν στο “Μακεδονικό”. Η πολιτική τους ανεπάρκεια και ο παθιασμένος ρεβανσισμός τούς καθιστούν ανίκανους να αποδεχτούν τις νέες συνθήκες, να επανακαθορίσουν την πολιτική τους και να λειτουργήσουν σε δημοκρατικό πλαίσιο. Δεν ξέρουν πώς θα ζήσουν χωρίς Μνημόνια.
06
07

Η μεγάλη «αιμορραγία» των Βαλκανίων

Υπό αυτές τις συνθήκες, «η Γερμανία σίγουρα θα συνεχίσει να ρουφά τη ζωή από την Ανατολική Ευρώπη, οπότε πρέπει να την αναπληρώσουμε», λέει ο Στερτς. Πάντως οι πολιτικές που επιβάλλονται είναι εντελώς απίθανο να εμποδίσουν τη δημογραφική αιμορραγία και οι μετακινήσεις των επιχειρήσεων στα Βαλκάνια δεν επιβραδύνουν το ρυθμό μετανάστευσης. «Έζησα στη Γερμανία για πέντε χρόνια και ξέρω ότι δεν είναι παράδεισος», λέει η Αλίσα Κάντιτς. «Αλλά είναι αδύνατο να σταματήσει η μετανάστευση. Μπορεί να είμαι η τελευταία που θα πάω, οπότε θα σβήσω τα φώτα όταν θα φεύγω από τα Βαλκάνια».
05
07

Με τόλμη αλλά και επίγνωση των προκλήσεων και των περιορισμών

Η Αναπτυξιακή Στρατηγική της κυβέρνησης μπορεί να αξιοποιηθεί από τα κοινωνικά κινήματα ως βάση για τη διεκδίκηση και υλοποίηση θετικών μέτρων και πολιτικών για τον κόσμο της εργασίας και την κοινωνία ευρύτερα. Αποτελεί ταυτόχρονα για την κυβέρνηση και την ριζοσπαστική Αριστερά αφετηρία για την περαιτέρω επεξεργασία και υλοποίηση μέτρων και πολιτικών που θα συμβάλουν στον παραγωγικό και κοινωνικό μετασχηματισμό. Αυτός προϋποθέτει όραμα και αξίες, αλλά και τη διαμόρφωση των κοινωνικών υποκειμένων που θα παλέψουν για αυτόν. Η έλλειψη τέτοιων υποκειμένων, παρακαταθήκη δεκαετιών νεοφιλελευθερισμού, εξατομίκευσης και του οδοστρωτήρα τριών μνημονίων, αποτελεί σημαντικότατο περιοριστικό παράγοντα για τέτοιου είδους μετασχηματισμό, μέσα σε μια διεθνή και ευρωπαϊκή συγκυρία που από μόνη της αποτελεί τροχοπέδη, αλλά και πρόκληση για συσπείρωση των προοδευτικών δυνάμεων σε εθνικό, ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο. Τίποτα δεν προεξοφλεί ότι ο σημερινός συσχετισμός θα παραμείνει ο ίδιος τα επόμενα χρόνια. Ένα είναι σίγουρο, ότι στη μεταμνημονιακή εποχή δεν θα πλήξουμε.
05
07

Αγανακτισμένοι πολίτες και Αγανακτισμένοι πολιτικοί

ΟΙ ΑΓΑΝΑΚΤΙΣΜΕΝΟΙ ΠΟΛΙΤΙΚΟΙ. Προσπαθούν να δημιουργήσουν αισθήματα αγανάκτησης, ώστε κανείς να μην πιστεύει την κυβέρνηση, ακόμα και αν έχει λόγους να το κάνει. «Τίποτα δεν γίνεται σωστά», ακόμα και αν είναι πρόδηλο ότι κάποια πράγματα γίνονται σωστά. Ακόμα και αν ο κόσμος κατανοεί πως, αν η ΝΔ ήταν στη θέση του ΣΥΡΙΖΑ, θα πανηγύριζε τουλάχιστον για τα μισά από τα πεπραγμένα του. Δεν πρέπει να επιτραπεί η ψύχραιμη σκέψη. Με αυτό το γνώμονα πολιτεύονται εδώ και χρόνια, χωρίς να τους ενδιαφέρει πως επηρεάζεται το επίπεδο του δημοσίου διαλόγου. Μονίμως τσατισμένοι, παίζουν το ρόλο αυτού που τον πνίγει το δίκιο. Ποιος/α δεν έχει παρατηρήσει το ακατάσχετο υβρεολόγιο που παίρνει τη θέση του επιχειρήματος (η πιο ανίκανη κυβέρνηση, η χειρότερη, επικίνδυνη, εγκληματική κοκ); Ποιος/α δε θυμάται τους παραληρηματικούς λόγους του Αντώνη Σαμαρά («θα λογοδοτήσετε… θα λογοδοτήσετε… θα λογοδοτήσετε») ή του Λοβέρδου («άθλιοι… άθλιοι… άθλιοι») στην υπόθεση Novartis;
05
07

Συνεργασία εναντίον ανταγωνισμού

Η ανθρώπινη δράση δεν οδηγείται μόνο από το ατομικό συμφέρον και την ιδιοτέλεια, όπως διατείνεται μια μονόπλευρη και μεροληπτική ανάγνωση της κοινωνιοβιολογίας και η περίφημη εγωιστική ή ιδιοτελής αποκλειστικά «σατανική» στρατηγική των γονιδίων μας. Υπάρχει και ο αλτρουισμός, η χαριστικότητα, η αίσθηση της ηθικής και η επιθυμία και το ένστικτο συνεργασίας και υπηρέτησης του κοινού αγαθού (K. Basu, 2017), που οδηγούν σε καλύτερα και συμβιωτικά αποτελέσματα για όλους, σύμφωνα και με το συμπέρασμα του διλήμματος του φυλακισμένου (Χ. Ναξάκης, 2014). Μάλιστα, έχει παρατηρηθεί ότι στην οικονομία αλλά και στις κοινωνικές σχέσεις η πρώτη μη λογικά επεξεργασμένη αυτόματη –άμεση αντίδραση του ανθρώπου είναι συνεργατική, αλληλοβοηθητική, κοινωνική, «παρασυρμένη και ενσωματωμένη σ’ ένα αλληλέγγυο ορμητικό ρεύμα, που γεμίζει τον άνθρωπο με πληρότητα, σαν να είναι ενιαίος με τον κόσμο, ώστε τον διεγείρει να κάνει πράξεις που εάν βρισκόταν σε νηφάλια κατάσταση θα του ήταν αδιανόητο να τις κάνει» (Σ. Δημητρίου, 2012). Οι ιδιότητες αυτές από την άλλη, μπορούν, δυνάμει, ν’ αποτελέσουν στοιχεία ενός κοινωνικού μετασχηματιστικού σχεδίου, το οποίο συναντάμε ήδη ως «υπαρκτή ουτοπία» με διάφορες μορφές και ιδίως στις πρακτικές της Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας και γενικά σε μορφές συμβιωτικής οικονομίας. Ο homo benignus (ο γενναιόδωρος ή και αλληλέγγυος, θα λέγαμε) υπάρχει ήδη μέσα στο σημερινό καπιταλιστικό σύστημα, όπως και σπέρματα αυτού υπήρχαν στο φεουδαρχικό.
05
07

Επιστροφή στο μέλλον

Τα βασικό όμως μετασχηματιστικό και με τις καλύτερες προοπτικές βιωσιμότητας και ριζώματος δυναμικό μπορεί να αναπτυχθεί στο πεδίο της Αλληλέγγυας Οικονομίας. Αναφέρθηκα πιο πάνω στη δυνατότητα εξαγοράς επιχειρήσεων από τους εργαζομένους τους, μία πρακτική διαδεδομένη και επιτυχής σε πολλές Ευρωπαϊκές χώρες. Δεν διασώζονται μόνο θέσεις εργασίας, αλλά παραγωγικό δυναμικό και δικτυώσεις. Μεγάλη είναι η πρόκληση για να πεισθούν νεοφυή εγχειρήματα να υιοθετήσουν τη μορφή των συνεταιρισμών εργαζομένων. Υπάρχουν δε σημαντικά προνομιακά πεδία, όπως οι ενεργειακές κοινότητες και οι καταναλωτικοί συνεταιρισμοί. Εκεί όμως που μπορεί να δοθεί ένα άλμα παραγωγικότητας και ανταγωνιστικότητας είναι στο πεδίο των αυτοαπασχολούμενων και της επισφαλούς εργασίας, όπου οι δυνατότητες βελτίωσης της αποτελεσματικότητας είναι προφανείς. Οι δράσεις του ΕΣΠΑ πρέπει να αποτελέσουν ένα πρώτο πεδίο ενίσχυσης τέτοιων εγχειρημάτων μέσα από επιπλέον μοριοδότηση (με όρους βιωσιμότητας).
04
07

Η ξενοφοβική μετάλλαξη της Ιταλίας και της Ευρώπης

Οι αντιδράσεις στην ξενοφοβική πολιτική της Ιταλίας επαφίενται πλέον στην κοινωνία των πολιτών. 215 διανοούμενοι υπέγραψαν μια επιστολή (η συγκέντρωση υπογραφών συνεχίζεται), στην οποία η μεταναστευτική πολιτική της κυβέρνησης Σαλβίνι – Ντι Μάιο καταγγέλλεται ως «αντισυνταγματική και αντίθετη με τα πιο στοιχειώδη ανθρώπινα δικαιώματα». Οι υπογράφοντες τονίζουν: «Στο μέλλον δεν θα παρακολουθούμε χωρίς να αντιταχθούμε με όλα τα ενδεχόμενα νόμιμα μέσα την επαναπροώθηση ανθρωπιστικών σκαφών, την απειλή «απογραφών» εθνικο-ρατσιστικού τύπου ή άλλα γεγονότα παρόμοιας σοβαρότητας. Καταγγέλλουμε ως εξίσου επικίνδυνο, αντισυνταγματικό και απαράδεκτο ολόκληρο τον ευρωπαϊκό πολιτικό άξονα ρατσιστικού και εθνικιστικού προσανατολισμού προς τον οποίο βλέπει ιδεολογικά αυτή η κυβέρνηση. Ανέκαθεν οι μεταναστευτικές ροές είναι φυσικές και ουσιώδεις για τις ανθρώπινες κοινωνίες. Ο σεβασμός της πολιτιστικής διαφορετικότητας, του δικαιώματος στο άσυλο και του δικαιώματος ένταξης, αρχών που κατακτήθηκαν στην Ευρώπη με την ήττα του ναζισμού και του φασισμού, είναι ο μοναδικός δρόμος που είναι αναγκαίο να ρυθμιστεί και να διανυθεί, φυσικά σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Ζητάμε από τον πρόεδρο της Δημοκρατίας να απαγορεύσει ως αντισυνταγματικό κάθε μέτρο που εμπνέεται από εθνικές-ρατσιστικές διακρίσεις ή που βλάπτει το δικαίωμα στο άσυλο». Το κείμενο με τις υπογραφές θα αποσταλεί στον Σέρτζιο Ματαρέλα, τον πρόεδρο της Δημοκρατίας. Οι αξιέπαινες κινήσεις αυτού του είδους, όμως, δεν επαρκούν για να αναστρέψουν τον εκφασισμό της κοινωνίας, για τον οποίο ευθύνεται σε μεγάλο βαθμό η αριστερά της Ιταλίας, μια αριστερά με έλλειμμα στόχων, χωρίς ενωτική διάθεση και με εμφανές έλλειμμα ηγεσίας.
03
07

Η μοιραία Ευρώπη του μεταναστευτικού

Ο φασισμός δεν είναι κάποιος πολιτικός εξωγήινος που αποβιβάστηκε στην Ευρώπη, αλλά «δικό μας παιδί». Η μοιραία Ε.Ε. έχει πλήρως αποδεχθεί το θεώρημα πως, τάχα, για να μην έχουμε φασίστες πρέπει να μην έχουμε μετανάστες. Από τον φόβο του αντιευρωπαϊκού ακροδεξιού λόγου, ενσωματώνουμε τις παραδοχές του και η ολέθρια ζημιά γίνεται. Ετσι έγινε το 1930 και έτσι –σε άλλο περιβάλλον– γίνεται και σήμερα. Απλώς περιμένουμε πότε θα πέσει η Μέρκελ, ώστε να γίνει και στη Γερμανία αυτό που έγινε στην Κεντρική Ευρώπη, στην Αυστρία και την Ιταλία. Τότε όμως θα έχει πετάξει το αφελές πουλάκι της πραγματικής ευρωπαϊκής ένωσης.
03
07

Μια δυσβάσταχτη αλήθεια

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι μια πολύ σημαντική διάσταση της τρομακτικά επικίνδυνης αποθράσυνσης της Ακροδεξιάς που παρατηρούμε αυτές τις μέρες έχει να κάνει –όπως επισημαίνεται από πολλούς, και ιδίως από τις στήλες τούτης της εφημερίδας– με τις λυσσαλέες προσπάθειες του κόμματος της Δεξιάς να ρίξει την κυβέρνηση με κάθε μέσο. Είτε ωθώντας πολλαχώς τους βουλευτές των ΑΝ.ΕΛΛ. σε αποστασία είτε ενθαρρύνοντας και καλλιεργώντας ένα κλίμα «λαϊκής αγανάκτησης» απέναντι στην κυβέρνηση των «εθνοπροδοτών», η βιασύνη του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης να ανέλθει στην κυβερνητική εξουσία, ενώ είναι κάτι που εμφανώς χαρακτήριζε σχεδόν εξαρχής την αντιπολιτευτική της τακτική, τώρα, με τα συλλαλητήρια «για τη Μακεδονία», την πρόταση δυσπιστίας, τη βίαιη τρομοκράτηση υπουργών, βουλευτών και στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ, έχει προσλάβει «σάρκα και οστά». Με άλλα λόγια, δεν εξαντλείται πλέον σε ένα επίπεδο πολιτικής ρητορείας, αλλά εκδηλώνεται με συγκεκριμένες πράξεις – είτε άμεσα, με ενέργειες θεσμικού χαρακτήρα, είτε έμμεσα, προκαλώντας ή τηρώντας μια «ένοχη σιωπή» απέναντι σε πράξεις εξωθεσμικού ή ακόμη και πασιφανώς βίαιου και παράνομου χαρακτήρα.
03
07

Έφη Αχτσιόγλου: Τα εργασιακά, η διαιρετική τομή με τη ΝΔ

Όσο πιο πολύ απομακρυνόμαστε από τη μνημονιακή περίοδο τόσο πιο καθαρή θα είναι η διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στα δύο αντιπαρατιθέμενα πολιτικά σχέδια, αυτό που υλοποιεί και θα συνεχίσει να υλοποιεί η ελληνική κυβέρνηση και αυτό που εκφράζεται από την αξιωματική αντιπολίτευση. Η διαιρετική τομή είναι τα εργασιακά.