Macro

Η Ν.Δ. επιχειρεί, πρώτον, να ξεπλυθεί η ίδια από την οικειότητα των στελεχών της με τους ναζί, με αποκορύφωμα τις εγκάρδιες συνεννοήσεις Κασιδιάρη-Μπαλτάκου. Δεν αφίσταται των ιδεών της Χ.Α. αλλά προσπαθεί να δημιουργήσει έναν υγειονομικό χώρο ανάμεσα στην ίδια και στα πρόσωπα, τους μαχαιροβγάλτες φονιάδες με τις σβάστικες. Στην ίδια λογική, η στρεψόδικη κατηγορία περί συνεργασίας του ΣΥΡΙΖΑ με τους ναζί αποσκοπεί να γκρεμίσει τη Χ.Α. στα μάτια των ίδιων ψηφοφόρων της συμμορίας, ότι και καλά οι Μιχαλολιάκος και σία ήταν φέικ εθνικιστές διότι συνεργάζονταν με τους κομμουνιστάς του Τσίπρα. Και ταυτόχρονα προσπαθεί να αμαυρώσει τον ΣΥΡΙΖΑ σε ένα μη πολιτικοποιημένο, προοδευτικό αλλά όχι ενημερωμένο κοινό, το οποίο απεχθάνεται τους χρυσαυγίτες και τις πράξεις τους. Η Ν.Δ. έχει αντιληφθεί ότι ένα κομμάτι, καθόλου ευκαταφρόνητο, των ψηφοφόρων της, όπως δείχνει και η έρευνα της Prorata που δημοσίευσε η “ΕΦ.ΣΥΝ.”, θα θεωρούσε ένα κόμμα με τις ιδέες της Χ.Α. αλλά χωρίς τη βία και τα μαχαιρώματα χρήσιμο στο πολιτικό σκηνικό. Με αυτό το κομμάτι των ψηφοφόρων, μαζί με τους ψηφοφόρους της ίδιας της Χ.Α., που, ας μην ξεχνάμε, παρά τρίχα δεν μπήκε στη Βουλή στις εκλογές του περασμένου Ιουλίου, η Ν.Δ. θέλει να κρατήσει πολιτική επαφή εν όψει των επόμενων εκλογών, όταν θα χάνει από τους εργαζόμενους, τους συνταξιούχους και τη μεσαία τάξη λόγω της οικονομικής πολιτικής της. Και έχει τα στελέχη εκείνα που μπορούν να διατηρήσουν επαφή ή και να υποδυθούν τη "σοβαρή Χρυσή Αυγή". Και έχει και τα ΜΜΕ να "τρέξουν το πρότζεκτ".

Ως προς τη Γερμανία, οι τρέχουσες έκτακτες περιστάσεις προσφέρουν μια νέα ευκαιρία για επίτευξη διπλής ενότητας, τόσο σε γερμανικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, επειδή, όπως καταδείχθηκε, στη Γερμανία λαμβάνουν χώρα δυο συμπληρωτικές εξελίξεις: Σε Ανατολή και Δύση αναπτύσσεται μια αμοιβαία ευαισθησία και μια κατανόηση για τις ιστορικές διαφορές στη διαμόρφωση των τρόπων πολιτικής σκέψης, για τις οποίες δεν υπήρξε δικαίωμα επιλογής. Ταυτόχρονα καθίσταται σαφής η πολιτική σημασία μιας αντιπαράθεσης, την οποία το πολιτικό κέντρο δεν έχει λάβει σοβαρά υπόψη, αν και την έχει αποδεχθεί: Το AfD υποδαυλίζει μια σύγκρουση, η οποία βέβαια τροφοδοτήθηκε από τις ασύμμετρες επιπτώσεις της γερμανικής ενοποίησης, αλλά πλέον αναπτύσσεται σε νέο πλαίσιο μέσα από την απόρριψη της ευρωπαϊκής ενοποίησης με έναν εθνικιστικό και ρατσιστικό λόγο. Αυτή η μετατοπισθείσα προς το εθνικιστικό σύγκρουση λαμβάνει έναν συνολικό για τη Γερμανία χαρακτήρα, επειδή δεν διατρέχει πλέον τα γεωγραφικά σύνορα ιστορικών πεπρωμένων, αλλά εξελίσσεται στη βάση κομματικών προτιμήσεων. Οσο καλύτερα αποσαφηνίζονται οι συνολικές για τη Γερμανία διαστάσεις αυτής της σύγκρουσης, τόσο περισσότερο η αντιπαράθεση με τον ακροδεξιό λαϊκισμό, που λαμβάνει χώρα σε ολόκληρη τη Γερμανία, αυξάνει την ολοένα διευρυνόμενη απόσταση από τις αποτυχίες της διαδικασίας ενοποίησης. Συνακόλουθα, αυξάνεται και η συνειδητοποίηση του γεγονότος ότι στο προσκήνιο ανακύπτουν διαρκώς νέα προβλήματα, τα οποία δεδομένου του αυταρχικού και όλο και λιγότερου ειρηνικού κόσμου που ζούμε μπορούν να αντιμετωπιστούν μόνο από κοινού, τόσο στο εσωτερικό της Γερμανίας όσο και στην Ευρώπη. Μπορούμε να εκλάβουμε αυτή την εσωτερική πολιτική μεταβολή των συσχετισμών ως μια ευκαιρία να ολοκληρωθεί η διαδικασία της γερμανικής ενοποίησης, μέσω της συσπείρωσης των εθνικών μας δυνάμεων στην κατεύθυνση ενός αποφασιστικού βήματος προς την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση. Διότι δίχως ευρωπαϊκή ενοποίηση δεν θα καταφέρουμε να αντιμετωπίσουμε ούτε τις απρόβλεπτες οικονομικές επιπτώσεις της πανδημίας, ούτε τον ακροδεξιό λαϊκισμό στη Γερμανία και στα υπόλοιπα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης.

Ο Τζεφ Βαντερμίερ ξεχωρίζει καλλιεργώντας μια «μετα-Αποκαλυπτική» λογοτεχνία. Αυτό το είδος τρέφεται συνήθως από τη νοσταλγία και θρηνεί την απώλεια του κόσμου-όπως-τον-ξέραμε, μεταφέροντας εν τέλει μηνύματα του τύπου «είμαστε καλά, καθίστε ήσυχα». Αντίθετα, ο Βαντερμίερ χρησιμοποιεί τα εργαλεία του είδους, προκειμένου να επεξεργαστεί κοινωνικά μηνύματα μη συμβατικά, που αφυπνίζουν το κοινό παίρνοντας υπόψη τους και τις προκλήσεις που θέτει η κλιματική αλλαγή. Το έκανε με την πολυβραβευμένη Τριλογία της Νότιας Ζώνης (εκδ. Καστανιώτης 2015, 2016, μτφρ. Μιχάλης Μακρόπουλος), το κάνει και με τον Μπορν (που έχει πιο άτεχνη μετάφραση). Εδώ δεν παρακολουθούμε τη σύγκρουση του Καλού με το Κακό αλλά τη σύγκρουση της «πραγματικής πραγματικότητας», που υπερασπίζεται ο συγγραφέας, με την «εναλλακτική πραγματικότητα» που μας έχει τυφλώσει με τις «Εταιρείες», τους «Μορντ», τις «Μάγισσες» ή τους «Μπορν», ή αλλιώς με τον νεοφιλελεύθερο καπιταλισμό, τα τάγματα εφόδου, τους οπορτουνιστές πολιτικούς, τον κάθε Μωυσή ή τα παιδιά με την «κακή διαγωγή» που «σκοτώνουν» την… πρόοδό μας ή σκοτώνουν στην ψύχρα τους αντιπάλους τους. Η πραγματική πραγματικότητα, υποστηρίζει ο Τζεφ Βαντερμίερ, είναι «κάτι που ξεπετιέται από τις δικές μας αποφάσεις κάθε δευτερόλεπτο», «κάτι που δημιουργούμε κάθε μέρα». Γι’ αυτό είναι σημαντικό «να εξουσιάζουμε τη ζωή μας».

Η κουλτούρα της φυσικοποίησης των ανισοτήτων, η κουλτούρα της απαξίωσης των από κάτω,  ιδιοσυστατική της δεξιάς, είναι η κυρίαρχη κουλτούρα των ΜΜΕ. Στον πολιτισμό τους δεν χωρούν αμφισβητίες. Τους δίνουν χώρο να υπάρξουν μοναχά όταν δεν μπορούν να κάνουν αλλιώς, ως εξαιρέσεις που επιβεβαιώνουν τον γενικό κανόνα της κυριαρχίας τους. Εξοβελίζουν στα αζήτητα το όντως υποκείμενο που μετασχηματίζει την ιστορία, αφαιρώντας του το δικαίωμα της ορατότητας, το δικαίωμα του ομιλείν. Ο ίδιος ο Φύσσας, λοιπόν, που αρχικά τον θεώρησαν νεκρό λόγω «γηπεδικών διαφορών» και η προλετάρια μάνα του, μάνα όλων των προλετάριων της γης, και ο αγώνας της, εντάσσονται στο σύστημα, τιμούνται από σύστημα, παρά μόνο ως εξαιρέσεις. Ας μην εξαπατώμεθα, δεν είναι όλες οι προλετάριες αξιοπρεπείς, κάτι φοβισμένα γυναικάκια μόνο, που η ταξική τους καταγωγή τους στερεί τρόπους και μόρφωση. Κανονικές, σκεπτόμενες γυναίκες, κανονικούς, σκεπτόμενους ανθρώπους, ζητήστε αλλού, όχι στους ημιάνεργους εργάτες και εργάτριες, αλλά στα ανάκτορα των βορείων προαστίων. Οπότε, αν θέλετε να γίνουν καλύτερες οι ζωές σας, μην εμπιστεύεστε τη φτωχολογιά, μην εμπιστεύεστε, δηλαδή, τους ρακένδυτους, ακαλλιέργητους εαυτούς σας. Αναθέστε την ευθύνη σε κείνους που, αιώνες τώρα, έχουν το «νόου χάου» να βασιλεύουν -και να εκμεταλλεύονται. Ξέρουν αυτοί. Και η κ. Μάνδρου και ο διπλανός της, ο κ. Τσίμας, ο οποίος, στις 21/5/18, ξεδίπλωνε τους στοχασμούς τους για τη βία ως εξής: «…Δηλαδή, εάν γιαουρτώνουμε τον Πάγκαλο είναι μια χαρά. Αν μαχαιρώνουμε τον Φύσσα είναι κακό. Δεν λέω βέβαια ότι το μαχαίρι και το γιαούρτι είναι το ίδιο πράγμα, αλλά η βία είναι βία…»

Η αναθεώρηση των Ποινικών Κωδίκων είναι στον αντίποδα της πολιτικής της μηδενικής ανοχής, βασίζεται στην επιείκεια, στην αναλογικότητα ποινής και αδικήματος και στη δυνατότητα επανένταξηςτων καταδικασμένων. Σήμερα γνωρίζουν όλοι από τη θεωρία, κυρίως όμως από την εμπειρία, την παγκόσμια εμπειρία, ότι η μηδενική ανοχή δεν απειλεί τους πλούσιους, τους δυνατούς, τις πολιτικές ελίτ. Όλοι αυτοί βρίσκουν τρόπους να διαφεύγουν ή να «πέφτουν μαλακά», οι περισσότεροι να μην εκτίουν καν καταλογισμένες ποινές. Η μηδενική ανοχή λειτουργεί απέναντι στις «επικίνδυνες τάξεις», στους φτωχούς, τους άνεργους, τους αποκλεισμένους, στην παραβατικότητα της φτώχειας. Είναι απειλητική και τιμωρητική στα κατώτερα κοινωνικά στρώματα. Γι’ αυτούς τους λόγους το νεοφιλελεύθερο τόξο ήταν αντίθετο στην αναθεώρηση, για τους ίδιους λόγους  επιχειρούν σήμερα να πάρουν τη ρεβάνς,  διαστρεβλώνοντας τη δυνατότητα για αυστηρές ποινές που παρέχει το υφιστάμενο πλαίσιο προκειμένου να αποδοθεί δικαιοσύνη στους εγκληματίες της Χ.Α. Να σημειώσουμε επίσης ότι οι νέοι Ποινικοί Κώδικες δεν είναι γραμμένοι σε πέτρα, μπορούν να βελτιωθούν, όπως προτείνουν ο ΣΥΡΙΖΑ και το ΚΚΕ σε άρθρα που αφορούν την τιμωρία των ναζιστικών οργανώσεων ή μπορούν να επιδεινωθούν με αλλαγές που τείνουν στη μηδενική ανοχή , σαν και αυτές που κάνει ο Χρυσοχοΐδης.

Θέλω να επισημάνω ότι και για το ζήτημα της μη άρσης προηγούμενα των ασυλιών τους, όπως και για το ζήτημα της χρηματοδότησης αυτού του κόμματος, υπήρξε ευρύτατη συναίνεση, έτσι ώστε –γι’ αυτό μιλάμε τώρα για τα 10 εκκρεμούντα εκατομμύρια- να κοπεί ο ομφάλιος λώρος με το χρήμα, που ήταν πολύ σημαντικό για τη λειτουργία αυτής της οργάνωσης, αλλά και να γίνει δυνατό στις διωκτικές αρχές τότε και στους ανακριτές και στους εισαγγελείς να προχωρήσουν γρήγορα αυτήν την εξέταση. Αυτά τα τέσσερα χρόνια, κύριε Πρόεδρε, μπορεί κανείς να ανατρέξει στα Πρακτικά της προηγούμενης περιόδου της Βουλής. Είμαι υπερήφανος που ήμουν Πρόεδρος σ’ αυτήν την περίοδο της Βουλής και που με παρόντες εδώ αυτούς τους κυρίους και τις κυρίες δόθηκαν μάχες πραγματικά μέσα στη Βουλή από κόμματα, από στελέχη, από Βουλευτές. Τους πήραμε το δικαίωμα να εκπροσωπούν τη χώρα στο εξωτερικό, δηλαδή στις αποστολές των Βουλευτών οι οποίοι ήταν έξω, επανειλημμένα και μετά από επεισοδιακές αντιπαραθέσεις δημοσίως τους πήγαμε στον κώδικα δεοντολογίας και υπήρξε ποινολόγιο πάνω σ’ αυτό το ζήτημα και ποινές οι οποίες υπήρξαν προς αυτούς. Βεβαίως ήμασταν και παρόντες για να καταγγείλουμε τις προσπάθειες, ιδιαίτερα την τελευταία προσπάθεια που έγινε για βίαιη είσοδο στη Βουλή από πέντε διαφορετικά σημεία όπου αξιοποιήσαν το μαζικό συλλαλητήριο που είχε γίνει για τη Συμφωνία των Πρεσπών και υπέστη η Βουλή εκείνη την επίθεση. (...) Επίσης, επειδή έχει χυθεί πολύ μελάνι -και λυπάμαι, διότι επίσημα το κόμμα της Νέας Δημοκρατίας έχει ενστερνιστεί κάτι το οποίο είναι απολύτως ψευδές- για το ότι μέσα στη συνεδρίαση της Βουλής, όταν συζητάγαμε για τον νόμο της απλής αναλογικής τάχατες μου εγώ είχα πει πως υπάρχουν ευπρόσδεκτες και μη ευπρόσδεκτες ψήφοι, ανατρέξτε στα Πρακτικά για να δείτε στις συγκεκριμένες συνεδριάσεις πώς σε μια απάντηση σε ένα κανάλι, όπου είχα ερωτηθεί επί τούτου, είπα ότι θεωρητικά δεν χωρίζονται βεβαίως οι ψήφοι, αλλά δεν ζητάμε τις ψήφους της Χρυσής Αυγής. Και βεβαίως η Χρυσή Αυγή μπλόκαρε και την υπερψήφιση της απλής αναλογικής. Όχι απλά δεν υπήρχε καμία συσχέτιση ή συζήτηση, αλλά λόγω και των ψήφων της Χρυσής Αυγής και άλλων κομμάτων δεν πέρασε η προτεινόμενη πλειοψηφία η οποία υπήρχε από το ελληνικό Σύνταγμα. Αυτά είναι τα γεγονότα. Σε κάθε πτυχή, σας επαναλαμβάνω, καλοπροαίρετα -αν θέλετε- και όχι μέσω των διαφόρων πάνελ ή των fake news, μπορούμε πολύ αναλυτικά να συζητήσουμε για σημείο προς σημείο αν υπήρξε η οποιαδήποτε, από την πλευρά μας, ολιγωρία. Θέλω να σας πω κιόλας για το θέμα της καθυστέρησης της δίκης. Ρωτήστε ή δείτε, πείτε να σας κάνουν μια τεκμηρίωση, τι έχουν πει για το πώς κράτησε αυτή η δίκη, όλοι οι παράγοντες της δίκης, δηλαδή το δικαστικό σώμα όταν τους κάναμε ακροάσεις, οι δικηγόροι του κατηγορητηρίου και όλοι οι δημοσιολογούντες. Ήταν σαφέστατοι ότι μια τέτοια δίκη πρωτοφανής, όπου -επειδή είχα παραβρεθεί σε αρκετές συνεδριάσεις- έπρεπε νομίμως παραδείγματος χάρη να διαβαστούν όλες οι ερωτήσεις και οι επερωτήσεις των Βουλευτών της Χρυσής Αυγής μέσα στο Κοινοβούλιο στα αναγνωστέα έγγραφα και μια σειρά από άλλους λόγους, πραγματικά υπήρξε αυτή η μετρημένη καθυστέρηση, όχι όμως για λόγους που οφείλονται στη Βουλή ή στο κλείσιμο ματιού για να είμαι σαφής από μια οποιαδήποτε δύναμη, πόσο μάλλον την κυβερνητική δύναμη.

Το 1944, ο πρόεδρος Ρούζβελτ προειδοποίησε: «Οι άνθρωποι που είναι πεινασμένοι και χωρίς δουλειά αποτελούν το υλικό από το οποίο γίνονται οι δικτατορίες». Φαίνεται ότι οι σημερινοί ηγέτες είτε αγνοούν αυτήν την προειδοποίηση είτε αδιαφορούν είτε αλαζονικά θεωρούν ότι έχουν τη δύναμη να μπορούν να αποτρέψουν μια τέτοια εξέλιξη. Απελπισμένοι, οργισμένοι, άνεργοι και χωρίς περιουσιακά στοιχεία, θα μπορούσαν εύκολα να στραφούν εναντίον εκείνων που έχουν δουλειά και οι περιουσίες τους παρέμειναν απρόσβλητες από τη λαίλαπα της πανδημίας. Οι σκηνές σαν και αυτές της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης που έφεραν τους ναζιστές του Χίτλερ στην εξουσία ή σαν τις άλλες που άνοιξαν τον δρόμο στους δικτάτορες της Νότιας Αμερικής, μπορεί να επαναληφθούν ακόμα και στη σημερινή δημοκρατική Ευρώπη. Η απόλυτη επιβεβαίωση του Ρούζβελτ έπειτα από 76 χρόνια. Η αλήθεια είναι ότι υπάρχουν πολιτικές οι οποίες θα περιόριζαν τον τρόμο της ανεργίας. Μία μελέτη του παρελθόντος θα ανέσυρε από τη λήθη το πακέτο των μέτρων που εφαρμόστηκαν από τον Ρούζβελτ προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι φρικώδεις συνέπειες της Μεγάλης Υφεσης. Ο Ρούζβελτ απάντησε στην οικονομική καταστροφή της εποχής του με εκτεταμένες οικονομικές πολιτικές. Προώθησε το Δεύτερο Νομοσχέδιο για τα Δικαιώματα, που είχε στόχο να προσφέρει βασική οικονομική ασφάλεια για όλους τους ανθρώπους. Πρώτο, μεταξύ των δικαιωμάτων, ήταν το δικαίωμα στην εργασία. Σήμερα, μια πρόταση για εγγύηση εργασίας βασισμένη στην ίδια λογική είναι ο μοναδικός τρόπος για να αποτραπούν τα επερχόμενα δεινά. Η εγγύηση εργασίας θα μπορούσε να παρέχει ένα ελάχιστο εργασιακό πρότυπο, που θα εξασφαλίζει: ελάχιστο μισθό, τυποποιημένες ώρες εργασίας και ασφαλιστικές καλύψεις. Αν μάλιστα η εγγύηση της εργασίας περιλαμβάνει και τους άτυπα εργαζόμενους, τότε η δυστοπική πρόβλεψη του Ρούζβελτ θα μπορούσε να αποτραπεί. Πριν από την πανδημία ένας μεγάλος αριθμός ανθρώπων είχε βρει καταφύγιο στην «γκρίζα οικονομία». Σε αντίθεση με τους εργαζόμενους στην επίσημη οικονομία, οι οποίοι επωφελούνται από νομική και κοινωνική προστασία, οι εργαζόμενοι της «γκρίζας οικονομίας» κέρδιζαν τα προς το ζην χωρίς δίχτυ ασφαλείας. Γυναίκες, αυτοαπασχολούμενοι, εργαζόμενοι σε πωλήσεις στον δρόμο, στην οικιακή εργασία, στις μεταφορές, στις τουριστικές δραστηριότητες, ημερομίσθιοι εργάτες εκτός μισθολογίου σε επιχειρήσεις, οικονομικοί μετανάστες... βιοπορίζονταν εκτεθειμένοι στις ισοπεδωτικές δυνάμεις της αγοράς. Η πανδημία άφησε τους ανθρώπους αυτούς χωρίς τη δυνατότητα να κερδίσουν τα απαραίτητα για να ζήσουν, με αποτέλεσμα να κινδυνεύουν να βουλιάξουν στη φτώχεια, στην πείνα και στην έλλειψη στέγης. Για τις ηγεσίες οι άνθρωποι αυτοί ήταν και είναι «αόρατοι». Κανείς δεν ενδιαφέρθηκε και όλοι υποδύονται ότι δεν υπάρχουν. Και όμως, η παροχή εγγύησης της εργασίας στους εργαζόμενους αυτούς δεν είναι μόνο οικονομική «βοήθεια» αλλά μέσο αυτοπροστασίας της Δημοκρατίας. Είναι τόσο πολλοί ώστε να μπορούν να αποσταθεροποιήσουν την πολιτική ισορροπία και θα είναι τόσο απελπισμένοι ώστε να ανατρέψουν την εύθραυστη κοινωνική πραγματικότητα καθώς η απελπισία θα τους αναγκάσει να αναζητήσουν διεξόδους στην «εγκληματική» οικονομία.

Μετά τους πανηγυρισμούς έρχονται οι δεύτερες σκέψεις. Θα μπουν τάχα στη φυλακή οι επικεφαλής της εγκληματικής οργάνωσης ή θα είναι μικρές οι ποινές -ώστε, παίρνοντας υπόψη και το 18μηνο της προφυλάκισης, να μην περάσουν την πόρτα της φυλακής; Την ώρα που γράφω τις γραμμές αυτές το δικαστήριο ακόμα συνεδριάζει για την επιμέτρηση των ποινών, αλλά, μεταξύ μας, μικρή σημασία βρίσκω ότι έχουν οι ποινές (επίσης, δεν ξέρω αν το δικαστήριο θα αποφασίσει πως η έφεση έχει ανασταλτικό αποτέλεσμα). Η καταδίκη του Μιχαλολιάκου, του Κασιδιάρη, του Λαγού και των λοιπών μπράβων είναι ισόβια από πολιτική άποψη, ακόμα και στο ενδεχόμενο που θα καταδικαστούν σε ολιγόμηνη φυλάκιση στο ποινικό σκέλος. Θα ήθελα να τους δω να περνούν πολλά χρόνια στη φυλακή, αλλά δεν είναι αυτό το πρωτεύον. Θα πει κάποιος άλλος, δεν ξεριζώθηκε ο φασισμός, απλώς το κράτος απαλλάχτηκε από ένα λερωμένο βραχίονά του, με τον ίδιο τρόπο που πετάμε τα βρόμικα γάντια μιας χρήσης -οπότε, προς τι οι πανηγυρισμοί; Σε τέτοιες απόψεις, που είδα να διατυπώνονται αν και όχι από πολλούς, η απάντηση είναι, θαρρώ, απλή: σκεφτείτε τι θα λέγαμε αν το δικαστήριο είχε ακολουθήσει την πρόταση της εισαγγελέα και είχε απαλλάξει τον Μιχαλολιάκο και τη συμμορία του από την κατηγορία της διεύθυνσης εγκληματικής οργάνωσης. Βέβαια, η χτεσινή απόφαση δεν αίρει το γεγονός ότι, αν χτες καταδικάστηκε η εγκληματική πρακτική της άκρας δεξιάς, πολλές από τις απόψεις της Χρυσής Αυγής έχουν μολύνει δυστυχώς άλλα κόμματα, του «συνταγματικού» πλέον τόξου, και ότι μια όχι ευκαταφρόνητη μερίδα στελεχών και βουλευτών του κυβερνώντος κόμματος χρησιμοποιεί τη φρασεολογία της Χρυσής Αυγής σε θέματα όπως το μεταναστευτικό και το προσφυγικό -μαζί κατέβηκαν πριν από λίγες εβδομάδες στην αντιπροσφυγική εκδήλωση στην πλατεία Βικτωρίας ο Κασιδιάρης και ο Μπογδάνος.

Σύμφωνα με τον συγγραφέα, «στο Βερολίνο, το 1933 και τα επόμενα χρόνια, οι ανταποκριτές του διεθνούς Τύπου είχαν δύο αποστολές: να προειδοποιήσουν τον κόσμο για τους δημίους και να δώσουν πρόσωπο στα θύματα». Εκείνο το Βερολίνο είναι μια βάναυση αλλά και παράξενη πόλη· «διπλωμάτες, δημοσιογράφοι, ναζί: τα μέλη αυτού του μικρόκοσμου κουτσά στραβά συνυπάρχουν. Με τους ξένους ανταποκριτές, οι ναζί δεν χρησιμοποιούν μόνο το μαστίγιο αλλά και το καρότο». Ο συγγραφέας σκιαγραφεί την ιστορία συγκεκριμένων δημοσιογράφων που δούλευαν στο Βερολίνο εκείνη την εποχή. Θυμάται, έτσι, εκείνες και εκείνους τους λίγους που τόλμησαν να έρθουν σε αντιπαράθεση με το υπουργείο Προπαγάνδας, του Γκέμπελς, και επέλεξαν να αποτυπώσουν την κατάσταση με «διορατικότητα και θάρρος», μιλώντας για την όλο και μεγαλύτερη αγριότητα των ναζί και τον αναδυόμενο κίνδυνο που αποτελούσε για ολόκληρο τον πλανήτη ο Χίτλερ. Απέναντι σε τέτοιους δημοσιογράφους, οι ναζιστικές αρχές ήταν αμείλικτες: εμπάργκο από τις επίσημες πηγές, προσπάθεια αποκλεισμού και φίμωσης, απειλές, επιθέσεις, απέλαση. Θυμάται, όμως, και εκείνους που, για πολλούς και διάφορους λόγους, συνειδητά ή ασυνείδητα, έπαιξαν το παιχνίδι των ναζί, κλείνοντας τα μάτια, υποτιμώντας γεγονότα, δείχνοντας ανεπάρκεια ή επιλεκτικότητα στην ερμηνεία, διαστρεβλώνοντας την εικόνα. Άλλοι απλώς από φόβο μη χάσουν τη δουλειά τους (τις πηγές τους κ.λπ.) ή μην κινδυνεύσει η ασφάλεια και η ζωή τους, χωρίς βεβαίως να λείπουν και οι δημοσιογράφοι που στις ανταποκρίσεις τους απλώς έβγαζαν την αντικομμουνιστική («καλύτερα ο Χίτλερ παρά ο Στάλιν») ή τη φιλοναζιστική τους ιδεολογία. Ντανιέλ Σνεντερμάν, «Βερολίνο, 1933. Η στάση του διεθνούς Τύπου μπροστά στον Χίτλερ», μετάφραση: Γιώργος Καράμπελας, εκδόσεις Πόλις, 2020

Σε μια περίοδο που το παλιό πολιτικό σύστημα έβλεπε την αντίδραση απέναντί του να φουντώνει, η εμπάθεια απέναντι στην Αριστερά ώθησε πολιτικούς και δημοσιογράφους του μνημονιακού μπλοκ να εκφραστούν με συμπάθεια για τη Χ.Α.  Ήξεραν, άλλωστε, ότι κάτι τέτοιο θα τους καθιστούσε συμπαθείς στον κόσμο που ανεχόταν και αντιμετώπιζε ευμενώς την παρουσία της στο πολιτικό σκηνικό. Για να το κάνουν, παρέκαμπταν επιδεικτικά την εγκληματική της δράση και την αντιμετώπιζαν ως ένα νόμιμο, έστω και αιρετικό, πολιτικό κόμμα. Η αποσιώπηση της εγκληματικής δράσης ήταν το ξέπλυμα. Κάποιες από εκείνες τις δηλώσεις ντροπής, που είχαν προκαλέσει οργή, παραμένουν ακόμα και σήμερα ζωντανές στη μνήμη του δημοκρατικού κόσμου. Ανδρέας Λοβέρδος: «Πάνω σε μεγάλα προβλήματα, όπως το μεταναστευτικό, το παρεμπόριο και η έλλειψη ασφάλειας και αστυνόμευσης κάνει ακτιβισμό η ελληνική Χεζμπολάχ και παράγει εμπιστοσύνη και απολαμβάνει ποσοστά. Αυτό γιατί να το καταγγείλει κανείς;» Μπάμπης Παπαδημητρίου: «Αλλά, γιατί όχι, μια σοβαρότερη Χρυσή Αυγή να μην τη δεχτούμε να υποστηρίξει συντηρητική συμμαχία;» Ντόρα Μπακογιάννη: «Εμένα η Χρυσή Αυγή μου φέρεται με το σεις και με το σας... Διατηρούν φιλικές σχέσεις μαζί μου, όταν μου μιλούν έχουν μια ευγένεια απέναντί μου...» Άρης Πορτοσάλτε: (Απευθυνόμενος στον Κασιδιάρη) «Δεν μπορείτε να βρείτε έναν τρόπο να μην σας πιάνουν στο στόμα τους;» Κωνσταντίνος Μπογδάνος: «Είπαμε για τραμπούκους. Η μάνα Φύσσα ξέσπασε, πέταξε το μπουκάλι, ο Ρουπακιάς έχει αρχίσει και -σε τελείως ανθρώπινο επίπεδο, λογικά αυτός ο άνθρωπος πρέπει να είναι ράκος- δεν αντιδρά πια. Μόνο ο δικηγόρος του αντέδρασε. Από την άλλη, μια μάνα -τα είδατε και χθες- είναι λυτή. Και γυρνάει και του λέει δεν θα ησυχάσω αν δεν σε κρεμάσω. Καταλαβαίνετε πως είναι ολίγον κάπως».